Daromadlarning taqsimlanishi, tengsizlik va qashshoqlik Reja

Yuqoridagi holatlarning barchasini inobatga olgan holda O`zbekiston Respublikasining 2-sonli Buxgalteriya hisobimilliy standartida daromadlar tushunchasi va ularni hisobga olish tartibini aniqlash ko`zda tutilgan. Ushbu standartda daromadlarni tan olish mezonlari ko`rsatilgan bo`lib, unga ko`ra “asosiy xo`jalik faoliyatidan daromadlar

• Yuqoridagi holatlarning barchasini inobatga olgan holda O`zbekiston Respublikasining 2-sonli Buxgalteriya hisobimilliy standartida daromadlar tushunchasi va ularni hisobga olish tartibini aniqlash ko`zda tutilgan. Ushbu standartda daromadlarni tan olish mezonlari ko`rsatilgan bo`lib, unga ko`ra “asosiy xo`jalik faoliyatidan daromadlar
• iqtisodiy manfaatlarning kelgusida olinish imkoniyati mavjud bo`lsa
• hamda bu manfaatlar aniq va ishonchli ravishda o`lchanishi mumkin bo`lgan paytda tan olinadi.

• Moliyaviy ma`lumotlarni e`tirof etish mezonlari sifatida bu mezonlar kontseptual asoslar tarkibida yoritilgandi. Ushbu mezonlarni endi faqat daro-madlarni tan olish jarayoni bo`yicha ko`rib chiqamiz.
• 2-BHMSga binoan tovarlar sotishdan daromad quyidagi shartlar bajarilganda tan olinadi:
• xo`jalik sub`ekti tovarlarga egalik qilish yuzasidan tavakkalchilik va mukofotlarning asosiy qismini xaridorga o`tkazgan bo`lsa;
• xo`jalik sub`ekti o`zida sotilgan tovarlarga egalik hamda nazorat qilish bilan bog`liq ustunliklarni saqlab qolmagan bo`lsa;
• daromad summasi yuqori ishonchlilik darajasida baholanishi mumkin bo`lsa;
• xo`jalik sub`ekti tomonidan iqtisodiy manfaatlarning olinishi ehtimoli mavjud bo`lsa;

• Daromadlarni tan olishning mezonlari va ularning sanab o`tilgan jihatlarini talabaga yaxshiroq yoritib berish maqsadida misol ko`rib chiqamiz.
• 1-misol. Хaridor sotuvchidan tovarni sotib olish maqsadida oila a`zolariga ko`rsatgani olib ketdi. Тovarning tannarxi -15000 so`m, bozor qiymati esa - 18000 so`m. Ushbu holat bo`yicha daromad tan olinadimi yoki yo`qmi? Agar tan olinsa, daromad summasi qancha bo`ladi? Ushbu savolga javob berish uchun yuqoridagi shartlarning bajarilishiga e`tibor beramiz. Birinchidan, tovarga egalik qilish bilan bog`liq tavakkalchilik va mukofotlar xaridorga o`tgani yo`q, chunki xaridor tovardan foydalanish huquqini hali olgani yo`q. Ikkinchidan, sotuvchi ushbu tovarni nazorat qilish ustunligini o`zida saqlab qoldi, ya`ni tovarningxaridorda qolishi yoki qaytarib berilganini sotuvchi hali nazorat qilishi tabiiy. Bundan tashqari daromad summasini baholash imkoni ham yo`q, chunki bozor qiymatining 18000 so`m ekanligi, tovarning shu narxda albatta sotiladi degani emas, chunkixaridor uni shu narhda sotib olishga qaror qilgani yo`q. Qolaversa iqtisodiy manfaatlarni olish, ya`ni xaridordan ushbu tovar uchun pul olinishi haqida hozircha kelishilgani yo`q. Хulosa shuki, ko`rib chiqilgan holat bo`yicha sotuvchi daromadni tan olmaydi.