Daqiqa qadri I. Inson miyasi

III. Savollar
1-savol: Bir sport mutaxassisi u sport turini royal chalishga o'xshatadi. Royaldagi
bir xil rangdagi klavishlarni bosaversangiz ovozlar xunuklashib, tezda jonga tegib
qoladi. Men ham u sport bilan ko'p shug'ullana olmayman. Zerikaman. Bu sport
mutaxassisi ta'riflayotgan sport turini toping.
2-savol: Mo'g'ul cho'ponlari sahroga qo'y boqqani ketishayotganida o'zlari bilan
ayrim yeguliklar olishib, bu oziq-ovqatli xaltani “xool” deb atashgan. Yana bir
xaltada kiyim-kechak, latta-putta, poyabzal va boshqa mayda-chuydalar olib ketishgan.
Yegulik olib ketilgan xalta xool deb atalsa, kiyim-kechak xaltasining nomi nima
bo'lishi mumkin?
3-savol: Turnalar qishda janubga tomon uchadilar. Kuz kelishi bilan yo'lga
tushmaydilar. Kutadilar. Aynan qish-qirovli kunlar boshlanishi bilan janubga ucha
boshlashadi. Nima uchun ular kunlarni sovishini kutishadi?
4--savol: Yo'l harakati qoidalari avtomobillar ixtirolar ixtirosidan ancha
oldin ham bo'lganiga ishonasizmi? Hatto Yuliy Sezar davrida ham bunday qonunlar
bo'lgan. Agar Sezar qonunlari hozir ham o'z kuchida bo'lganda, juda ko'pchilik
haydovchilar nafaqat avtomobil, velosiped ham hayday olmasdi. Bir daqiqadan so'ng,
Sezar qonunida nima taqiqlanganini topib aytasiz.
5-savol: Dunyodagi eng aqlli jonzot, bu albatta inson. Yetuklik borasida insonga
hech bir jonzot tenglasha olmaydi. Lekin inson ham boshqa jonzotlar singari xom sut
emgan. U ham adashishi, bir gapni aytib ikkinchi ishni bajarishi mumkin. Masalan, o'z
fikridan qaytishi mumkin. Bu borada bugungi kishilar ayniqsa usta bo'lib ketishgan.
Xuddi shu masalaga zamonaviy ingliz shoiri Devid Louell ajoyib o'xshatish qilgan.
“Faqat ahmoqlar bilan ulargina o'z fikrlaridan qaytishmaydi” deb Savol: ahmoqlar
bilan yana kimlar o'z fikrlaridan qayta olmaydi?
6-savol: Namangan viloyati Norin tumani Norinkapa qishloq fuqarolar
yig'inidan Shahobiddin Yaxshiboev.
Orangizda muzeylarda bo'lmagan odamni o'zi bo'lmasa kerak. Siz borganmisiz,
kirishidan oldin chipta sotib olganmisiz? Albatta olinadi. Muzeylarga kirish
bahosi unchalik qimmat emas. Narxlar shartli ravishda belgilanadi. Angliyadagi
Oksfort muzeyiga kirayotganingizda pul to'lamaysiz. Chiqayotganda to'laysiz. Xodimlar
kirayotganingizda sizga jeton berishadi. Chiqayotib topshirib ketasiz. Hurmatli
bilimdonlar, muzey ma'muriyati nega bu tartibni joriy qilgan?
7-savol: Dadaev Xushnud. Farg'ona viloyati So'x tumani G'aznov qishlog'idan.
Alisher Navoiy “Hayratul-abror” dostoni. O'sha asarlarida hazrat Navoiy:
“Tojiga qarab kishini shoh deb hisoblama, agar toj bilangina kishi shoh bo'lar ekan, u
chog'da uni ham shoh degin, chunki unda ham toj bor. Savol: u kim?
8-savol: Yozuvchi Kurtsio Malaparte (Malaparte – uning taxallusi) o'z taxallusi
haqida shunday yozadi. Malaparte – bu ital`yanchasiga “Qattiq ulush” degani. Nega
qattiq, yumshoq emas desangiz, chunki “yumshoq ulush” boshqa zot tomonidan band 
qilingan.
Aytingchi, yumshoq ulush bilan kim atalgan?
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
9-savol: Xolida Ochilova. Toshkent shahridan vrach-gastroenterolog.
Xolida opa juda serqirra insonlar tibbiyotdan tashqari juda ko'p sohalarga
qiziqadilar. Emmanuel` Kant juda oddiy hayot kechirgan. Uyida mehmonlar uchun
sanoqli priborlari bo'lgani bois, shogirdlari, do'stlari “necha kishi bo'lib boraylik”
deganda faylasuflarga xos, “muzalar sonidan 3 ta kam, gratsiyalar sonidan 3 ta ko'p
bo'lib kelinglar”, der ekan. Aytingchi, Emmanuel` Kant uyida nechta vilka-qoshiq
to'plami bo'lgan?
10-savol: Farida Osmonova. Surxondaryo viloyati Denov shahri M.Shayxzoda
ko'chasi 46 “b” uydan.
Bir internet saytining g'aroyib kasb egalari bo'limida Stokgol`mlik Stiv
Gubtosman haqida shunday ma'lumot berilgan. U 20 xil zotdagi it kabi hura oladi. U
bilasizmi, qaerda ishlar ekan. Shahar soliq idorasida. O'ylab ko'ringchi, uning ish
faoliyati nimadan iborat bo'lishi mumkin? Vaqt ketti.
11-savol: G'ayrat Bozorov. Qashqadaryo viloyati Nishon tumanidan, iqtisodchi.
O'zbek xalqi uchun, millatimizning har bir vakili uchun u qadrli bo'lmog'i zarur.
Eng kami besh bora unga murojaat etgan kishi undan odobni, turmushni, tilni,
siyosatni, tarixni o'rganishi tayin. Aytingchi, nima haqida so'z ketmoqda?
12-savol: Farg'ona viloyati Quva shahridan Mahamadali Mamajonov.
Aleksandr Dyuma, Pirimqul Qodirov, Jek London, Anton Pavlovich Chexov,
Remark, Morua va bir o'zbek xalq ertagi. Hurmatli bilimdonlar, bir so'z bilan
aytingchi, yuqoridagilarni qaysi co'z birlashtiradi?
13-savol: Madaminjon Isoqov. Andijon viloyati Baliqchi tumanidan.
Eramizning birinchi asarida yashagan mashhur muhandis Vitruviy, ot-aravalar
uchun maxsus amortizatorlar, o'rindiqlar yasagan. U yana shunday moslama yaratganki, 2
ta qutichani harakatlanuvchi qismga birlashtirgan. Ma'lum bir yo'l bosib o'tilgach, 2 ta
quti teshiklari bir-biriga yaqinlashgan. Teshikchalaridan temir zo'ldirchalar ikkichi
qutiga o'tib turgan. Ma'lum bir yo'l yurilgach, bu hol qaytarilib turgan. Aytingchi,
hurmatli bilimdonlar muxandis Vitruviy yaratgan bu moslamani Rimliklar nima deb
atashgan?
14-savol: 1820 yili Londondagi bir parkda qurib qolgan bir daraxtni rasman
kesish marosimi bo'lib o'tgan. Juda ko'p jurnalistlarni ham bu marosim befarq
qoldirmagan. Aytingchi, bu qanday karomatli daraxt edi?
15-savol: Chexovning “Otga o'xshash familiya” hikoyasini o'qigan bo'lishingiz
mumkin. Hikoya personaji otga o'xshash familiyali kishining sharifini o'ylab oxiri
topadi. Xuddi shunday holatga tushib qolgan yana bir boshqa asarning personaji ham
bir familiyani axtarmoqda: Vagner, Vayner, Vengner, Vinter... O'ylab ko'rib aytingchi,
bu asar personaji qaysi familiyani axtarmoqda?
16-savol: Yer yuzida ular soni 6000 tacha degan taxminlar bor. Ammo har yili
ular ichidan 25-30 tasi yo'q bo'lib bormoqda. Borib-borib yo'q bo'lib ketar ekan-da, deb
o'ylashingiz mumkin. Yo'q, yer yuzida hayot bor ekan, u yo'q bo'lmaydi. Siz nima
so'rayotganimizni aytmasangiz ham, bir daqiqadan so'ng uning omonimini bizga
ko'rsating.
17-savol: Bobur Yoqubov savoli. A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
Ular ravoqsimon, qanotsimon, gumbazsimon bo'lib, uzunligi yarim km.gacha yetadi.
Siz uning eng katta qurbonini ayting.
18-savol: 1991 yili Nigeriyada, 3 kun hech kim ishga chiqqani yo'q, soat 7 dan
keyingina ko'chaga chiqishga ruxsat berilgan. Hukumat maxsus qaror chiqarib, hech kim
kunduzi ko'chada yurishini ma'n etdi. Kimda-kim buyruqni buzsa, qattiq jazolanishi
aytildi. Hurmatli bilimdonlar hukumat nega hech kimni ko'chaga chiqmasligini buyurdi
va Nigeriyada shu kunlari nima bo'lib o'tdi?
19-savol: Ularning birinchisining nomi hajmidan kelib chiqqan, ikkinchisining
nomi muhim bir vazifani bajarishga moil bo'lganidan, uchinchisi esa juda qulay
joylashganligi tufayli bu nomni o'ziga olgan. Hurmatli bilimdonlar, men
sanayotganlarim umuman nechta, agar bo'lsa ularni nomini siz topib ayting. Vaqt ketti.
20-savol: 1999 yili 6 iyun kuni esingizda bo'lsa, Parijda Rossiya futbol
termasi Frantsuzlarni mag'lubiyatga uchratadi. Ayrim gazetalar ushbu g'alabani
quyidagicha sharhlaydi: Biz alamimizni oldik – deb. Kengroq o'ylab ko'rib aytingchi,
1999 yil 6 iyundagi g'alabani, ular qanday alam bilan izohlashgan.

---

21-savol: Yashnar Xusainov. Toshkent shahar Yakkasaroy tumanidan.
Yashnarbek yaqinda Angliyaga borib-kelib, shunday savol yo'llabdilar. London
ko'chalarida balandligi 2,5-3 metrli maxsus ustunchalar yo'l chetlariga qo'yilgani
diqqatni tortadi. Yana qizig'i, ustunni eng baland qismiga gul tuvaklari ilib qo'yilgan.
Aytingchi, hurmatli bilimdonlar balandda ochilgan bu gullar kimlar uchun osib
qo'yilgan?
22-savol: Alisher Toshboev. Namangan viloyati Norin tumani Do'shar
qishlog'idan.
Orangizda molbozorga borganlar bormi? Bozordan olingan molni yangi arqon
bilan olib ketilishidan habardor bo'lgansiz. Mol bozordan olib kelingan
sigirlarni ko'proq chap tomonida iflos dog'lar bo'lishi kuzatilgan. Alisher Toshboev
so'rayaptilar, bu dog' qaerdan paydo bo'ladi?
23-savol: Bobojonova Uzro. Chirchiq shahar 1-mikrorayon 49-uydan.
O'tgan yili Parijda an'anaviy itlar vistavkasi bo'ldi. Dunyoning hamma
burchagidan keltirilgan itlarga narhlar qo'yildi. Yaponiyadan keltirilgan “Do'st”
laqabli 8 ta it, har biri 10 ming dollardan sotildi. Nega u itlar boshqalaridan 3-4
barobar qimmatga sotildi deb o'ylaysiz?
24-savol: Mahfuza Imomova. Surxondaryo viloyati Oltinsoy tumani Ibn Sino
3-uy.
Yozma manbalarda ko'rsatilishicha, uni dastlab Yunon-Baqtriya podsholigi davrida
ko'chmanchi-chorvadorlar yaratishgan. Xitoy, Yaponiya, Hindiston, Misr, Iroq, Eron,
Afg'onistonda ham keng tarqalgan. Keyinchalik bizda ham ommalashgan. “Zakovat” stoli
atrofida hozir ham uni 6 tasini ko'rib turibman. Balki 5 tadur. Beshtadan kam
bo'lishi mumkin emas. Nima haqida gap ketmoqda?
25-savol: Jumanazar Navro'zov. Xorazm viloyati Shovot tumani O'zbekiston
sh/xdan.
Quruqlikdagi eng katta jonzot bu fil. Fil brokon`erlar tomonidan suyagi uchun
ovlanadi. Bolalarini ularga keragi yo'q, ya'ni brokon`erlarga 4-5 oylik yolg'iz qolgan
fil bolalarining juda ko'plari tezda nobud bo'lib ketishadi. Chunki ularni quloq
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
pardalari nozik bo'lib, unga mikrob tushib, kasallanib o'ladi. Agar onasi hayot bo'lsa,
ular bu kasalga chalinishmaydi. Hurmatli bilimdonlar, aytingchi yolg'iz qolgan fil
bolalari nimadan kasallanadi?
26-savol: Xuslida Mirzaeva. Farg'orna viloyati Dang'ara tumani G'alaba
qishlog'idan.
“Zakovat” bilasiz, tasavvurlar o'yini. Tasavvur qiling, oltitalangiz shimoliy
eskimoslarsiz. Bobur Yoqubov qabila boshlig'i. O'tovlar qurishga joy axtarib
yuribsizlar. Yozda siz o'tovni kam sonli o'rmonlar ichiga, o'tloqlarga yaqin joylarga
qurishga harakat qilasizlar. Mana hozir qahraton kunlar boshlangani uchun qishlashga
joy qidirib ketayotibsizlar. Bir daqiqadan keyin, eskimoslar uchun qishda eng iliq
joy qaer ekanini toping.
27-savol: Baxtiyor Tog'aev. Qashqadaryo viloyati Shaxrisabz tumani Saroy
qishlog'idan.
Baxtiyor Tog'aev ko'rsatuvimizning ilk yillari ko'p savol yo'llardilar. Biroz
tanaffusdan keyin yana savol yuboribdilar. Faraz qiling, Bobur siz cho'ponsiz.
Anchadan beri sog'inib qolgan mavzuinglar.
Kechqurun charchab uxlab qoldingiz. Tunda o'rningizdan tursangiz, qo'y podasi yo'q.
Nima bo'lganu, qo'ylar qaergadur yo'q bo'lib qolibdi. Bobir ancha tajribali cho'pon,
boshqa jamoadagi cho'ponlardan ko'ra. Tunda o'rnidan turib, shu turgan joyidan qo'ylar
qayoqqa ketgani u aniq bo'ladi. Va hech qanaqa iz ham axtarmaydi va yo'lga tushadi. Tezda
topadi ham. Hurmatli bilimdonlar, tajribali cho'pon shu turgan joyidan qaysi
tomonga yo'l oladi?
28-savol: Ko'pchilik hayvonat bog'larida “Dushanba sindromi” nomli shartli
kasallik mavjud. Diqqat savol, ko'p hayvonlarga dushanba sindromi qaerdan keladi?
29-savol: Unday kurslar avval Amsterdamda ochilib, keyinchalik Istanbulda,
Osloda, Londonda ham ishlayapti. U kurslarga haydovchilarni agar ekstremal
holatlarga tushib qolishsa qanday harakat qilishga o'rgatishadi. Savol: aniq qilib
aytingchi, kurs tinglovchilariga u yerda nimani o'rgatishadi?
30-savol: 1900 yili Olimpiada o'yinlari orasiga yangi sport turlari kiritilib,
suv bilan bog'liq bir sport turi dasturdan chiqarib yuborildi. Chunki tomoshabinlar
uchun zerikarli ko'rinish kasb eta boshlagan edi. Ammo uni quruqlikdagi analogi
haliyam Olimpiada dasturidan muqim joy egallab kelmoqda. U sport turi nomini 3 ta
so'z bilan toping.
31-savol. 1903 yili ularni soni dunyo bo'yicha 75 mln. edi. 40 mln.i Yevropada, 9
mln.i Osiyoda, 2 mln. Avstraliyada, 1 mln Afrikada. Afsuski, ularni soni bugun
judayam kamayib ketgan. Bunga aybdor deb 2 ta nemis bilan, bir amerikalikni
ko'rsatishadi. Diqqat, savol raqamlar nimani sonini bildirgan?
32-savol. Bugungi kunda Gollandiya dehqonlari erishayotgan natijalar butun
dunyoga mashhur. Ayniqsa, issiqxonalardan foydalanishda ularni oldiga tushadigani
topilmayapti. Deyarli hamma meva va sabzavotlarni yiliga 3-4 martadan hosili
olinmoqda. Biz so'ramoqchi bo'lgan mahsulotni ular yiliga 7-8 marta issiqxonada
yetishtirib sotadilar. Bir kvadrat metrdan yiliga 2-3 tonna hosil olishadi. Aynan
o'sha yer ne'matini biz tabiiy holda yiliga bir marotaba hosilini olamiz. Bizni
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
fermerlarimiz ham hozir uni issiqxonalarda yetishtirishni o'rganishmoqda. Aytingchi,
qanday yer mahsuloti haqida so'z ketmoqda.
33-savol. Qirg'iz halq maqolidan.
Men uni qornini to'ldirib chiqarib yuborsam uyga bo'm-bo'sh qaytib keladi. Siz
ham ertalab uydan chiqishingiz biron qarasangiz u to'la bo'ladi. Uyga qaytib kirib unga
qarang, yana bo'm-bo'sh. Hammamizda bor bo'lgan u ochofatni sandiqcha ichiga solib
qo'yganmiz. Savol sandiqchada nima bor?
34-savol. Gomer “Iliada” dostoni. 6-qo'shiq.
Kambag'alda tor, boyvachchada ombor,
Yillab dengiz kezgan sayyohu-qulni ham.
Musofirni murodi ham, oddiy xalqning
Istagi ham, faqat uni erkalash,
Bordi yu, jilovin inson qo'ldan chiqarsa,
O'z boshiga yetadi, o'zi.
Hurmatli bilimdonlar, Gomer bu qo'shig'ida qanday narsaga ta'rif bermoqda?
35-savol. Shimoliy Amerika hindularida shunday qurol bo'lganki, uni
ishlatganda bizon hatto hushidan ketgan, undan ayiqlar qo'rqib daraxtga chiqib ketgan.
Bu qurolni ishlatishga hindu bolalari erta o'rgata boshlanadi. Bu mashqni ular tog'lar
tagida, daralarda mashq qilishgan. Savol: u qurolni nomini toping.
36-savol. Luqmon Asadov. Samarqand viloyati Qo'shrabot tumanidan.
Amir Temur qo'shinida har 10 jangchiga 1 dona kerki, bir donadan o'roq, arra,
tesha, bolta, 2 dona belkurak, igna, ip kabi oddiy narsalar ham berilgan. Eng
asosiysi o'n kishiga birdek kerak narsa ham bo'lganki, uni alohida bir otda olib
yurishgan. Savol: otda olib yurilgan narsa nomini toping.
37. Ierogliflarni sog'inib qolgan bo'lsangiz, bugun Shimoliy Afrika
aborigenlari ieroglifidan, savolimiz. Qizig'i, Shimoliy Afrika aborigenlarining
ieroglifi yozma emas, qo'l harakatlari bilan ifodalangan. Marhamat, xodimimizning
qo'llariga e'tibor bering. Agar qo'l kaftlari tepaga qaragan bo'lsa, bu odamlar
ma'nosida tushunilgan. Agar kaftlar pastga qarasa, bu hayvon ma'nosini bildirgan.
Endi savolni eshiting, agar qo'llar oldinga cho'zilib kaftlarning biri tepaga, biri
pastga qaratilsa, qanday ma'noni anglatgan?
38-savol. Ushbu ro'yxatni Frantsiyada Sent-ekzyuperi boshlab bergan. Keyin
Gustav Eyfel`, aka-uka Lem`erlar, P`er va Mariya Kyurilar davom ettirishadi. Xuddi
shunday ro'yxat bizda ham mavjud. Sizlar bir daqiqadan keyin bizdagi ro'yxat ichidan
eng kami ikkitasini nomini topib ayting.
39-savol. Bahodir Holiqov. Qirg'iziston Respublikasi Batken viloyati
Xalmiyon qishlog'idan.
Orangizda kim yovvoyi hayvonlar ovida qatnashgan. Hech kim? Mayli hozir
sizlar bilan ovga chiqamiz. Ovchi Nozim Raimqulov bo'lsin. Tasavvur qiling, nayza va
kamonlar bilan ov qiladurg'an zamonlar. Uzoqqa bormang, Qo'qon atrofidagi dasht- 
biyobonlarda, o'ta sergak kiyik ovidasiz. Siz uni kamon bilan yiqitishingiz kerak.
Kechirasiz-u, kamon bu miltiq emas, 500-600 metrdan nishonni bexato uradigan. Siz
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
nechog'liq unga yaqin borishingiz kerak. Siz usta ovchisiz, bemalol kiyikni chalg'ita
olasiz. Buning uchun ustingizga kiyik terisidan yopinib olib asta kiyikka yaqinlasiz.
Va o'tlayotgan kiyikni otib ovingizni baroridan keltirasiz. Nozim ovchini ustaligi
hiyla-yu-nayrangi yo merganligida ham emas. Hurmatli bilimdonlar, bir daqiqadan
so'ng, u kiyikka maksimal yaqinlasha olishda qanday usuldan foydalanganini ayting.
40-savol. No''mon Boltaev. Buxoro viloyati G'ijduvon tumani.
Idora bo'lmasa, itoatning borligi yolg'on. Rustam Jabborov, biron nima
tushundingizmi? Ushbu iborani ishlatgan Navoiy bobomiz, toliblarga tushunarli
bo'lsin deb qo'llariga qarashlarini buyurgan. Siz ham qo'lingizga qarang va bir
daqiqadan keyin eng itoatgo'y joyni topib ko'rsating.
41-savol. Bu psixologik savolni yechimi unchalik qiyin ham emas, tag'in
bilmadim. Bu holatni aks ettirish payti frantsuzlar 4 ta ko'z, inglizlar ikkita 2 ta
sigara, nemislar 2 ta peshona kabi so'zlardan foydalanishadi. Hurmatli
bilimdonlar, yuqoridagi jumboqni tagiga yetingda, ayting. Bu holatni biz qanday so'z
bilan ifodalaymiz?
42-savol. Furqat! Shekspir tragediyalarini o'qiganmisiz? Aynan p`esalarini.
Shekspirning p`esa qahramonlarini asar boshida tanishtiruvda o'ziga xoslik bo'lgan.
Masalan, “Romeo va Jul`etta” asarida Romeoni oltinchi bo'lib, Jul`ettani 23-bo'lib
ro'yxatda tanishtirgan. Yoki “Gamlet” fojeasida qahramon Gamlet ikkinchi bo'lib,
Ofeliya ro'yxatni 12-o'rinidan joy egallagan. 2 ta sabab tufayli Shekspir bu
ro'yxatni tuzgan. Hurmatli bilimdonlar, bir daqiqa muhlat ichida har ikkala sababni
ham alohida-alohida topib ayting.
43-savol. Saodat Jalilova. Toshkent viloyati Qibray tumani.
Qadimgi yunonlarning yetti donishmandlaridan biri Kleobul she'r va
dostonlardan tashqari topishmoqlar ham yozib turgan. Qadimgi Yunonistonda ham
bilimdonlik turnirlari o'tkazib turishgan. Jumboqni eshiting.
Bir otaning............o'g'li, shaydur uning xizmatida,
Har birida nechtadandur qizi bo'lib,
Hech qaysisi bir-biriga o'xshamas,
Qora opa, oq singil, yo aksincha
Opa oqu, singil qora.
Eng qizig'i ular birin-ketin o'laversayam, hech qachon soni kamaymas. Savolim:
tinglagan aziz zakiylar, otaning
o'g'li-yu, nevaralari umumiy sonin nechtaligin topib aytingiz.
44-savol. Ayrim sport turlarida sportchining kelib chiqishi ham muhim o'rin
egallaydi. 1948 yili Shvetsiyalik Gunarseon ot sportidan Olimpiada oltin medaliga
sazovor bo'ladi. Keyin ma'lum bo'lishicha, u bu sport bilan musobaqada qatnashishiga
ruxsati bo'lmagan ekan. Gunaresonni Olimpiada medalidan ajralishiga qanday sabab
yetishmagan.
45-savol. A.Dyuma asarlarini o'qigansizlar, shundaymi? “Graf Monte Kristo”
asarida u bir personajiga izoh berib, odatda otadan yetim qolgan aka-ukalarni eng
kattasi shunday atalganligini tushuntiradi. Italyan tilida otadan yetim qolgan aka- 
ukalarning eng kattasi qanday ataladi? A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz

---

46-savol. Insonning to'rt oyoqli do'sti bu – Lion Izmaylov qikricha, aynan udir.
Ko'pgina xristian qaydnomalarida uni o'lim belgisi ekani yozilgan. Igor polki
qissasida u ko'p hollarda nogironlar foydalanadigan predmet deb ta'riflangan.
Savol: siz biz so'ragan predmetni yunoncha nomini yozib bering.
47-savol. Dunyoda dollarlar ko'p. Tasavvur qiling, qo'lingizga bir dollarlik
tanga tushib qoldi. Unda Angliya qirolichasi Yelizavetani surati tushirilgan. Tangani
ikkinchi tomonida halokatga yo'liqayotgan kema tasvirlangan. Bu qaysi davlat tangasi
ekanligi bizni uncha qiziqtirmaydi. Bir qarashda boshqa tangalardan nimasi bilan
ajralib turadi. Aniq ayting.
48-savol. Botir Usmonov. Farg'ona viloyati Qo'qon shahar Nosirov ko'chasi 31- 
uydan.
Biz so'ramoqchi bo'lgan narsalarning soni insoniyat paydo bo'lgandan beri
o'zgarmagan. Tashqi ta'sir tufayli kamaymasa, ular soni o'zgarmas. Ular 2-guruhga
bo'linadi. O'z navbatida ular ham ikkiga bo'linadi. Ularni har biri 5 turga bo'linadi.
Agar siz savolni tushungan bo'lsangiz, ular ichidagi hayot-mamot masalasini hal
qiluvchisi nomini topib ayting.
49-savol. Marhamat, “Zakovat” sandiqchasi olib chiqilsin. Sandiqchadagi
predmet paydo bo'lganiga 40 asrdan oshdi. Lyudovik 14, Napaleon, Gyote, Anatol Frans
va bir qancha mashhur insonlar uni kollektsiyasi bilan shug'ullanishgan. Gerbert Uels u
haqida hatto kitob yozgan. Biz o'zbeklar ko'p hollarda uni xizmatidan voz kechib, ota- 
bobolarimiz usulini ishlatamiz. Aytingchi, sandiqchada nima bor?
50-savol. 1981 yili Tailand bilan Laos orasida Mekong degan katta ko'prik
qurildi. Ammo u ko'prikdan avtomobillar u davlatdan bu davlatga yoki aksincha
o'tishiga ruxsat berilmadi. Chegarachilar Laos avtomobillarini Tailandga, Tailand
avtomobillarini Laosga kiritmadilar. Chunki har ikkala davlatda qonun bor edi.
Aytingchi, qanday qonun va qanday avtomobillarni chegarada ushlab qolgan.
51-savol. Venger xalqida shunday bir o'xshatish mavjud: suhbat bug'doy, uzum va
kanop ustida qiziydi degan. Bug'doy – bu non, uzum vino yo sharbat. Xo'sh, unda kanop
nima?
52-savol. 1924 yili Londonda Tel`ma Ursula Beatris Eleonor ismli qizcha
dunyoga keladi. Nima bo'pti, dersiz. Qizig'i, u joyda birinchi tug'ilgan chaqaloq edi deb
ro'yxatga olib qo'yishgan. Yana ham qizig'i, O'zbekistonda ham shunday voqealar ro'y
bergan. Ancha keyin. Sizga 2 ta savol beramiz, xohlaganingizga javob berishingiz
mumkin. Nechanchi yildan keyin bizda bunday chaqaloqlar dunyoga kelgan, yoki Tel`ma
Ursula qaerda tug'ilgan?
53-savol. 2004 yili Gonkongda zamonaviy Xitoy kompozitori Tan` Dunning
katta kontserti bo'lib o'tdi. Kontsert er. av. I-II asrlarda yashagan Say Lunga bag'ishlangan
edi. Kontsert ma'lum bir sanaga atab yozilgan. Barcha musiqachilardan o'ta mahorat
bilan kuy chalish talab etilgan. Ularning diqqati chalg'imasligi uchun, bastakor nota
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
varaqlarini varaqlab olishlari uchun maxsus pauza qoldirgan edi. Hamma bir vaqtda
varaqlab, bir vaqtda kuyni boshlagan. Savol: oddiy Say Lun nimani ixtiro qilganu,
buni u kontsertda qanday namoyish eta olgan?
54-savol. Marhamat, xodimimiz qo'lidagi tayoqchani olib ko'rishingiz mumkin.
Dirijyor tayoqchasi. Tayoqcha frantsuzchasiga nima deb atalishini bilasizmi? Marhamat,
“Zakovat” sandiqchasi olib chiqilsin. Sandiqcha ichidagi yegulikni uzunligiyam taxminan
shu tayoqchadek keladi. Ammo ancha qalinroq. Savol: tayoqcha frantsuzchasiga nima deb
ataladi-yu, sandiqchada qanday yegulik bor?
55-savol. Jomolungmani zabt etuvchi guruhlar fevral oyidan boshlab, Tibetda
to'planib tayyorgarlikni boshlashadi. Hamma guruhlar o'zlariga yo'lboshlovchi
tanlashda biroz qiyinchilikka duch kelishadi. Ayniqsa, yevropaliklar bilan hamma
mahalliy aholi ham boravermaydi. Faqat sherp mazhabidagi yo'lboshlovchilar ularga
yo'l boshlashga rozi bo'lishadi. Aynan sherplar ham yevropaliklarni qoniqtiradi.
Aytingchi, nega boshqa mazhabidagilar ularga sheriklik qila olmaydi?
56-savol. Ochil Narziev. Navoiy viloyati Nurota shahar Oxunboboev ko'chasi
66-uydan.
Bir ovchi keksayib nafasi qisadigan bo'lib qolganidan keyin tabibni uyga
chaqirtiradi. Tabib bemor yotgan uyga kiriboq uni dardi nimadan qo'zg'alayotganini
topadi. Tezda ko'rsatma berib bemorni davosini topadi. Aytingchi, u qanday ko'rsatma
bergan?
57-savol. Azamat Sharipov. Yangier shahar Feruza ko'chasi 15-uydan.
Marhamat, “Zakovat” sandiqchasi olib chiqilsin. Sandiqcha ichida ayollarga
taalluqli bir predmet turibdi. U so'zni kelib chiqishi forsga borib taqaladi. O'zagi
forsiy so'z. Xususan, Firdavsiy shoxnomasida unga alohida urg'u berib
tushuntirilgan, hatto vazifasi ham. Sandiqchada zamonaviy ko'rinishga ega, ammo
nomlanishi, qadimgi forsiy so'z bilan boshlanuvchi narsa bor. Savol: sandiqchada
nima bor?
58-savol. Xolqo'zi Musurmonov. Jizzax viloyati Zomin tumanidan.
Eramizdan avvalgi 5-asrda yashagan Xitoy faylasufi Konfuttsiyni imperator
saroyiga ishga taklif etishadi. Unga aniq bir vazifa yuklatilgan edi. Bu loyihani
amalga oshirish uchun iste'dodli ko'zi ojizlarni to'playdi. Konfuttsiydan keyin ham
qariyib bir necha asr bu guruh saroyda xizmat qildi. Albatta tarkib o'zgarib turgan
holda. Aytingchi, bu guruhni asosiy vazifasi nima edi?
59-savol. Boqijon To'xtaev. Navoiy viloyati Qiziltepa tumani “O'rta cho'l
yulduzi” fermer xo'jaligidan.
O'rta cho'l – cho'pon-cho'lig'lar maskani. U yerda millionlab qo'y-qo'zilar boqiladi.
Eng tajribali cho'ponlar ham shu yerda yashashadi. Tajribali cho'ponlar fikricha, qo'y- 
qo'zilarni 3 ta kushandasi bor ekan 1-bo'ri, 2-o'g'rilar, 3-chisi bir qaraganda u qo'ylarga
kushanda emas, aksincha kerak narsadek tuyuladi. Ammo qo'ylarga eng katta xavf undan
bo'lishi mumkin ekan. Savol: qo'ylarga ham kerak, ham kushanda narsani nomini toping.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
60-savol. Muborakxon Mahmudova. Toshkent shahar Olmazor mahallasi 10-uy 31- 
xonadondan.
Muborakxon opa she'r mashq qilib turar ekanlar. Savol ham she'riy:
Qadimda bobolar saqlab jonini,
Do'ppilar ichiga solib yurishgan.
Momolar jihozlab kelin uyini
Palaklar qatiga tiklab qo'yishgan.
Bir shoiri zamon-ta'rifi maysa
Unga suyangandi gar o'lib qolsa.
Hurmatli hamkasblar, aytingchi bir daqiqadan so'ng tashqaridan she'rda
ta'riflangan qanday narsani olib kiramiz. Vaqt ketti.
61-savol. Sherzod Shukurov. Toshkent viloyati Bekobod shahri Usmon Nosir
ko'chasi 30-uydan.
Germaniya, Angliya kabi davlatlarda parranda grippi ta'sirida millionlab
tovuqlarni qirilib ketishi kuzatiladi. Parranda go'shti ishlab chiqarishda dunyoda
birinchi bo'lib turgan Braziliyada esa garchi parranda grippi bot-bot uchrab tursada,
ishlab chiqarishda uzilish kuzatilmadi. Chunki parrandaxona qurilayotganda u qat'iy
printsipga asoslangan holda bunyod etiladi. Savol: u qanday printsip?
62-savol. Said Rahmonov programmalash muxandisi.
Bu maktubni Rossiyadan Chelyabinsk shahridan yuboribdilar. Hozir ko'rsatuvimiz
sputnik orqali ham namoyish etilmoqda.
Hammangizga ma'lum, Hindistonda jangovar fillardan urushlarda
foydalanib kelishadi. Fillarni – filbon, ya'ni mahaut boshqaradi. U jang payti
filni boshida o'tirishi talab etiladi. Uni qo'lida kichkina temir nayzacha bo'ladi.
Belida o'tkir qoziq bilan bolg'acha qachon kerak bo'ladi?
63-savol. 2006 yili Germaniyada o'tgan jahon chempionatida Ital`yanlar g'olib
bo'lishdi. Final kuni sergap ital`yan sport sharhlovchilari jamoa himoyachilarini
Kolizey devoriga, hujumchilarni yengilmas gladiatorlarga qiyoslashadi. Jamoalari
chempion bo'lganidan ilhomlangan ital`yan jurnalistlari negadir darvozabon
Buffonni “Sevil`ya sartaroshi” operasi qahramoni Figaroga qiyosladilar. Savol
nima uchun?
64-savol. P`er de Kuberten garchi olamdan o'tib ketgan bo'lsada, har to'rt yilda
o'tadigan olimpiada o'yinlarida uni so'zlarini eslab qo'yishadi. Masalan, bexatar
manzilga yetib olinglar – iborasi hozir ham barcha olimpiadalarda ayrim
sportchilarga nisbatan ishlatiladi. Aytingchi, Kuberten kimlarga bu iborani
ishlatgan edi?
65-savol. Keyingi vaqtlarda Angliyalik o'smir bolalar orasida ko'z shifokoriga
murojaat qiluvchilar ko'payib ketgan. Nima qilsayu, ko'zoynak taqsa, ko'zoynak ko'rinishi
dumaloq va opravasi qora bo'lishini xohlamoqda. Ko'zoynak ustalari bu xildagi
ko'zoynaklarni ko'plab sotishayotganidan, xursand. Aytingchi, ular bu ko'zoynaklarni
qanday nom bilan atashmoqda?
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
66-savol. 16-asrdan boshlab, yelpig'ich Yevropaga kirib kela boshlagan. Aynan shu
paytdan boshlab, u ayollar aksessuariga aylana boshladi. Va do'konlarda sotila
boshlanadi. Uni turli ko'rinishda yasay boshlashadi. Yelpig'ichlarni kelishi bilan
Yevropada ishsiz yurgan bir soha kishilariga talab ko'paya boshlagan. Aytingchi, u qaysi
kasb egalari edi?
67-savol. Buyuk Britaniya qirolichasining tug'ilgan kuni yilda 2 marta
nishonlashadi. Qirolicha Yelizavetta II 21-aprelda tavallud topgan. Shu kuni barcha o'z
uyida bu sanani oilaviy nishonlaydi. Har yili iyun oyining biror shanbasida Buyuk
Britaniyada rasman umumxalq bayrami qilib nishonlanadi. Aytingchi, qanday sabab
tufayli qirolicha tavallud kuni iyun oyida o'tadi?
68-savol. Sulton Aliev. Denov tumani Chambul qishlog'idan.
Sherlok Xolms haqidagi hikoyalardan: Jinoyat sodir bo'lgan joyda qoldirilgan
panja iziga qarab mashhur u jinoyatni ayol kishi qilganligini, bu qo'l ayol kishiniki
ekanligini aytadi. Xolms barmoqlarni nozikligiga qarab bilmagan. Savol: bu qo'l izi
ayollarniki ekanini u qaerdan bilgan?
69-savol. Xotam Jo'raev. Jizzax viloyati Baxmal tumani Novqa qishlog'idan.
Zarafshon vodiysining Falgar degan vohasida ajoyib hunarmandlar yashashgan.
Ular o'z hunarlarini boshlashdan avval, otning dumiga loydan surtib daryoning u
qirg'og'idan bu qirg'og'iga haydab o'tishgan. Ma'qul bo'lsa, shundan keyin o'z ishlarini
boshlashgan. Aytingchi, 11-12 asrlarda yashagan bu hunarmandlar qanday mahsulot
tayyorlashgan?
70-savol. “ZWEI MACHTEN SEX UND GABEN NICHT ACHT”
Nemis tilida bu frazada 3 sonli raqam keltirilgan. Aytmoqchi, bu frazadagi
raqam bizda ham shuncha kunni tashkil etadi. Savol oddiy, yuqoridagi frazadagi raqam
necha va u qaysi jarayonni bildiradi?
71-savol. Orifjon Bobonazarov. Navoiy Davlat Pedagogika instituti
talabasi.
Hind choyini hech qaysi choy ta'mi bilan adashtirib bo'lmaydi. Chunki
Hindistonda choy yetishtirish, qadoqlash, damlash, ichish ham katta bir fanga aylangan.
Hatto choy degustatorlari choyni sinayotganda quyidagi qoidalarga amal qilganida
sinov ishonchli o'tar ekan. Damlangan choyni birinchi piyolasini ichishi, ma'lum bir
grammga ma'lum miqdorda suv qo'yilishi (qaynagan suv), hatto degustatorning kiygan

---

kiyimi ham talabga javob berishi kerak. Yana qaytaraman, joy. Savol: ular choyni
qaerda o'tirib sinashlari shart?
72-savol. Jamshidbek Umrzoqov. Sirdaryo viloyati “Oq oltin” tumani Farg'ona
qishlog'idan.
Jamshidbek, sizlarni oldi-sottiga taklif etmoqchilar.
Falonchi! Siz ko'n sohasi bo'yicha, teri savdosi bo'yicha brokersiz. Sizni
oldingizga 2 ta bir xil kattalikdagi, bir xil rangdagi mol terisi olib kelishdi. 2 ta
bir xil terini siz 2 xil baholadingiz. Aytingchi, nega birini arzon, ikkinchisini
qimmat baholadingiz.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
73-savol. Xusniyabonu Rahimbekova. Jizzax viloyati Paxtakor tumani Yerjar
qo'rg'onidan.
Ko'pgina fil`mlardagi qishgi manzaralar yozda suratga olinadi. Sun'iy qor
tashkil qilinsa, aktyorlar qishki kiyimlar kiyishsa bas. Ammo ayrim hollarda qishda
yozgi sahnalar olishga to'g'ri kelib qoladi. Qishda og'izdan bug' chiqish holati ro'y berib
qolmasligi uchun aktyorlarga bir narsa berishadi. Savol nima berishadi?
74-savol. Mahkam Turdialiev. Farg'ona viloyati O'zbekiston tumani Yaypan
qishlog'idan.
Marhamat “Zakovat” sandiqchasi olib chiqilsin. Sandiqchadagi moslamani dunyoga
kelishi uchun ikki hujjat qadrli. 13 iyul 1944 yil konstruktor va shoira oilasida
tug'ilganligi haqidagi guvohnoma bo'lsa, 2-chisi 29 yanvar 1975 yil, patent olingan kun.
Eng qizig'i guvohnoma ham, patent ham bir kishini nomiga olingan. Savol: sandiqchada
nima bor?
75-savol. Sobitxon Eshonxonov. Chilonzor tumani G'ulomov ko'chasi 1-uydan.
Qirol Lyudovik – 14 davrida dvoryanlar, qirol oilasi a'zolari xoh erkak, xoh
ayol bo'lsin matoga gul solish bilan shug'ullanishgan (vishivka). Ammo u so'zanalar
bugungacha yetib kelmagan. Lyudovik-14 ni o'zi ularni yoqishni buyurgan. Aytingchi, qirol
o'zi yoqtirgan, o'z qo'li bilan tikkan matolarni nega yoqtirgan?
76-savol. Erkin G'aniev. Toshkent viloyati Olmaliq shaharidan.
Umar Hayyom “Navro'znoma” asarida uni sevgi-muhabbat maydoni, qarilik
daraxtini uzoq vaqt gullatadigan marhamat yomg'iri deb zikr etilgan. Haqiqatda ham
“Navro'znoma”da unga atalgan ta'rif o'ta o'rinli. U insonni bezagi va muhabbat
savdosi undan o't olishi aniq. Quyidagi ta'rifga loyiq insonlar orangizda
talaygina. Hammangiz deya olmayman. Ba'zilar undan oqilona va ayyorona
foydalanib yuradilar. Savolni ancha ochib yubordim, shuning uchun o'ta aniq javob
berishingiz lozim bo'ladi. Savol: gap nima haqida ketmoqda?
77-savol. Ma'rufxon Eshonxonov. Internet orqali olingan. Savol manzilni
iloji bo'lsa yozib yuboring.
Avstraliyaning Flinder oroli aholisi umuman yashil kiyim kiyishmaydi, yashil
predmetlardan ham foydalanishmaydi. Aytingchi, nega bu orol aholisi yashil rangli
kiyimlar kiya olmaydi?
78-savol. Falonchi o'zingizni san'atni to'liq tushunadigan kishi deb bilasizmi?
Chala yarim.
Hayotni bor holicha namoyon etishda san'atni roli beqiyos degan fikrga
qo'shilasizmi? Demak, hayotni ifoda eta oladigan odam his-tuyg'ularga boy bo'lmog'i
kerak. Endi mashhur adib Anatol Fransning uchqur fikrlarini yozib oling. San'atning
ikkita eng yovuz dushmani bor, 1-chisi iste'dodsiz hunar, 2-chisi... 2-chisini siz toping.
79-savol. Abdusattor Parpiev. Bekobod shahridan internet orqali
yuborilgan savol.
Yaqinda Sankt-Peterburgda bo'lib qaytgan savol muallifi shaharda shunday
do'konlarni ko'ribdiki, ularni eshiklariga bir raqam yozilganiga guvoh bo'libdi. Qizig'i
- bizda raqamlar bilan emas, so'z bilan bildiriladi, u ma'lumot. Yanayam qizig'i, bir
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
ko'chada 10 ta do'kon bo'lsa, 2-3 tasida shunday raqamlarni ko'rish mumkin. Savol: oddiy
qaysi raqamli son so'ralmoqda?
80-savol. Foziljon Mamadaliev. Sirdaryo viloyati Guliston tumani
Temirqadam ko'chasi 44-uydan.
Mo'g'uliston davlatining eski 1952 yilgacha bo'lgan gerbida 2 ta jonzot
tasvirlangan. 1952 yilda qabul qilingan yangi gerbda jonzot bitta qolgan. Siz har
ikkala gerbda tasvirlangan jonzotlarni toping.
81-savol. Abduqayum Mirsolmonov. Toshkent viloyati Yuqori Chirchiq tumani
Kavardon qishlog'idan.
Faylasuflar u yerni tafakkur va ibrat manzili, ammo beg'amlar joyi emas deb
atashadi Shoir Chustiy u yerni sarisi ham, so'risi ham, akrabo-yu ham aziz mehmoni yo'q
ekanligini yozganlar. Bir so'z bilan ayting, bu joy nomini.
82-savol. Omonjon Abdullaev. Farg'ona viloyati So'x tumani Chumoqcha
qishlog'idan. Surati bor.
Falonchi! Siz 16-asrda yashagan Indoneziyalik fuqarosiz. Cho'ntagingizni
qappaytirib bozorga harid qilish uchun tushdingiz. Albatta pul deya olmadik, pul
o'rniga yerlik aholi undan foydalangan. Hozir studiya ichida ancha-muncha Indoneziya
mullajiringi bor. Men aniq ayta olaman. Savol: bir daqiqadan so'ng siz o'sha davr pul
birligini bizga ko'rsatasiz.
83-savol. Sultonmurod Fayziev. Toshkent viloyati Bo'ka shahridan.
Uni paydo bo'lishi haqida fanda 3 ta faraz mavjud. 1-chisi geofaraz - neft
bilan bog'lash; 2-chi faraz Biofaraz - o'simliklarga bog'lash; 3-chi faraz Zoofaraz,
hayvonlarga bog'lash. Yana kimlardur uni toshdan olinadi deb faraz bildiradilar.
Barcha farazlarda jon bor, haqiqatga yaqin. O'zbeklar uni qanday ataydilar?
84-savol. Dilfuza Japakova. Xorazm viloyati Gurlan tumani Xolmatov
fermer uyushmasidan (surati bor).
Marhamat, “Zakovat” sandiqchasi olib chiqilsin. “Buyuk ipak yo'li” savdogarlari
asosan aynamaydigan, achimaydigan tovarlar bilan savdo qilishgan. Ammo ular
aynamaydigan deb o'ylagan bir tovar yo'l-yo'lakay o'zini holatini yo'qotavergan.
Shundan keyin uni transportirovkasiga o'zgartirish kiritishadi. Uni maxsus qalin bo'z
qoplarga solishib, paxta toylari orasida joylab olib ketishgan. Siz u tovar yo'lda
nimani hisobiga aynaganini va albatta sandiqchadagi o'sha tovar nomini topib
aytishingiz shart.
85-savol. Milliy entsiklopediyamizda metr so'zi 3 marta ketma-ket kelgan. 1- 
holatda o'lchov birligi sm, km, barometr, termometr. 2-holatda xalqaro birliklar
tizimi SI dagi uzunlik birligi ya'ni algebrada ishlatiladi. 3-holatda ham metr
ishlatilganlagi haqida ma'lumot berilgan. qaysi soxadaligin yozib bersangiz bo'ldi.
86-savol. Zoologlar fikricha, u jonzotning erkagi gulning nektari bilan kun
kechirib ketaveradi. Ammo urg'ochilari tuhum qo'yishi uchun, ularga ko'p miqdorda
protein kerak bo'ladi. Ular proteinni bizdan olishadi. Jonzot nomini yozib bering.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
87-savol. Rossiyada 1714-yildan, 1741-yilga qadar Pyotr I ning qarori xukm
surgan. Bu qarorga binoan, Peterburgdan tashqari barcha xududlarda toshdan uy qurish
taqiqlangan. Savol, oson tuyulishi mumkin, lekin siz o'ylagandek oson emas. birinchi
rus shoxi bu farmoyishni nima uchun chiqargan edi?
88-savol. Yana bir Yevropa fuqarosi, qahvaxona ho'jayini o'z millati haqida
fikrlari shunday: hech bir narsa bizni dunyoga dasturxonimizchalik mashhur qila
olmaydi – degan. Savol, bu qaysi millat?
89-savol. Bir ommaviy matbuot nashrida ularni uch opa-singilga qiyoslashgan. Eng
kichigini negadir, eng kattasi deb keltirishgan. Eng kattasini o'rtancha ekani va uni
yoshi 300 dan oshgani aytiladi. Uchinchi singilni dunyoga kelib qolganigayam 230 yillar
bo'lyapti chamamda. Siz bu uch opa singilni nomlarini yozib bering.
90-savol. An`eri – Sakuri qo'lida bichuvchi bo'lib ish boshlagan. Kristian Dior – 
An`eli qo'lida , Kristian Dior qo'lida esa u ish boshlagan.
Savol: Kim?
91-savol. Portugaliyada 1990 yildan keyin turizm soxasi rivojlana boshladi.
Bir tadbirkor mashhur jarayonni katta bayram tariqasida amalga oshirishni yo'lga
qo'yganidan keyin bunga shohid bo'lish uchun va hatto qatnashish uchun turistlar oqib
kela boshladilar.
Savol: Yilning qaysi faslida Portugaliyaga turistlar oqimi ko'payadi?
92-savol. Pugachyov qo'zg'oloni Rossiyaning yarmigacha tarqalgan. Volga bo'yi
butunlay Kuzg'olonchilar qo'liga o'tganini Xukumat chet ellik diplamatlardan yashirib
kelardi.Ammo Germaniyaning elchisi bozor aylanib yurib aynan uni sotuvda
yo'qligidan xulasa yasaydi-Volga Pugachyov qo'lida deb. U xaqiqiy detektivlarga hos
fikr yuritadi.
Savol: Bozorda u nimani topolmaydi?
93-savol. U aslida oqish rangda bo'ladi. Aynan mutaxassislar uni
qalbakilashtirishini oldini olib qizig'ish, och qizig'ish rangda ishlab chiqaradi.Uni
qalbaki ishlab chiqaruvchilar uchun qizig'ish ranga kiritishlari mushkul va bu ularga
qimmatga tushadi. Uni xoxlagan dorishunos ajratib olishi mumkin.
savol: Aytingchi nimaga rang berish haqida gap ketmoqda?
94-savol. XVIII-XIX asrlarda Xonliklar saroyida mexmonlarni kutib olish
bilan shug'ullanuvchi lavozim bo'lgan. Lavozimning ma`nosi “Gilam to'shovchi”
bildiradi. Xozir xam bu nom bilan ishlaydigan odamlar mavjud.Ularning asosiy ish
qurollarini ayting.
95-savol. 19-asrdagi fotografiyalarni kursangiz xamma uta jiddiy va
kulmasdan
tushgan. Ularni jiddiy suratga tushishida bir sabab bulgan. Shu tufayli
ular bir muncha zerikarli kurinishda tushishgan. Nima sabab ular bunday
tushishgan?
96-savol. Bu kompaniya 1950 yillarda Koliforniyada shakillana bashladi. 1968
yilgacha bu kompaniya ayollar ishga olinmagan. 1968 yildan keyin esa uncha chiroyli
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
bulmagan ayollar ishga kabul kilina boshlagan. Kompaniya raxbarlari fikricha aynan
chiroyli ayollar ular ishiga putur yetkazishi mumkin ekan. Savol : Bu kaysi kompaniya ?
97-savol. Savol shunday : tibet meditsinasida nimani kasalliklar darvozasi
deb atashadi ?
98-savol. Yusuf Xos Xojib Kutadgu bilik asarida unga shunday ta'rif bergan.
U narsa xovlindagi arslon .U seni boshka yirtkichlardan ximoya kiladi
Zinxor uni bo'sh kuyish kerak emas, aks xolda u kafasini buzadi.
Savol : Nimaga tarif berilgan ?
99-savol. Chexovning semiz va orik xikoyasida ikki dust uchrashib kolib, maktab
paytidagi bir voqeani eslashadi. Ulardan biri maktab jurnalini papiros bilan
kuydirgani uchun unga falonchi deb lakab ko'yishganini eslaydi. Sherigini maktabda
lakabi nima bulgan ?
100-savol. Ummon davlati ayollarga mashina xaydash xukukini beruvchi ikkinchi
arab davlati xisoblanadi .Ammo ularga bir shart kuyilgan.
Savol : Kanday
101-savol. Eski maktablar esingizga tushdimi? Usha revolyutsiyadan oldin
Turkistondagi maktablarda domlalarga (muallimlarga) xaftaning bir kunida
in'omlar (non, pul, shu kabi) keltirilgan. Savol ular bu in'omlarni xaftaning kaysi
kuni keltirishgan?
102-savol. U narsa 16 asrda Venetsiya yakinidagi Murano orolida kashf etilib,
uni yasash juda sir saklangan. Savol Venetsiyada 16 asrda nima kashf etilgan?

---

103-savol. Dengiz flotida oldindan saklanib kolgan bir odat bor. Agar kemaga
yangi matros kelsa, unga xakikiy dengizchi bulishi uchun bir narsani majburlashgan.
Kema ichidagi yoritgichlarni flakonlari yechib olinib ularga berilgan. Sungra usha
ishni kilishga majbur etishgan. Savol nimani majbur etishgan.
104-savol. Antik dunyo teatrida bir udum bulgan. Nikob bilan rol uynash. Antik
teatrlar juda katta maydonlarda kuyilar edi. Aktyorning yuz ifodasi
tomoshabinlarga yetib bormagani bois, nikobda uynash tomoshabinga xam kulay edi. U
salbiy yo ijobiy kaxramon ekanligi nikobdan kurinib turar edi.
Nikobda rol uynash aktyorlar uchun xam kulay edi. Savol u kanday kulaylik?
105-savol. Urta asr xind xakimlari: uzi yemay, birovga xam bermay, bir dunyo
xazina tuplagan baxil kishilarni eng saxiy kishilar deb atashgan ekan. Xind
xakimlari nega baxil, non yemas kishilarni eng "saxiy" kishilar deb atashgan?
106-savol. Ilgari xonlar saroylarida Bakovullar bulgan. Savol Bakovullar
kanday vazifani bajarilgan.
107-savol. Bilasiz, kuldorlik davrida kullarga juda past munosabatda
bulishgan. Ammo Parfiya davlatida kullarga dustlarcha munosabatda bulishgan. Savol
nima uchun?
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
108-savol. Armiyada askarlar, zobitlar, xatto kumondonlargacha kadamni
tashlaganda chap oyokdan boshlashadi. Lekin armiyada 1 xizmatchi bor, safda yurganda,
uning uchun farki yuk kaysi oyokdan yurishni. Savol bu kaysi xarbiy xizmatchi?
109-savol. Ilgaritdan uzbeklar imorat solishganda, negadur tusinni tok
tashlashadi, ya'ni 7 ta, 9 ta va xk. Buni albatta ramziy ma'nosi bor. Nima uchun
tusinlar tok tashlangan?
110-savol. Algebra fani paydo bulishiga, oilalardagi zarur bir extiyoj sabab
bulgan. Usha zarur extiyoj nima deb ataladi?
111-savol. Ilgari masjidlarda azon aytish uchun baland minoraga chikilardi.
Aksariyat xollarda azon aytishni kuzi ojizlarga ishonishar edi.
Savol: Nimaga minoraga chikib aytiladigan azonni kuzi ojizlar aytishgan?
112-savol. Alifbo bilamiz a xarfidan boshlanadi. Lekin shunday xarflar
jadvali borki, u sh xarfidan boshlanadi. U kanday xarflar jadvali?
113-savol. Bir tuyakash xikoya kilmokda: Tuyam uldi Origligidan, yogi kup uchun.
Saxar payti. Shomga yakin. Savol uning tuyasi kaerda ulgan va nima uchun?
114-savol. Un sakkiz ming kiz edik,
kirgin keldi, kirildik.
Ollox mu'jizasimu?
Yana kayta tirildik.
Bu she'rda insondagi kanday xolat ta'riflangan?
115-savol. Amerika otasi Benjamin Franklin uni ilk bor Amerika kuchalarida
kullagan. Bu xayrli ishini patentlab kuyganda, bugun xam unga mablag tushib turgan
bular edi. Savol B.Franklin shaxar kuchalari uchun kanday yangilikni kiritgan?
116-savol. Butun dunyoda xozir terrorga karshi amallar olib borilmokda.
Jumladan Uzbekistonda xam… Irlandiyada xam bu dastur ishlab chikilgan. Usha
dasturga binoan Irlandiya aeroport va vokzallarida bir narsa xizmatidan voz
kechilgan. Uzi oddiy bulsa xam katta xavf solishi mumkin deb uylashgan.
Terroristlar portlovchi moddalarini tashlab ketishlari mumkin bulgan joyning
nomini bir dakikadan sung bizga aytasiz.
117-savol. Savobni pulga sotib olish mumkinmi? Mumkin bulsa uning narxi
kancha turadi. kadimda bir podsho xuzuriga kirk marotaba xajga borib kelgan kishini
olib kelishadi. Podsho unga 40 yillik xajingni savobini menga sot. Senga yarim
podsholigimni beraman deydi. Xoji albatta kunmaydi. Sungra podsho nimani evaziga
almashgan bularding deydi. Xoji bir narsani suraydi. Shu narsani evaziga
almashaman deydi. Savol, dono xoji podshodan nima surashi mumkin?
118-savol. Qadimgi xakimlarning yozishicha, miyada - akl paydo buladi, me'dada -
ta'm, mushaklarda - kuch xosil buladi. Savol: kadimgi xakimlarning yozishicha, ut
pufagida nima xosil buladi? A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
119-savol. Xumoyun Mirzo saroy a'yonlarini 3 ga bulgan. Birinchi kismiga axli
davlat vazirlar, a'yonlar kirgan. Ikkinchi gurux axliga, kozilar, din axllari kirgan.
Uchinchi guruxni axli murod deb atagan. Xush unga kimlar kirishgan?
120-savol. Bu shifobaxsh usimlik kuxna zamonlardan beri azizlanib kelinadi.
Bu usimlik uz urnida kuchli antibiotik urnida ishlatiladi. Rim askarlari, Misr
exromlari kurilishida band bulgan kuruvchilar kundalik ovkat maxsulotlari
tarkibiga kat'iy ravishda kiritilgan. Ularning fikricha, bu usimlik lashkar- 
kuruvchilarga kuch-kuvvat baxshida etish bilan birga ularni shijoatga chorlar ekan.
Aziz bilimdonlar, bu shifobaxsh usimlikni nomi nima?
121-savol. Uzbekiston unlab Universitet-institutlar mavjud, tugrimi… Buni
ustiga mustakillikdan sung yoshlarni xorijga borib ta'lim olishlari uchun xam keng
yul ochib berildi. Ilmga xavasmand yoshlar uchun xamma sharoitlar bor. Fakat iktidor
va intilish bulsa bas. Xoxlasangiz uzimizda, xoxlasangiz xorijda. Yevropadagi
rivojlangan bir davlatda bironta oliy ukuv dargoxi yuk ekan. Xamma bilimga
ishtiyoki bulganlar xorij universitetlarida ukishar ekan.
Savol: kaysi rivojlangan davlat tugrisidagi gap ketayapti?
122-savol. U sport turi bilan odamlar kadimdan shugullanib kelishgan. Albatta,
bugungi kurinishga kelguncha, juda katta yulni bosib utgan. Masalan, kadimgi Gretsiyada
usha sport turi ichiga yugurish, nayza uloktirish, uzunlikka sakrash xam kirgan.
Fakatgina 19 asrga kelib u bugungi kurinishiga ega bula boshlagan. U sport bilan 4-5
yoshdan boshlab shugullanish mumkin. U insonni shakllanishida, irodasini
chiniktirishda muxim rol` uynaydi. Qaysi sport turi xakida suz ketmokda?
123-savol. Pifagor, Sukrot, Konfutsiy ta'limotida kanday uxshashlik bor.
124-savol. Qadimiy yunon sportchisi Luis Spiris yugurish buyicha Olimpiada
chempioni bulgan. Negadur unga oltin emas, kumush medal` berishgan. Nega?
125-savol. Koliforniyalik Glin Vul`f arablarni bu borada ortda koldirmokchi
bulib, 27 marta uylandi. Kuyovning xamma kaynonalari hayot edi-yu, lekin ularni soni
25 ta chikardi. Nega shunday?
126-savol. Uning achchigi yurakdagi kurtni uldiradi, bemazasi me'dani bakuvvat
kiladi, shirini semirtiradi. Topingchi, nimaga ta'rif berilyapti?
127-savol. Sizlarga bitta uzunrok chupni sindirib yarmini sizga berib, yarmini
uzimda olib kolaman. Qadimda nima maksadda shunday xolatni yuzaga keltirishgan?
128-savol. Qadimgi Rim faylasufi Seneka: "Sarkardalar lashkarlarni itoatda
saklash uchun 2 ta usul kullaganlar. 1-usul tinimsiz mexnat bilan chalgitganlar, 2- 
usulchi..?
129-savol. Deyl Kornegi yozishicha, inson uchun 3 ta asosiy vosita mavjud.
Birinchisining yordami bilan biz umrimizning uzaytiramiz, ikkinchisining yordami
bilan uni kullab-kultiklaymiz, uchinchisini yordami bilan esa uzga dunyoga tayyorgarlik
kuramiz. Inson uchun zarur 3 ta vosita nomini ayting.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
130-savol. Erkaklarda uchraydigan ushbu yetishmovchilikni asl sababchilari
ayollardir. Erkaklar bu yetishmovchilikdan doimo sikilib yurishsa, ayollar unchalik
xam e'tibor berishmaydi. Savol: u kanday erkaklardagi yetishmovchilik?
131-savol. Bu musikali asbobga 3000 yil buldi. Xudolar uning ovozini yomon
kurishsada, uning ijrosi bilan guyo xamma narsa uz intixosini topgandek tuyuladi.
Savol: u kadimiy musikali asbobning nomi nima?
132-savol. Eramizdan avvalgi 1-asrda yashagan faylasuf Mark Terentsiy mexnat
kurollarini 3 ga bulgan. 1-gapiradigan kurollar, 2-gapirmaydigan kurollar, 3-jonsiz
mexnat kurollariga bulgan. Savol: Uchala mexnat kurollarini ta'riflang.
133-savol. 1995 yili V`etnamda sichkon va kalamushlar kupayib ketadi. Shu
darajada kupayib ketadiki, xukumat maxsus karor chikaradi. Ma'lum muddat restoran
va oshxonalar menyusidan olib tashlashgacha borishadi. Savol: kanday taomlar olib
tashlanadi?
134-savol. XI asrda kamalda kolgan Xiva xoni rakiblariga noma yuboradi.
"Xalkim 1 yil bulsa xam kamalda betalofat yashay oladi. Xalkimni 3 oy kovun boksa,
3 oy sovun bokadi, 3 oy kovogi boksa, 3 oy chavogi bokadi" deydi. Savol: Xon nimaga
sha'ma kilgan?
135-savol. U juda kup inshootlar kurdirgan: Bordo kuprigi, Garabidagi viaduk
Budopesht vokzali, Panama kanali kurilishida xam katnashgan. Lekin uni butun dunyoga
tanilishga fakat bittagina inshoot kifoya bulgan? Bu kaysi inshoot?
136-savol. 1945 yil Indoneziya davlati uz mustakilligini e'lon kildi. Bir
necha kundan sung yosh davlat Monako kirolligining rasmiy karshiligiga uchradi. Lekin
uning talabi kondirilmadi. karshilik nimaga karatilgan edi?
137-savol. Bir muzey eksponatlarining birida shunday yozuv yozilgan: "Men
kachonlardir urmonlarda yashaganman, hayotlik chogimda jim turganman, xozir ulikman
va shirin kuylayman". Bu yerda nima xakida gap ketayapti?
138-savol. Bu narsa xakida Fransua de Laroshfuko shunday yozgan: U xuddi katta
kemalarni tuxtatib kuyuvchi yopishkok baliklarga uxshaydi, u bizning asosiy ishlarimiz
uchun dengiz riflari va buronlaridan xam xavflirokdir. Savol: muallif nimani
nazarda tutgan?
139-savol. Mashxur yunon faylasufi Diogen uziga berilgan savollarga
kutilmagan va betakror javob berishi bilan nom kozongan. Undan bir kuni kaysi
davlat fukarosiz deb suralganda, u shunday javob berganki, uning javobini bugungi
kungacha kupgina siyosatdonlar takrorlab kelishadi. U nima deb javob bergan?
140-savol. Tibetliklar bu ichimlikka yog va tuz kushishadi, mugullar guruch yoki
bugdoy, kalmiklar lavr yaprogini kushishadi. Gap kaysi ichimlik xakida ketyapti?
141-savol. Bir kuni graf Zavodovskiy mashxur rus adibi Pushkin bilan bulgan
suxbatida uzining katta mikdordagi mulkka egaligi va bu mulklardan yaxshigina
daromad olishini aytib maktangan. Bunga javoban rus adibi men sizdan boyrokman va
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
menda 36 ta doimiy daromad manbai bor deb aytadi. Mashxur adib nimani nazarda
tutgan edi?
142-savol. XVI - asrda yashagan Rui Lopes nomli ispan ruxoniysi uz
shogirdlariga: "Shunday utiringki, kuyosh rakibingizning kuziga tushsin" deb maslaxat
berardi. U nima tugrisida maslaxat berardi.
143-savol. Lyudoik 14 - 72 yil kirollik kildi, Lyudovik 15-59 yil, Lyudovik 16-18
yil. Lyudovik 17 necha yil kirollik kilgan?
144-savol. Al`p togi bagrida 7 ta davlat joylashgan. Avstriya, Italiya,
Lixtenshteyn, Shveytsariya, FRG, Yugoslaviya, 7-kaysi davlat?
145-savol. Yevropadagi bu mitti davlat axolisi "katta kora burgut" naslidan deb
aytishadi. Bu davlatning tarjimasi xam "burgutlar mamlakati" degan ma'noni
anglatadi.
Savol: U Yevropadagi kaysi davlat?

---

146-savol. Xindistonlik Kamil Natx ekologiya vaziri lavozimiga utirgach u
chekishni tashlanganligini e'lon kiladi. Biroz fursat utib, yangi bir lavozimga
utadi. Yana chekishni boshlanganligini bildiradi.
Savol: U kaysi soxaga vazir buladi?
147-savol. 1992 yilda u transport tarmogi ichida rekord urnatganki uchun Ginnes
rekordlar kitobiga kiritilgan. 60 joyda tuxtab 36 yarim km/soatga tezlikni oshira
olgan. Bu kaysi transport tarmogi?
148-savol. Oktavio Paz aytgan edi: "Bechora Meksika! Xudodan shunchalar uzok
va…… ga bu kadar yakin". Nimaga bu kadar yakin?
149-savol. Bu siyosiy arbobning soxasi yuristridentsiya. U 1869 yil tugilib,
umrining 11 yilini Janubiy Afrikada utkazgan. Vataniga kaytgach, siyosiy partiya
raxbari va millat kaxramoniga aylandi. 1948 yil shovenistik tashkilot a'zosi
tomonidan uldirilgan. U kim?
150-savol. Qul - shudra, erkin shaxs - vayshi, askar - kshartiy. Roxib kanday
atalgan?
151-savol. Ronkbuk monastiri Xitoy bilan Nepal chegarasida joylashgan. Bu
monastirning dunyodagi boshka monastirlardan farki nima?
152-savol. Jimmi Karter uzining oxirgi prezidentlik kunlarida shunday degan
edi:"Bir necha kundan sung men buynimdagi barcha mas'uliyatlardan sokit bulib,
demokratik mamlakatimizdagi prezidentlik lavozimidan kura ustunrok lavozimga
erishaman".
Karter kaysi lavozimni nazarda tutgan?
153-savol. Urta asrlarda ulimga maxkum etilgan jinoyatchi konli bolta kutargan
jallod yoniga olib chikilganda ulimga maxkum odam jallodga choychaka (pul mikdori)
bergan. Jallod bu pul evaziga nima kilishi kerak edi? A.Abdullaev “Daqiqa qadri”
www.zakovat.mtrk.uz
154. -savol AQShda gaz kuvurlari yotkizilgandan sung, gaz bilan birga xom gusht
xidi xam aralash yuborilar ekan. Nima uchun?
155-savol. Biz uzbeklarda biror kishini tag-tugidan boxabar bulmokchi bulsak,
albatta uning ota urugidan yetti avlodini surishtiramiz. Ammo bir millat vakillari
ota urugi emas, balki ona urugni afzal bilib, barcha surishtiruv ishlarini ona
tomonga karatishar ekan. kaysi millat xakida suz ketmokda.
156-savol. Xozirgi vaktda sport musobakalarida doping muammosi nixoyatda
dolzarb masala xisoblanadi. Buni karangki, kadimgi Gretsiyada xam uziga xos doping
turlari va albatta uni bartaraf etish uchun maxsus nazorat usullari bulgan.
Xakamlar olimpiada uyinlarida sportchining usha vaktlarda juda kuchli ta'sir
etuvchi deb xisoblangan doping kabul kilganini kanday aniklanganlar?
157-savol. Qadimgi yapon dengizchilari safarga chikishdan oldin albatta uzlari
bilan mushuk olar ekanlar. Va safar davomida ularga aloxida e'tibor bilan
karaganlar. Yapon dengizchilariga mushukning nima keragi bor?
158-savol. Diogen fikricha, agar siz yaxshi kayfiyatda bulsangiz, ularni yaxshilab
kiynashingiz mumkin. Xitoyliklar fikricha esa, xuddi baland minora uzi tushayotgan
soyaning uzunligi bilan ulchangani kabi, buyuk odamlar ularning mikdori bilan
baxolanadi. Ular kimlar?
159-savol. Benjamin Franklinning yozga vaktga utish xakidagi fikri avvaliga
uncha kullab-kuvvatlanilmagan. Bu fikrga tashkil etilgan oppozitsiyani kim boshkarar
edi?
160-savol. Yapon choy marosimi juda kiyin va rituallarga boy. Bu yerda xamma
narsa axamiyatga ega: tatami gilamchalari, loydan yasalgan moyli lampa, choy kutichasi,
choy uychasi atrofidagi bogcha va undagi toshlar va albatta choynak. Aytingchi, yaponlar
choynak ichiga nima uchun bir nechta temir bulakchalarini joylashtirib kuyadilar?
161-savol. Yevropadagi shunday katta daryo suvi ifloslik jixatidan BMT
tomonidan umuman foydalanishga noloyik topilgan. Savol: u kaysi daryo?
Javob: Reyn daryosi.
162-savol. Bir donishmanddan surashibdi: "Sizga dustingiz yakinmi yo aka- 
ukalaringizmi?".
Dono shunday dono javob beribdiki, bu javobdan dusti xam, aka-ukasi xam
ranjimabdi. Savol: kanday javob kilgan?
163-savol. Nestle kutisida 50-yilgacha kushning inida 3 ta bolasi bulgan, XX asr
2-yarmidan sung u inda 2 ta bola kolgan. Savol: nega kush inidagi bolalar soni 2 taga
tushib koldi?
164-savol. U Sezar` davrida Lyutetsiya, Xlodvig davrida Pariziy deb atalgan.
Xozir u kanday ataladi?
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
165-savol. Amerikaliklar Linkol`nni juda badbashara bulsa xam u yerda Avraam
juda chiroyli kurinadi - deb xazillashishadi. Linkol`n kaerda juda kurkam
kurinadi?
166-savol. Eronda 1967 yili kushxotinlikka barxam berishdi. Endi ikkinchi
xotinga uylanadigan erkakning xotini yo kasalligi xakida xujjat kursatishi yoki…
Jumlani tuldiring.
167-savol. U kurolni ixtiro kilishga gala-gala kushlar sabab bulgan. U
kushlardan sabab bulgan. U kushlardan yoppasiga kutulishning yuli aynan usha kuroldan
sung topildi. U kaysi kurol?
168-savol. Yaponlar avval boshda uni ofislar uchun mebel` deb kabul kilishgan.
Xonadon mebeli deb kabul kilinmagan u jixozning nomi nima?
169-savol. Fakat 5 ta davlat barcha olimpiada uyinlarida katnashgan. Bular
Avstriya, Frantsiya, Buyuk Britaniya, Shveytsariya… 5 chisi kaysi davlat?
170-savol. Negadur gozlarning aynan ung kanotlari XX asrgacha juda kadrlangan.
Buning boisini ayting.
171-savol. 1970 yillari Gollandiyada TV orkali shokolad va boshka
shirinliklar reklama kilinsa, ekranda albatta u xam burchakda turmogi lozim edi.
Nima u?
172-savol. Irlandiya, Krit, Yangi Zellandiya orollarida bir xil tabiiy
yetishmovchilik mavjud. Uchchala oroldagilar u narsani fakat nomini eshitishgan,
xolos. Nimani?
173-savol. Pol` Gogen uni "temirdan yasalgan badiiy asar" deb atagan. Biz bu
badiiy asarni kanday ataymiz?
174-savol. Uning tarkibiga 8 xil buyum kiradi. Papka, kitob, daftar, ruchka,
kalam, kley, chizgich, uchirgich. Nimani tarkibiga 8 xil buyum kiradi?
175-savol. Turna tuxum kuyganda tuxumlarining orasiga ot tezagidan tashlab
kuyar ekan. Nima sababdan u bunday kiladi?
176-savol. Buyuk Britaniyada yangi yil okshomida xalk tuni bilan bayram kiladi.
Yana bir ular bilan juda katta bayram bor, usha bayram tuni xech kim uxlamaydi.
Bayram tonggacha bulib utadi. Savol: u kaysi umumxalk bayrami?
177-savol. Daniel` Defo. R.Kruzodan parcha. "U narsa kulidan kum ustiga tushadi.
Engashib olmokchi buladi. Enkaygancha, chukka tushib unga karab gavjum shaxarlar,
odamlar bir zum yodiga tushib ketadi. U bu kancha termulib utirgani yodida yuk". Savol:
Kruzo nimani tushirib yuborgan?
178-savol. Togay Murodning "Yulduzlar mangu yonadi…" kissasida bir toifa
kishilarga shunday ta'rif berilgan. Ularga xamma xavas kiladi, ulardek bulishni
orzu kiladi. U esa uzgalarni bilmaydi, bilishni xam istamaydi. Ular doimo shunday
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
bulib kolishni istashadi. Shunday nom bilan ulishni istashadi. Afsus xammasiga
bunday baxt nasib etmaydi.
Savol: bu asarda ta'rif kimlarga berilgan?
179-savol. L.N.Tolstoyni buyuk yozuvchi sifatida bilamiz. U juda serxarakat
kishi bulgan. Yoshi 70 dan utganda, usha paytda endi ommalashib borayotgan bir sport
bilan yolgiz uzi shugullangan. Xatto usha sportchilar jamiyatining faxriy prezidenti
etib xam saylangan. Savol: kariya Lev Nikolaevich kaysi sport turi bilan
shugullangan?
180-savol. Mana siz yevropaliksiz, budapeshtdansiz. Yoningizda xonimchangiz xam
bor. Budapeshtning eng zur restoranlaridan birida utiribsizlar. Ofitsinat
ikkovingizgayam menyu /taomnoma/ beradi. kizigi shundaki, sizdagi taomnomada
ovkatlarning narxi yozilgan. Ammo xonimchangizning taomnomalarida taom ruparasiga
narxlar emas, boshka narsa yozilgan. Savol: nima yozilgan bulishi mumkin?
181-savol. Feodalizm davri Xitoyda birmuncha ogir kechgan. Ayniksa, dexkonlar
xar tanob yer uchun jonlarini berishlariga tugri kelgan. Nixoyat davlat siyosati
uzgarib xar bir dexkonga foydalanishi uchun ma'lum mikdorda yer ajratib berishgan.
Dexkon bu yerga sholi, makkajuxori va boshka ekinlar ekishi mumkin. Shartnomaga
muvofik usha yerning bir kismi bog kilinishi va shu bogga albatta Xitoyga xos bulgan
bir daraxtdan ekish talab kilingan.
Savol: Xitoyga xos bulgan daraxtning nomini ayting?
182-savol. Dunyoda dengizlar kup. Xar bir dengiz ma'lum bir davlatga, ma'lum
bir xududga taallukli bo'ladi. Ammo bir dengiz bor, u dengiz, dunyo gegorafiyasida
me'yor vazifasini utaydi. kaysi dengiz xakida gap ketmokda?
183-savol. Chullarimizda usgan yantok bilan Meksika chullaridagi kaktuslar
orasida kanday fark bor?
184-savol. Dunyoda kasblar kup. Lekin insonlar umrining oxirigacha bir kasbni
bajarib utadi. Insonlar tugilganidan to umrining oxirigacha kanday kasbni bajarib
utishadi?
185-savol. Mutaxassislari unga ta'rif berishganda, shunday suzlar bilan
e'tirof etishadi. "U shayton kabi kop-kora, farishta kabi top-toza, muxabbat singari
shirin bulmogi kerak". Bu kadar extiros bilan mutaxassislar nimaga shunday baxo
berishgan?
186-savol. Buyuk Xitoy faylasufi Konfutsiy ta'limotiga kura, "Farzand ota- 
onasiga nisbatan gamxurlik kilgan xolda ota-onasini uylab yana kimgadur kaygurishi
kerak" deb yozgan, yana kimga farzand kaygurishi kerak?
187-savol. Savol shunday akademik Pavlov ta'limotida shunday ibora
muxrlangan. Tibbiyot xodimi - insonni davolaydi.
Veterinariya xodimi esa - ….marxamat iborani tuldiring.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
188-savol. Prussiya kiroli Paganiniga sovga kilgan buyumida kuyidagi suzlar
bayon etilgan edi: "Xar biri jaroxatlaydi, ammo sunggisi xalok etadi". Sovga
kilingan buyum nima edi?
189-savol. Sitseron Gerodotni "Tarixning otasi" deb atagan. XVIII-asrda yashab
utgan angliyalik Jeyms Brautonni xam ota deb atashgan. Uning xizmatlari orasida
kulkopni (ayollarniki emas) ixtiro kilganligini va kodeks ishlab chikkanligini
(jinoyat kodeksi emas). Uni nimaning otasi deb xisoblashadi?

---

190-savol. U kishi 1928 yildan Xamza teatrida aktyor bulib ishlagan.
"Mukanna"da Battol, "J.Manguberdi"da Jaloliddin, "General Raximov" p`esasida
Sobir Raximov, Gamlet, Romeo, Brut kabi unlab obrazlar yaratgan. U uzbek san'atida
fojiaviy rollarni moxir ijrochisi, chukur falsafiy mazmunga ega bulgan obrazlari
bilan uzbek teatr va kino muxlislari kalbidan chukur joy egalladi.
191-savol. 20 asr boshlarida bir asar kaxramonini 33 kg mu 400 gram olma
evaziga ishga kabul kiladi. Savol kimni shuncha olma evaziga ishga kabul kilishadi?
192-savol. Ustasi farang iborasi kimlarga taklid xisobiga kelib chikkan?
193-savol.Insonlar uzlari xoxlamasalar xam ushanga intilib yashaydilar.
Garchand u noxush, kurkinchli bulsa xam. Insonlar uzlari xoxlamasalar xam nimaga
intilib yashaydilar?
194-savol. Frantsiyani - Farangiston deymiz. Germaniyani - Olmoniya. Vengriyani
nima deymiz?
195-savol. Marko Polo degan sayyox Xitoyga borib, u mamlaka boyligini
ifodalash uchun bir suzni ishlatadi. 13-14 asrlargacha u suz ishlatilmagan. Usha
davlat boyligini kupligini bildirgan bu suz. Usha kup narsani bildiruvchi suzni
nomi nima?
196-savol. U kim 4 marta uylanganlar farzandsizlik tufayli. Nixoyat turtinchi
xotinlaridan ugil kurganlar. Usha ugil voyaga yetib uzbek xalkining kuzga kuringan
adiblaridan bulib yetishdilar. U kaysi mashxur uzbek adibi?
197-savol. Gul sovga kilishganda, odatda tok sovga kilishadi. Nimaga tugilgan
kunlarda gul tok sovga kilinadi?
198-savol. Ovkat pishirganda eng kup isrof buladigan narsa bor, ushaning
nomini ayting?
199-savol. U shunday joyki, uning tarkibida Mendeleev davriy jadvalidagi 75
ta kimyoviy element aniklangan. Bu joyning nomi nima?
200-savol. Yaponiyaning jaxonga dongi ketgan bir kancha kompaniyalari mavjud va
ular xakida juda kup eshitganmiz. Ana usha kompaniyalardan biri, utgan asrning 40- 
yillarining oxirida 7 kishidan iborat bulgan velosipedlarni ta'mirlovchi kichik
kooperativ sifatida uz faoliyatini boshlagan. Xozirgi kunda bu kompaniyaning
maxsulotlarining turi juda xilma-xildir va jaxonning barcha davlatlarida savdo
kilinadi.
Yukorida keltirilgan ta'rif Yaponiyaning kaysi kompaniyasiga taallukli. A.Abdullaev
“Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
201-savol. Bilasizki, organizmning hayot kechirishida kon muxim axamiyat kasb
etadi. Agar organizm kup kon yukotsa, ya'ni kon mikdori kamayib ketsa, unda
(organizmda) muxim bir uzgarish sodir buladi. Bunda organizm uzining konga bulgan
talabi asosida uzining bir kismining xususiyatini uzgartirib, kon ishlab chikara
boshlaydi va kon mikdori yetarli bulgandan sung uzgargan kism uzining asl xolatiga
kaytadi.
Yukoridagi xolat organizmning kaysi kismiga xos.
202-savol. Barcha insonlar yosh gudaklarni ovutish uchun yo uxlatish uchun yonboshiga
yotkizib, yelkalariga kullari bilan asta-sekin urib ovuntirishadi. Negadir gudak xam
tezda tinchiy koladi. Bir uylab kuringchi, nega shu xolatda bola tez ovunadi?
203-savol. Shri Lankadagi bir maktabga talabalar 5-10 yoshida kabul
kilinishadi. Ular maktabda gimnastika, dala ishlari, muallim bilan individual
ishlash, axlok fanlari kabi darslar utishadi. Bu maktabni bitiruvchilariga talab,
maktab kurmaganlardan 3-4 xissa kuprok buladi. Bu maktab nomi?
204-savol. Lev Nikolaevich Tolstoy shunday degan edi: "Bu narsa juda katta kuch,
ikki insonni xech narsa unchalik bir-biriga tez yakinlashtirolmaydi". Tolstoy nimani
nazarda tutgan?
205-savol. Urgimchak turiga xamma xasharotu kurt-kumurska ilinadi. Xush, nega
urgimchak uzi turiga uzi ilinmaydi?
206-savol. Bu uyinni vatani Xindiston. Ammo uyinni asoschisi angliyalik Nevil
Chemberlin degan shaxs. Uyinni nomiga - sababchilar ingliz kadetlari. Xozirgi kunda
xam bu uyin dunyoning turli chekkalarida sevib uynaladi. Ayniksa, Yevropada. Ingliz
kadetlarining sevimli uyinlarini bugungi nomi nima?
207-savol. U shunday ichimlikki, kupchiligimiz sevib iste'mol kilamiz. 10 asrda
yashagan Arab shifokori Razes uz kulyozmalarida u ichimlikni nomini "binchum" deb
yozib koldirgan. Umuman Sharkda bu ichimlikni yuragi xasta kishilar, kuz ogrik
bulganlar va ba'zi bir ichki kasalliklar shifo deb iste'mol kilishgan. kaysi
ichimlik xakida gap ketmokda?
208-savol. U tennisni yomon kuradigan xarbiy uchuvchi bulgan. Uni sheriklari,
dustlari aerodrom yoniga uzlari uchun tennis korti kurishib, kortni uni nomi bilan
atashib uni jigiga tegishishadi. karangki, shu kort xaligacha uni nomi bilan ataladi va
turnirlar utadi. Savol: U deb kimni nazarda tutilmokda?
209-savol. Frantsiya kiroli Karl 9-chining ukasi Genrix III dunyoda u unvonga
birinchi bulib sazovor bulgan.Savol:qaysi unvonga?
210-savol. U dunyoda eng xushxur sanaladi, kishlok xujalik xalkaro bozorida u
eng xaridorgir sanaladi. Bu kanday meva?
211-savol. Quruklikdagi xayvonlar ichida eng vazni ortik xayvon bu - fil. Lekin
kupchilik kishilar otlarni vazni xam ba'zi paytda fillarniki bilan barobar buladi
deyishadi. Shunday bulishi mumkinmi, mumkin bulsa kaerda?
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
212-savol. U tashkilot 1923 yil Venada tashkil etilgan. Uning asoschisi Iogann
Shober degan xarbiy. Bugungi kunda 160 ga yakin davlat ushbu tashkilotga a'zo! Ushbu
tashkilotning nomini toping?
213-savol. Kanadaning Toranto shaxrida dunyodagi eng baland teleminoralardan
bir joylashgan. Minoraning 111 metrida maxsus yugurish maydonchasi kurilgan.
Torontodagi boy-badavlat kishilar shu yerda badantarbiya va yugurish bilan
shugullanishadi. Savol: nima uchun imoratning tomiga bu sport maydonchasi kurilgan
deb uylaysiz?
214-savol. Miloddan avvalgi 333 yilning baxori. Usha davrning ikki buyuk
xukmdori - makedoniyalik Aleksandr va fors shoxi Doro rakobati payti. kadimiy Issa
shaxri yakinida ruy bergan jangda keyinchalik shark tarixida Iskandar Makduniy nomi
bilan kolgan Aleksandr Makedonskiyning kuli baland keldi.
Maglub bulgan Doro sulx tiladi va Dajla daryosining garbiy soxilidan
boshlanadigan barcha yerlarni, golib kulida bulgan oilasi uchun katta boylik va
kizlaridan birini makedoniyalik jaxongirga xotinlikka berishini e'lon kildi. Bu
xakda xabar keltirgan paytda Aleksandrning yonida bulgan eng keksa va tajribali
sarkarda Parmenion "Agar men Aleksandr urnida bulganimda, jon deb rozi
bulardim" deb xaykirib yuboradi.
Parmeniloning bu xaykirigini eshitgan Aleksandr Makedonskiy nima deb
javob kaytaradi?
215-savol. Don Aminado ayollar tugrisida kuyidagi suzlarni aytgan. Ayollarga
fakat birgina xolatda tosh otish mumkin, agar….. jumlani tuldiring.
216-savol. Dal`toniklarning asosiy kasali rangni farklay olmaslik. Ular
asosan kaysi ranglarni ajrata olishmaydi?
217-savol. Eynshteyn uzida jangari, kurashuvchanlik xususiyati yukligi uchun
sportning bir turi uni umuman kiziktirmagan. Kungilchan Eynshteyn kaysi sport bilan
shugullanishni yoktirmagan?
218-savol. Baland minoralarga chikib azon aytishni kuzi kur odamlar amalga
oshirishgan. Savol: nega ular azon aytishar edi?
219-savol. Tasavvur kiling, siz tog kuchkisida kolib ketdingiz. kor orasida yer
kaysi tomonda ekanligini kaerdan bilasiz?
220-savol. Nemis yozuvchisi Gyote "butun insoniyat xar jixatdan bir zotdan
minnatdor bulmogi kerak deb yozgan. Kimdan?
221-savol. AQShda shunday mashxur gap bor: Ulimdan va yana bir narsadan kochib,
kutulib bulmaydi. Nimadan AQShda kochib bulmaydi?
222-savol. Rimliklar dekan suzini bir xarbiyga nisbatan ishlatishgan. Dekan
suzi kanday ma'noni anglatadi?
223-savol. Bir donodan boyu-kambagal bir bulib savol surashibdi? Biz ovkatni
kachon yeylik? Dono kanday javob beribdi?
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
224-savol. Ulugbek uzugimning ostidagi mamlakat degan iborani ishlatganda
kupchilik tushunmagan. Balki siz tushungandirsiz?
225-savol. Rakkosa Aysedora Dunkanni she'riyatga kanday alokasi bor?
226-savol. Bir sportchi aytayapti: Agar barmoklarim 1 sm ga uzun bulganda edi,
men albatta golib bular edim. Bu sportchi kaysi sport bilan shugullanadi?
227-savol. Lola kupchilik xush kuradigan gullar sirasiga kiradi. Uni tinchlik
ramzi sifatida kadrlaymiz, ajablanarlisi shundaki, II-jaxon urushida xam lolani
kadri baland bulgan. Nima uchun?
228-savol. Britan organizatsiyasi Action on Smoking xabar berishicha, bu
narsaning ommalashuvi usmirlar orasida chekishni 19% kamaytirib yubordi. Oldin
usmirlar sigaretni kattalarga uxshash uchun qo'lga olardilar. Endi esa xuddi shu
maksadda unga ruju kuyishdi. Bu nima bulishi mumkin?
229-savol. Bir xindu kabilasini nomi ispanlardan kelib chikkan ekan,
kabiladagi xindular xar xil ranglarga uzlarini buyab olardilar. Ispanlar bu
kabilani atagan suzdan AQSH shtatlarini biri nomlanibdi, bu kaysi shtat?
230-savol. A.Navoiy "Farxod va Shirin" dostonida Zebi jaxon deb kaysi
tarixiy obidani ta'riflagan?
231-savol. Bedana nega daraxtga yo simga kunmaydi? Sabab nima?
232-savol. Monakodagi kazinolarda konun-koidasiga muvofik 2 ta narsa umuman
bulmasligi shart, 1-kazinolarda deraza bulmasligi, 2-yana bir narsa bulmasligi
kerak. 2-narsa nima?
233-savol. Mashxur Djon Rokfeller uz yerlaridan birida kupayib ketgan
ilonlardan kutulish uchun xar bir uldirilgan ilon uchun mukofot tayinladi. Xar kuni
unga kuplab ilonlar keltirishsada, ilonlarni kupayish sur'ati xech kamaymadi. Nima
uchun bunday axvol ruy bera boshladi.
234-savol. Movaraunnaxrning kuzi Samarkand, Irokning kuzi Bagdod, Shomning
kuzichi?
235-savol. Olimlarning fikricha, kaysidir davlatning poytaxti 50-yillardan
keyin kum barxanlari ostida kolishi mumkin. Usha poytaxtning nomi nima?
236-savol. 1-Akademiyani Aflotun yaratgan, akademiya eshigi peshtokiga bir fan
tugrisida jumla bor. Usha jumla nima?
237-savol. Qadim Rimda bolasini maktabga olib borib keluvchilarni kimlar
deb atashgan?

---

238-savol. Dengiz sayyoxlari urta asrlarda sayoxatga chikishganda, asosan
osmonga, dengizga karab ob-xavoni urganishgan. Lekin eng anik ma`lumotni kema
oshpazlari aytib berishgan. Nimalarga qarab? A.Abdullaev “Daqiqa qadri”
www.zakovat.mtrk.uz
239-savol. Moskva bunyod etilayapgan paytlari shaxarga kiradigan kishilarga
solik sifatida uzlari bilan bir narsa olib kirish majburiy kilib kuyilgan.Savol
nima?
240-savol. Italiyada Bolon`ya, Angliyada Oksford, Moskvada MGU, Pol`shadachi?
241-savol. 2 ugri pal`to ugirlashadi. 1 tasi uni bozorga olib boradi. Pal`toni
sotib uyga kelgach sherigi, kanchaga sotding desa, olgan narximizga deydi. U kanchaga
sotadi?
242-savol. Kitob odamni - bilagon kiladi.
Suxbat topkir kiladi.
Yozib olishchi? U nimaga urgatadi?
243-savol. Bir eri-xotin bor. Ancha yil yashagach, xotin erini yaxshi kurmay
kolibdi. Er xunob bulib, jaxli chikib yuraveribdi. Siz unga kanday maslaxat bergan
bular edingiz?
244-savol. 17 asrgacha fizika kanday nom bilan atalgan?
245-savol. Futbolda suxoy list, kuruk barg deb ataladigan termin bor.
Futboldagi kaysi xolatga list termini ishlatiladi?
246-savol. Dengiz emas, yer xam emas, yurib xam bulmaydi, suzib xam bulmaydi.
Bu nima?
247-savol. Men uz detektiv asarlarimni jinoiy arxivlardan axtarmayman,
ovkat pishira turib, oshxonada tukiyman - deb aytgan mashxur detektivlar muallifi
kim?
248-savol. Jak iv Kusto kup yillik tadkikotlari tugagach, yer planetaning nomini
boshka nom bilan atashni taklif etdi. kanday nom?
249-savol. Urta Osiyoda 3 ta xonlik mavjud bulgan. kaysi xonlikda sof uzbek
tilida davlat ishlari olib borilgan?
250-savol. Dunyoda bir kitob juda kup marta chop etilgan. Umumiy tiraji 2
milyarddan ortik. 2000 ga yakin tilda bosib chikarilgan?
251-savol. Biologiya, zoologiya, anatomiya fanlarini bilasiz. Ippologiya fani
nimani urganadi?
252-savol. 50-yillarda Kodak kompaniyasi amerika xukumatidan bir xodisa
yuzasidan ogoxlantirishlar olar, bu xodisa sodir bulganida esa Kodak maxsuloti
sifatida uzgarar, natijada Kodak xatto bu yuzasidan sudga xam murojaat kilishga
tayyor buldi. kanday xodisa yuzasidan amerika xukumati Kodakni ogoxlantirar edi.
253-savol. Ginnes rekordlar kitobi kuplab kizikarli faktlarni uz ichiga olgan.
Bular ichida bir kizikarli ma'lumot mavjud: dunyodagi eng uzun kokteyl` ichish uchun
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
muljallangan naycha uzunligi 10,3 metr. Bu rekord ancha yillardan buyon uzgarmay
turibdi. Buning sababi nimada?
254-savol. AQShda, N`yu-Meksiko shtati Amarillo shaxrida bir muzey bor.
Odatda muzeylarga maxsus shippaklarda kirilsa, bu muzeyga kiraverishda iloji
bulsa oyok kiyimda kringlar degan e'lon mavjud. Bu kanday muzeyki, unda shunday
e'lon bor?
255-savol. Misr exromlari joylashgan voxaga kechalari maxsus yuk
avtomabillarida mayda toshlar olib kelib tukib ketiladi. Bu nima maksadda amalga
oshiriladi?
256-savol. AQSH bu xududni kirkinchi shtat sifatida uz mamlakatlariga kushib
olmokchi edilar. Ular u xududni egallab olib, fan-texnika yutuklarini
joylashtirmokchi va rivojlantirmokchi bulgan edilar. Ammo ma'lum sabablarga kura
bunga erisha olmadilar. Bu kaysi xudud edi?
257-savol. A.S.Pushkindan sizning boyligingiz manbai kaerda deb surashganda, u
manba 36 ta deb javob bergan. Izoxlab bering.
258-savol. Mashxur "Toyota" firmasining 50-yilligi nishonlangan kezlari ofis
binosi oldiga toshdan chiroyli monument urnatishadi. Nima deb uylaysiz, bu toshlar
kaerdan keltirilgan bulishi mumkin?
259-savol. AkSH va Frantsiyada 5 dan yukori bulsa, Angliya va Shvetsiyada 3 dan
yukori bulsa, Pol`sha va Finlyandiyada 4 dan yukori bulsa urnatiladi. Xush, inson uchun
kulay urnatiladigan bu narsa nima bulishi mumkin?
260-savol. Misr piramidalari - yonayotgan olov ma'nosini bildiradi. Necha
piramidaga shunday nom berishgan?
261-savol. Shark mutafakkirlaridan Abu Ya'kub Susiy shunday deydi: Insonlar
dunyoni dengizga, oxiratni uning soxiliga, insonlarni esa unda safar kiluvchilar deb
aytishgan. Insonlar dengiz soxiliga borishi uchun kema kerak buladi. Xush, kemani
nimaga kiyoslashgan?
262-savol. Xayvonlarda shox ximoya vazifasini utaydi. Lekin asosan u nima
vazifani bajaradi?
263-savol. Mustakillikka erishish arafasida, ya'ni 1989 yilda uzbek tiliga
davlat tili makolni berildi. Ushbu tarixiy axamiyatga molik ish maxsus farmon
bilan ilgari xam, bir necha asrlar oldin bir xukmdor tomonidan amalga oshirilgan
edi. Bu ish kim tomonidan amalga oshirilgan deb uylaysiz?
264-savol. Styuardessalar ishga kabul kilinayotgan albatta bir soxaning
diplomi bulishi shart ekan? Qaysi soxaning?
265-savol. Dexkonlar va bogbonlar yerdagi xosillarini kech kuzda yigishtirib
ulgurmay kolishganida, kuzning ilik okshomlaridan saklash uchun gulxanlar yokishadi.
Lekin bu gulxanlar dala va boglarni kerakli issiklik bilan ta'minlay olmaydi.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
266-savol. Donishmandlar aytishadi: "Jaxl chikkanda akl kerak, boshga musibat
tushganda sabr kerak, xayrli ishlar uchun… marxamat jumlani tuldiring.
267-savol. Yul belgilari aylana, uchburchak, turtburchak shaklida berilgan. Lekin
STOP belgisi sakkizburchak ichiga joylashtirilgan. Nega STOP belgisi ajratib
kursatilgan?
268-savol. Futbolda darbozani tepa burchagiga gol urilganda, nima ustun
"devyatka" deyiladi. Tushuntirib bering.
269-savol. Urta asr ispan dvoryanida u 6 tagacha, grand-dvoryanlarda 12 tagacha,
saroy a'yonlarida bexisob bulgan. Nima?
270-savol. Korney Chukovskiy uni dunyodagi 1-rakamli veterenar deb atagan.
Kimni?
271-savol. Sadriddin Ayniy: "U - afsonalar onasi, boshka shark mamlakatlari
esa uning beshigidur. U - kaysi davlat?
272-savol. Xind xukmdorlaridan biri kasal bulib kolibdi. Meni kimda-kim
tuzatsa, fil ogirligida tilla berishni e'lon kilibdi. Bir xakim uni tuzatibdi,
lekin filni ogirligini ulchaydigan tarozi topilmabdi. Shunda filni kemaga
chikarishibdi. Savol: filni kanday ogirligini ulchashgan?
273-savol. Vashington shtatida politsiyachi ishga kabul kilinayapganda, balandligi
1,40 sm bulgan devordan sakrash talab etiladi. Nega aynan 1,40 sm?
274-savol. Tibbiyotda Perkussiya usulini kshf etgan vrach Auenburgger yoshligida
pivoxonada otasiga karashib yurib shu usulni kashf etgan? kanday kilib?
275-savol. U juda kup makolalar, ocherklar, xikoyalar yozgan. Uz asarlariga Navi
Volirk deb imzo kuygan. U kaysi yozuvchi?
276-savol. Pifagorga xar kuni utin, gul, bir kopda xul dengiz kumi olib kelishar
edi. Nega xul kum olib kelishar edi?
277-savol. Inson a'zolaridan biri xar 100 kunda yangilanadi. kaysi a'zo?
278-savol. Sankt-Peterburgda yangi texnika magazini ochildi. Uni nomi Titanik
edi. Tez orada unga rakobatchi magazin ochildi. Magazin kanday atalgan?
279-savol. Qadimda Xindistondagi bir viloyatda, agar kishilar dinga
buysunmasalar ularni olov bilan kurkitishgan. Bu ijobiy natija bergan. Savol: olov
bilan kaysi viloyatda kishilar kurkitilgan?
280-savol. U musulmonni ovozini butun dunyo eshitgan. Ammo xech kim uni xakikiy
yuzini kurmagan. Kimni?
281-savol. Sietl shaxridagi kabristonda Syao Lun Lining kabri bor. Unga "Sening
ilxoming bizni ozodlikka chorlaydi" degan yozuvlar bor. U kimning kabri?
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
282-savol. Sport soxasidagi mediklarning fikr va tashxislariga kura bir
uyinda bosh bilan 10 ta yoki undan ortik gol uradigan uyinchilarning bu kursatkichlari
urtacha 103 ni tashkil etadi. Uyinni bosh bilan uynamaydigan futbolistlarda esa bu
kursatkich 112 ga teng. Bu kanday kursatkich?
283-savol. Avstraliya aborigenlari daraxt pustlogidan kayik yasashni
biladilar. Bu kayik ekipajiga 6-8 kishi kiradi. kayikdagi yarim ekipajgina eshkak
eshadilar. kolganlar kanday ish bilan ovora buladilar?
284-savol. Bir xolatni kuz oldingizga keltiring. Urta asrlar, shark, osuda tun.
Bir musofir ketib bormokda, ammo u adashib koladi. Unga yakin orada xech kanday
kishlok kurinmaydi. Shunda u kulini ogziga yakinlashtirib vovilashni boshlaydi. Nima
uchun?
285-savol. Yaponlar fikricha, insonning ruxi kaerda joylashadi?
286-savol. Toshkent Moliya instituti talabasi Abdurashid Xaydarov.
Bulgusi moliyachi. Kimda tanga pul bor. Tanga dunyoning xoxlagan chekkasida bor
va dumalok. Moliyachilar pul aylansin uchun dumalok kilib yasalgan degan uzlari xam
ishonmaydigan versiyani aytishadi. Nega xozir tangalar uchburchak, turtburchak yo boshka
shaklda emas dumalok kilib zarb kilinadi.
287-savol. Biz bozor iktisodiyotiga endi kadamlarni mustaxkam urganayapmiz.
Tejamkorlik bu bozor iktisodiyotining asosiy bandlaridan xisoblanadi. Biz
xorijdan bu borada kup narsa urganayapmiz. Tejamkorlikda yaponlarni oldiga
tushadigan kam topiladi. Yaponiya xukumati yoz oylari ishchilarga yengil kiyimda
yurishga da'vat kiladi. Nima sababdan?
288-savol. Xokkey uyini Kanadadan Yevropaga kelgan. XX-asr boshlarida Rossiya,
Shvetsiya, Finlandiya, Chexoslavakiyada bu uyin kizgin uynala boshlangan. Nega dastlab
xokkey uyinida xakamlar xushtak urniga kungirok chalib yurishgan?
289-savol. Shark me'morchiligining uziga xos uslublari bor. Podsho
saroylaridagi marosim zallarining turttala burchaklarida suvlar, favvora sifat
okizib kuyilgan xolatlarni kuzatamiz. Birinchidan u sovutgich, konditsioner
vazifasini utagan. Bu favvoralarning yana bir uta muxim vazifasi bulgan. U kanday
vazifa edi?

---

290-savol. Bal`zak ular xakida shunday degan: "Ularni yomon kuraman - urtasi
nokulay, chetlari xavfli. Boshlanishi kiyshik. Odamlar unga shunchalik berilishganiga
xayron kolaman". Savol Bal`zak nimani xush kurmagan?
291-savol. Berlin xayvonat boglaridagi xar bir xayvonni uz xomiysi bor ekan.
Masalan, olmaxonga mebel` fabrikasi, ok ayiklarga - muzlatgich yasaydigan kompaniya.
Aytingchi, kaysi soxa assotsiatsiyasi pingvinlarga xomiylik kilishi mumkin?
292-savol. Amerikalik bir zodagonning kizi bel`giyalik bir zobitga turmushga
chikadi. 1920 yili ular ugil kuradilar. Savol u mashxur bel`giyalik o'g'ilni ismi- 
sharifini bizga aytasizlar.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
293-savol. Gruzin kelinlari sepida Shota Rustavellining "Arslon terisini
yopingan paxlavon" asari albatta bulishi kerak ekan. Bu utmishga xurmat belgisi,
albatta. Tarixga xurmat kuzi bilan karagan yapon kelinchagi sepida aynan u narsa
bulishi kerak. Savol nima?
294-savol. Ulugbek Karimov. Jizzax tumani A.Navoiy jamoa xujaligidan.
Savolni ekran orkali tayyorlaganmiz.
Xurmatli bilimdonlar! Birgina suz yo birgina rakam xam juda kup ma'noni
anglatadi. 40x40 . Mana bu belgi urta asrlarda ma'lum bir ma'noni bildirgan.
Savol: uning bugungi kurinishi kanday?
295-savol. Fargona viloyati kirguli shaxri Margilon kuchasi 15-uy 7-xonadon
Isomova Oydin.
Marxamat, 1914 yili saxnalashtirilgan A.kodiriyning "Baxtsiz kuyov"
p`esasining afishasi olib chikilsin. Bu yerda aktyorlarning ism-familiyalari
keltirilgan. Oxirida 3 ta aktyorning fakat bosh xarflari afishada yozilgan. Sunggi
aktyorlarning ismi-sharifi nega tulik berilmagan. Nega?
296-savol. Tanikli lashkarboshi - shox Kir II ning sevimli oti Dajla daryosiga
gark bulib uladi. ~oyat kaxrlangan xukmdor gunoxkorni jazolashni buyuradi. Bu -
aklbovar kilmas jazo edi. Lekin shoxning amri vojib-jazo amalga oshadi.
Savol: Shox Kir II gunoxkorni kanday jazolagan?
297-savol. U xakikatning onaizori va doyasidir. Xakikat u bilan tirik.
Savol: Xush, xakikat nima bilan tirik?
298-savol. Kivi degan jonzot mavjud. U uzi tovukdan kichkina bulsa xam,
tovuknikidan turt marta barobar katta tuxum tugadi.
Savol: Bechora Kivining deyarli uzi bilan barobar tuxum tugishining sababi
nimada bulishi mumkin?
299-savol. U daraxt Markaziy Osiyoda xosiyatli daraxt xisoblangan. Ocharchilik
yillarida xam uning pishigiga yetganlar, tirik kolishgan. U daraxtni kesish baxtsizlik
sanalgan. U kanday daraxt?
300-savol. Bu moslamani ilk bor 1670 yildan sung nemis ustasi Erxard Veygel`
Venada turar joy binosida kurgan edi. Keyinchalik uni rivojlantirishda ameriklik
muxandis Eminey Otis uz xissasini kushdi. Mana salkam 330 yilki u insoniyatga
beminnat xizmat kilib kelmokda. U nima?
301-savol. Bu suz arab tilidan olingan bulib, nozik faxm, yaxshi fikrlash degan
ma'nolarni bildiradi. Bu kanday suz?
302-savol. Bu suz arab tilidan olingan bulib, tirikchilik, umr kechirish, yashash
degan ma'noni bildiradi. Xozirgi kunda bu suzning uz asl ma'nosidan uzoklashganini
kurish mumkin. Bu kanday suz?
303-savol. Bu butun jaxonni uz kobiliyati va iste'dodi bilan zabt eta olgan
buyuk ijodkor roppa-rosa 56 yoshida, ya'ni uzining tugilgan kunida vafot etgan. U kim?
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
304-savol. Bu suz frantsuzcha darveshning kulbasi, xilvat joy degan ma'nolarni
bildiradi. Shaxardan tashkarida kurilgan villa, atrofi bogli pavil`onlarning
nomi. Bu kanday nom?
305-savol. Qashkadaryo viloyati Nishon tumani Chuli Begimkulov xujaligidan
Nurkulova Barno.
kadimda bir kampirning echkisini ugri urib ketadi. Kampir xonga arz kilib
borsa, xon: "E, onaxon uxlab kolibsizda, - desa, kampir bir gap aytib xonni mot
kiladi. Xon kampirga shu gapi uchun bir sogin sigir berib yuboradi. Savol: kampir
kanday javob bergan?
306-savol. Qashkadaryo viloyati Shurtan shaxridan Abduvaliev Quvondik.
Savol: Mugul chuponlari yashaydigan utovning aylanasi 6 metr bulib, uy ichidagi
devorining bir tomonida 12 ta chizikchalar xam chizib kuyilar ekan. Savol chizikchalar
kanday vazifani bajargan?
307-savol. Parkent tumani Xisorak kishlogidan Tuxtamboev San'at.
Muzaffar, siz birovga karz bersangiz tilxat asosida berasiz, tugrimi? Yozuv- 
chizuvlar amal kilmagan paytlari yarim metrlik bir uzun chup kafolat vazifasini
bajargan. Savol kanday kilib?
308-savol. Turtkul shaxridan Biznes-maktab talabasi Pirmatova Gulsaradan.
Savol juda oddiy. Yevropada transportlarning tezligi juda baland. 80-90-100
xatto undan xam yukori, urtacha tezlikka ega shaxarlar bor. Yevropaning rivojlangan
davlatlaridan birida shunday katta shaxar borki, u yerdagi 100% transportlar
xarakati soatiga urtacha 15 kmdan oshmaydi. Savol u kaysi shaxar?
309-savol. Pavel Petrovich Ben`kov Uzbekistonda Rassomlik san'atini
rivojiga ulkan xissa kushgan inson. U kozon badiiy bilim yurtida ukib yurgan chogida,
bir ustozi agar uzok yil rassom bulib ishlashni xoxlasangiz yigitlar, albatta sokol- 
muylov kuyinglar deb xazillashadi. Bu yarim xazil bilan aytilgan gap ostida juda
katta xakikat borligini ijodiy faoliyatim mobaynida tushunib yetdim deb
xotirlaydi Ben`kov. Xurmatli bilimdonlar! Soch-sokol rassomni uziga kanday foyda
keltirishi mumkin?
310-savol. Toshkent viloyati Keles shaxarchasidan 9-sinf ukuvchisi Nodir
Yusupov.
Yozuvchi Rey Bredberi unga uta jiddiy oxangda Los-Anjeles merligiga uz
nomzodini kursatishni taklif etadi. U esa xazillashib, "Men uzim kirol bulsam,
merlik menga nega kerak" - deb javob beradi. Xakikatdan xam u 1955 yildan
mamlakatda uz xukmronligini urnatgan edi. Savol: shaxar merligini mensimagan u
kirol kim edi?
311-savol. Qarshi tumani kozok kishlogidan Oybek kurbonov.
Platon yozishicha, bunday joylarni kurish davlat uchun burchdir. kadimgi Rimda
xatto kullarni xam ma'lum kunlari bu joyga borishlari majburiy edi. Ayniksa,
faylasuf-notiklar u joyga tez-tez borib turishgan. Savol u joyning nomi nima?
312-savol. Samarkand viloyati Toylok tumani Shopulat kishlogidan Sherali
Iskandarov. A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
Axmad al-Fargoniy ta'limotlarida shunday falsafiy fikrlar mavjud:
"uzataman, ammo yaratmayman!" degan. Al-Fargoniy xazratlari nimani
yaratmasliklarini anik aytganlar.
313-savol. Bu kuni Gyote tushaklan umuman turmas, Napaleon-jang boshlamas,
Bismark xech kanday xujjatga kul kuymas edi. Bu kunni juda anik kilib ayting?
314-savol. Urta asrlarda Angliya xonadonlarida galati urf-odat bulgan. Unga
kura ota butun merosini albatta katta ugliga koldirgan. Kichik ugillari esa magrur
uydan chikib ketishlari lozim edi. Savol: kichik ugillarni kimlar deb atashgan?
315-savol. Toshkent viloyati Urta Chirchik tumani Oxunboboev j/xdan
Mexribon Bekieva.
Sandikcha ichidagi narsani bizda ilgari odamning jinsiga karab xillashgan.
Erkaklarniki-mardona, ayollarniki-zaifona, bolalarniki-bachkana deb nomlashgan.
Savol: sandikchada nima bor?
316-savol. Yaponlarda uziga yarasha ulchovlar mavjud. Farel` baliklarini xush
kurmay, karp baliklarini sevib iste'mol kilishadi. Yaponlarga balik nimani
ulchashda yordam beradi?
317-savol. Livorno shaxri, turistlar kamligidan nolib kushnilarimizda 100
yildan beri kutilayotgan vokea tezrok sodir bulsa edi, bizda xam turistlar kupayib
kolar edi degan orzu bilan yashashmokda. Lekin Italiyadagi bu shaxar orzusi
ushalmayapti. Savol: ular nimani xoxlashmokda?
318-savol. Toshkent shaxridan Rizaev Murod.
17-asrda Angliyada chorvachilik rivojlanganligini bilasiz. Chuponlik kasbi eng
yoglik ishligidan xam xabaringiz bor. Ana shu kasbga 1uringa 10 ta nomzod, talabgor
bulgan. Shu bois xay'at a'zolari tanlov orkali eng munosib nomzod kabul kilingan.
Bu tanlov musobakaga aylanib ketgan. Bulgusi chuponlardan shunday xarakatlar talab
kilishganki, keyinchalik bu ommalashib sport turiga aylanib ketgan.
Chuponlar tanlovi kaysi sport turiga asos solgan.
319-savol. Internet savoli. Urganch shaxridan talaba Otamurodov Safar.
Yaponiya shaxarlarida shunday ukuv kurslari mavjudki, fakat 36 ta nomzod
kabul kilinadi. Tanlovda yuzlab nomzodlar katnashadi. Nomzodlardan kushik aytib
berish, raksga tushish, rasm chizish, xatto turli sport musobakalarida ishtirok etish
xam talab etiladi. Xatto turgan avtomobil yuradimi, yo buzukmi degan turli mantikiy
savollarga xam javob berishlari kerak. Savol: tanlov kaerda bulayapti?
320-savol. Qashkadaryo viloyati G'uzor tumani Chumichli kishlogidan Anvar
Juraev.
U jaxongashta, boyvachchaning lakabi daydi olim edi. Uning bir ixtirosini va
boshka ixtirochilarga xarixoxligini butun dunyo tan olgan. Juda kup yurtlarda bulgan,
juda kup tillarni bilgan daydi olim kim?
321-savol. Samarkand viloyati Okdaryo tumani Boshdarxon kishlogidan
Tojieva Nafisaxon.
Ular aldagan kishini yoktirishmaydi. Ammo uzlari xam nukul aldaydilar.
Aldokchilar, aldash ular kasbining moxiyati. Aldagani sayin kishilarning ularga
ishonchi ortadi. Savol kimlarga? A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
322-savol. Kattakurgondan Nargiza Xudoykulova savoli.
Savol tushunarli bulishi uchun tasvir orkali beriladi.
Savol nega bogbonlar kech kuzda yongok yo boshka mevali boglardagi daraxtlarni
tanasini issik mato bilan urab kuyishadi?
323-savol. Qashkadaryo viloyati karshi tumani Beshkent j/xdan Bekzod
Xudoyberdiev.
Frantsuzlar Shankartda, inglizlar N`yulende, nemislar Meyer nomi bilan
atalishi kerak edi deyishadi. Savol u bugun kimning nomi bilan ataladi?
324-savol. Maxbuba Xayitova Surxondaryo viloyati Muzrabod tumani
Xalkobod j/xdan.
Psixologlar u orkali xam kishi xarakterini bemalol aniklashgan.
Birinchisidan - yaxshi dustlar kuprok chikishini tekshirishgan. Ikkinchisida
ortikcha talabchan, asabi taranglar, uchinchisida - kuprok raxbar va ijodkorlar,
turtinchisida - kuprok daxolar, mutafakkirlar. Savol inson xarakterini nimaga
asoslanib aniklaganlar?
325-savol. Inoyatov Shomamat. Narpay tumani Oxakchi kishlogidan.
Ingliz faylasufi Frensis.Bekon: turt jixat jaxondagi mavjud narsalarni
uzgartirib, ulkan yangiliklarni boshlab beradi: 1 kogoz, 2 kitob bosmasi, 3 porox va
sunggisini bir dakika ichida topib aytasizlar.
326-savol. Xalilov Abdullo Romitan tumani Poytuy kishlogidan.
Yana Alisher Navoiyga murojaat kilamiz. "Farxod va Shirin" asarida "Ularning
xizmatini Vatan ximoyachilari xizmatiga tenglashtirganlar". karang-a! Xush Navoiy
bobomiz nakadar sharaflagan bu kasb soxiblari kimlar bulishi mumkin?

---

327-savol. Xaydarov Ilxomjon kukon shaxridan.
Taskaniyalik mashxur xaykaltarosh Joni Gonelli uz xaykallarini kop-korongu
yertula yasar ekan. Savol: Xaykaltarosh nima sababdan yer tulada ijod kilgan?
328-savol. Namangan shaxar Charxiy kuchasi 78-uydan Xoldorov Madamin.
Tundrada, umuman shimolda asosiy transport - bu bakuvvat bugular.
Uzok va xavfli ekspeditsiyalarga esa it kushilgan chanalarda yurishadi. Savol:
nega uzok safarlarda bugu emas, itlardan foydalanishadi?
329-savol. Buxoro viloyati Jondor tumani Ibn Sino fermer xujaligidan
Usmon Rozikov.
Turmushda siz bilan biz xar kuni unga duch kelamiz. kurilish standartiga
muvofik u xonada 15 kishidan ortik kishi ishlasa yo yashasa, albatta boshkacha
kurinishda bulishi kerak. 15 kishiga yetmasa aksincha bulishi mumkin. Savol kanday
standart xakida gap ketmokda?
330-savol. Erkaboev Xudoykul. Bulungur tumani X.Olimjon j/xdan.
Marxamat "Zakovat" sandikchasi olib chikilsin. Sandikchadagi narsaga shoirlar
kup uxshatishlar kilishgan. Masalan, Shavkat Raxmon unga Yerning konga buyalgan mushti
deb ta'rif bergan. Savol: sandikchada nima bor?
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
331-savol. Samarkand viloyati Kattakurgon tumani A.Navoiy j/xdan
Arslonova Yulduzxon.
Samuraylar maktabiga oyok-kuli bakuvvat bulgan bolalar kabul kilingan.
Mabodo asirga tushib kolsa, oyok-kuldan xam bir a'zo zarur bulgan. kaysi a'zo?
332-savol. Toshkent viloyati Urta-Chirchik tumani A.Temur j/xdan Ramazon
Xonkeldiev.
Xindlar uz zimmasiga olgan biror ishini xavf-xatarsiz bajarmok uchun shu ishni
kilib yurishadi. Xatto Xind kosmonavti Raki Sharma fazoga kutarilayotganda shu
amalni kilib olgan. Savol bu fakat xindlarga xos kanday amal?
333-savol. Toshkent viloyati Toshkent tumani Navoiy j/xdan Xikmatilla
Toyirov.
17-18 asrlarda London kuchalarida yomgirpush/zontik/ kutarib yurish xavfli
ishlardan biri edi. Negadir zontikli kishilarni izvoshchilar yoktirishmas edi. Kimni
zontigi bulsa arava bilan turtib ketish, jaroxat yetkazish xollari juda kup uchragan.
Savol nega izvoshchilar zontli kishilarni yoktirishmagan?
334-savol. Toshkent shaxar YU-Obod tumani 10-mavzedan Gulbaxor Yokubova.
Germaniyada 19-asrda shunday konun xukm surgan. Ularni vrach, pedagog, sud`ya,
parlament deputati bulishiga xakkilari bulmagan. Savol kaysi toifa erkaklarda
bunday xukuk bulmagan?
335-savol. Namangan shaxri Navbaxor kurgoni 90-uyda Abduvosit Komilov.
Xotamtoydan surashibdi: "uzingizdan xam saxiy kishini uchratganmisiz" - deb
surashganda javob kilibdi. Cafarda paytimda bir yigitning xonadonida mexmon
buldim. Unta kuyidan bittasini suyib oldimga pishirib olib keldi. Men kuy
gushtining bir joyidan ozgina olib yedim va shirin ekan dedim. Shunda yigit xozir
kelaman deb chikib ketib bir ishni amalga oshirib keldiki, uning kilgan ishini 500
kuy bilan takdirladim. Savol yigit chikib nima ishni bajargan?
336-savol. Sobit Ashurov Baxmal tumani A.Temur sh/xdan.
Viktor Gyugo uzini kunimi yuk inson deb bilardi. Shu tufayli uzini telba
kurinishlarga solib yurardi. Masalan sochini yarmini oldirib, yarmini oldirmay
yurardi va x.k. Yozuvchi nega bunaka axmokona xolatlarga uzini solardi?
337-savol. Qashkadaryo viloyati Chirokchi tumanidan fermer Nazrulla
Qodiraliev.
kattik kurkkan odam yarim ulik xoliga tushar ekan. Negadir inson kurkkan
paytida unga shunday murojaat kilamiz. Savol kurkkan odamga kanday murojaat
kilamiz.
338-savol. Toshkent viloyati Parkent tumani Kumushkon kishlogidan Muazzam
kurbonalieva.
18-asr oxirlarida operalar uchun maxsus zallar kurila boshlandi. Spektakl
30-40 dakika utib tuxtatilar, 10 dakikadan sung yana boshlanar. Yana 30-40 dakika
opera ijro etilib, tuxtatishga majbur bulishar edi. Savol spektaklni 30-40
dakikadan sung tuxtashiga nima sabab bulgan?
339-savol. Qorakalpogiston Respublikasi Xujayli tumanidan kutubxonachi
Raisa Eshniyozova. A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
Londonda arxeologiyaga, tarixga, etnografiyaga oid kimmatbaxo kitoblar
saklanadigan muzey-kutubxona mavjud. kizigi shu yerdaki, kitoblar davlat tomonidan
kattik kuriklanadi. Nafakat ugrilardan. Bir xil sarik kiyimda yuradigan maxsus
gurux bulib kitoblarni ximoya kilishadi. Savol nimadan ximoya kilishadi?
340-savol. Sirdaryo viloyati Sayxunobod tumani Sayxunobod j/xdan moliya
xodimi Yunusali Salimov.
Ernest Xemenguey kuvvai-xofizasi, xotirasi past kishilarni shunday kishilar
deb ta'rif bergan. Savol xotirasi past kishilarni kanday kishilar deb
ta'riflagan?
341-savol. Frantsuz me'mori Le Korbyuz`e "Ular koinotning eng katta va eng
yaxshi asarlaridur". Le Korbyuz`e nimaga bu ta'rifni bergan.
342-savol. Navoiy viloyati, kiziltepa tumani Toshrabot sh/xdan Shukrilla
Ibroximov.
Shogird-chuponlar mustakil bulishi uchun, ya'ni xakikiy chupon bulib yetishishi
uchun kuy bokishdan tashkari juda kup kasblardan xabardor bulishi kerak. Lekin 2 ta
kasbni mukammal bilmasa, usta chupon nomini ololmaydi. Aynan kuylar bilan boglik.
Savol: kaysi kasblarni mukammal bilish kerak?
343-savol. Xorazm viloyati Xiva tumani 2-litsey 10-sinf ukuvchisi Elbek
Boltaev.
Mukimiy domla uz she'rlaridan birida yozganlar:
"U zoxidu-obid, fakiru-boy demasdan, nogaxon oyogidan chalib yerga yikitadigan
polvondir".
Savol: shoir Mukimiy polvon deb nimani nazarda tutganlar. Usha narsa
topilsa, she'rning sarlavxasi xam chikadi. Savol tushunarli bulsa vakt ketti.
344-savol. Navoiy viloyati Karmana shaxri A.Temur kuchasi 14-uydan Sherzod
Sanaev.
Maxmud az-Zamaxshariy uz hayotiy kuzatishlari buyicha insonga ta'rif
beradilar. "Insonning usha paytda kuzlari guyo boshning orkasiga joylashib oladi,
nukul orkaga karaydi. Oldinda xech narsa kurmaydi.
Savol alloma insonning kaysi davriga bu baxoni berayaptilar?
345-savol. Kamolov Ubaydullaxon. Fargona viloyati Yozyovon tumani Soybuyi
kishlogidan.
Chilla suzi sof uzbekcha suz xisoblanadi. Chilla-bu saraton payti. Saraton esa
bilasiz, yozda buladi. Yoz paytini, chilla paytini kadim yunonlar shunday
nomlashganki, bizga ma'kul bulgani sabab u suzdan xali-xanuz foydalanib turamiz.
Savol chilla yunonchasiga kanday nomlanadi?
346-savol. Marxamat, "Zakovat" sandikchasi olib chikilsin.
Sandikcha ichida bir rakam yozilgan. 1994 yil 1 iyuldan boshlab, to shu bugungacha
uzbek valyutasi(sumning) kancha ishlab chikarilgani, yakuniy rakami kursatilgan.
Muomalaga kancha sum chikarilganini bir dakikadan sung bizga aytasiz.
347-savol. Qumkurgon tumanidan Abdumumin Eshmurodov.
Ota-bobolarimiz aynan ularda kuyidagi xislatlar bulsa tanlab olishgan. A.Abdullaev
“Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
Yuvvosh bulsa, kallasi kichik bulsa, ikki jag suyagi orasi keng bulsa, burun
katagi yirik bulsa, kulogi yupka bulsa. Savol ota-bobolarimiz bunday xislatli
nimani tanlab olishgan?
348-savol. Xorazm viloyati Yangibozor tumanidan Abduraimova Muxayyo.
Rus shifokori Podvoyskiy, uni diplomsiz, muxrsiz, kabinetsiz va bepul
davolovchi shifokorga uxshatadi.
Nimani u shifokorga uxshatgan?
349-savol. Toshkentdan Yayra Shodieva savoli.
kadimda balikchilar negadur kechkurun ovga chikib ertalab kaytishgan. Nega ular
ushbu an'anani buzishgan?
350-savol. Bukadan Sharif Egamberdiev.
1572 yili 24 avgustdan 25 avgustga utar kechasi Parijda, fitna okibatida
katoliklar protestantlarni kirib tashlashdi. Savol bu kirgin tarixda kanday nom
bilan atalgan?
351-savol. U yerda sichkondan tortib kalamushgacha, chuchkadan tortib itgacha,
yuzlab pashshalar, uz tuprogi bilan guldan tortib, nuxot, bugdoygacha bulgan. Savol
yukoridagi jonzotlar kaerga borishgan?
352-savol. U shunday katta kompleks ediki, u yerda sportzal, kort, turk
xammomi, Versal` mexmonxonasi, pal`ma bogi, turli salonlar, kutubxona xam mavjud
edi. Afsuski u kompleks tezda uz ish faoliyatini tuxtatishga majbur bulgan. Savol
XX-asr boshida ish boshlagan kaysi kompleks tugrisida gap ketmokda?
353-savol. Londonning Temza daryosi soxilida bir nechta binolar mavjud. Uz
vaktida bu binolarda Shotland kirollari shaxarga kelgan paytlari vaktincha
yashashgan. 19-asrga kelib bu binolarga bir tashkilot joylashdi. kaysi tashkilot?
354-savol. Aytishlaricha, 1943 yil yosh frantsuz antifashisti nemis xarbiy
kemalarini kuzatishga, ya'ni razvedka ishlariga yollanadi. Chunki u 10 soatlab suv
ichida suza olar edi. Nemislar uning boshi evaziga katta pullar tikishadi. U
antifashistning ismi-sharifi kim?
355-savol. Qadimgi Yunonlar bayramlarda xudolar xaykallarini bosh kismiga
porlab turuvchi moddalar surishgan. Anik kuzga tashlansin degan maksadda kilishgan.
Savol, kupchilik xozir xam kullaydigan bu jarayonni Yunonlar nima deb atashgan?
356-savol. Ular san'atiga piramidalarni barpo etgan. kadimgi Misr ustalari
xam koyil kolishlari anik. Uinston Cherchill` ularga tenglashishimiz uchun biroz
Everestni kul bilan barpo etmogimiz kerak deb aytgan. Savol Cherchill` kaysi
kuruvchilarga bu ta'rifni bergan?
357-savol. Dunyoda shunday bir uyin borki, uni monaxlar uyini deb aytishadi.
Extirosli (azart) uyinlar ularga mumkin bulmagani uchun xam ular shu uyinni uylab
topishgan. Savol monaxlar uyini bugun kanday nomlanadi?
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
358-savol. Kipr gazetalaridan biri u jiddiy xasta ekanligini yozadi. U
deyarli burnidan judo bulgan. Chap kuzi xam shikastlangan. Asosiy xavotirlik
muttasil buynini ingichkalanib borayotganida. Oldi olinmasa, buyni dosh
berolmasligini yozadi. Yukoridagi ta'rif egasini toping?
359-savol. Bir mashxur Amerika uchuvchisi samolyotni optimistlar kashf etishgan,
pessimistlar uni kashf etishgan. Savol pessimistlar kashfiyoti nima edi?
360-savol. 1873 yili Lloyd sugurta kompaniyasi daraksiz yukolgan kemalar
ruyxatini kitob kilib bosmadan chikardi. Savol kitob kanday nomlana boshlandi?
361-savol. Chililik maktab ukuvchisi Neftali Reyesning otasi uglini shoir
bulishiga karshi edi. Shuning uchun uziga psevdonim oladi. kanday psevdonim olganini
bizga aytasiz.
362-savol. 30 yilcha oldin Ispaniyada bir klub rasman ish boshladi. Bu klubning

---

bir kancha imtiyozlari bor. Masalan teatrlarga oldingi katordan bilet sotilishi
shart va x.k. Savol bu kanday klub?
363-savol. U er 450 yil ilgari dunyoga keldi. Fakatgina 1896 yildagina dunyo
mikyosida tanildi. Uning chap kuli ung tizzasida, ung kuli esa orka tomonida baland
kutarilgan. Savol ung kulida nimani tutib turibdi?
364-savol. Uni yasash uchun litsenziyani Chikagodagi kichik bir ustaxona olgan. Uni
yasash uchun 3 kun vakt ketadi, xolos. Narxi xam arzon 200 dollar. Ammo ustaxona xar
yili uni xursandchilik bilan yasab beradi. Savol xar yili extiroslarni junbushga
keltiruvchi kanday narsa xakida gap ketmokda?
365-savol. Bulokboshi tumanidan Bekzod Turakulov.
Uni Kiprda Vasiliy, Daniyada Yulemanden, Norvegiyada Yulebukk, Ruminiyada
Mosh Jarile, Shvetsiyada Yum temten. Savol bizda u kanday ataladi?
366-savol. Dastlab soat ixtiro kilingan paytlari soniya millari bulmagan.
17-asr oxiriga kelib, Jon Flouer soniya millarini soatga kiritadi. Savol Jon
Flouerning kasbi nima edi?
367-savol. Agarda siz kishda Avstraliyada bir bulsangiz, baxorda Frantsiyada,
yozda Angliyada, kuzda AkShda tengsiz bulsangiz, nimaga ega bulasiz?
368-savol. Nodira Bozorova Romitan shaxridan.
U kimyoviy maxsulotni tayyorlash uchun albatta osh tuzi kushiladi, chunki nur,
ul`trabinafsha nuri utmasa, rivojlanish kam buladi. Nurlar tusilib kolmasligi
uchun xam unga osh tuzi kushish zarur. Savol kaysi kimyoviy maxsulotiga osh tuzi
ishlatiladi?
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
369-savol. G'uzor tumanidan Oltiboy Togaev.
Buxoro xonligida Amir Olimxonning 5-10 choglik xizmatchilari bulgan. U
ayollar tillo-kumushdan yasalgan zargarlik buyumlarini uyma-uy yurib sotish bilan
shugullanishgan. Savol ular nima uchun bu ish bilan shugullanishgan?
370-savol. Ismoil Nurmanov Gurlan tumanidan.
U siyosiy arbobning nomi bizga lotinchadan utgan. Savol elchi ma'nosini
anglatuvchi suz bizda kanday ataladi?
371-savol. Xudoyberdieva Chamangul Kitob tumanidan.
Amir Temur, Xisrav Dexlaviy, Mirzo Bedil, Mirzo G'olib. Yukoridagi
insonlarni nima boglab turadi?
372-savol. Ulugbek Qurbonov Urganchdan.
Kuzgu 16-asrda kashf kilinguncha xar joyda kuzgu urnida xar xil narsadan
foydalanishgan. Masalan, Urta Osiyoda bir bulak kumush parchasini taroshlab, saykal
berib pardoz ashyosiga aylantirishgan. Lekin kuzgu yonida albatta bir idishda suv
turgan. Savol suvni kanday vazifasi bor bulgan?
373-savol. Pastdargom tumanidan Nurkulov Abdugofir.
Utgan yili Angliyaning Karmonsiti shaxarchasida bir musobaka bulib utdi. 50- 
marta utkazildi. Zalni tuldirib utirgan konkursantlarga fakat saxnada uz
maxoratlarini kursatish talab etiladi. Genri Ford, Jon Rokfeller, Teodor
Ruzvel`tlargacha bu soxada kobiliyat soxibi bulishgan. Tashkilotchilar xazillashib,
fakat bizning konkurisimizdagina muxlislarga karata shu ishni kilishadi. Savol bu
kanday konkurs?
374-savol. Sariosiyo tumanidan ~aybullaeva Gulshoda.
Amir Temur lashkarlari jang paytida temirdan, jezdan yasalgan sovutlar
kiyib yurishgan. Aytingchi, nimaga bu sovutlarda mayda-mayda teshikchalar bulgan?
375-savol. Buxoro shaxridan Mutallib Qurbonov.
Dunyoning juda kup davlatlaridan tashrif buyuruvchi turistlar, Buxoroning
usta-xunarmandlari rastasini aylanishini xush kurishadi. Ular soatlab zarduzlarni,
temirchilarni, kulollarni ish jarayonini tomosha kilib utirishadi va ular zavk
bilan tomosha kilishadi. Lekin negadur kunchilar, teri oshlovchilar oldida uzok
turishmaydi. Savol nima sababdan?
376-savol. Samarkand viloyati Toylok tumanidan Sharofiddin Norkulov
savoli.
Tugilish koeffitsienti buyicha Keniya davlati dunyoda 1-urinda turar ekan.
Savol: oxirgi urinda kaysi davlat turadi?
377-savol. Nigora Muxitdinova. Namangan shaxar Olmazor maxallasidan.
Xalkimizda devorni xam kulogi bor degan nakl bor. Xayotimizning bir
jabxasida devorda kulok borligini guvoxi bulamiz. Bir emas, bir nechta kuloklar
borligini kurib turamiz. Savol: kanday devor xususida gap ketmokda?
378-savol. Shaxrisabz shaxridan Burieva Xosiyat.
Utgan asrning mashxur bir rassomining ismi kuyidagicha: Diego Xose Frantsisko
de Paulo Xuan Nepomukeno Krispin Krispiano la Santisima Trinidat Ruiz. Ushbu 
A.Abdullaev
“Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
ismi sharif tulik bulishi uchun yana 2 ta nom zarur. Uni bir dakikadan sung siz bizga
aytasiz.
379-savol. Piskent tumanidan Begaliev Tursunboy.
20-asr boshlarida kinostudiyalarga aktyorlar nomiga xatlar kelardi. Negadir
kimgaligi anik yozilmasdan, "muylovli kishiga, sarik kostyumdagi aktyorga, jingalak
sochli guzalga" deb manziliga yozib kuyilardi. Savol: nega muxlislar ularni nomlari
bilan atamas edilar?
380-savol. Jondor tumani Oxunboboev j/xdan Munavvar Jumaeva.
Orangizda kim Xitoyda bulgan. Xitoy kuchalaridagi eng chiroyli joylarda
shirindan-shakar bolakaylarni rasmi ilib tashlangan. Negadir xamma shunaka
rasmlarda bir rakam yozib kuyilgan. Savol: kaysi rakam nimaga yozib kuyilgan?
381-savol. Urganchlik San'at Jumaniyozov.
Bu orol - davlat gerbida "xar tomondan ming milya" degan yozuv bor. Xakikatdan
xam bu orolga kaysi tomondan bulmasin 1000 milya yurasiz. Savol: Frantsiya moliya
vaziri nomi bilan ataluvchi bu kaysi orol-davlat?
382-savol. Buxoro shaxridan Abdullaev G'ayratdan.
Qadimgi Yunonistonda xam ayrim ieroglafik belgilar bulgan. Xaligacha
ishlatiladigan bir belgi bor. Yunonchada xudo uzi asrasin degan. 1 dakika ichida bizga
xozirgi vrachlar ishlatayapgan belgini chizib berasiz.
383-savol. Badriddin Zaynitdinov. Yangiyul tumani Eski kovunchi kishlogidan.
Tibbiyotda immunitet iborasi kanday ma'no anglatishi sizlarga ma'lum.
Tasavvur kiling, kadimgi Rimdasiz. Deylik, men Rim lashkarboshisiman. Xabibulla
lashkar. Xabibulla! Eshitaman demaysizmi? Sizga men immunitet e'lon kilaman.
Savol lashkar Xabibulla nimaga ega buldi?
384-savol. Zafar Usmonov Shayxontoxur tumani kosimov kuchasi 5-uydan.
Qarshingizda 8-9 asr mugul fukarolari turibdi. Ularni dikkat bilan kuzating.
Ular bir-birlarini xidlashadi. Savol ular bu bilan kanday amalni bajarishdi?
385-savol. Abduvali Karimov. Baxmal tumani Tongotar sh/x.
Alisher Navoiy xazratlari "Maxbub-ul-kulub"da yozganlar:
Kimlar bilan bulsang shulardeksan,
Ular yomon bulsa, sen xam yaxshisan.
Yaxshi bulsa sen xam yaxshisan
Yaxshi bul, yomon bul zinxor bulaman dema.
Savol nima bulaman dema?
386-savol. Samarkand viloyati Toylok tumani Bachki kishlogidan Xasanov
Juman.
U beshta ravon yulning uz kaliti bor. U yulga belgilarni xoxlagancha
kuyishingiz mumkin. 3-4 asr ilgari kuyilgan belgilar bugun xam galizsiz ukilmokda.
Nima ukilmokda?
387-savol. Tojiev Uchkun. kamashi tumani Uchtepa kishlogidan. A.Abdullaev “Daqiqa 
qadri”
www.zakovat.mtrk.uz
Daniyaliklar bir iborani kaytarishni yaxshi kurishadi. "Bizda iklim xam,
tabiat xam, boylik xam, yer xam yetarli. Ammo shvedlar bir narsada bizdan kura
omadlirok, ularda 4 ta bulsa, bizlarda bor-yugi bitta. Savol Daniyaliklar nimalari
bitta ekanidan afsus chekishmokda?
388-savol. Abdugofur Norkulov Pastdargom tumani Mallaev sh/xdan.
Luvr muzeyi xodimi professor Fransua Gran`e buyuk rassomlar asarlarida
obrazlar kul xarakatlariga katta e'tibor berganligini urganib chikkan. Masalan, kul
kaftini yukoriga kutarish dikkatni uziga tortishni, 2 barmokni yukoriga kutarish
muxim gapni aytishini bildirgan. Agar obraz bir kulini yuziga kuyib tursa, uni
bembrligidan dalolat, kul belda bulsa u uziga ishongan odamni ifodalagan.
Sizlarga savolim shunday, mana bunday xolatdagi obrazning kullari nimani
ifodalaydi?
389-savol. Tursunpulat Dexkonov. G'azalkent shaxridan.
Falonchi siz hayotingizda sovga olganmisiz. Kuprok sizga nima sovga kilishgan.
Frantsiyaning Mond jurnali xukumat raxbarlari bir-birlariga kuprok nima sovga
kilishini tatkik etibdi. Xukumat boshliklariga uz mamlakati tarixiga oid
adabiyotlar, kulyozmalar sovga kilishar ekan. Undan sal kuprok tilla soat, zanjir,
olmos, yokut kabi kimmatbaxo metallar sovga kilishar ekan. Lekin kup xolatlarda
raxbarlar bir-biriga shunday sovga tortik kilishar ekanki, bu sovga raxbarlarga xos
tushuniladi. Savol bu kanday sovga?
390-savol. Qadimda podsho va xon saroylariga sartarosh va oshpaz tanlash
muxim ishlarda biri bulgan. Ular tabiati toza, ozoda, uz ishining ustasi bulish
bilan birga oilasi xam talabga javob berish kerak bulgan. Boy yo kambagal oila rol
uynamaydi. Savol podsho sartaroshi kanday oiladan chikkan bulishi talab etilgan.
391-savol. Ilxom Berkinov. Jizzax shaxri Forish tumani Band posyolkasidan.
Leonardo da Vinchi yozgan: "U urmon farzandi xisoblanadi. Uni ota-onasidan
ajratib olishgach, ishlov berib uzgartirishgach, yana ajdodlari bagriga, urmonga
kaytadi. Ammo endi ularga dushman bulib kaytadi".
392-savol. Rivojlangan mamlakatlarda telefon kitoblari mavjud Toshkentda
xam paydo bulishi arafasida bu kitob. Usha kitobdan deylik sizga advokat yo shifokor
kerak. Marxamat, xoxlagancha topiladi. Lekin ayrim advokat yo shifokor manzili
sarik rang bilan ajratib kuyiladi. Savol nega telefon kitobida ayrim xizmat
kursatishi vosita sarik rang bilan ajratiladi?
393-savol. XX-asrning eng boy kishilaridan biri Aristotel` Onassis katta
moliyaviy muzokaralar paytida kadimgi Xitoy xokonlari uchrashuvlarda foydalangan
usulni ishlatgan. Uz fikrini tulik bayon etishda, xamsuxbatini bilishda bu usul katta
yordam bergan. Savol: u muzokaralarda kanday usul kullagan.
394-savol. Tillaboeva Oysafar. Jizzax tumani X.Olimjon j/xdan.
Urush, jangu-jadallar chukur taktikani talab etadi. kadimgi Misr, Rim, Yunon
lashkarlaridan tortib, A.Temur, Shaybonixon, Napoleondan tortib Gitler A.Abdullaev
“Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
armiyasigacha kushinni bir xil rangda kiyintirish katta axamiyatga ega bulgan. 1-chidan
kushindagi intizomni, tartibni belgilagan. 2-chidan rakibdan ajralib turish bulsa,

---

3-dan bir xil rangda jangga kirishgan armiyaning yana bir yutugi bulgan. Savol kanday
yutugi?
395-savol. Xaknazarov Yarash. Sirdaryo tumani Bogaro maxallasidan.
Uni arablar kursuf, kadimiy Misrliklar Korsizion, Xitoyliklar Kusan` deb
atashgan. Yevropa esa bu narsadan bir oz keyinrok vokif bulgan. Negadir avval boshda
u Yevropada Baromitts yoki daraxt kuzisi deb atalgan. Savol: bizda u kanday ataladi?
396-savol. Namangan viloyati Turakurgon tumani Soxilobod sh/xdan Turgunov
Xabibullo.
"Zakovat" intellektual uyini u narsadan cheksiz minnatdor. U narsadan Vatikan
davlati xar yili eng kami 50 mln. dollarlik sotadi. Mixtenshteyn davlati
daromadining bir kismi xam aynan usha narsaning savdosidan kelib tushadi. Savol:
"Zakovat" uyiniga ijobiy ta'sirini utkazib kelayotgan kanday narsa suralmokda?
397-savol. Furkat Qurbonov siz A.Temur lashkarlari amaldorlaridan birisiz.
Sizni oldingizga lashkarlar navbatma-navbat kirib, mushtlarini kursatishadi. Savol
nega xamma lashkaru-askarlar sizga mushtlarini uktalib chikib ketishadi. Uylash uchun
bir dakika muxlat. Vakt ketti.
398-savol. Xorazm viloyati Yangibozor tumani Bogalon kishlogidan Shaxlo
Shomurodova.
Finlyandiyaga borib kelganlarning aytishicha, agarda siz bir yerga tosh otmokchi
bulsangiz, tosh kidirib ovora bulmang. Chunki u yerda toshdan xam serob narsa bor.
Bemalol uni uloktirishingiz mumkin. Savol: nimani uloktirishingiz mumkin?
399-savol. Navoiy viloyati Nurota shaxri Baxor kuchasi 31-uydan Samieva
Ra'no.
Amir Temur bobomiz xar bir lashkarga xam, piyoda navkarga xam bittadan ot
berar edi. Otlik lashkargaku ma'lum, piyodaga-chi? Piyoda askar otni nima kiladi?
Vakt ketti.
400-savol. Yavmutov Ozodbek. Olot tumani Paxtakor j/xdan.
Rim lashkarboshilari uzlari bilan katta-katta janglarga xaykaltaroshlarni
xam olib yurishgan. Urushda mardlik kursatgan jangchi yo zobitni ragbatlantirish
maksadida ularning xaykali yasalgan. Bir xaykal yasashga bir necha xafta yo oy zarur.
Ular bir yo ikki kunda xaykalni tayyorlashgan. Savol: xaykaltaroshlar bu ishni kanday
uddalashgan?
401-savol. Shuhrat Yovmiddinov. Toshkent shahar Uch tepa tumani Mardlik
ko'chasi 35-uydan.
Italiyaning poytaxti Rim juda qadimiy shaharlardan sanaladi. Rim haqida
juda ko'p ta'riflar keltirilgan. Yozuvchi Dante Alig`eri “Ilohiy komediya” asarida
Rim so'zida muhabbat yashiringanini isbotlab bergan. Furqat jamoangiz bilan bir
daqiqadan so'ng Dantening xulosasini bizga izohlab berasiz. Vaqt ketti.
402-savol. Angliyada bilasiz, quyuq tumanlar tushib yo'llarda avtomobil
boshqarish qiyin bo'lib qolganda, juda ko'p yo'l transport hodisalari ro'y beradi. Eng
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
qizig'i avtomobillardan ham haydovchilar ko'p jarohat olishlari kuzatiladi. Ikki
qarama-qarshi avtomobil but-butun, ammo haydovchilari kasalxonada. Aytingchi, ular
qaerlaridan jarohat olishadi?
403-savol. Mansur Qilichev. Qoraqalpog'iston respublikasi Nukus shahri
Bekpo'latov ko'chasi 20-uydan.
Marhamat, qadimgi Bobil rasmli yozuvlari olib chiqilsin.
1-suratda ko'z va suv tasvirlangan. Bu yig'i ma'nosini bildiradi.
2- suratda qush va tuxum tasvirlangan. Bu ko'payish, tug'ilish ma'nosini
anglatadi.
3- suratda yulduz va suv tasvirlangan.
3- suratni ma'nosini bir daqiqadan so'ng siz topasiz.
404-savol. Komiljon Qarshiev. Samarqand viloyati Qo'shrabot tumani Oqtosh
qishlog'idan.
Qo'shrabotlik mirishkor dehqonlar tarvuz paykalida pishayotgan tarvuzlarning
yoniga kichkina idishchalarda suv solib qo'yishar ekan. Aytingchi, nima maqsadda bu usul
qo'llaniladi?
405-savol. To'xtasin Rahmatullaev. Andijon viloyati.
Marhamat, “Zakovat” sandiqchasi olib chiqilsin.
Azaldan sharqda ayollar erkaklarga o'z hurmatlarini izhori sifatida
sandiqchadagini 1-chisini yasashgan. Erkaklar ham ayollarga bee'tibormasliklarini,
qolaversa ayollar oldida o'z hokisorligini bildirib 2-chi narsani faqat erkaklar
yasashgan. Sandiqcha ichidagi har ikkala narsani, iloji bo'lsa o'ta aniqlikda topib
ayting.
406-savol. Marhamat, “Zakovat” sandiqchasi olib chiqilsin. Sandiqchadagi
predmetni shoir Qaysin Quliev bir she'rida u marhamat qilsa olma yeyarsan, bo'lmasa
qon yalarsan – deb ta'rif bergan. Uni harakatga keltirish uchun to'rttasi yon tomondan,
bittasi tepadan bosishi lozim. Buni qarangki, faqat predmetni to'rttasi yon
tomondan, bittasi tepadan bosib turmasa u harakatga kelmaydi. Q.Quliev “Adigeylar”
dostonida o'xshatgan predmet sandiqcha ichida turibdi. Savol: sandiqchada nima bor?
407-savol. Ekran orqali.
20-asr 70-yillari yapon jurnalistlari uzoq-uzoq orollarga xizmat safarlari
uyushtirishganida, yolg'iz borishmagan. O'zlari bilan yana bir necha yordamchilar,
tahririyat xodimlarini ham olib ketishgan. Men hozir ular yonida turibman. Bir
daqiqadan so'ng mening sheriklarim nomini toping.
408-savol. Umida Rasulova. Toshkent shahridan. yapon she'riyati muxlisi.
Yapon shoirasi Idzumi Sikubi bir necha oy davomida, har oyda bittadan xokku
yozib borgan. Sizga birinchi oyda yozgan birinchi xokkusini o'qib beraman.
Umid o'rnini haqiqat egallab
Birdan hayotga havasim
Va havotirim oshdi.
Sezgan bo'lsangiz, shoira umidi haqiqatga yuz burgan. Savol esa quyidagicha,
Idzumi Sikubi hammasi bo'lib shu mavzuda nechta she'r bitgan?
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
409-savol. Latofat O'rmonova. Navoiy shahar Lohutiy ko'chasi 98-uydan.
Garchi Frantsiya Respublika sanalsa ham, monarxiya emas, 50 frankli pul
kupyurasida shahzoda tasvirlangan edi. 1999 yilgacha bo'lgan ma'lumot albatta. Aynan
shu 50 frankdagi kupyurada shahzodadan tashqari o'rta yashar bir inson ham
tasvirlangan edi. Bu kishi tom ma'noda shahzodaning otasi edi. Siz menga aynan shu
o'rta yashar kishining ism-sharifini toping.
410-savol. Internet savoli. Gavhar Boyqulova. Sirdaryo viloyati Guliston
shahar Bahor mahallasidan.
Leonardo da Vinchining “oq suvsarli ayol” asarida hayvon mo'ynasini yelkasiga
tashlab olgan ayol tasvirlangan. Leonardo da Vinchi davri ayollari uni nafaqat chiroy
yoki boylikni ko'rsatish uchun taqishgan. Hatto kambag'al ayollar ham arzon-garov
mo'ynalardan bo'yinlariga tashlab yurishgan. Xo'sh, mo'ynalarni chiroydan tashqari yana
qanday vazifasi bo'lgan?
411-savol. Zufar Ortiqov. Xorazm viloyati Yangiariq tumani Avaz O'tar j/xdan.
Sizlarni jamoangiz ovchilar to'g'risidagi savollarni xush ko'rishadi. Xususan,
F.Qurbonov.
Furqat tasavvur qiling, siz mo'ynali hayvonlar ovlovchi ovchisiz, tasavvur
qildingizmi? Endi sizga shunday savol: Yilning qaysi paytida siz ularni ko'proq
ovlaysiz.
412-savol. Quyidagi o'xshatishni tinglang: Yo'l ochishda menga tengi yo'q. Nafaqat
yo'l ochaman, men uni hatto yeyman, u menga kerak, men unga kerakman. Tabiatdagi bir
hodisa tufayli men uni bir oz o'z holiga qo'yib yuqoriga chiqaman. Yo'qsa men uni
yeyaveraman, yeyaveraman. Yuqoridagi ta'rifni yechilishi uchun 2 ta nom zarur bo'layapti.
Savol esa quyidagicha, yuqoridagi monolog qaysi jonzot nomidan aytilganini toping.
413-savol. 1998 yili Frantsiyada bir soha tashkil etilganining 100 yilligiga
bag'ishlab bir original kitob chop ettiriladi. Bu aniq boshqa kitoblarga o'xshatmagan,
bu ham o'sha soxa kishilari faoliyatiga bog'liq. “Usta va Margarita” asari personaji
Volandning bir frazasi bejizga bu kitob uchun epigraf qilib olinmagan. Hurmatli
bilimdonlar, bir daqiqadan so'ng o'sha mashhur epigrafni, Voland fikrini toping.
414-savol. Bir qurilish mahsulotini 638 yili Halifa Umar tomonidan Basra
shahridan ishlab chiqarish yo'lga qo'yilgan. Savol: qaysi qurilish mahsuloti
so'ralmoqda?
415-savol. Dostoevskiy asarlarini ekranlashtirish juda og'ir ekanligini,
uning asarlarini ekranlashtirayotgan kinorejissyorlar aytishadi. Bunga sabab,
Dostoevskiyni oldin yashaganida deb bir familiyani aytishadi. Savol: kimdan oldin
yashaganida deyishadi?
416-savol. 1837 yili Frantsiyada kashf etilgan bu manbaa, yapon tilida Tendza
deb ataladi. Ten-nuqta, dza-harf. Savol: u qanday manbaa?
417-savol. Sarvar Abdujalilov. Toshkent viloyati Olmaliq shahri Ivanova
ko'chasi 15-uydan. A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
Faylasuflar fikrlari anchadan beri o'ynalmayapti. Sharq faylasuflaridan
Buzrukmehr aytadi: Nasihatgo'ylar menga xo'p nasihat qilishdi, ammo meni eng zo'r
nasihatgo'yim udir deb aytgan. Sezgan bo'lsangiz u qaysidir tana a'zosiga ishora
qilgan. Buzrukmehr fikricha, eng dono nasihatgo'y nima ekan?
418-savol. Muxtor Akmalxo'jaev. Toshkent viloyati Bo'ka tumani A.Temur
sh/xdan.
19-asrda yashab ijod qilgan italiyalik rassom ayol Vera Ankolini, o'z asarlariga
quyidagicha imzo chekkan:
Haqiqiyligiga kafolat berib, Vera Ankolini – deb. Aytingchi, nega bu xilda
imzo qo'ygan.
419-savol. “Zakovat” sandiqchasi.
Venalik ixtirochi Robert Adler uni 1950 yillari ixtiro qilgan. Patent berish
hay'atidagilar u ixtironi hayrat bilan qabul qilib, negadur unga dangasa deb nom
qo'yishadi. “Zakovat” studiyasida hozir Adler ixtiro qilgan dangasalardan aniq 4 ta
bor. Savol: sandiqchada nima bor?
420-savol.. Sarvar Abdujalilov. Toshkent viloyati Olmaliq shahri Ivanova
ko'chasi 15-uydan.
1971 yilda chop etilgan O'zbekiston entsiklopediyasida german qabilalari
haqida g'aroyib ma'lumot berilgan. Qadimgi german xalqlari faqat kechagi kuni va
buguni bilan yashashgan, ular kelajagi, ertangi kuni o'ylashmagan. Balki o'ylashgandur,
ammo kelajagi haqida gapira olishmagan. Savol: shunday nega bu xalqlar kelajagi
haqida gapira olishmagan?
421-savol.. Hurmatli bilimdonlar, azaldan tabiblar bir toifa bemorlarni
otga bog'lab qo'yib davolashgan. Yiqilmasligi uchun bog'lab qo'yishgan va otni
yeldirishgan. Uzoq yillar shu davo usuli bilan minglab kishilar tuzalgan. Savolim
esa quyidagicha, qadimda qo'llanilgan bu muolaja o'rnida bugun qaysi davo usulidan
foydalanishadi?
422-savol.. Husniyabonu Rustamova. Toshkent shahridan.
Yangi yil kuni bo'lib o'tgan o'yinda eng ko'p ijro etilgan kuy qaysi degan savoldan
ilhomlanib, quyidagicha savolni yo'llayapman. Hurmatli bilimdonlar, aytingchi qaysi

---

mavzudagi savol: Nima? Qaerda? Qachon? o'yinida qayta-qayta berilgan?
Vaqt ketti.
423-savol.. B. Burda o'zining sevimli ampluasida savol jo'natgan. Nemislar
ishlab chiqargan mahsulotlar eng sifatli hisoblanadi. nemislar orasida sevimli
ibora bor. Blyumen kaffe degan. Bu gulli qahva degani. Guldan kofe olib bo'lmaydi
dersiz. Siz haqsiz. Ammo Boris Burda so'ramoqda, nemislar ichayotgan kofelarini
qachon Blyumen kaffe deb atashadi?
424-savol.. Hafiza Ulug'boeva. Farg'ona shahar Yusupov ko'chasi 29-uydan. Uy
bekasi.
Marhamat, “Zakovat” sandiqchasi olib chiqilsin. Sandiqcha ichidagi zarur
predmetga juda ko'p ta'riflar berilgan. Masalan, yapon dramaturgi Ryuneske
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
Akutagava u bilan o'ta jiddiy munosabatda bo'lish kulgili, yengil-yelpi, ahamiyatsiz
narsadek qarash esa havfli. Biz bu predmetni sandiqcha ichiga solib chiqqanmiz.
Sandiqchada nima bor?
425-savol.. Boris Burdadan oliy liga o'yinlari uchun 5-6 ta savol oldik,
shulardan biri.
Marhamat, Repinning “Turk sultoniga xat yozayotgan kazaklar” surati olib
chiqilsin. Il`ya Repin bu suratni chizish uchun, ularni hayotlarini yaxshi o'rgangan ekan.
Xalq to'planib, onda-sonda bir mashg'ulot bilan shug'ullanib turgan. Buni o'rtadagi
yarim yalang'och odam misolida ham isbotlash mumkin. Chunki u mashg'ulot paytida
albatta bir odam yarim yalang'och o'tirishi talab etilgan. Hurmatli bilimdonlar, endi
savolni eshiting, xat yozishdan avval ular nima bilan mashg'ul bo'lishgan, o'rtadagi
odam nega yalang'och o'tiribdi?
426-savol.. O'tgan yili Frantsiyaning Marsel` shahrida “Odam olam ko'rki”
mavzuida ko'rgazma tashkil etilgan edi. Bir bo'limdagi predmetlar ko'pchilikni
qiziqtirib qo'yadi. oxir-oqibat bu eksponatlar nima uchun qo'yilganligini bilishgach,
tashkilotchilar fantaziyasiga qoyil qolishgan. Biz ham sizni oldingizga o'sha
eksponatlarni olib chiqamiz. Marhamat alfavit, bir bokal sharbat, nay. Bir
daqiqadan so'ng biz tashqaridan yana bir eksponatni olib kiramiz. Yaxshilab o'ylang va
ayting, biz nima olib kiramiz.
427-savol.. Azizbek Jumanov. Qoraqalpog'iston Respublikasi Amudaryo
tumani Qilichbek qishlog'idan .
Hurmatli bilimdonlar. Tasavvur qiling, siz meni hurmat qilasiz. YO hurmat
qilmaysizlarmi? Jim bo'lib qolganinglardan hayron bo'layapmanda. Bir og'iz so'z
aytmay ham siz menga hurmat bildirishingiz mumkin. Buni ustiga siz menga sog'liq va
boylik tilashingizni ham bildirib qo'yasiz. To'g'ri buni isbotlovchi vositalar
oldingizda yo'q, tashqarida turibdi. Yaxshilab o'ylab ko'rib ayting, bir daqiqadan so'ng
tashqaridan nimalarni olib kiramiz.
428-savol.. Alisher Toshboev. Norinlik muxlisimiz. Namangan shahardagi 21- 
umumta'lim maktabi tarix va huquq ta'limi muallimi.
Ommaviy axborot vositalari tarqatgan ma'lumotlarga ko'ra, 2007 yili Rim
papasi Benedikt 16-ni tashabbusi bilan Milan shahrida mo''jazgina ibodatxona
qurildi. Ochilish marosimida shaxsan Vatikan rahbarini ishtirok etishiga 2 ta sabab
bor edi. 1-chidan bu loyiha Rim papasiniki bo'lib, Vatikan davlati qurib bergan
bo'lsa, 2-chidan bu mo''jazgina ibodatxonadan foydalanuvchi dindorlarga chuqur
hurmat belgisi edi. Ibodatxona ichida bironta ham ustun yo'qligi va kirish-chiqish
eshiklari silliq yog'ochdan bunyod etilganligi diqqatga sazovordir. Hurmatli
bilimdonlar, aytingchi bu ibodatxona ziyoratchilari kimlar bo'lgan?
429-savol.. Namangan shahar 21-umumta'lim maktabi tarix va huquq
ta'limi o'qituvchisi. Alisher Toshboev Norindan.
Falonchi! Agar sizga buloq suvini yoki botqoqlikda to'plangan suvni ichish uchun
taklif qilishsa, siz ham boshqalar ham albatta buloq suvini tanlaydi.Botqoqlikdan
olingan suvni buloq suvidan ustun qo'yuvchi bir soxa kishilari bo'lgan. Hurmatli
bilimdonlar, siz bir daqiqadan so'ng bu kasb egalari kim ekanligini va nima uchun
botqoq suvini ma'qul qo'rishganligini topib aytasiz. A.Abdullaev “Daqiqa qadri”
www.zakovat.mtrk.uz
430-savol.. Falonchi! Mabodo kasallanib qolsangiz, nima muolaja qilasiz.
Dori-darmon iste'mol qilasiz. Itlar oddiy o't yeb o'zini davolaydi, ayrim qushlar
o'zlarini klizma qilib davolashadi. Baliqlar ham mazasi qochsa, suvni ichidan
chiqmagan holda albatta shunday bir joyni qidirib qolar ekanki, o'sha joy ularni
dardiga shifo bo'lar ekan. Aytingchi, dengizda baliqlar kasallansa, qaerda davo
topishadi?
431-savol.. Madina Shovqiddinova. Buxoro shahar Temiryo'lchilar tumanidan.
Marhamat, “Zakovat” sandiqchasi olib chiqilsin. Qadimdan dengizchilarda eng
katta muammo bu ichimlik suvi zahirasi bo'lgan. Ko'p hollarda o'zlaricha dengiz suvini
chuchuklashtirish uslublarini ham topishgan. Masalan, yunon dengizchilari kemada
qoplab qum olib yurishgan. Majburlikdan dengiz suvini olib ichiga biron soat qum
solib qo'yilsa, suvni sho'rligi pasaygan va uni iste'mol qilish mumkin bo'lgan. Xuddi
shu maqsadda shimoliy qutb dengizchilari o'zlari bilan sandiqchadagi predmetni olib
yurishgan. Savol shunday, sandiqchada nima bor?
432-savol.. Falonchi! Tovuq parrandami, darrandami yo qushmi? Qushmi yo
parrandami? Darranda emasligi aniq. Mayli, nima bo'lgandayam, u foydali jonzot.
Yapon olimlarini fikricha, u insoniyatga 4 ta narsa berdi. Bir daqiqadan so'ng uni
menga sanab berasiz.
433-savol.. “Zakovat” sandiqchasi olib chiqilin. “Zakovat”ga savol yo'llash
bilan birga, kichik bir adabiy janrga asos solinmoqda. Bir kundalik mualliflari
yozadilar:
Dushanba – Havo ochiq, kun isib ketdi. Biz kechgacha uyda yotdik.
Chorshanba – Havo yana charog'on, deyarli yoz bo'lib ketdi. Biz yana shkafda qolib
ketdik.
Juma – Payshanba ozgina ishlagandek bo'ldik, juma – bizga yana ish yo'q. Ahmoq
bo'lib bir-birimizga termulik kunni kech qildik.
Yakshanba – O yashasin! Nihoyat biz ko'chadamiz. Peshonamiz qursin, biz qachon
ko'chaga chiqadigan bo'lsak, albatta yomg'ir yog'adi. Hurmatli bilimdonlar, bir daqiqadan
so'ng kundalik mualliflarini xafa qilmasdan aniq nomlarini toping. Savol:
sandiqchada nima bor?
434-savol.. Qadimgi Shumerliklar inson tana a'zolaridan birining kattaligiga
qarab, sog'lom va baquvvatligini bilishgan. Bugungi tibbiyot ham buni tasdiqlaydi.
Savol: qaysi tana a'zosi?
435-savol.. Qadimgi Parfiya hududidan topilgan tangalar ichida bir uchi
qirqilgan chaqalar topilgani ko'pgina mutaxassislarni ajablantirgan. Siz esa
ajablanmangda ayting, nega tangalarni bir uchi qirqib qo'yilgan?
436-savol.. Bobur tanqidga munosabatingiz qalay? Ko'p hollarda siz tanqid
qilgan odam siz tomondan aytilgan, jo'natilgan tanqidingizni qo'shib chatib yana
o'zingizga qaytaradi. To'g'rimi? Endi menga aytingchi, Deyl Kornegi tanqidni qaysi
qushga o'xshatgan? A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
437-savol.. Orangizda reklama bilan shug'ullanuvchilar bormi? Reklama
mutaxassislari fikricha, eng yaxshi afisha – bu eng ishonchsiz afisha ekan. Savol nega?
438-savol.. Hurmatli bilimdonlar, aytingchi Xitoyda kashf qilingan nimani
AQSH fuqarolari mart oyining 14-chisida bayram qilishadi?
439-savol.. Muhammad Alida u 2 metrdan oshiq, gimnastikachi Ol`ga Korbutda
165 sm, Turkiyalik yengil vaznli shtangachi Noil Sulaymon o'g'lida 1,5 metr ham emas.
Savol: bu o'lchovlar nimani bildiradi?
440-savol.. Bu mashhur savdo markasining bir reklamasida 2 ta o'simlik yog'i,
biri yumshatuvchi va yana biri tozalovchi vazifasini bajarishi aytiladi. Hatto
qadimgi Misrda ham u ikki komponentdan tozalash va yumshatish vazifasida
foydalanishgan. Sezgan bo'lsangiz, bu dunyoga mashhur savdo belgisi nomi 2 ta tabiiy
o'simlikdan hosil bo'lgan. Savol: u qaysi mashhur savdo belgisi?
441-savol.. Marhamat, “Zakovat” sandiqchasi olib chiqilsin.
Sandiqchadagi yegulikka bizning, ya'ni savol muallifining ta'rifi quyidagicha: 3
yoshgacha uni farqlashimiz qiyin, 5-6 yoshimizgacha unga o'yinchoq misol munosabat
qilamiz. Eng adabiy o'xshatishni yapon yozuvchisi Xaruki Murakami “Qo'y ovi” romanida
qilgan: “Uning orasi to'liq bo'lsayam, ochiq bo'lsayam mazasi o'zgarmaydi”. Hurmatli
bilimdonlar, sandiqchada qanday yegulik bor.
442-savol.. Aleksandr Dyumaning “45” romani qahramoni qariya, faylasuf
Deymosning fikrini yozib oling. “Men 2 ta buyuk eritmani bilaman, 1-chisi toshni
eritadi, 2-chisi g'ururni eritadi. Har ikkala eritma nomini toping.
443-savol.. Zikrilla Xoliqnazarov. Toshkent viloyati Piskent tumani
Toshkent j/xdan. Fizkul`tura o'qituvchisi.
O'zlari sport mutaxassisi bo'lganlari uchun u kishini sport tarixi qiziqtirar
ekan. 1891 yildan AQShda basketbol o'yinidan musobaqalar o'tkazila boshlangan.
Maydonda 2 ta jamoa a'zolari va hakamlardan boshqa yana 2 kishi ham bo'lgan.
Aytingchi, ular maydonda qanday vazifani bajarishgan?
444-savol.. Marhamat, oshxona pichog'i olib chiqilsin. Ushbu pichoqni Napaleon
Bonapart davrida katta-katta banketlarda ishlatishgan. Savol: nega katta bazmlarda
shunday pichoqlardan foydalanishgan?
445-savol.. Boshlovchi chiqadi: O'tgan 2 ta o'yinda oson savollar bilan chiqqan
edim. Bu galgisi ham oson, biroz o'ylashni talab etadi. Yana qaytarib etaman juda
chuqur kirib ketmanglar. Jobir, meni qo'limdagi “Zakovat taqdim etadi” kitobini
oling. Endi yozib oling. Kitob. Guliston shahrida chop etilgan. 2003 yili.
Hurmatli bilimdonlar, bir daqiqadan so'ng ekran orqali qanday qo'shiqni qo'yib
beramiz. Vaqt ketti.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
446-savol.. Tibbiyot tadqiqotlari shuni ko'rsatganki, bunday insonlarni 2
barobar ko'p chivin chaqar ekan. Yana bularni tana harorati boshqalardan issiqroq
bo'lar ekan. Tag'in bilmadimu, hozircha orangizda, umuman studiya ichida birontayam bu
toifa insonlarni ko'rmayapman. Chunki bunday kishilar bo'lsa, darrov bilinardi,
ko'rinardi. Hech qanaqa spirtli ichimliklarga bog'lamang. Savol: qanday insonlarni bu
davrda harorati baland bo'lib, ularni chivinlar ko'p qiziqtiradi?
447-savol.. Ekran orqali. Eski uy, ko'cha tomoni, deraza ustidan eshik
o'rnatilgan.
Boshlovchi: Hurmatli bilimdonlar, 19-asr oxirlariga kelib O'zbekistonda ham,
aholi uylariga deraza o'rnata boshlashgan, nafaqat uylarga, hatto idoralarga ham
deraza o'rnatib, ustidan eshik ham yasatishgan. Yordam berib shuni ayta olaman, bu
o'g'rilardan saqlanish uchun emas yoki ichkarini berkitish uchun emas. Savolim shunday,
unda nima uchun bu eshiklar qurilgan?
448-savol.. Kapitan Jak iv Kusto haqidagi fil`mlardan birida, u
“Kallipso”ning bir qismi haqida gapirib, “U bizning tadqiqotlarimiz sababchisi” –
degan ibora ishlatadi. Aytmoqchiki, kemaning bir qismi bo'lmasa, dengizda ilmiy ish
qila olmagan bo'lar edik – deydi. Savol: qaysi kema qismi so'ralmoqda?
449-savol.. Bell – telefon, Edisson – elektr lampochkasi, Ford – avtomobil,
Aka-uka Lyumerlar – kino. Endi savolni eshiting, bu yerda kim ortiqcha?

---

450-savol.. Chilidagi mayya qabilasi bilan eskimoslarni ham hayotlari o'xshash.
Ikkalasi ham dengiz bo'yida yashaydi. Ikkalasi ham ovchi, chorvador. Ammo dehqonchilik
borasida mayya qabilasi ustaroq. Chunki eskimoslar tundrada yashashadi, ular
dehqonchilikni eplay olishmaydi. Savol: umuman boshqa narsa xususida mayya
qabilasidagilar qoyillatib bajargan bir ishni, hunarni, eskimoslar umuman
bilishmaydi. Savol: qaysi hunarni?
451-savol. Onegin va Lenskiy o'rtasidagi duelda Onegin Lenskiyni otib
o'ldiradi. Agar 2-chi bo'lib otish huquqi menda bo'lganda, men havoga o'q uzib xatoga yo'l
qo'yishim mumkin bo'lardi. Ammo menda birinchi bo'lib otish huquqi bor edi. Hurmatli
bilimdonlar, agar duelyaptlar oldinma-ketin otishlarini inobatga olsak, duel
kodeksiga binoan kim birinchi bo'lib o'q uzishi kerak?
452-savol. Tavakkal Shodiev. Farg'ona viloyati Qo'qon shahar Usmoniy ko'chasi
53-uydan.
Tasavvur qiling, 19-asr oxirlari Londondagi o't o'chirish shahobchasi
xodimlarisiz. G'anisher, otryad boshlig'i Saidolim va Zafar suv zahirasi bilan
shug'ullanadi. Saidkamol bilan Nozim ot-aravani tayyorgarligiga javob berishadi.
Asrorga esa maxsus unga mos bir vazifa topshiriladi. Eng mas'uliyatli vazifa.
Aynan Asrorga ko'p narsa bog'liq bo'lgan. Hurmatli bilimdonlar savol Asrorni asosiy
vazifasi nima bo'lgan?
453-savol. To'lqin A'loev. Buxoro shahridan. Gid-ekspert. A.Abdullaev “Daqiqa qadri”
www.zakovat.mtrk.uz
Amir Olimxon saroyida bir lavozim bo'lgan, hatto unga polkovnik unvoni ham
berilgan. Xonga undan yaqini yo'q. Faqat u xonga orqa qilib o'tirolgan. Savol:
uni
vazifasi nimadan iborat bo'lgan?
454-savol. Shohida Toshbekova. Toshkent viloyati Chirchiq shahar Svetlov
ko'chasi 33-uydan.
Bu savol ekran orqali tayyorlangan.
Hurmatli bilimdonlar, bu yerda restoran xodimlari dasturxonni yuvishayotgani
yo'q. Ko'rganingizdek ular dasturxonlarni ho'llab yozishmoqda. Albatta ho'l dasturxonda
ovqat yeyish biroz biroz noqulay. Ammo bu restoranda stollarga nam dasturxon
yozishni sharoit taqozo etadi. Hurmatli bilimdonlar, aytingchi buts restoranni boshqa
restoranlardan farqi nimada?
455-savol. Germaniyalik olimlarning bir necha yillik tadqiqotlari shuni
ko'rsatdiki, yangi yil kunlari shamollash kasali ko'payib ketar ekan. Yupun holda
ko'chalarga chiqish hollari kuzatilmagan, muzdek ichimliklar ham me'yorda bo'lgan,
ammo shamollash nimani hisobigadur ko'paygandan ko'paygan. Aytingchi, nimani
hisobiga yangi yil kunlari shamollash ko'payadi?
456-savol. Yaponiyaning Matsusiro shahridagi mehmonxonalardan birida
mehmonlarni ko'proq jalb qilish uchun bir qulaylik joriy qilingan. Unga ko'ra
mijozga mehmonxona hatto qarzdor ham bo'lib qolishi mumkin. Tasavvur qiling, 5 kun
yashadingiz, ketar chog'ingiz, sertakalluf ma'mur ming qulluqlar qilib sizga ma'lum
miqdorda pul ham berayapti. Hurmatli bilimdonlar, bu mehmonxonada qanday qoida
qabul qilingan?
457-savol. Zuxriddin Yovmiddinov. Uchtepa tumani Mardlik ko'chasi 35-uydan.
Ma'lumki regbi o'yinida 15 tadan o'yinchi ishtirok etadi. Tasavvur qiling, men
o'yin hakamiman. O'yin paytida havoda to'rtburchak yasab bir harakatni ko'rsataman. Bu
harakatni o'yinchilar ham, tomoshabinlar ham yaxshi bilishadi. Regbi o'yini hakamining
o'yin paytidagi bu harakatidan qanday ma'no yasash mumkin?
458-savol. Uch qatorli yapon xokkusi
Uyim devorida senikiga
Qo'shilgan, mening ham
Qonim o'lib yotibdi.
Qon o'lmasligi mumkin, ammo xokkuda mumkin. Diqqat savol yuqoridagi yapon
xokkusi muallifi kimga yoki nimaga murojaat qilmoqda?
459-savol. Bolalar o'yinchoqlari tasvirlangan suratlar olib chiqilsin.
Quyidagi suratga diqqat qiling, bu bolalar o'yinchoqlarini yana uzoq davom ettirish
mumkin. Aytingchi, taxminan chizilgan bu o'yinchoqlar ketma-ketligini qaerda
ko'rishimiz mumkin?
460-savol. Turg'un Odilxonov. Namangan viloyati Uychi tumani Mevazor ko'chasi
16-uydan.
Yarim tunda sariq libosdagi xitoy rohibi talabalar uxlayotgan xonaga kirib
keladi. Bir talaba tepasida to'xtaydi. Keyin boshlovchi: Hurmatli bilimdonlar
tasavvur qiling, biz budda rohiblari tayyorlaydigan ibodatxonalardan birining
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
talabalar dam oladigan xonalaridan biridamiz. Ayrim hollarda ustozlar yarim
tunda talabalar uxlayotgan xonalarga kirishgan. Shirin uxlab yotgan talaba tepasiga
kelib... Aytingchi, hurmatli bilimdonlar bu rohib-ustoz yarim tunda talaba tepasiga
nima sababdan tashrif buyurdi deb o'ylaysiz. Vaqt ketti.
.
461-savol. Mansur Bo'riev. Farg'ona viloyati Oltiariq tumani Kenjaev ko'chasi
19-uydan.
1600-1610 yillar orasida Frantsiyada 2000 dan oshiq ziyoli va harbiylar nobud
bo'lishgan. Ular orasida bironta ham dehqonlarni yo hunarmandlarni yo'qligi diqqatga
sazovor. Savol: nega 2000 dan ziyod shahidlar orasida dehqonlar yo'q.
462-savol. Marhamat, “Zakovat” sandiqchasi olib chiqilsin. Xitoyliklar
tasavvurida osmon yarim shar, ya'ni qozon shaklida, yer esa to'rtburchak shaklida bo'lgan.
Sandiqchada nima borligini yuqoridagi so'zlardan xulosa yasab topishga urinib ko'ring.
Yordam tariqasida shuni ayta olaman, sizlar uni juda yaxshi taniysizlar. Savol:
sandiqchada nima bor?
463-savol. Bedana delikates taom sifatida na faqat sharq oshxonasini,
g'arbni ham egallagan. Ovqatni sarxilini iste'mol qiladigan frantsuzlar bedanani
uch xil sifatdagisini iste'mol qiladilar. Eng past narxda fermalarda boqilgan
bedanalar narxlanadi. Aynan tabiiy holatdagisini yana ikki turga bo'linadi.
Sifatli va o'ta sifatli turlarga. Savol: sifatlisi qanaqa, o'ta sifatlisi qanaqa?
464-savol. Marhamat, “Zakovat” sandiqchasi olib chiqilsin.
Biz o'zbeklar sandiqchadagi yegulikni an'anaviy usulda tayyorlaymiz, ya'ni
ko'rinishi nuqtai-nazaridan. Ammo u o'z nomi bilan sharsimon bo'lishi kerak.
Frantsuzlar va nemislar uni o'z nomiga monand qilib tayyorlashadi. Bizda ham
an'anaviy ko'rinishidan boshqa turlari ham mavjud. Sandiqcha ichida nomi sharni
anglatuvchi yegulik turibdi. Ayting, sandiqda aniq nima bor?
465-savol. Marhamat, “Zakovat” sandiqchasi olib chiqilsin. Sandiqcha ichidagi
moslamani diametri 76,2 mm, qalinligi 25,4 mm, vazni 140-170 gramm. Bir daqiqadan
so'ng uni baland ovozda nomini bir necha bor qaytarasiz.
466-savol. Ibtidoiy tuzumi davri odamida u 18 ta, 17-asrga kelib, u 25 taga
ko'paydi, 19-asrda 47 taga yetdi. 20-asr boshida 54 ta, asr oxirida 97 ta. Savol: bu
raqamlar nimani bildiradi?
467-savol. Marhamat, “Zakovat” sandiqchasi olib chiqilsin. Sandiqchadagi
o'simlik Buyuk ipak yo'li orqali bizga keltirilgan. Yoshligimizda hovlilarda ham
o'stirilar edi. Hozir Hindiston va Erondan tayyor qadoqlanganlari kelgani bois,
ko'pchilik xorijnikini xush ko'rishadi. Sandiqcha ichida ham o'sha tayyor mahsulot
turibdi. Yordam berib shuni ayta olaman, orangizda hech kim undan foydalanmaydi.
Savol: sandiqchada nima bor?
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
468-savol. Yana o'sha o'zimiz yaxshi ko'radigan mavzu, yana o'sha manba. U tarixiy
shaxsni ayrimlar buyuk xizmatkor, yana ayrimlar u insoniyat uchun katta jinoyatga bosh
qo'shgan deyishadi. Yana kimlardur uni salkam avliyo deb sanagan. Bu inson haqidagi eng
ko'p ma'lumotlarni qoldirgan kishi nomini va albatta u xizmatkor kim ekanligini
toping.
469-savol. Rohila Ustaboboeva. Namangan viloyati Uchqo'rg'on tumani Norin
mahallasidan.
Angliyada ancha oldin qabul qilingan bu qonun bugun ham bekor qilinmagan. Unga
ko'ra siz bilan bog'liq biror noxush holat haqida tekshiruv organlariga ariza, voqea
sodir bo'lgan kunning ertasiga qabul qilinadi. Aytingchi, nega o'sha kuni emas, ertasiga
qabul qilinadi?
470-savol. Najmiddin Abdulhafizov. Namangan viloyati Chust tumani
Paxtakor ko'cha 61-uydan.
Arab alkimyogari Jabbor ibn Hayyan kimyo faniga o'zgartirish kiritib, oltin
tabiatda bu ikki elementning birikuvidan hosil bo'ladi deb bashorat qilgan. Ana
shundan quyosh va oy alkimyogarlar ramziga aylangan deydi. Ibn Hayyan ularni biri
rangi bilan ham quyoshga o'xshashini, ikkinchisi ham rangi, ham vazni bilan oyga juda
o'xshash ekanligini isbotlamoqchi bo'lgan. Aytingchi, bu qaysi ikki kimyoviy element
haqida bashorat qilgan.
471-savol. Muslimjon Xudoyqulov. Jizzax viloyati Paxtakor tumani
Do'stlik sh/xdan.
Marhamat, 2 ta tovuq tuxumi olib chiqilsin. Bir daqiqadan so'ng ularni stolda
aylantirib, qaysi biri pishganu, qaysi biri xom ekanligini topasiz. Va nega bittasi
uzoq aylanmayotganini izohlab berasiz.
472. NBS (EN, BI, SI) telekompaniyasi 1998 yilda 2 ta soxa bo'yicha Ginness
rekordlar kitobiga kirgan. 1-dan: Amerika futbolidan yilning final
translyatsiyasini eng ko'p tomoshabin ko'rganligi bilan. 2-rekord ham shu translyatsiya
paytida ro'y bergan. Siz 2-rekord nimadan o'rnatilganini toping.
473-savol. Yaponiyaning Aogasima shaharchasida bor-yo'g'i 200 dan sal oshiq odam
yashaydi. Shaharcha ko'chalarida transportlar ham sanoqli. Shaharcha yo'llariga
svetoforniyam hojati yo'q. Ammo shaharchada bitta svetofor mavjud. Aytingchi, u
svetofor qaerda joylashgan.
474-savol. Abdulaziz O'rinboev. Toshkent shahridan qandolatchi-oshpaz.
Marhamat, “Zakovat” sandiqchasi olib chiqilsin. Abdulazizjon, sizlar bilan
novvot tayyorlamoqchi bo'libdilar. Novvot Yaqin va O'rta sharq mamlakatlarida keng
tarqalgan shirinlik hisoblanadi. Qozonga 2 ulush shakar va bir ulush suv solamiz va
miltillatib qaynatish yo'li bilan sharbat hosil qilamiz. Biroz tindirib yana
qaynatishni boshlaymiz. 2-bor qaynatishdan oldin unga yana bir narsa qo'shiladi, oz
miqdorda. Ana undan keyin ip tortilib novvot olinadi. Hurmatli bilimdonlar, 2- 
qaynatishdan oldin oz miqdorda solinadigan mahsulot sandiqcha ichida turibdi.
Savol: sandiqchada nima bor? A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
475-savol. Marhamat, bir chashka yaxshi dam yemagan choy olib chiqilsin. Falonchi,
siz S.Peterburgga ilk bor kelishingiz. Mana falonchi uy egasi, tanishingiz. Bir
masala xususida suhbatlashib qolasizlar. Mehmon qiziqib mezbondan so'raydi, uni
rangi qanaqa bo'ladi deb. Mezbon yaxshi dam yemagan choyni
quyib unga ko'rsatadi. Shunga o'xshash rangda. Endi menga aytingchi, mehmon nimani
rangini so'raydi?

---

476-savol. Ozodbek Yomg'irov Qashqadaryo viloyati Mirishkor tumani Jeynov
qishlog'idan (ekran orqali).
Boshlovchi Eski shahar ko'chalarida yuradi. Ayrim eshiklar oldida suv
chelaklari turganini ko'radi: Hurmatli bilimdonlar tasavvur qiling, 19-asr o'zbek
mahallalaridve biridamiz. Ayrim eshiklar oldilarida chelaklarni ko'rib hayron
bo'lishimiz mumkin. Ammo o'sha davr kishilari bu holatni to'g'ri baholay olishgan.
Hurmatli bilimdonlar, chelaklarni bu holda turishi xonadondagi qanday vaziyatni
bildiradi?
477-savol. Yoglar tilida u Sattviku, radjiku va tamsiku deb ataladi. Ichida
eng foydalisi sattviku – tana va qalbning muvozanati va ruhiy madadni u beradi.
Radjiku-his-hayajonni oshiradi, shuni hisobiga diqqatni jamlashga halaqit qiladi.
Tamsiku esa aqliy faoliyatni susaytirib, odamni hislarini og'ir qilib qo'yadi. Savol:
Sattviku, radjiku, tamsiku nima?
478-savol. Kamoliddin Nasimov. Namangan shahar Usta Mahmud ko'chasi 66- 
uydan.
Marhamat, “Zakovat” sandiqchasi olib chiqilsin. Sandiqcha ichida bir yapon
topishmog'ining qahramoni turibdi. Topishmoqni eshiting. Bir umr bitta ko'ylakda
yashab o'tgan ichi qorani siz albatta ko'rgansiz. Umrini oxirigacha ichi qoraligicha o'lib
ketadigan narsa sandiqcha ichida turibdi. Savol: sandiqchada nima bor?
479-savol. U insonlar orasidan buyuk shoirlar, yozuvchilar, rassomlar,
matematiklar, artistlar yetishib chiqqan. Lekin ulardan hech qachon qirollar chiqmaydi.
Yana bir holat, yo'lni kesib o'tayotganingizda, sizga qarshi tomondan ularni ko'rib
qolsangiz, ehtiyotkorlikni 2 barobar oshirasiz. Bu aniqlangan fakt. Aytingchi,
yuqoridagi kishilardan nega qirollar chiqmaydi?
480-savol. Internet savoli.
Toshkent shahar S.Rahimov tumani Sag'bon ko'chasi 11-tor 39-uydan.
Sa'diy Sheroziyning to'rt qator she'rini eshiting. Sa'diy o'z davrida xajga
borib kelgan bir amaldor hojiga nisbatan aytganlari:
Zulm ichra xalq terisin shilgan o'shal xojiga,
Mening nomimdin borib ikki og'iz so'z degin.
Sen xoji emas, balki xoji erur tuyang,
Chunki tikan ovqati, ko'tarar odam yukin. A.Abdullaev “Daqiqa qadri”
www.zakovat.mtrk.uz
Sa'diy Sheroziy tuyaga qanoatli yo bardoshli bo'lgani uchun xoji unvoni
bermagan. Xo'sh, aytingchi, qaysi xizmatlari uchun muallif tuyaga xoji unvoni
berganlar?
481-savol. Mirzabek Japaqov. Xorazm viloyati Gurlan tumani Xorazm ko'chasi
18-uydan. Sotkava uy.
Bilasiz, Xorazmda qish qattiq keladi. Qarg'alar qishda biron daraxt shoxlariga
gala-gala qo'nib tunashadi. Ayrim mo'rtroq daraxtlar shoxlari, qishda qarg'alar
tunagan, bahorga chiqib qurib qolish hollari kuzatiladi. Sovuq urib ketadi. Aytingchi,
nima uchun bu shoxlar qurib qoladi?
482-savol. Orif Axmedov. Yangier shahar Feruz ko'chasi 24-uydan. Internet
savoli.
Germaniyada 1990 yillarning boshlarida teatrga kishilarni ko'proq tushishi
uchun ularga biletga qo'shib bir imtiyoz ham berilgan. Aynan teatr biletiga qo'shib
berilgan. Bu bilan teatrga ko'proq tomoshabinni jalb qilish maqsadi bo'lgan.
Aytingchi, bu qanday imtiyoz?
483-savol. Azaldan ko'chmanchi qozoqlar cho'lu-sahrolarda chorva boqib kun
ko'rishgan. Ularni asosiy ovqati beshbarmoq ekanligini bilasiz. Tayyorlanish qulay
va ko'p masalliq ko'tarib yurishga hojat yo'qligi uchun. Sopol va chinni idishlar paydo
bo'lguncha, ular ovqatni o'zlari yasagan laganga suzishgan. Aytingchi, qadimda ko'chmanchi
qozoqlar beshbarmoqni suzish uchun laganni qanday 2 ta mahsulotdan yasashgan?
484-savol. BLITS. 19-asrning 20-30 yillarida Hindistonni xaritadagi o'rnini
aniqlashtirish maqsadida bir guruh ingliz olimlari, topograflari tashrif
buyurishadi. Ularga boshchilik qilgan shaxsni familiyasi bugun ham mag'rur jaranglab
turibdi. Savol: ekspeditsiya rahbarining ismi-sharifi kim edi?
485-savol. BLITS. Yaponiyada “100 oq qo'zichoq” degan mashhur ertak bo'lib, keyingi
vaqtlarda ular disklarda sotuvga chiqarila boshlandi. Eng qizig'i, uni xaridori
bolalar emas, aynan bir toifa insonlar edi. Savol kimlar?
486-savol. BLITS. Germaniyaning mashhur kontseleriya mahsulotlari ishlab
chiqaradigan Berger firmasi sovg'alar o'raydigan maxsus skotch ishlab chiqardi.
Aytingchi, oddiy skotchdan bu yangi skotchni qanday afzalligi bor?
487-savol. Orifjon Bobonazarov. Samarqand viloyati Paxtachi tumani
Po'latchi mahallasidan.
Marhamat, “Zakovat” sandiqchasi olib chiqilsin.
Sandiqcha ichida bir kasb egalarining mahsuloti turibdi. Ular azaldan
faylasuflar tili bilan aytilganda, Muqaddas to'rt unsurni o'zlariga
bo'ysundirganlar deb nom olishgan. Sandiqchada o'sha kasb egalarining mahsuloti
turibdi. Savol: sandiqchada nima bor?
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
488-savol. Dilafruz Hamroeva. Samarqand viloyati Qo'shrabot tumani
Buloqboshi qishlog'idan.
Tasvirda lashkar kiyimida boshlovchi chiqib keladi:
Hurmatli bilimdonlar, Abdulg'oziy “Shajarai turk” asarida tasvirlagan
lashkarda, qo'nji baland etigu, mayda to'rli sovut, boshda dubulg'a-yu, belda qilich
bo'lmog'i darkor deyilgan. Lekin “Shajarai turk”da tasvirlangan lashkar ko'rinishiga
kelishim uchun o'ng qo'limda podshoh, chap qo'limda elchi bo'lishi kerak.
Hurmatli bilimdonlar, sizlar shoshilmasdan o'ylang, lashkarni qo'llaridagi
nima-yu, biri podsho vazifasin, ikkinchisi elchi vazifasin ado etgan?
489-savol. Zohid Ostonov. Qashqadaryo viloyati Yakkabog' tumanidan, Qarshi
Bank kolleji talabasi.
Charm kamzullar kiyim XX-asrga kelib rusum bo'la boshladi. Ularni
ommalashishiga uchuvchilar xizmat qilishdi. Ammo Yevropada 17-19-asrlarda ayrim
harbiylardan tashqari, hech bir fuqaro charmdan kiyim kiyishni xohlamagan. Aynan
ularning xizmat kiyimi bo'lganligi uchun. Endi savolni eshiting, ular kim va nega ular
charmdan kiyim kiyishgan?
490-savol. Abdukarim Yorbekov. Jizzax viloyati Zomin tumani Birlik
mahallasidan.
O'zbek xalq maqollaridan birini eshiting:
Ilon quvsa o'rga qoch
... quvsa go'rga qoch – degan.
Ilon o'rga, ya'ni tepalikka yaxshi o'rmalay olmas ekan, shuning uchun. Maqolni 2- 
qatoridagi hayvon uncha-munchaga quvlamaydi, ammo bir quvish qilsa, jahl otiga minsa
undan qochish amru mahol. Ammo qabristonga kirib olsangiz, marra sizniki, uni
shiddat otidan tushira olasiz. Savol: 2-qatordagi nomi keltirilgan hayvonni toping.
491-savol. Bu xalq eramizdan avvalgi 201-yildan boshlab manbalarda
keltirila boshlangan. Rivoyatlarga ishonsak, ularni nomlanishiga bir necha ayollar
sababchi ekan. Biz aniq aytishdan tiyilayapmizu, aslida ularni soni juda aniq. Aynan
shuncha urug', shuncha ayoldan tarqagani manbalarda aniq keltirilgan. Siz qaysi xalq
haqida gap ketayotganini toping.
492-savol. Ekran orqali.
Shahmat o'yinida oq donalarda o'ynagan sportchi bir muncha ustunlikka ega
bo'ladi. Keyingi vaqtlarda 5 daqiqadan iborat blits turnirlar o'tkazilayapti.
Tasavvur qiling, bor-yo'g'i besh daqiqa ichida o'yinni tugatish kerak. Bundan tashqari,
har bir yurish uchun ma'lum bir vaqt sarflash kerakki, bu o'yin natijasiga o'z
ta'sirini o'tkazmay iloji yo'q. Irimchi shaxmatchilar fikricha, blits o'yinda qora
donalar bilan o'ynagan shaxmatchilarda bitta yutuq bo'lar ekan. Hurmatli
bilimdonlar, aytingchi qisqa vaqt ichida o'ynaladigan o'yinda qora donadagi
shaxmatchiga qanday ahamiyatga ega?
493-savol. 20-asr boshlarida O'zbekistonga tashrif buyurgan Sigizmund
Krjanovskiy degan yozuvchi o'zbek falsafasini dunyoqarashini o'rganish istagida
Buxoro, Toshkent va Samarqandda bo'ladi. So'ngra o'zbeklar fe'lini quyidagicha
ta'riflaydi: Zangor osmon, o'tov, do'ppi kiygan chol qo'lidagi piyolada choy ichib
o'tiribdi. Ushbu ta'rifda o'zbekning bag'rikengligi ifodalanadi. Ta'rifda A.Abdullaev
“Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
keltirilgan detallarni bir so'z bilan ifodalaydiki, bu haqiqatdan ham o'zbek
millatining ramzi deb hisoblanadi. Savol: qanday ramz ifodalanadi?
494-savol. Mayya qabilasi fuqarolari u uchun hatto bolalarini qurbonlikka
berishgan. Qadimgi Xitoy aholisi u uchun ajdahoni yordamga chaqirishgan. Yunon
mifalogiyasida Zevs qulflangan Danas qasriga uning tilladan hosil qilib kiradi,
shundan keyin Perseya dunyoga keladi. Qadimgi misrliklar xudoni insonlarga bergan
madadi, ro'shnoligini u bilan his qilib turishgan. Diqqat savol: yuqorida nimaga
ta'rif berilmoqda?
495-savol. U dunyoga eng mashhur to'rtlikni eng xotirjami va sokini. U haqida
eng ko'p she'rlar bitilgan. Chunki u ilhombaxshdur. Kimdur uni bosiq desa, yana kimdur
sershovqin deb ta'riflaydi. Hurmatli bilimdonlar, siz uni nomini va rangini
topib ayting.
496-savol. Saudiya Arabistoni fuqarolari orasida shunday gap yuradi.
Gilamni eng qimmati qadimiysi hisoblansa ham, eng yangi gilam ishonchli
hisoblanadi. Iloji bo'lsa oxirgi ipi uzilishi bilan sotib olishsa. Aytingchi, nega
oxori to'kilmagan gilamni sotib olishni yoqtirishadi?
497-savol. Dilovar Tojiboeva. Namangan shahar Shohimardon ko'chasi 45-uy.
Xitoy faylasufi Chju Si faqat 2 ta qoida mavjud: oliy qoidani anglamoq va
uni hayotga tatbiq etmoq. Oliy qoida yagona bo'lsada, minglab tarzda tarqaladi. Ushbu
ta'limotni hayotga yaqinlashtiradigan bo'lsak, o'zi bitta-yu minglarga bo'linadi. Yoki
aksincha minglarni yig'indisi bittadur. Agar oliy qoida yagona bo'lsa, qanday qilib u
minglarcha bo'linadi?
498-savol. Sojida Rahimova. Qarshi shahri Niyoziy ko'chasi 25-uydan. Rus tili
va adabiyot o'qituvchisi.
F.M.Dostoevskiy “Jinoyat va jazo” romanini ochib berish maqsadida ayrim
ranglardan foydalangan. Ayanchli hayotni nursiz sariq rangda tasvirlaydi. Sudxo'r
ayolni mebeli va devordagi gul qog'ozlarni sariq rangda tasvirlagan. Asardagi aniq
ijobiy obraz Sonya Marmeladova Raskol`nikovning aybini o'ziga olishga tayyorligini
ifoda etish maqsadida bir rangdagi ro'molda tasvirlanadi. Hurmatli bilimdonlar,
siz bir daqiqadan so'ng nega uni adib shu rangda tasvirlaganini izohlab berishga
harakat qiling.
499-savol. Feruza Ibodullaeva. Toshkent shahridan adabiyotshunos-olima.
Quyidagi she'rni eshiting. Feruza Ibodullaeva tarjimasida. She'r muallifi
marhum aktyor va shoir Leonid Filatov.
- Agar dunyoda bo'lsa 2 ta jonon yigit
Biri shubhasiz u erur.
Uning ermagi it va ulov

---

Va albatta go'zal ayollar.
Ayollar ham unga befarq bo'lishmagan
Men esa unga tupuraman A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
Qaysi musiqani sevganini-yu
Qaysi ichimlikni xush ko'rganini
La'natlayman umrim boricha
Chunki u..............................
Biz 2 ta so'zni olib tashladik. Yordam beraman, birinchi so'z familiya, 2-si
fe'l, salbiy harakatni ifodalaydi. Siz bir daqiqadan so'ng o'sha 2 ta so'zni aniq
toping.
500-savol. Dunyoga mashhur Bitlz guruhini olib yuruvchi avtobuschada doim 4-5 ta
harbiy yo politsiya, ruhoniylar kiyimlari yurgan. Savol: gurux a`zolari nima maqsadda
u kiyimlarni olib yurishgan?
501-savol. Feruza Asadova. Buxoro viloyatidan 15-maktab o'qituvchisi.
Gomer davrida Qora dengiz eng serharakat va eng havfli dengiz hisoblangan.
Unda kemalarni harakati cheklangan bo'lgan. Faqat yozda dengiz bir muncha sokin
bo'lgan. Gomer “Iliada” dostonida bir jumla ibora ishlatib ketgan. “Qora dengizda 3
ta havfsiz gavan` bor” deb. Hurmatli bilimdonlar, siz shu 3 ta gavan` nomini aniq
qilib toping.
502-savol. Lev Nikolaevich Tolstoy haqida qissalar asarida keltrilishicha, u
har sohaga qiziqqan shaxs bo'lgan ekan. Iliada va Odissey dostonini o'qish uchun lotin
tilini o'rganganidan xabardorsiz. Frantsuz, nemis tillarini ham mukammal bilgan.
Xizmatkorlarini eslashicha, qahraton qish kunlari graf xona chirog'ini yoqmay
qo'llarini odeal ichiga tiqib soatlab uyg'oq yotgan. Avval biz uni dam olayotgan bo'lsa
kerak deb o'ylasak, u dam olmayotgan bo'lib chiqardi. Hurmatli bilimdonlar, aniq
aytingchi, Tolstoy nima ish bilan mashg'ul bo'lgan?
503-savol. Xolida Ochilova. Toshkent shahridan gastroenterolog.
Mashhur Seneka insonlarni 4 qismga bo'lgan:
1-toifa: Nimanidur bilishini, o'zi ham biladigan odam.
2-toifa: Nimanidur bilishini, o'zi bilmaydigan odam – uyqudagi odam.
3-toifa: Hech nimani bilmasligini, o'zi biladigan odam – uyg'oq odam.
4-toifa: Hech nimani bilmasligini o'ziyam bilmaydigan odam.
Seneka – bu 4 toifa insonlarni guruhlarga ajratib, yana ularni sifatlarini
aniqlagan. Masalan, 2-toifa insonlarni uyqudagi odamlarga, 3-toifa insonlarni
uyg'oq odamlar deb baho bergan.
Siz esa Seneka 1 va 4-toifa kishilarini qanday sifatlar bilan
baholaganligini toping.
504-savol. Xodimimizni cho'ntagida shunday narsa borki, inglizlar uni
“cho'ntakdagi ajdarho” deb nomlashadi. Bir daqiqadan so'ng u o'sha narsani cho'ntagidan
olib sizga ko'rsatadi. Savol: uni cho'ntagida nima bor? Vaqt ketti.
505-savol. Hech kimga sir emaski, Italiya aholisi Katolik diniga va futbolga
sig'inishadi. Ham dinga, ham futbolga xizmat qilgan bir mashhur ital`yan borki, avval
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
u cherkov jamoasida futbol o'ynagan hatto. Dinga va futbolga sadoqatli, metin
irodali, qo'rqmas kishini ismi-sharifini toping.
506-savol. Angliya – buan'analar davlati deb bejizga aytilmagan. Har yili
bo'lib o'tadigan parlament sessiyasini odatda qirolicha qisqacha so'z so'zlab ochib
beradi. Faqat 1959 va 1963 yillardan tashqari uzluksiz har yili qirolicha sessiyani
ochib bergan. Eng qizig'i ikkala safar ham bitta sabab tufayli u ishtirok etolmagan.
Savol: qanday sabab tufayli?
507-savol. Hisob-kitob va tadqiqotlar shuni ko'rsatmoqdaki, (bu Germaniyaning
Vil`shtok tadqiqotlar markazi) aynan 2012 yil 19 oktyabr kuni shu ish yuz berar ekan.
Albatta, bunchalar hisob-kitobga ko'pchilik ishonmasligi mumkin, lekin bu markazning
uzoq yillik tadqiqotlari shuni tasdiqlanmoqda. Savol: 2012 yili 19 oktyabrda qanday
olamshumul voqea ro'y berishi mumkin?
508-savol. Bugungi kunda Xitoy davlati juda rivojlanib ketdi. Ammo u davlat
ko'p ayanchli holatlarni, iqtisodiy evrilishlarni boshidan o'tkazdi. 19-asrda yashagan
Xitoy shoirasi Yung Chang xonim xotiralarida shunday ma'lumotlar bor. “Oyda bir
kun otam meni riksha yollab maktabga jo'natar edi. Qolgan kunlari o'zim bemalol
ketaverar edim. Ammo oyda bir kun rikshada bormasam bo'lmasdi”. Hurmatli
bilimdonlar, aytingchi nega shoirani otasi oyda bir marotaba qizini rikshada o'qishga
jo'natishga mashhur bo'lgan.
509-savol. Murod Mo'minov. Toshkent shahar Qora qamish ј dahasi 30-uy 48- 
xonadondan. Pazanda-oshpaz kasblari.
Savollari ham oshpazlar haqida. Aniqrog'i, Xitoy oshpazlari haqida.
Xitoylarning ajoyib taomi lag'mon hisoblanadi. Nimagadur lag'mon
pishirishni o'rganayotgan yosh, tajribasiz oshpazlar, hamirni tayyorlab bo'lishgandan
keyin, quloqlari un yuqi bo'lib qolar ekan. Savolim quyidagicha: nega tajribasiz
oshpazlarni hamir yoyish paytida quloqlari un yuqi bo'lib qoladi?
510-savol. Sobirjon Tolipov. Namangan viloyati Chortoq tumani Ibn Sino
ko'chasi 54-uydan.
Qishlog'imizda eski quduq bo'lib, har yili bahorda uni tozalab turamiz. Uni
ichiga tushishdan oldin esa qariyalarni maslahati bo'yicha bir tovuqni oyog'iga ip bog'lab
sekin-asta quduqqa tushiramiz. Hurmatli bilimdonlar, savolim shunday nima uchun
eski quduqlarga tushishdan oldin odamlar tovuqni tushirishgan.
511-savol. Qaysi erkaklar ismi shaxmatchilar va kinochilar orasida eng
mashhur?
512-savol. Usmon Allaev. Samarqand viloyati Pastdarg'om tumani Islomov
ko'chasi 44-uydan.
Bu savolni aslida sandiqchada olib chiqishimiz zarur edi. Lekin ehtiyot nuqtai- 
nazardan sandiqchadan voz kechdik. Vil`yam Shekspirning u haqidagi fikrini eshiting:
“Billur devor orasidagi bu suyuq tutqundan aniq foydalanilsa, ko'p bitmagan
ishlarni bitkazish, xohlagan erkakni jazmanga aylantira olishi mumkin”. Shekspir
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
biroz oshirib yuborgan chamamda. Aslida u qopqon emas, tamaddunni yorqin ko'rinishi
xalos. Hurmatli bilimdonlar, aytingchi biz sandiqchaga nima solib chiqmoqchi edik.
513-savol. Javlon Mamatqulov Xamza tumanidan.
Dostoevskiy uni yoqlab, “yo'q u qotil bo'lmagan, uni orzusidan mahrum qilishgan”.
Pushkin bo'lsa, uni ishonuvchan o'smir bolaga o'xshatgan. To'g'ri u aslida ayrim
oliftalardek so'ylay olmaydi. Hayotni boricha qabul qiladi. Diqqat savol: yuqoridagi
ta'rif kimga tegishli?
514-savol. Men 2-guruh o'simlik turlarini sanayman, siz esa yozib oling.
1-guruh: Yer yong'oq, kartoshka, makkajo'xori, fasol`, garmdori.
2-guruh: Arpa, bug'doy, guruch, shakarqamish, lavlagi, suli.
Aytingchi, hurmatli bilimdonlar, bir daqiqadan so'ng bu guruhlar orasida
qanday farq borligini topib ayting.
515-savol. Buyuk Britaniya, Niderlandiya, Lyuksemburg, Chad, Portugaliya,
Shvetsiyada u joyda ayollarga joy topilgan. AQSH, Bel`giya, Rossiya kabi davlatlarda
esa yo'q. Savol qaerda?
51-savol 6. Agar 66-raqamli pingvinni nomi Mario bo'lgan bo'lsa, unda 99
raqamdagi qirolning ismi nima?
517-savol. Faxriddin Xolmuxamedov. Zangiota tumani Eshonguzar
qo'rg'onidan.
Marhamat, Kapalak va Ari olib chiqilsin. Aynan kapalak va arini timsol qilib
olgan bir jahon chempioni borki, uning mashhur iborasi chempionni obraziga aylangan.
Savol: qaysi chempion va qaysi ibora ekanligini toping.
518-savol. Polyak xalq afsonasiga ko'ra, Visla daryosi bo'yida yashagan bir eru- 
xotinni asosiy vazifasi, odamlarni u qirg'oqdan bu qirg'oqqa olib o'tib qo'yish bo'lgan.
Ularni ismi........ Xotinini ismi Sava bo'lgan. Erini ismi nima bo'lganligini bir
daqiqadan keyin siz topasiz.
519-savol. (Super blitsga). Buyuk insonlarni nomlarini abadiylashtirish uchun
ko'pgina Yevropa davlatlarida ularni suratlarini pul belgilarida berishdan ikki
karra manfatdor. 1-chisini aytdik. Ikkinchisini siz toping.
520-savol. Jiddiy savol. Birinchisi Angliyalik bo'lgan, mashhur bosqinchining
o'g'li. Ikkinchisi esa Avliyo laqabli nemis bo'lgan. Uchinchisi o'zi frantsuz bo'lganu, ammo
Parijga borolmagan. 4-chisi ham bo'lgan, u ham nemis bo'lgan. Konossaga sayohatga
borgan. Siz ularni birgalikdagi, umumiy nomini bilasiz deb o'ylayman. Shuning uchun
siz menga bir daqiqadan so'ng aynan birinchisi kimni o'g'li bo'lganligini topib aytasiz.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
521-savol. 1959 yili Kuba revolyutsiyasi sodir bo'lgach Fidel` Kastro ishonchli
kishilarini asosiy lavozimlarga tayinlaydi. Ukasini ichki ishlar vazirligiga, eng
yaqin do'stlaridan biri Chi Gevarani sofdil va eng insofli kishi deb bilib aynan u
joyga rahbar etib tayinlagan. Savol qaerga?
522-savol. Nilufar Qoraboeva. Toshkent viloyati Chinoz shahri Rashidov
ko'chasi 18-uydan.
Marhamat, “Zakovat” sandiqchasi olib chiqilsin. Sandiqchadagini “Zakovat”
teleo'yiniga bevosita aloqasi bor. Uning ilk ko'rinishlari hatto Rim imperiyasi
davrida ham mavjud bo'lgan. Uning ilk zamonaviy ko'rinishi 2-noyabr 1924 yili
mushtariylar hukmiga havola etilgan. Agar yaxshilab bosh qotirsangiz, sandiqchadagini
nomini oson topasiz. Savol: sandiqchada nima bor?
523-savol. Agar impressionist – rassomlardan Mone, Renuar, Dega, Sezann,
Pisarro kabilarni asarlarini kuzatsangiz, ularni chizgan asarlarida yorqin ranglar
ko'p. Nega degan savolga Noel Del degan olim o'zining doktorlik dissertatsiyasida
javob topgan. Xo'sh, Noel Del doktorlik dissertatsiyasida nimani isbotlab bergan?
524-savol. Mehriddin Jo'raboev. Namangan viloyati Chust tumani Olmos
qishlog'idan.
Hurmatli bilimdonlar, sizlar bilan 2-3 yil avval bir savol orqali uchrashgan
edim. Xohlasangiz o'sha savolni davomi deb qabul qiling. Aytingchi, tamanaki
hindularida oyoqdagi 2 ta bosh barmoq necha sonini bildiradi. Bizga 2 sonni topib
ayting.
525-savol. Furqat Qurbonov savoli. Hademay yoz boshlanib, salqin
ichimliklarga talab kuchayadi. Ko'pchilik yoshlar muzlatgichda muzlatilgan sharbat yoki
mineral suvlarni ichishni yoqtirishadi. Bu sog'liq uchun zararli, albatta. Tasavvur
qiling, muzlatgich ichiga shishali va yelim idishdagi suvni sovitishga qo'ygansiz.
Ma'lum muddat o'tib ular muzlaydi va shisha idishdagi suv yorilib ketadi. Yelim
idishdagi suvga esa hech narsa bo'lmaydi. Hayotimizda ko'p uchraydigan holat. Xo'sh,
hurmatli bilimdonlar shisha idishdagi suv nima sababdan yorilib ketadi?

---

526-savol. Farhod Islomov. Toshkent shahar Bektemir dahasi 6-uy 80- 
xonadondan.
Falonchi! Tasavvur qiling, Xitoyga tashrif buyurib, Shaolin` maktabiga
imtihon topshirayapsiz. 1-imtihon yakka kurashdan, 2-chisi tibbiyotdan, 4-chisi raqs, 5- 
chisi she'riyatdan. Biz 3-chi asosiy imtihonlardan birini tashlab ketdik. 3-chi imtihon
nimadan topshirasiz?
527-savol. F.Qurbonov savoli.
Marhamat matematik topishmoq. Qo'lingizdagi bu jumboqni 2007 yili
Kembridjdagi kollej talabalariga taqdim etishganida sanoqli talabalar buni
javobini topa olishgan. Siz ham o'zingizni bir sinab ko'ring va bir daqiqadan so'ng o'ng
tomondagi raqamlar nimani ifodalaganini topishga urinib ko'ring.
7632 – 1
9187 – 3 A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
4852 – 2
2808 – 5
4362 – 1
7828 – 4
528-savol. F.Qurbonov savoli.
Bu kichik kashfiyotni vatani Yaponiya sanaladi. Uni ilk bor Yaponiyada
Amerikalik Jonatan Skibi degan ruhoniy Yaponiyada yashagan vaqtlari 1869 yili
ixtiro qilgan. Uni ruhoniy o'zining nogiron rafiqasi uchun ilk bor yasagan. Aytingchi,
hurmatli bilimdonlar Jonatan Skibi Yaponiyada, Sharqda ilk bor nimani ixtirosiga
asos solgan?
529-savol. Furqat Qurbonov savoli.
Quyidagi futbolchilar nomini yozib oling: Avstriyada Andreas Xertsog,
Saudiyalik Said Ovayran, Eronlik Ali Karimiy, Armanistonlik Xoren Oganesyan,
Ruminiyalik Georgi Xadji, Turkiyalik Emre Belozuglu. Hurmatli bilimdonlar, siz
ushbu ro'yxatda tushirib qoldirilgan o'zbek futbolchisini va bu ro'yxat nima uchun
tuzilganligini toping.
530-savol. F.Qurbonov savoli. Marhamat “Zakovat” sandiqchasi olib chiqilsin.
Yevropada shunday supermarketlar borki, sandiqchadagi narsani xuddi kiyim- 
kechaklardek o'lchamlarga, razmerlarga ajratib qo'yilgan. Masalan S toifasiga 55
grammgacha bo'lganlari kirsa, XL toifasiga 75 grammgacha ma'lumot ham berilar ekan.
Mashhur izquvar Erkyul` Puaro ular nega bir xil bo'lmasligi haqida ko'p bosh qotirgan.
Hurmatli bilimdonlar, bir daqiqadan so'ng sandiqchadagi narsa nomini toping.
531-savol. Marhamat, Sendvich olib chiqilsin.
Bu yegulikni yengil tabiat ingliz, Lord Sendvich nomi bilan bog'lashadi. Erta-yu
kech qimorxonalarda qolib ketib, qorni ochganda bir bo'lak non ustiga go'sht qo'ydirib
olib kelib, yeb kun o'tqazgan. So'ngra go'sht ustidan yana bir bo'lak non qo'yishga majbur
bo'lgan. Xo'sh aytingchi, kim uni majbur qilgan?
532-savol. Lev Tolstoy inson to'g'ri va baxtli hayot kechirishi uchun kun davomida
mehnatning 4 ta turi bilan shug'ullanib turishi kerak – degan. 1-chi turi albatta
jismoniy mehnat, 2-chisi aqliy mehnat, 3-chisi mayda-chuyda ishlarni(ovqat pishirish,
uyni yig'ishtirish) nazarda tutgan. Oxirgi 4-chi mehnat turi, bunday qaraganda terlab
mehnat qiladigan ish emas, ko'proq zarurat, ehtiyoj tufayli 4-chi mehnat turi kelib
chiqadi. Balki kimlar uchundir u mehnat bo'lishi mumkin, shaxsan men uchun ham u mehnat
hisoblanadi. Inson baxtli va to'g'ri hayot kechirishi uchun kerak bo'ladigan 4-chi yumush
nomini toping.
533-savol. Keyingi vaqtlarda sizlarni turli tillarga o'rgatish menga yoqib
qoldi. Falonchi, hozir sizni fin tiliga o'rgataman. Tayyormisiz. Jaa - Kaappi deng.
Jaa-muz, kaappi – shkaf. Bu ikkita so'z birikmasi – muzlatkich, xolodil`nik so'zini
keltirib chiqaradi. Jalka – pallo deng. Jalko – oyoq, pallo-koptok. Bu futbol degani
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
ekan. Sanaristikko deng. Sanari so'z degani, stikko katak degan. Sizlarga o'ylash uchun
bir minut muhlat beramiz, fin tilida sanarisstikko nima deb atalishini topasiz.
534-savol. Gollandiyada 2003 yili davlat tarixi bilan bog'liq shaharcha bunyod
etildi. Eng qizig'i, Golland haritasida yo'q bo'lib ketgan ob'ektlar, unutilib ketgan
nomlar bilan shaharcha ko'chalari atala boshladi. Shaharchani qanday nomlash kerak
degan so'rovda, gollandiyaning yaqin o'tmishi bilan bog'liq bir nom yutib chiqdi.
Aytingchi, ular bu shaharchani qanday atashadi?
535-savol. Ekran savoli.
Boshlovchi daraxtzor ichida yurib, qo'lidagi tayoqcha bilan daraxtlarni urib
yuribdi: Hurmatli bilimdonlar, men hozir 18-asrning eng mashhur va eng nomdor
kishilaridan birini talqin qilayapman. U ko'chalarda, bog'larda sayr qilishni xush
ko'rgan va doimo qo'lidagi yog'och bilan daraxt tanalariga urib yurish odati bo'lgan.
Devonaga o'xshab daraxtlarni kaltaklab yuruvchi bu kishini oddiy xalq salkam jinniga
chiqargan edi. Ammo u o'z nomini abadiyatga muhrladiki, uni nomi bugun ham jaranglab
turibdi. Hurmatli bilimdonlar, siz meni nomimni aniq qilib aytishingiz kerak.
536-savol. Jumanazar Navro'zov. Xorazm viloyati Shovot tumani O'zbekiston
fuqarolar uyushmasidan.
AQShning Kaliforniya shtatida kattagina bir oshxona bor. Oshxona devorida bir
qancha AQSH prezidentlarining dastxatlari va suratlari osig'liq. aytingchi, hurmatli
bilimdonlar prezidentlar bu oshxonaga qachon va nima maqsadda tashrif buyurishgan?
537-savol. Komiljon Ikromov. Farg'ona viloyati Toshloq tumanidagi 2-son
litsey 9-sinf o'quvchisi.
Pekindagi imperator saroyi tashqi tomonidan 2 xil rangda tasvirlangan.
Binoning tomi sariq, devorlari qizil rangda. Konservativ ruhdagi xitoyliklar bu
muqaddas ranglarni ilohiy sanaganlari uchun mana necha asrki unga sodiq bo'lib
kelishmoqda. Qizil rang qadimdan Xitoyda ehtirom ramzi bo'lib kelmoqda. Sariq rang
esa xitoyliklar e'tiqod ramzini bildiradi. Juda katta ma'naviy merosni o'zida
saqlab kelayotgan Imperator kutubxonasining shifti ataylab qora rangga bo'yalgan.
Nega kutubxona shifti qora rangda deyilsa, buni javobini ham Qadimgi Xitoy
manbalaridan topish mumkin ekan. Qora rang bu qandaydur ilohiy kuch deb qaralgan.
Yuqoridagi so'zlardan ma'no yasang, mantiq toping va ayting, nega kutubxona shifti
qora rangga bo'yalgan?
538-savol. Kristina Rahimova. Toshkent shahar Qora su dahasi Mirpo'latov
ko'chasi 8-uy.
Savolni diqqat bilan yozib oling.
Nodirbek! Siz haqingizda eng ko'p fikrlar u yerda aytiladi. Buni ustiga siz
o'zingiz ham bu gaplarni tepasida bo'lasiz. Aynan u yerda sizni haqingizdagi voqealar
hech qanday chizgilarsiz ifodalanadi. Siz goh aktyorsiz, goho tomoshabin! Hurmatli
bilimdonlar, mashhur nemis faylasufi Fridrix Nitsshe yuqorida nima haqida
yozmoqda?
539-savol. Ekran orqali: Xitoy kiyimidagi boshlovchi.
Hurmatli bilimdonlar, Xitoy mifalogiyasida Suy-Jen` degan shaxs nomi
keltiriladi. Tasavvur qiling, men o'sha shaxsman. Asli ismim Jen`, Suy meni
bajaradigan ishimdan kelib chiqqan taxallusim. Suy ieroglifi cho'p va daraxt xodasi
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
degan ma'nolarda ishlatiladi. Hurmatli bilimdonlar, aytingchi bir daqiqadan so'ng
men qanday ishni bajaraman?
540-savol. Keyingi vaqtlarda Norvegiyaning katta shaharlari ko'chalarida, katta
do'konlarida, vokzal, aeroportlarida kichkinagina kabinkalar, xonachalar qo'yib
qo'yilmoqda. Frantsuzlar ulardan o'rganib xuddi shunday kabinkalardan Luvr muzeyiga
ham o'rnatishibdi. Aytingchi, u kabinkalarni vazifasi nimadan iborat?
541-savol. Bunday davlatlar soni sanoqli. Masalan, Yevropada faqat
Norvegiya ular qatoridan joy olishi mumkin. Afrikada bunday davlatlar 4 ta: Gana,
Nigeriya, Efiopiya va Burkina-Faso. Osiyoda 3 ta bunday davlatlar soni: Turkiya, agar
Osiyoga kirsa, Qozog'iston va O'zbekiston. Yuqoridagi davlatlarning o'xshashligi
qaerda?
542-savol. Finalga.
Jumanazar Navro'zov. Xorazm viloyati Shovot tumani O'zbekiston
f/uyushmasidan.
Frantsiyadagi uzum plantatsiyalarini ko'z oldingizga keltiring. Ajoyib
uzumchilik an'anasiga ega bo'lgan frantsuz fermerlari plantatsiyaning atrofiga qizil
atirgullar ekib qo'yishadi. Chiroy uchun emasligini siz ham sezayapsiz, chamasi. Aynan
shu atirgullar uzumlarni himoya qilar ekan. Hurmatli bilimdonlar, siz bir
daqiqadan so'ng, atirgullar uzumzorni qanday himoya qilishini aniq topib aytasiz.
543-savol. Finalga.
Alisher Jabborov. Jizzax viloyati Baxmal tumani Nushkent xo'jaligi
Mullabuloq qishlog'idan.
Azaldan ovchilar tunda ovga chiqadigan quyonni iloji boricha oy chiqmaydigan
kunlari, ya'ni oysiz o'tajak o'n besh kunda ovlashga harakat qilishar ekan. Chunki o'sha
paytlari quyonlar semirib, oy chiqadigan 15 kunlikda ozib ketar ekan. Diqqat savol:
nima sababdan quyonlar oy chiqadigan kunlari ozib ketadilar?
544-savol. Ko'p faylasuflar o'zlari haqida yozishni istashmagan. Agar yozadigan
bo'lishsayam, undan insoniyat manfaati hidi kelib turgan. Masalan, Suqrot o'zi haqida
yozganda, u baxtli inson ekanligini 3 ta holatda isbotlaydi. Birinchidan hayvon emas,
inson bo'lib tug'ilgani, ikkinchidan vaxshiy bo'lib emas, yunon bo'lib tug'ilganidan
baxtiyor ekanligini yozadi. Baxtli ekanligining uchinchi holatini siz toping.
545-savol. San'atshunoslar Rembrand bilan Velaskes asarlari tarixiyligi
va ma'no jihatidan bir-biriga yaqin ekanligini aytishadi. Deyarli bir xil daraja va
sifatdagi suratlar. Ammo auktsionlarda Velaskesning asarlari Rembranddan ancha
qimmat sotiladi. Xo'sh sifati, mavzusi bir xil bo'lgan bu suratlar nega turli
narhlarda sotiladi. Nima uchun Velaskes asarlari qimmat baholanadi?
546-savol. Feruza Tursunboeva. Andijon shahar Lutfiy 1-berk ko'chasidan. A.Abdullaev
“Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
Bobur! Ikkala qo'lingizni oldinga cho'zing. Necha soat shu tahlit o'tira olasiz.
Endi menga aytingchi, qaysi kasb egalari soatlab shu holatda o'tirishgan?
547-savol. Zarif Nazarov. Buxoro viloyati Shofirkon tumani Molbolo
qishlog'idan.
Maqsud! Shofirkonda shunday qishloq bormi? Malboro emas, Molbolo.
Zarif Nazarov so'rayaptilar, AQShda ingliz tilidan keyin 1-o'rinda ispan tili,
2-o'rinda ital`yan tili, 3-o'rinda esa Ameslan tili tursa, kimlar Ameslan tilidan
foydalanadi?
548-savol. Hayrulloxon Tursunov. Toshkent shahar Shayhontohur tumani
Qoratosh mavzesi 54 a- uy 7-xonadondan.
Uil`yam Shekspirning quyidagi ta'rifni yozib oling:
“U xoin. U bizni qo'rqitib, erishishimiz mumkin bo'lgan yaxshi narsalardan ko'p
hollarda mahrum etadi”. Ajoyib ta'rif, oradan shuncha vaqt o'tsa-da, bu fikr bugun
ham o'z tasdig'ini topmoqda. Hatto “Zakovat” o'yinida ham bor, u xoin. Hurmatli
bilimdonlar, Shekspir ta'riflagan xoinning nomini toping.

---

549-savol. Nargiza Jo'raeva. Farg'ona viloyati Furqat tumani Qo'qonboy
qishlog'idan.
Zardo'shtiylik dinida olovga alohida ehtirom bilan munosabatda bo'lishgan.
Har bir hududda otashgoh degan joylar bo'lgan. Bu yerda olov erta-yu-kech yonib turgan.
Aytingchi, hurmatli bilimdonlar! Otashgohlar borib-borib qanday atala boshlangan?
550-savol. Mashhur ispan rassomi Sal`vador Dali uni ko'rsatib, unda qirollik
ruhi seziladi, u shunchalar o'tkirki, xohlagan devorni teshib o'tadi, uning uchlari ko'kka
qaragan, chunki vertikal ko'rinish ispan ruhiga mos. So'zlardan xulosa yasab ko'ringchi, u
nimaga ishora qilmoqda?
551-savol. O'ktam Sirojiddinov. Samarqand Arxitektura va qurilish
institut o'qituvchisi.
Marhamat muzey eksponatlari. Kanada poytaxti Ottavaning Sparks ko'chasi 245- 
uyida bir muzey joylashgan. Tarixiy muzey desa ham bo'ladi. Chig'anoqlar, baliq
tutadigan qarmoq, turli xil toshlar, turli baliqlar tishlari, kakao yong'oqlari. Bir
qaraganda bu muzey dengizchilar muzeyiga o'xshashi mumkin. Bu fikrda
to'xtamasliginglarni maslahat beraman. Sizga ikkita savol beraman. 1-chisi bu muzey
nomini toping, 2-chisi bir daqiqadan so'ng shu muzeyning qaysi asosiy eksponatini
olib kiramiz.
552-savol. (Bolalar o'yiniga).
Sherzod Mirzabekov. Jizzax viloyati Zafarobod tumanidan
Tasvirda aktyor anor yeb o'tiribdi. Hurmatli bilimdonlar, anorni
yoqtirasizlarmi?
Tasavvur qiling, tomoshagoh. Tomoshani birinchi qatorida o'tirib ko'rish mazza.
Buni ustiga anor yeb o'tirsangiz. Ammo sahnada bir ijrochi meni oshkora haydab
chiqardi. A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
Hurmatli bilimdonlar, kim meni tomoshagohdan haydab chiqarishi mumkin?
553-savol. (Bolalar o'yiniga).
Ilhom Fayzullaev. Surxondaryo viloyati Oltinsoy tumani Qumpaykal
mahallasi.
Marhamat, oddiy tayoqcha olib chiqilsin.
Bolalar! Misr piramidalarini ko'rgansizlar.
Umid! Agar uni balandligini o'lchab borishni so'rashsa, balki qiynalib
qolishingiz mumkin. Ammo yunon faylasufi Fales oldinglardagi tayoqchani yerga qadab
o'lchab bergan. Agar tushungan bo'lsanglar, bu sodda usulni topib izohlab bering.
554-savol. Finalga.
Gulshan Mamatova. Farg'ona Davlat Universitet III-kurs talabasi.
Marhamat, “Zakovat” sandiqchasi olib chiqilsin. Notiq va faylasuf Sitseron
haqida aytgan fikrini yozib oling: “U qayg'uli ham, g'amni ham, shodlikni ham,
xursandchilikniyam birday ko'tara oladi. Shuncha tashvishu-hayajonni o'ziga olib,
birovni jazolab, birovni oqlab bir xilda turaveradi. Faqat oq yuzlari xira
tortishi, biroz qorayishi mumkin. Savol: sandiqchada nima bor?
555-savol. Yusuf Shomirov. Farg'ona viloyati Rishton tumani Ikromov ko'chasi
6-uydan.
2000 yil ilgari butun dunyo madaniyat va ma'rifati eng katta zarbani qabul
qilgan. Aleksandriya kutubxonasi yonib ketishi oqibatida juda katta kitob zahirasi
yonib kul bo'ldi. Kul bo'ldi desak biroz oshirib yuborgandek bo'lamiz, chunki
tarixchilarni yozib qoldirgan ma'lumotlariga ko'ra kutubxonaning 65-70 foizi yonib
bitgan. Lekin kitoblarni 5 foizi ham butun qolmagan. Xo'sh, agar 70 foiz kitob olovda
yongan bo'lsa, qolgan 30 foizi nimadan yaroqsiz holga kelgan?
556-savol. Abduvali Karimov. Jizzax viloyati Baxmal tumani Mirza esag'i
qishlog'idan.
Allomalar uchun ilm-fanni egallashdan tashqari yana bir mas'uliyatli, ayni
paytda juda zarur bir jarayon borki, bu haqda Ibn Sino hazratlari shunday yozganlar:
Raqiblarimdan mening bir ustunligim, erinmay u ishni qilganimdur. Ular g'aflat
uyqusida yotganlarida men mashaqqat bilan u ishni bajarganman. Hurmatli
bilimdonlar, aytingchi allomaning buyukligi, raqiblaridan ustunligi nimada bo'lgan?
557-savol. Falonchi uy manzilingizni ayting. Endi o'ta jiddiy bo'lgan nemis
xalq maqolini yozib oling: “Uy ichida o'ynab yurar xonam bor, o'ynasa ham yurmaydi
bekor”. Nemislarning maqoli nima haqida?
558-savol. Yevropada sahro bormi? Hozir bilmaymanu, 2000 yil ilgari
Yunoniston, hozirgi Ruminiya, Ispaniya hududlarida qumlik vodiylar bo'lgan.
Gladiatorlar janglari boshlangach, juda ko'p janggohlar bunyod etilgan. Ularni
maydoni uchun qumni faqat Yunoniston dashtlaridan olib kelishgan. Xo'sh, nega aynan
Yunoniston qumlari janggohlarga sepilgan?
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
559-savol. Ko'pchilik uni ruscha so'z deb bilsa kerak, aslida u ital`yan tilidan
bizga kirib kelgan. Anchagina noxush so'z. Dengiz Huquq qonunida kema ichida paydo
bo'ladigan kutilmagan sarf-harajatlar va og'ir favqulodda holatlar shunday
nomlangan. Birinchisi boshida, so'nggisi oxirida keladi, bu so'zni. Aytingchi, bu qaysi
so'z?
560-savol. “Budda ta'limoti” kitoblaridan birining so'z boshisini yozib oling:
“Hech kim senga do'st emas, hech kim senga aka-uka emas, ammo hammaga sen.... 3 ta nuqta.
Marhamat bitta so'z bilan epigrafni yakunlang.
561-savol. Elsa-Kreys oroliga yaqin joyda Buyuk Britaniyaning katta yuk
kreyseri cho'kib ketadi. Bu 1989 yili sodir bo'ladi. Oradan 2 yilcha o'tib, El`sa Kreys
oroliga qo'nadigan qushlar soni keskin kamayib ketdi. Albatta o'sha kema halokatini
ta'sirida. Yordam berib ayta olaman, kemada hech qanaqangi zaharli moddalar,
atrof-muhitgan salbiy ta'sir ko'rsatuvchi kimyoviy yuklar bo'lmagan. Xo'sh, hurmatli
bilimdonlar bu oroldanqushlarni qadamini qirqilishiga sabab nima?
562-savol. Shomurod Tursunboev. Toshkent viloyati Piskent shahar Markaziy
ko'cha 6-uydan.
1807 yilgacha u Angliyada mag'lubiyat sanalgan, Italiya va Frantsiyada – durang,
Ispaniya va Portugaliyada – g'alaba hisoblangan. 1807 yilning oxiriga kelib
Londondagi bir klub uni bugungi biz biladigan holati va nomini ommalashtirdi.
Sizlar uning 1807 yildan beri atalib kelinayotgan nomini toping.
563-savol. Bu voqea Shvetsiyada 15 sentyabr 1973 yili, Norvegiyada 17 yanvar 1991
yili, Iordaniyada 7 fevral 1999 yili, Marokashda 23 iyul 1999 yili ro'y bergan. Agar
raqamlar sizlarga hech narsa bermasa, unda mantiqni yurgizib ko'ring. Ro'y bergan
voqea o'sha xalqlar uchun mamlakatlar uchun o'ta ahamiyatli. Savol: yuqoridagi
davlatlarda qanday voqea ro'y bergan?
564-savol. Qadimgi Xitoy. Ikkita yigit yugurishga tayyorgarlik ko'rishmoqda.
Yugurish oldidan ularni bittasini og'ziga jen`shen` o'zagidan bir bo'lak solib
qo'yildi. Savol nega bu musobaqa tashkil etilgan?
565-savol. “Zakovat” sandiqchasi olib chiqilsin. Norvegiya eng shimoliy
davlatlardan bo'lgani uchun u yerda maktab tushligida albatta 2-3 xil sabzavot va
ko'katlar bo'lishi shart qilib qo'yilgan. Oxirgi paytlarda yuqoridagilarni o'zida
jamlagani uchun tushlikka faqat sandiqchadagi berilmoqda. Anglagan bo'lsangiz, o'sha
narsa sandiqchada turibdi. Savol: sandiqchada nima bor?
566-savol. Zamira Holiqnazarova. Buxoro viloyati Olot tumani Ixtiyor
ko'chasi 19-uydan.
“Marmelad” so'zini o'zbekchasini bilasizmi? Marmalad deyish mumkin. U so'zni
qaerdan kelib chiqqaniga nazar solib ko'ramiz. “Marmelad” so'zi bizga Rusiya orqali
Frantsiyadan kirib kelgan. Frantsuzlarga ispan tilidan, ispanlarga yunonlardan.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
Yunonlarga lotin melimelon iborasidan kirib kelgan. Melimelon asalli olma
degani. Yunonlar melimelon deb nimani atashgan?
567-savol. Hozir dunyo bo'yicha bunday loyihalar soni 300 dan oshiq.
Sol`resol`, Oktsidental`, Odjuvanto, Novial`, Volyanyuk va boshqalar. Men ushbu
ro'yxatga kiruvchi eng mashhurini nomini aytmadim. Yuqorida qanday loyihalarning
soni aytildi va albatta ularni ichidagi eng mashhuri nomini toping.
568-savol. Gay Yuliy Sezar davrida buyruqni bajarishdan bosh tortgan legionga
qattiq jazo tayinlangan. Legion saf qilinib bu jazo qo'llangan. Bu jazo nomi
detsimatsiya deb atalgan. Bu jazo qanday ko'rinishda amalga oshirilgan deb o'ylaysiz?
569-savol. Abu Ali ibn Sino “Tib qonunlari” kitobida sut va sut
mahsulotlariga alohida e'tibor berganlar. Ibn Sino fikricha, inson uchun eng maqbul
sut bu – sigir suti ekan. Mantiqan o'ylab ko'ringchi, allomani bu fikrga nima undagan?
570-savol. 1964 yilda tinchlik bo'yicha Nobel` mukofotini Martin Lyuter King
olgan. Tinchlik va ozodlik uchun jonini fido qilgan buyuk shaxs. Gabriel` Garsiya
Markes o'z romanlaridan biriga “Kumushzor” asariga uning quyidagi so'zlarini
epigraf qilib olgan: “Umrimiz so'nggida biz dushmanlarimiz aytgan so'zni emas,
do'stlarimiz...................... eslaymiz. 3 ta nuqta o'rniga 2 ta so'z qo'ysangiz Martin
Lyuter
Kingning mashhur iborasi kelib chiqadi. O'sha 2 ta so'zni toping.
571-savol. 18-19 asrlarda ularni to'quvchilar deb atashgan. Aslida biz boshqacha
ataymiz. Bordi-yu ularni bugungi nomi bilan atayotganimizni bilishganida, balki
qattiq xafa bo'lishardi. Hurmatli bilimdonlar, siz savolni tushungan bo'lsangiz, bir
daqiqadan keyin eng kami 2 ta to'quvchi nomini topib aytasiz.
572-savol. Quyidagi o'zbekcha so'zlarni yozib oling: qiziqtirish, olib qochish,
aylantirish, yumalatish, sinash, chirpirak qilish. Lotin tilida shuncha so'zlarni bitta
so'zda ifodalasa bo'lar ekan. Eng qizig'i, ko'pchilik bu so'zni lotincha emas, shvedcha so'z
deb o'ylaydi. Xo'sh aytingchi, bu qaysi so'z?
573-savol. Ekran orqali. O'ktam Sirojiddinov. Samarqand shahar Sohibkor
ko'chasi 48-uydan.
Hurmatli bilimdonlar, hammamiz bilamiz, kanalizatsiya qopqog'lari doimo
aylana shaklda bo'ladi. To'g'ri uchburchak yo to'rtburchak, balki 6 burchak ham bo'lishi
mumkin. Iqtisodiy jihatidan ko'proq foyda doira shaklidagi qopqoqlardan olish
mumkin. Qopqoqlarni yumaloq shaklda bo'lishi, birinchidan ularni quduqqa tushib
ketishidan asraydi. Kanalizatsiya qopqoqlarini yumaloq bo'lishining yana ikkita
foydasi bor. Bir daqiqadan keyin shularni topib bizga ayting.
574-savol. Zofir Fayziev. Samarqand viloyati Ishtixon tumani Muslim
qishlog'idan.
Qishloq odamlari moslanuvchan va tadbirkor bo'lishadi. Xonadonda, qishloqda
paydo bo'ladigan mayda-mayda muammolarni o'zlari hal qilib, tadbir qo'llab
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
yuboraverishadi. Xodimimizni qo'lidagi suratni ko'ring. Aynan savol muallifi
yashaydigan qishloq fuqarolari, ayrim urg'ochi echki-qo'ylarni bo'yniga ba'zi paytlari
mana shunaqa moslama ilib qo'yilishiga majbur bo'ladilar. Savol: nega bu echki- 

---

qo'ylarni bo'yniga halqa ilib qo'yishadi?
575-savol. Ekran savoli.
Ekranda bir yigit bilan qiz bitta choynak 2 ta chashkada choy ichib o'tirishibdi.
Keyingi stolda bitta choynak va bitta chashkada bir qurumsoq choy ichib o'tiribdi.
Aktyor ularni kuzatib turib: Hurmatli bilimdonlar 18-19 asrlarda Frantsiyada
sifatli chinni idishlar keng ishlab chiqarila boshlandi. Ustalar zamona talabidan
kelib chiqib, 10-15 kishilik to'plamlar bilan birga 2 kishiga mo'ljallangan “tet-a-tet”
deb nomlangan chinni idishlari ham ishlab chiqarganlar. O'sha paytlari juda ko'p
insonlar yolg'iz yashaganlari va pulni bebiliska sarf qilmaslik uchunmi bir kishilik
chayniy servizlarga talab ko'p bo'lgan. Ustalar bu bir kishilik serviz servis nomini
lotincha bir so'z bilan ataganlar. Hurmatli bilimdonlar, bir daqiqadan so'ng siz bir
kishilik serviz nomini topib aytasiz.
576-savol. Marhamat “Zakovat” sandiqchasi olib chiqilsin. Zamonaviy urushlar
tarixidan ma'lumki, ilk bor 1-jahon urushida zaharli gazlardan foydalanilgan.
Lekin 1532 yili Amerika hindulari ozodlik harakati davrida konkistadorlar bilan
bo'lgan jangda hatto, zaharli moddalar bilan urush olib borgani ma'lum. O'sha davrda
hindular jangda foydalangan komponent sandiqcha ichida turibdi. Savol: sandiqchada
nima bor?
577-savol. Ekran orqali. Aktyor radioni o'chiradi, eshikni yopadi, deraza
fortochkasini yopadi.
Azal-azaldan ular bilan shug'ullanuvchi kishilar doimo xonani zich berkitib
yurishgan. Radio, kuy-qo'shiqlar iloji boricha eshitilmagani ma'qul. Yo'qsa ularni
sifatiga ta'sir qilib qo'yishi mumkin. Hurmatli bilimdonlar bir daqiqadan so'ng
men taxminan nima ish bilan shug'ullanishimni va yuqoridagi harakatlarni nima uchun
bajarganimni izohlab bering.
578-savol. Misrning Bosh nashriyot organini nomi “Al-Ahrom” deb ataladi.
Savol: “Al-Ahrom” bizni tilimizda qanday ataladi?
579-savol. Bu davlat gerbida dengizdan-dengizgacha degan yozuv bor. Qaysi
davlatning?
600-savol. Gollandiya, Bel`giya, Shvetsiya kabi davlatlarda – birinchi avgustda,
Hindistonda – birinchi aprelda, Avstraliyada – birinchi yanvarda. Endi savol bizda u
qachon?
601-savol. Nobel` Qo'mitalari soni 1968 yili yana bittaga ko'paydi. Uning
ta'sischisi Shvetsiya Davlat Bankidur. Yangi qo'mita nomini toping.
602-savol. Finlyandiya, Norvegiya, Shvetsiyada yangi yil kuni uni sovg'a qilishsa
bilingki, sizga baxt va iliqlik istashayotgan bo'ladi. Yunoniston va Ispaniyada u havf- 
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
xatar belgisi bo'lgan. Haqiqatdan ham undan katta xavf bo'lishi mumkin. Savol u
nima?
603-savol. Ukraina, Xitoy, Turkiya, Kanada kabi davlatlarda u 2 ta;
O'zbekiston, Rossiya, Frantsiya, Italiya kabi davlatlarda – 3 ta; Efiopiya, Surinam,
Quvayt, Suriyada – 4 ta. Savol: Lixtenshteyn va Liviyada u nechta?
604-savol. 12 - rakamga. Boshlovchi kultigida papka bilan bilimdonlar
davrasiga chikadi.
Qadimgi Yunonistonda papka kutargan kishilarni bir nom bilan atashganki,
bugungi kunda biz ularni papka kutargan kishilar deb emas, boshkacharok ataymiz.
Savol: Yunon tilida ular meni kanday atashgan.
605-savol. Omonov Jaxongir. Fargona viloyati Uchkuprik tumani Beshkapa
kishlogi.
Odobli frantsuzlar unga xozir xam amal kilishga intilishadi. Chunki unga amal
kilinsa, koni foyda. Savol: "tuxumdan olmagacha" iborani frantsuzlar nima maksadda
ishlatishadi.
606-savol. Orangizda tilshunoslar bormi? Bir tilshunos yigit xar xafta bir
kassobdan bittadan mol tilini sotib olar ekan. Bir kun kizikib surabdi: Til senga
nimaga kerak - desa men tilni yaxshi kuraman. Aynan sizdan olinadigan til bilan
meni ishim boglik. Savol: U kaysi til bilan shugullanadi?
607-savol. Parkent tumani Nomdanak kishlogidan Shaxnoza Shojalilova.
Bal`zakning "Sagri teri tilsimi" romani kaxramoni Rafaelning shunday
suzlari bor: "kimorxona konuniga binoan, kirgan zaxotingiz uni sizdan tortib
olishadi. Extimol bu tangri-taoloning ogoxlantirishidur. Balki bandalardan garov
talab etuvchi jaxannam shartnomasidur. Extimol bor-yugingizni shilib oluvchilarni
xurmatlash uchun shunday kilish zarurdir. Balki bu narsangizga karab akliy
kobiliyatingizni kursatuvchi ibratli statistika jadvallarini tuzishar" Dikkat savol
sandikchada nima bor?
608-savol. Namangan viloyati Norin tumani Dumar kishlogidan Alisher
Toshboev. Faxr bilan oddiy dexkonman deb yozganlar.
Kanada olimlari, zoologlari eng xotirasi past jonzotlardan biri kulrang
olmaxonni butun dunyo urmonlariga tarkatib,urmonlarni saklab kolishimiz mumkin.
Savol: nega xotirasi past bulgan olmaxonni urmon kutkaruvchisi deb aytishmokda?
609-savol. Samarkand tumani Samarkand j/xdan Yunusova Gulandom.
Kuril orollarida yashovchi tub axoli, juda kadimdan eulaxon baligini tutsalar
xursandchilikdan boshlari kukka yetadi. Chunki uta yoglik bulgan bu baliklarni kuritib
olib kuyishadi. Savol: ular nima kilishadi bu baliklarni?
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
610-savol. Buxoro viloyati Shofirkon tumani Iskogore kishlogidan Ixtiyor
Boymuxamedov.
Lukmoni Xakimdan iboralar keltiramiz. "Ularni kuzatib uylanib kolasan,
kishi. kani edi biz xam loakal suzlaganda ulardek extiyot bulsak deb. Ulardagi
aniklikka xavas kilsa arziydi?" Savol kimlardagi?
611-savol. Fargona viloyati Oxunboboev tumani Ukchi kishlogidan Mamajonov
Dilmurod.
U bizning eng arzon va ayni vaktda kimmatbaxo mulkimizdir. Suvorov, "pul
aziz, inson undan xam aziz, u esa xamma narsadan aziz-deb aytgan. Benjamin
Franklin esa, "modomiki u eng kimmatbaxo mulk ekan, unda uni talon-taroj kilish eng
ogir gunoxdir"-deb aytgan. Savol: eng arzon va kimmatbaxo mulk nima ekan deb
uylaysiz?
612-savol. Yulduz Baratova. kamashi shaxri Uzbekiston kucha 4 uydan.
Axolini ruyxatga olish kadimgi Misrda ilk bor amalga oshirilgan. Eramizdan
3,5 ming yil avval, bu ishni bir maksadda tashkil etishgan. Savol: bu kompaniyani
utkazishdan maksad nima edi?
613-savol. Griboedovning "Akllilik balosi" asari kaxramoni Chatskiy xar doim
xayolga kelmagan fikrlar girdobida yuradi. "Inson vaxshiy, uni oldida yirtkich
xayvonlar xam bir pul. Odamzot xech bir yirtkich kilmagan ishni ongli ravishda,
bilib turib kiladi. Inson dunyoga kelmayok nobud kiladigan norasidalarni eslasam.
Yuk xozir jinni bulaman…
X.B. Chatskiy kanday norasidalar xakida gapirmokda.
614-savol. Bashirjon Teshaboev. Fargona viloyati Rishton tumani Bujay
kishlogidan. Bu yigitni saralash uyinlari orkali taniysizlar.
"Zakovat" sandikchasi olib chikilsin. Sandikcha ichidagi narsani shark
donishmandlari kilichdan afzal bilishgan. kilich vayronalar, yukotish va ajal
belgisi bulsa, sandikchadagi narsa aksincha birlashtirish, yaratuvchilik belgisidir.
Savol Shark donishmandlari fikricha bakuvvat sarkarda tutgan kilichdan xam afzal
narsa nima?
615-savol. Bashirjon Teshaboev. Rishton tumani Bujay kishlogidan.
Xazrat Alisher Navoiy shunday falsafiy fikrlar bitganlar: Xalol va pok
yashab komillikka erishmok uchun yigitlik chogi xarakat kilish zarur. Zero payti kelib
uzing kuygan nuktalarga xomush termulib xotiralarga berilishingga tugri keladi".
X.B.uzing kuygan nuktalar deb nimaga sha'ma kilingan?
616-savol. Qorakalpogiston Respublikasi Kegayli tumani Xolmurodov
kuchasi 63-uydan jurnalist Elmira Xujanazarova.
Anton Pavlovich Chexov uni benixoya kadrlab, u mening konuniy xotinim deb
ta'riflagan. X.B.Anton Pavlovich nimani konuniy xotinim deb atagan?
617-savol. Qashkadaryo viloyati Chirokchi tumani Sherkuduk kishlogidan
Boymurodov Jaxongir. A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
Qadimgi Sparta davlatida mast kiladigan ichimliklar ichish takiklangan edi.
koida buzganlar kattik jazoga tortilganlar. Ammo ichkilik ichish davom etavergan.
Shunda konunshunos Likurg ichkilikka barxam berishning eng tugri yuli shu degan fikrga
keladi. Sungra shavkatsiz buyruk chikaradi. Savol u kanday ayovsiz farmon chikargan?
618-savol. Isroilov Axatjon. Namangan viloyati Uchkurgon tumani Elaton
kishlogi.
Dunyoda eng choyxur xalk inglizlar Angliyaning N'yukasl` shaxrida xar yili 15
ming 20 ming kishi ishtirokida choyxurlik bayrami bulib utadi. Choyxurlik kilish uchun
maxsus joy tanlashadi. Vokzal yonidagi adirlik. Savol X.B. nega aynan shu yerni
tanlashgan?
619-savol. Samarkand viloyati Pastdargom tumani "Xosilot" kishlogidan
Sulton Isokov.
Dunyoning (anigini aytish kiyin) unlab davlatlarida "Makdonal`ds" firmasi
faoliyat olib boradi. Boshka ovkatlanish shaxobchalaridan kura "Makdonal`ds"da
narxlar birmuncha arzon. 250 mingdan ortik ishchi ishlaydigan firma nimaning
xisobiga xarajatlarni pasaytirib turadi?
620-savol. Yevropalik zont(yopingich) ishlab chikaruvchilarning 20-asr 2-yarmidan
boshlab bozorlari kasod bula boshlagan. Talab zontlarga kamaya boshlagan. Savol
nima sabab bulgan?
621-savol. Tasvirda Askarov Dilshodbek. Andijon shaxri Uchtegirmon kucha 78
uy.
Italiya milliy taomlaridan biri pitstsadir. Pitstsaning turlari kup. Italiyada
bayram kunlari xar bir xonadonda Matsarella pishlogi, sous, petrushka solingan
pitstsa albatta tayyorlanadi.Aynan qaysi bayram kuni ushbu pitstsa pishiriladi.
622-savol. Fargona viloyati Oltiarik tumani Xamza shaxarchasidan
Qosimova Gulbaxor.
Xindistonda sigir mukaddas jonzot sanaladi. Xamma yaxshi narsalarni ular
sigir nomi bilan atashga intilishadi. Xatto masofani ulchashda xam sigirdan
foydalanishadi.
Xurmatli bilimdonlar, kanday kilib sigir orkali masofa ulchanadi?
623-savol. Bunyod Yuldoshev. Xamza tumani Lisunova 1-mavze 44-uy 80- 
xonadondan.
Tasavvur kiling, siz dengizdasiz, olti kishi kemada ketayapsizlar. Yoningizdan

---

boshka bir kema chikib koladi.Qushni kema matrosiga kul silkitib surashasiz. Sung
matros sizlarga arkon kursatadi. Savol: U arkonni kursatish bilan nima demokchi
buldi?
624-savol. Mustofokul Qoraboev. Jizzax viloyati Baxmal tumani Tongotar
kishlogi. A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
AQSH davlati bilan Xitoy davlati o'rtasida eksport-import juda keng ko'lamda
rivojlangan. AkShning Xitoyga sotayotgan maxsulotlari ichida u narsa 3-urinda
turadi. O'sha narsadan AQSH, Xitoyga xar yili 1 mlyard. 300 mln dollarlik sotadi.
Usha mahsulotlardan (uni maxsulot ham deb bulmaydi) shuncha daromad kurish. Savol:
AQSH xar yili 1 mlyard 300 mln $ lik nima sotadi?
625-savol. Dilshodbek Askarov. Andijon shaxri Uch tegirmon kucha 78-uy.
Mashxur sayyox Jeyms Kuk Taiti va Yangi Zelandiya orollariga ikkinchi bor
tashrif buyurganida uzi bilan kuy va chuchkalar olib boradi. 2 ta maksadi bor edi. 1- 
chisi orolliklar turmush farovonligini oshirish va 2-chi yana bir maksadi bor edi.
Xurmatli bilimdonlar yana kuy-chuchkalarni orolga olib keladi?
626-savol. Guliston shaxar 1-mavze Abduraxmonov 8-uy 1 kvdan Rasulov SH.dan.
Buyuk Xitoy devorini kurishda tosh, tuprok va usha narsani ishlatishgan. Savol
nimani?
627-savol. Namangan viloyati Mingbulok tumani Dovduk kishlogidan
Miraxmad kayumov.
Shimoliy Amerika xindulari xam unga katta Ona deb murojaat kilishgan. Savol
kimga?
628-savol. Sarvaroy Azizova. Namangan viloyati Yangikurgon tumani ~ovozon
kishlogidan.
Tinchligimiz posbonlari bulmish militsiya xodimlari hayotida shunday kunlar
borki, tarixiy sanalar xisoblanadi. 1943 yil 27 noyabrdagi chikarilgan konun xam uta
muxim xisoblanadi. Savol: 1943 yili 27 noyabrda kanday konun kabul kilingan?
629-savol. Termiz shaxridan Saximov Tura.
18-asr oxirlarida Angliyada chechak kasali bilan ogriganlar soni kupayib
ketadi. Ingliz shifokori Jenner negadur bir kasbdagi kishilar bu kasal bilan
ogrimayapganini sezib koladi. U kasbda asosan ayollar ishlashi xam dikkatga sazovor.
Savol:ular kanday ish bilan shugullanishadi?
630-savol. Namuna Boyzokova. Pop shaxri Yuldasheva kuchasi 30-uydan.
"Zakovat" sandikchasi olib chikilsin. Sandikchadagi 2 ta narsa hayotning asosi,
tiriklik manbai xisoblanadi. Ular bir-biriga juda boglik va uxshash. Insoniyat esa
usha ikki narsasiz kun kuraolmaydi. Birinchisini ushlab kurish mumkin, ikkinchisini
ushlab bulmaydi, yakinlashib xam bulmaydi. Sandikchada nima bor?
631-savol. Mengniyozov Xushvakt. Boysun tumani Kofrun kishlogidan.
Sherlok Xolms va Doktor Vatson Londonning chekkasidagi bir kaxvaxonaga
kirishadi. Chekkadagi stolga borib utirishadi. Xolms kaxvaxona xujayiniga "ilgari
kaxvaxonangizda kup tupolonlar bulib turarmidi?" deb suraydi. Xujayin ogzi
ochilib, kaerdan bildingiz deydi. X.B.Sherlok Xolms kaerdan buni bilgan?
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
632-savol. Xar yili 2 mln.dan ortik musulmonlar Xaj amallarini ado
etadilar. Uzbekistondan xam xar yili 4-5 ming kishilar ushbu islomning 5-arkonini
bajarib kaytishmokda. Makka shaxriga bu tadbirni utkazish uchun, yollanma ishchilar
taklif etiladilar. Xavfsizlik buyicha, turli xizmatkorlar, taksichilar va x.k.
Turkiya davlatidan xar yili 30 mingta bir kasb egalari taklif kilinadi. Savol: ular
aynan nima ish bilan shugullanishadi?
633-savol. Qukon shaxar Navbaxor kuchasi 53-uy 20-xonadondan Dilsuz va
Dilshod Xaydarovlardan.
Marxamat, xayvon shoxi, shisha sinigi, xayvon juni, xayvon suyagi parchalari
olib chikilsin. Bu narsalardan 300-400 yil avval, uz davrining yetuk, komil
insonlari bir maksadda foydalanishgan. Savol: ular bu narsalar bilan nima
kilishgan?
634-savol. Kattakurgon tumani Buston j/x Alijon kishlogidan Dilnoza
Bozorova.
Chingiz Aytmatovning "Oq bulut" asarida mugul istilochisi Chingizxon jangga
kirganida yonida egarlangan, jangovar xolatda suvoriysiz ot olib yurganligi xakida
yozib kuyilgan. X.B. Nimaga u suvoriysiz otni yonida olib yurgan?
635-savol. Jizzax viloyati Forish tumani Band posyolkasidan Xafizov
Yunusdan bu savol.
Sevimli shoirimiz Erkin Voxidov ularni uz she'rlarida kuyidagicha
ta'riflagan:
"Ularda reja bor, ish bor, gayrat bor,
Ular xordik kun kilmaslar talab.
Dushanba boshlari ogrimas naxor,
Kechikib kelmaslar ishga ertalab!
X.B.Uzb.kahramoni Erkin Voxidov ular deb nimani ta'riflaganlar?
636-savol. Namangan viloyati Pop tumani Tinchlik kuchasi 64-uydan Xamroxon
Xasanova.
Yer yuzida shunday bir tarjimon borki, xoxlagan tilda gapiring, u gapingizni
tarjima kilib, sizni tilingizda javob bera oladi. Savol kanday tarjimon
suralmokda?
637-savol. Otabek Maxkamov. Namangan viloyati Turakurgon tumani Axsi
kishlogidan.
Falsafiy fikrlar borasida tarix otasi xisoblanmush Geradotning fikrlari
uta tagdor sanaladi. Sizlarga shunday savol xurmatli bilimdonlar Geradot "U -
Nilning sovgasidur" deganida nimaga buyuk uxshatish kilgan?
638-savol. Usmonov Suxrob. Buxoro viloyati Romiton tumanidan.
Xind donishmandlari shaxmat taxtasidagi donalarga sharx berib utganda,
aynan usha sipoxni insonlarga ibrat kilib kursatishadi. Savol kaysi sipoxni?
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
639-savol. Voxidjon Jabborov. Namangan viloyati Mingbulok tumani
Kuprikboshi kishlogi.
Margaret Tetger "Temir xonim" nomi bilan ma'lum va mashxur siyosatchi edi.
Keyinrok Madlen Ol`brayt xam "Temir xonim" nomi bilan dong taratdi. Xozir u
temir xonimlarni ikkalasi xam siyosatdan ketishgan. Xozir xech kim ularni "Temir
xonim" deb atamayapti. Lekin bu borada frantsuzlar omadlirok ekan. Ularning "Temir
xonim"i yana ancha vaktgacha uz shuxratini yukotmasa kerak. Savol: Frantsuzlar "Temir
xonim"ini aniklang.
640-savol. Navoiy viloyati Xatirchi tumani Oltinsoy sh/x Kariz kishlogidan
Azamat Mamatov.
Chuponlar bozordan echki xarid kilayotganda uni kulogiga dikkatni karatishadi.
Aynan katta va uzun kulokli echkini xarid kilishadi. Savol: nega katta kulokli echki
sotib olishadi?
641-savol. Namozova Dilnoza. Buxoro shaxar Buxoro kooperativ texnikumini
tugatgan (marxum).
Marmar koldiklaridan xosil bulgan kumni kuz oldingizga keltiring. kadimda
marmardan olingan kumlarni 9 marotaba kaynatib, kukun xolatiga keltirilgan. Sung
undan bir maksadda foydalanishgan. Savol kanday?
642-savol. Yevropaning eng baxavo, mu'tadil, guzal shaxarlaridan biri
Madriddur. Yil 12 oy ilik, mayin ob-xavo Madridda xukmronlik kiladi. Shu sababli
17-18-19 asrlarda Yevropadagi kuplab kirol oilalari muxim bir xodisa tufayli
Madridga tashrif buyurib turishgan. Savol: nima sababdan ular Madridga kelishgan?
643-savol. Samarkand viloyati Okdaryo tumani Shermatov maxallasidan
Xulkar Abduxakimova.
1997 yili Sankt-Peterburgda uning 150 yilligi keng nishonlandi. 150 yil
oldin u bino Peterburgda ish boshlagan edi. Fakat bir narsani aytib kuyay uning
vatani aynan Peterburg deb aytolmayman. Markaziy gazetalardan biri bu yirik sana
xakida makola yozib, sarlavxasini "Burchaksiz uy" deb atagan. Savol: 150 yil oldin
kurilgan bu kanday bino edi?
644-savol. Asaka shaxri Obidov kuchasi 9-uy 21-xonadondan Sultonov
Davronbek.
kadimda ortikcha don-dunlarni yerga kumib kuyishgan. Yerni chukur kilib kovlab,
oldin suv bilan purkab, ketidan uzok olov yokilgan. Shunday keyingina bugdoy tukilgan.
X.B. nima uchun ota-bobolarimiz uraga bunday ishlov berishgan.
645-savol. Yovmutov Dilshod. Buxoro shaxri Murtozoev kuchasi 81-uy 44- 
xonadondan.
Vena opera teatridagi kiyim topshiradigan xonada sizga binokl berishadi,
uzokni yakin kursatish uchun. Yana sizga bepul xapdori (tabletka) taklif etishadi.
Savol: nega sizga xapdori taklif etishadi?
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
646-savol. Ortikov Akmaljon. Anijon shaxri Jenshen` firmasi xodimi.
Tilimizda shunday atamalar borki, uni nega shunday atalishi xakida uylab
kurmaymiz. Aynan shunday bir narsa borki, uni 40 kulochi 1 gramm chikadi. X.B.
Yukorida aytilgan narsa oddiy tilimizda kanday ataladi?
647-savol. Braziliya azaldan ularga yolchimagan. Millat kargishini oladigan bu
kishilar soxadoshlaridan kup narsada orkadalar. kargish kuchi shunchalikka borib
yetganki, ular kadami yetgan joydan ut xam usmaydi. Eng yakin dustlar xam unga orka
ugirib ketishadi. Savol: Braziliyada kanday kishilar bunday "iltifot"ga egalar?
648-savol. Fargona shaxri Rustaveli kuchasi 6-uy 8-xonadondan Mavzuna
Manazarova.
Rassom Leonardo da Vinchini daxo rassom bulib tanilishiga utkir aklu- 
zakovati sababdur, balki. U koldirgan risolalardagi fikrlar uta kuchliligi bilan
ajralib turadi. Masalan undan shunday fikrlar kolgan: "Xa-u shaytonning kuli, lekin
unda guzal narsalar yaratish mumkin. Agar uni ishlata olsangiz. Tugri kimdur uni
bemalol ishlata oladi. Men esa uni majburlab ishlatganman? Savol: nimani?
649-savol. Toshkent shaxar YU-Obod tumani Oktepa maxallasi Obid Zokirov
kuchasi 103-uydan Shoxista Tojiboeva.
Bu asar avliyo Avgustino va Russoning kashfiyotlari, Gibbon va N`yutonning
yodnomalari katoridan urin olgan. Mazkur kitob yuksalishlar va tanazzullarni
boshidan kechirgan insonning ibratli tarixidurki, uning yuksalishlari kanchalik
sarbaland bulsa, tanazzullari xam shunchalik tubsizdur. Savol: bu kaysi asar?
650-savol. Samarkand viloyati Temiryul tumani Nayman maxallasidan Aziz
Shirinov.
Umar Xayyomning "Navruznoma" asarida unga "Xak taolo insonni yuksaltirish va
shaytonni past kilish uchun uni yaratgan" - deb ta'rif berilgan. Savol: Xak taolo

---

insonni yuksaltirish va shaytonni inson oyoklari tagida kolib ketish uchun nimani
yaratgan?
651-savol. Buxoro viloyati Vobkent tumanidan Erkin Karimov.
Ularning semirishi xatto konun bilan takiklanadi. Xar 6 oyda kurikdan utib
turishadi. Bel aylanalari 86 santimetrdan oshmasligi kerak. Aks xolda ishdan
xaydalishi, yana kaytarib aytaman ishdan xaydalishlari mumkin. Savol: kimlar?
652-savol. Xabibullaev Murod. Xorazm viloyati Xazorasp tumani Dustlik
sh/xdan.
Yapon shifokorlari u xizmatchilar boshkalarga nisbatan 2 soat kup uxlashlari,
xar kuni 1 soat oftobda toblanishlari zarurligini tavsiya kilishadi. Savol(kaysi
soxa emas) kaysi xizmatchilar organizmi tiklanishi uchun yukoridagi xolatlar talab
etiladi?
653-savol. Odilbek Ibragimov. Xorazm viloyati Bagot tumani Dexkonobod
sh/xdan. A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
Insonda juda kup xis-tuygular bor. Ular asosan 2 ga bulinadi. Salbiy, ijobiy
tugrimi? 15 asrda yashagan frantsuz faylasufi Mishel` Monten` insonda bir tuygu
borki, "u gox oyoklarga kanot beradi, gox ularni yerga kishanlab kuyadi" - deb
yozgan.
X.B.oyoklarga kanot berguvchi tuygular kup, ammo oyokni yerga mixlab kuyadigan
tuygu
kaysi bulishi mumkin?
654-savol. Samarkand viloyati Paxtachi tumani Navruz sh/xdan Orifjon
Bobonazarovdan.
1770 yilda Yekatirina II gruzin podshosi Irakliy II ga Rossiyadan shunday bir
narsa sovga yuboradiki, u narsa dastlab kushik kuylab, sungra kuz yosh tukadi. Savol: u
sovganing nomi nima?
655-savol. Toshpulatova Nigora. Buxoro viloyati korakul tumani Jigachi
kishlogidan.
Nemis faylasufi Emmanuel` Kant fikricha, "u narsa insonni xayvonat
olamidan uzil-kesil ajratdi". Savol anik nima insonni xayvonat dunyosidan
ajratdi?
656-savol. Buxoro viloyati korakul tumani Ziyorat j/xdan Munisa Xujaeva.
Nurotaliklar u narsadan faxrlanib yurishadi, chunki Nurotada ularni soni 30
tadan oshik. Xalk erkalab ularga Mastak, Zuli, Zulfikor, Mozor, Begli, Tayla,
Maston deb chiroyli nomlar bergan. Savol yukorida nima suralmokda?
657-savol. Samarkand shaxar Xujum kuchasi 98-uydan Utkur Axrorov.
Savol ekran orkali.
X.B. kulollar katta-katta xumchalar yasashganda, xumchalarning ogziga nisbatan
tubi, ya'ni tagi yupkarok kilinadi. Albatta bir maksadda shunday kilinadi. X.B.
negaligini 1 dakikadan keyin sizlardan eshitamiz.
658-savol. Axadjon Burnashev. Fargona tumani Logon kishlogi rassom.
Xamma uni tukkizinchi ekanligini biladi, lekin xamma yettinchi deydi. Xamma
biladi uni 10-chi ekanini, lekin negadur xamma sakkiz deydi. Xamma 11-chi ekanligini
biladi, negadur tukkizinchi deb ataydi. Yukorida nimalarga ta'rif berilmokda?
659-savol. Maksuda Ergasheva. Fargona viloyati Oltiarik tumani Okbuyra
kishlogidan. /rasmi bor/.
Abu Ali Ibn Sino aytishicha, u issik va sovuk mijozga bulinadi. A'zolardagi
mijozlarning mutanosibligi buzilsa, kasallik kelib chikadi. Kasallangan a'zo payti
bilan kariy boshlaydi, faollligi susayadi. Inson tanasida shunday a'zo borki, unda
doimo issiklik va sovuklik mutanosib saklanadi. Shundan bu joy uzgarmaydi, ya'ni
ajin tushmaydi, karimaydi. Shundan bu joy kadimdan xar bir inson uchun kadrli va
ishonchli joy xisoblanadi. Savol inson tanasidagi kanday joy suralmokda?
660-savol. Voxidjon Jabborov. Namangan viloyati Mingbulok tumani
Kuprikboshi kishlogidan. A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
Portugaliya kiroli Juan 6-ortikcha rituallarni unga xush kurmagan. Lekin u
bilan suxbatga kelganlardan taxt yonidagi sherning ochik ogziga karab gapirishni talab
kilgan. Savol: Nega Juan`-bunday talab kuygan?
661-savol. Turaev Ravshan. Shaxrisabz shaxridan litsey talabasi.
1820 yillarda taxtga utirgan Britaniya kiroli Georg 4 oddiy kirollardan biri
bulgan. Lekin uning kiygan etigi boshkalarnikidan fark kilib turgan. Savol nega
kirol Georg 4 kiygan poyabzal xammani dikkatini tortgan?
662-savol. Toshkent shaxar Chilonzor tumani Sirojiddinov akadem-litsey
ukuvchisi Ma'mura Mamatkulova.
Xar bir xalkda uzining faxrlanadigan, gururlanadigan narsalari mavjud. Biz
surayotgan xalkda shunday ibora bor. Mashxur ibora "Biz xech kachon xayratlanmaymiz".
Tan olish kerak, chindanam bu xalkda chikkan buyuklar serobligidan ular uncha-munchaga
xayratlanmaydilar. Savol kaysi xalk suralmokda?
663-savol. Fargona viloyati Buvayda tumani Basnir kishlogidan Baxrom
G'ofurov.
Qukon xonligi davrida mashxur kukon bozoriga butun vodiydan kishilar
tuplanar edi, juda katta bozorlar bulgan. Falonchi siz 10 kop karam bilan shark
tomondan keldingiz, falonchi esa xuddi shuncha maxsulot bilan garb tomondan kelgan.
Sizga 100 tanga, garbdan kelgan dexkonga 50 tanga solik solingan. Savol nima
sababdan?
664-savol. Rafikjon Ma'murov. Shofirkon tumani Iskogore kishlogidan.
Savol ekran orkali. Oshik yigit.
X.B. Jaloliddin Rumiy xikmatlaridan birida yozilishicha: Bir oshik yigit,
ma'shukasining eshigini takillatibdi.
Ichkaridan "Sen kimsan?" degan savolga
Yigit "Bu menman" deb javob beribdi.
kiz: "Bu yerda 2 kishiga joy yuk, ketaver" deydi.
Oshik yigit rosa uylab bir yildan sung yana ma'shukasini eshigini kokadi.
Ichkaridan yana "Kimsan?" degan ovoz eshitiladi.
Xurmatli bilimdonlar yigit bu gal kanday tugri javob kaytargan?
665-savol. 18-asrning olifta erkaklari kuyuk muylov va sokol kuyishganda
undan foydalanishgan. U erkak yuzini anik ifodalashda ularga yordam bergan. Bugun
erkaklar undan umuman foydalanishmaydi. Savol nimadan?
666-savol. Rustam savoli.
Oskar mukofoti turlari yildan-yilga kupayib bormokda, ya'ni nominatsiyalari.
Masalan, eng yaxshi rassom nominatsiyasini uzi bugun eng yaxshi rassom, eng yaxshi
dizayner, eng yaxshi kiyimlar uchun kabi bulaklarga bulinib ketgan. Ammo 1957 yilgacha
berilgan. 2 ta nominatsiya birlashib ketgan va bugungi kundagi kaysi nominatsiyani
tashkil etgan?
667-savol. Toshkent viloyati Yangiyul tumani Tinchlik sh/x Uzbekiston kuchasi
78-uydan Abubakirova Dildora.
Eski maktabda dars boshlanishi oldidan xam, tugagandan keyin xam, domla
bolalarni xovliga tuplab baravariga bor ovoz bilan "Assalomu alaykum" deyishga 
A.Abdullaev
“Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
majbur kilgan. Dars avvalida ma'lum salom berishlik. Savolim kuyidagicha: nega
dars tugagandan sung ular yana salom bilan tarkashmokda?
668-savol. Andijon viloyati Marxamat tumani Istiklol sh/xdan Solik
kollej kursanti Alisher Idirisov.
Buyuk sarkarda Iskandar Zulkarnayn kushinlari ichida maxsus 700 kishidan
iborat saralangan jangchilar bulgan. Xammalari bir xilda noyob xislatli bulishgan.
Rakib jangchilar ular bilan olishganda uzlarini nokulay sezishgan. Boshka soxalarda
xam bu kishilar uchrab turishgan va kadrlangan. Savol: kanday xislatli kishilar
xakida gap ketmokda?
669-savol. Buxoro viloyati Shofirkon tumanidan Moeva Saidadan.
Marxamat Yuliy Sezar` shriftida yozilgan suz olib chikilsin. Yuliy Sezar`
maxfiy maktublarini ganimlar ukiyolmasligi uchun maxsus shriftlarda yozgan.
Albatta xech kim ukiy olmasligi uchun. Ushbu kulingizdagi tushunarsiz suz bizni
shriftda yozilganda "Zakovat" suzi chikardi. Sizlarga 1 dakika muxlat Yuliy Sezar`
shriftida yozilgan "Zakovat" suzini maxfiyligini bizga ochib berasiz. Vakt ketti.
670-savol. Nodir Jumakulov. Andijon viloyati Jalalkuduk tumani Janubiy
olamushuk shaxarchasidan.
Bulgakovning "Usta va Margarita" asari personaji professor Volandning bir
buyumiga shunday ta'rif berilgan. "U juda kattakon kizil oltindan yasalgan, kopkogi
ustiga uch kirrali gavxartosh kuk va ok chug bulib yaraklar edi. Volandning kanday
buyumi ta'riflanmokda?
671-savol. Mashxurbek Ibragimov. Andijon viloyati Izbosgan tumani Poytug
shaxridan.
Abu Rayxon Beruniyning yozib koldirgan asarlarida, xindlar xatto ilmiy
asarlarni xam shunday usulda yozishgan. Agar asar shu kurinishda yozilmagan bulsa
ukishmagan. Bu usul Beruniyga xam makbul bulganini aytgan. Savol ilmiy asarlarni
xindlar kanday usulda yozib koldirishgan?
672-savol. Samarkand viloyati Narpay tumani Xakikat j/xdan Sojida
kuchkorova.
Qadimgi Sparta ayollari erlari kabriga borishganda uz vafodorliklarini
belgisi sifatida bir kichkina idishda suyuklik kuyib kelishar ekan. Savol: idishdagi
suyuklik nimani belgisi xisoblangan?
673-savol. Andijon viloyati Ulugnor tumani Oktosh kishlogidan Sheralieva
Mashxura.
Seylonda xar bir oilaniki aloxida uz xovlisida joylashgan. Tasavvur kiling,
bizda xam xar bir xonadoniki uz xovlisida bulsa. Savol: nima bizda umumiy-yu,
Seylonda xar bir oilaniki uz xovlisida?
674-savol. Muxabbat Dexkonova. Fargona viloyati Yozyovon tumani
Uzbekiston j/xdan.
Utgan asrning 90-yillari AkShning Filofel`fiya, Texas kabi shaxar va
shtatlarida avtoxalokatlar juda kup sodir bulgani sabab kuchada xarakatlanadigan
transportlarga belgilar uylab topishdi. Bir mashina old oynasiga kizil rang,
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
boshkasiga yashil rangda belgi kuyib kuyilgan. Bu albatta politsiya xodimi uchun belgi
edi. X.B. Bu rangli belgilar nimani anglatgan?
675-savol. Surxondaryo viloyati Termiz shaxari Navoiy kuchasi 23-uydan Akdiya
Raxmatullaeva.
Buxoro amirligida tunda darvozalar berkitilgach xech kim kuchada yurishga xakki
bulmagan. Fakat korovulu-mirshablar yurishgan. Tunda yurishga xakki bulgan kishilarga
bir xil erkaklarni va bir xil ayollarni xam kiritish mumkin. X.B. U erkak va ayollar
tunda kanday yumush bilan yurishgan.
676-savol. Samarkand viloyati kushrabot tumani Urganji kishlogidan
Xolboy Mardiev.
Nikolay Vasil`vich Gogoldan asarlaringizning yutugi nimada deb surashsa, u
"olovda" deb javob beribdi. Savol: Buyuk yozuvchi nimani nazarda tutgan?

---

677-savol. 19-asr 2-yarmida Palermo shaxri fukarolari uz xisoblaridan bulsa
xam shunday bir bino kurishni taklif kilishadi. Maksadlari Milan va Neapoldagi
xuddi shunday binolarni ortda koldirish edi. Savol ular kanday bino kurishmokchi
bulishgan?
678-savol. Amir Temur, "jang payti ularni urni bekiyos, 100 ta moxir jangchi
xam ularni urnini bosa olmaydi" deb aytganlar. Savol: Soxibkiron kimga bu
ta'rifni berganlar?
679-savol. Mariya Kyuri 2 marotaba Nobel` mukofotini olgan bulsa xam uni
Parij akademiyasiga kabul kilishmagan. Savol: nega kabul kilishmagan?
Javob: Parij akademiyasiga ayollar kabul kilinmagan.
680-savol. Napoleon Bonapartnibir iborasi bor: Urushda galabaga erishmok
uchun 3 ta narsa zarur degan. X.B. Napoleon fikricha, urushda galabaga erishmok uchun
eng zarur deb nimalarni bilgan?
681-savol. Yulduz Baratova. kamashi tumani Uzbekiston kuchasi 4-uydan.
Eramizdan 3,5 ming yil avval Misr katta yurishlarga tayyorgarlik vaktida bir
kompaniya utkazadi. Armiyani ertasini uylab bu ishni utkazadi. Savol: kanday ishni?
682-savol. Teatr aktyorlari undan juda kurkishadi. Shunchalar kurkishadiki, uni
tushlarida kurishsa, ungida teskarisi buladi deb xam kuyishadi. Chunki uni xolati
aktyor ijrosiga ta'sir utkazadi. Savol: teatr aktyorlari nimadan kuprok kurkishadi?
683-savol. Bernard Shou uni katta kuch ekanligini, Shopengauer kim uni
yoktirmasa, ozodlikni xam xush kurmaydi degan. X.B. kim uni 36 yarim ming kun ekani
xakida yozgan?
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
684-savol. Yunon faylasufi Diogen "agar buysunmas, tupolonchi kulim bulsa
uni jazolab Kolizeyga olib borib utirmasdim. Faylasuf Diogen tupolonchi kul
xovurini bosib olish uchun kaerga yuborgan bular edi?
685-savol. Sizlar Uzbekistondagi eng nufuzli universitetlardan birida
ukiysizlar. Xakikatdan xam omadli talabalar bugun stol atrofida utirishibdi.
Murod Xamroev matematikadan dars berasiz, shundaymi? Shu uyinchilar orasida
sizning talabalaringiz xam bormi? Eng a'lochisi kaysi? Murodga bering koshikni
topshiring, usha a'lochi talabaga. Endi savol: Kembridj universitet matematika
ukituvchisi eng a'lochi talabaga yogoch koshik berar edi. kanday xizmati uchun?
686-savol. 18-19 asrlarda Angliya kirolichasining maxfiy lavozimdagi
xizmatchisi bulgan. U shisha kopkogini ochish bilan shugullangan. Tushunarsiz xolat.
Vino kopkogini ochish uchun xam maxsus xizmatchi kerakmi dersiz. Siz xaksiz. Savol: u
kanday shishalarni ochish bilan shugullangan?
687-savol. Eshbekova Gulmira. Jizzax viloyati G'allaorol tumani Begimkulov
kuchasi 8-uydan.
Shveytsariyaning Syurix shaxrida juda chiroyli, guzal bir bog bor. Bogda bir- 
biridan kimmat 1045 ta kursi (skameyka) kuyilgan. Xar bir kursining uz xomiysi bor.
Demak, usha kursiga fakat usha xomiylar utirib xordik olishadi. Savol: bu bogning
nomi nima, 1045 ta kursi nimani anglatadi?
688-savol. Nabijon Iriskulov. Toshkent shaxar korasuv - 6 daxa 11 uy 42
xonadon.
Sandikcha olib chikilsin. Sandikchadagi narsaga extiyoj 13-asrdan boshlab kupaya
boshladi. Chunki aynan 12-13 asrlarda universitetlar kuplab ochila boshlanadi. Shu
tufayli unga extiyoj sezila boshlandi. 12-13 asrgacha uni xech kim bilmagan. Savol:
sandikchada nima bor?
689-savol. Abraev Mansur. Denov tumani futbol maktab 9-sinf ukuvchisi.
Italiyada shunday futbol maktablari borki, xujumchilar aloxida, ximoyachilar
aloxida, yarim ximoyachilar aloxida ukitiladi. Ximoyachilar maktabida deyarli bir yil
fakat shunday narsa urgatiladiki, bu narsani kilolmagan ximoyachi boshka
mashgulotlarga kuyilmaydi. Savol: nima ularga bir yil urgatiladi?
690-savol. Ergashev Jamolbek. Samarkand viloyati Okdaryo tumani A.Navoiy
sh/x Okbuyra kishlogi.
Osiyodagi bu tarakkiy etgan davlatning kadimiy poytaxti "Shoxlar shaxri" edi.
Keyinchalik "Shaxarlar shoxiga" kuchdi. Savol: kaysi davlat va shaxarlar suralmokda?
691-savol. Parkent tumani Nomdanak kishlogidan Zulfiya nomli Davlat
mukofoti sovrindori Shaxnoza Shojalilova.
Savol ekran orkali.
Muxbir: X.B. Dexkonlar ekkan ekinlarni bir oz kechrok ekishganda, ustidan kora
kumir sepib kuyishgan. Nimaga?
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
692-savol. Burieva Xosiyat. Shaxrisabz shaxri Bexbudiy kuchasi 10-uydan.
Lyudvig van Betxoven uni daryo emas, dengiz deb atash kerak degan. Savol:
Betxoven kimni dengiz demokka undagan?
693-savol. Fayzullaeva Nodira. Buxoro shaxar Jomiy kuchasi 7-uy 17-xonadon.
Biron-bir devordagi portretdan, yo xaykaldan sadaka suragan kishini
kurganmisiz? YO telba, yo telbanoma kishi suraydi demokchimisiz. Tuppa-tugri. kadimgi
yunon faylasufi Diogen tosh xaykaldan sadaka surab tursa, nega bunday kilayapganini
surashibdi. X.B. faylasuf nima deb javob bergan?
694-savol. Fargona viloyati Bagdod tumani Churindi kishlogida Soxiba
Dexkonova.
Doro 1 uz xukmronligi davrida ilk bor uni amalga kiritgan. Shundan forslar
Doroni savdogar deb nomlashgan. X.B. Doro 1-bulib, nimani joriy kilgan?
695-savol. Toshkent viloyati Bekobod tumani Zafar shaxarchasidan Onaxon
Sultonova.
Togay Murodning "Bu dunyoda ulib bulmaydi" romanida bir narsaga kumita
faollari xar xil ta'rif berishadi. Tuporirok faol kuti" deydi. Ilgorrok faol
"oyna" deydi. Savol: eng ukimishli faol uni nima deb tanishtiradi?
696-savol. Ixtiyor Abduraximov. Buz tumani Nasriddinbek maxallasi.
Mukimiy domla xajviy she'rlaridan birida shunday ta'rif bor. "Sovuk,
dushmandek tunda yopirilib kirsa uni daf kilurga soxibkiron u, kora buron lashkar
tortib kelsa, tanxo kochiradigan kaxramon u". Savol: u kaxramon kim?
697-savol. Fargona viloyati Toshlok tumani Qumkishlok maxallasidan A'zam
Qodirov.
Misr fir'avnlaridan biri Amenxotep IV, fir'avnlar ichida birinchi bulib, u
fikrni inkor kildi. "U xech bir paygambar, xukmdor, malika va maloyikaniki emas, u
xammaniki - degan". Savol: Amenxotep nimani xammaniki deb aytgan?
698-savol. Qashkadaryo viloyati Kasbi tumanidan Mamashoeva Gulshodadan.
Yunon olimlarining fikricha, ming yillab kilt etmay turgan Afina Akropoli
oxirgi 50-60 yil ichida keskin nurab ketdi. Savol: aynan nima uni yemirmokda?
699-savol. Shukurulla Davlatov. Urganch shaxri 4-mavzedan 14 uy 2 xonadon.
Bu termin futbolga sirkdan kelgan. U suz kuzboylogich, fokus suzining
sinonimi ekan. Tarjimasi shlyapali tryuk degani ekan. X.B.bugun futbolda
ishlatilayapgan kaysi termin suralmokda?
700-savol. 19-asrda Yevropada velosiped minish juda ommalashib ketadi.
Velosiped baxona ayollarning azaliy orzularini oshishi tezlashib ketadi. Savol:
velosiped baxona ayollar kanday orzularini amalga oshirib olishdi? A.Abdullaev “Daqiqa
qadri” www.zakovat.mtrk.uz
701-savol. Jizzax viloyati Paxtakor tumani Dustlik maxallasidan
Xalikulova Feruza.
Yaratgan egamning marxamatini kuring. Insonni yaratganda, kamtarin bulsin
deb, kuprok uylasin, fikr kilsin deb va shoshilib kolmasligiga ishora kilganday uni
2 barobar kup yaratgan. Savol: nimani,nimaga nisbatan 2 barobar kup yaratgan?
702-savol. Nuritdinova Saodat. Chirchik shaxar 9-kichik mavze 84-uy 3- 
xonadondan.
Eskimoslar uta kamgap xalk sanalishadi. Ularni kabilasida bitta sergap odam
bor. Uni "Akatsuffik", ya'ni u uyda eng kup gapiradigan odam deyishadi. X.B.
eskimoslar ovullarida kimni eng sergap deyishadi?
703-savol. Qashkadaryo viloyati karshi tumani Shoyxuja kishlogidan Nurali
Togaev.
Zaxiriddin Muxammad Bobur xazratlarining "Boburnoma" asarida shunday
farmon zikr etilgan. "Tinchlik saklangan mamlakatda mutlako xech bir kishi unga
urinmasin, uni xosil kilishga tirishmasin, sotmasin va olmasin. Undan kochinglar,
shoyadki najot topsanglar".
X.B. Yukoridagi farmon nimaga karshi chikarilgan?
704-savol. Alimov Turobota. 85 yoshda Zomin tumani G'alaba kuchasi 25-uydan.
Yapon ieroglifida 2 ta ayolni bir-biriga karab turgan tasviri bor. Bu
ieroglifning ma'nosi nima?
705-savol. U frantsuzning ismi Klod Emil` Jan Batist…. Edi. Shisha ishlab
chikarish bilan shugullangan. U birinchi bor laboratoriyada shisha idishlarini ishlab
chikdi. Suyuklik mikdori bilan jiddiy shugullandi. Savol: Klod Emil` Jan
Batistning familiyasi nima bulgan?
706-savol. Sirdaryo viloyati Ok oltin tumani Sardoba kurgonidan advokat
Baxtiyor Doniyorov.
Frantsiyaning buyuk rassomlaridan biri Mone London xakida chizgan etyutida
shaxardagi tumanni kizgish rangda ifodalaydi. Tankidchilar Monedek rassom nega
bunday nunoklikka yul kuydi deb boshlari kotib turganda, Mone bir ogiz suz bilan
masalaga oydinlik kiritib beradi. Savol: nega tumanni kizgish rangda
tasvirladingiz deyilganda u nima deb javob berdi.
707-savol. Qashkadaryo viloyati Shaxriston tumani Muminobod kishlogi Jamshid
Suvonov.
Savolni karang. Rivojlangan Lyuksemburg davlatida u yerga joylashish uchun
xatto navbat kutishga tugri kelar ekan. Xatto uz vaktida joylasha olmagani uchun
munitsipalitetga arz xam kilishar ekan.Savol: kaerga joylashish uchun?
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
708-savol. Xiva shaxri kosimobod shaxarchasidan Marat Bobojonov.
Falonchi sizga xaftaning kaysi kuni yokadi. Sizlarga jumbokli savol
yullanmokda.

---

Gap xaftaning bir kuni xakida ketmokda. Bu kun dushanbadan keyin kelishi anik,
payshanbadan oldin kelmaydi. Ertasi yakshanba emas, kecha xam yakshanba bulmagan,
ertadan keyin esa shanba emas, kechadan oldingi kuni payshanba xam emas.
Aytingchi, xurmatli bilimdonlar, bu xaftaning kaysi kuni?
709-savol. Sirdaryo viloyati Guliston tumani Boyovut sh/xdan Surayyo
Tillaeva.
Negadur undan ayollar kuprok foydalanishadi. Uz maksadlari yulida. Uni
ishlatish buyicha dunyoga mashxurlari xam bor. Masalan, Nanetta Shonleben, Margarit
Gottfrid, Mari Lafar`j shular jumlasidan.
Savol: kuprok ayollar foydalanadigan kaysi kurol suralmokda?
710-savol. Qashkadaryo viloyati Kitob tumani Bugajil kishlogidan Mingnorov
Jaxongir.
Chingizxon lashkarlari u xududni xosil bermaydigan yaroksiz joy deb atashgan.
Fakat esi past odamgina u yerga egalik kiladi. Chunki u yerda xech narsa yuk - deb kaytib
ketishgan. Chingizxon lashkarlari u vaximali xududni bir suz atashgan. Savol: kaysi
xudud suralmokda?
711-savol. Buxoro viloyati Kogon tumani Mustakillik sh/x Kurak kishlogidan
Bibirajab Bakoeva.
Sandikcha olib chikilsin.
Sandikchada 2 ta narsa bor. Ikkalasining atalishi bitta suzdan, ya'ni olma
atamasidan kelib chikkan. Bittasini topishingiz osonrok kechishi mumkin. Ammo
ikkinchisini topishingiz biroz kiyin bulishi mumkin. Ikkinchisini avvallari olmadan
tayyorlashgan.
Savol: sandikchada nimalar bor?
712-savol. Vladimir Popov. Toshkent shaxar Mashinasozlar mavzesi 2-uy 33- 
xonadondan.
Aslida uni rangi och kizil buladi. Lekin negadir biz kora deymiz. Balki uning
nomi bajaradigan ishiga karab uzgartirilgandir. X.B. yukoridagi ta'rif nimaga
berilmokda?
713-savol. Qashkadaryo viloyati Chirokchi tumani Soxibkor j/x Paxtaobod
kishlogidan Nuriddin Eshonkulov.
Marxum uzbek shoiri Shavkat Raxmon tarjima kilgan ushbu she'rni eshiting.
Bu o'lkani shunday deb
Atardilar qadimdan
qora buqa terisi
Ko'rinadi naxrdan.
Go'yo moviy ummonga
Boshsiz tanasin suqa
Yalpaygancha yotibdi
Yam-yashil o'lik buqa.
Savol: ushbu she'rda kaysi davlat tasvirlangan?
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
714-savol. Murod Raxmonov. Navoiy viloyati Xatirchi tumani 74-maktab
ukituvchisi.
kadimgi xind eposi "Ramayana"da shunday yozuvlar bor. Nasabi Ayravota,
zuriyodi Maxopadma, nasli Bxadra, Mandra "Ramayana"dagi yana bir uxshatishga
dikkatni karating. Ularni "ikki bor ichuvchilar" deb ta'riflashgan. Savol: yukoridagi
satrlardan yasagan xulosangizni 1 dakikadan sung sizlardan eshitamiz?
715-savol. Toshkent shaxri Yunus Obod tumani Malyasova kuchasi 5-uy 18- 
xonadondan Xanifa Mirzaeva.
Amir Temur Davlatchiligi davrida, ba'zi bir xil bojxona imtiyozlari mavjud
bulgan. Misol uchun ushbu belgisi bor, ya'ni kizil chizik tortilgani uchun ularni "kizil
tovarlar" deb atashgan. Unday tovarlardan boj olinmagan. Savol: kanday tovarlarga
kizil chizik tortilgan?
716-savol. Nodira Abdullaeva. Navoiy viloyati Xatirchi tumani Po'lkan
kuchasi 52-uy 14-xonadondan.
Xar bir xalkning uz mashxur kitobi bor. Masalan, kirgizlarda Manas,
Xindlarda Ramayana bizda Avesto va x.k. Marxamat, "Zakovat" sandik olib chikilsin.
Misrning kadimiy kitobi Kalevalida sandikchadagi narsa shunday ta'riflangan.
Uning pastki kismi - ona yer, ustki kismi - osmon gumbazi yer bilan osmon urtasida esa
kuyosh doimo porlaydi. Xoxlaganda maydalab yulduzchalar xosil kilish mumkin.
Savol: sandikchada nima bor?
717-savol. Tuytepa shaxri Okil Sharafuddinov kuchasi 37-uydan Xamrokulova
Nargiza.
Falonchi necha yoshga tuldingiz, ya'ni shuncha baxorni kuribsiz, tugrimi? Negadir
yoshga biz aynan baxorni kiyoslaymiz. Jek Londonning "kish xakidagi afsona" asarida
eskimoslarda kadimdan yoshga shunday bir kushimcha kushishganki, bu fakat
shimolliklarga xos bulgan. Savol: falonchi bir dakikadan sung men sizga yoshingiz
nechada deb surayman va kadimiy eskimoslar tilidan javob kaytarasiz. Vakt ketti.
718-savol. Termiz akademik litseyi ukituvchisi Sherzod Raxmatovdan.
Marxum adabiyotshunos G'aybullox as-Salom uni nikox yuli bilan amalga
oshiriladigan ittifokka uxshatgim keladi. She'riyatda esa uni muxabbatga asoslangan
nikoxga kiyos etgum. Unga 2 barobar maxorat, 2 barobar iste'dod zarur deb aytganlar.
Savol nimaga? Vakt ketti.
719-savol. Andijon viloyati Izbosgan tumanidan Fayzullo Ergashev.
Biz insonlar deyarli xammamiz undan kurkamiz. Ammo unda iztirob, mutelik
bilan yonma-yon oz mikdorda bulsa xam erkinlik mavjud. Xam erkinlik, xam mutelik.
Agar unda mutelikdan kutulish ishtiyoki bulmaganda Charl`z Dikkens buyuk yozuvchi
bulmasdi. Balki Genri Fordni xam avtomobil` yasashga xam u undagandir. Savol:
yukorida kanday xolat tasvirlanmokda?
720-savol. Mirzaolimova Zoxida. Fargona viloyati Yaypan shaxri G'alaba
kuchasi 4-uydan. A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
1977 yili Murmanskda shtanga buyicha yirik xalkaro turnir utkaziladi. 5 ta 6
ta sportchi usha turnirda jaxon rekordini urnatadi. Keyinchalik Murmanskdagi
turnirda urnatilgan rekordlar bekor kilinadi.
Savol: Nega rekordlar bekor kilingan deb uylaysiz. Vakt ketti.
721-savol. Omon Turaev. Buxoro viloyati Shofirkon shaxri Olim Xujaev
kuchasi 25-uy.
1973 yili Venada katta xalkaro kurgazma bulib utadi. Ushbu kurgazma
ishtirokchilaridan biri uz stendlari tepasiga arini inini osib kuygan edi. Albatta,
mukaddas sanab, ularga extirom kursatib bu ishni kilgan edi. X.B. Savolim shunday,
kanday maxsulotlar kurgazmasi bulib utayotgan edi?
722-savol. Voxidjon Jabborov. Namangan viloyati Mingbulok tumani
Kuprikboshi kishlogidan.
1770 yilda ingliz parlamenti tashvishga tushib shunday karor kabul kildi. "Xar
kanday ayol yoshi, mavkei, erlik yoki beva bulishidan kat'iy-nazar uning yordamida
erkaklarni uziga ogdirib olsa, afsungar sifatida jazolanadi va bu nikox
gayrikonuniy xisoblanadi. Savol: Parlament nimaga karshi bunday karor kabul
kilgan?
723-savol. Voxidjon Jabborov. Ekran orkali.
Abdumalik mushuk bilan utiribdi.
X.B. Mashxur "Buri bilan tulki" ertagini eslang. Bokka uzumga ugirlikka tushgan
buri jon xolatda kochayotib devor tirkishiga tikilib koladi. Bunday xolatni tulkida
xam, kuchukda xam kurish mumkin. Ammo mushuk xech kachon biron teshikka tikilib
kolmaydi. Sizlarga savolim shunday mushuklarga nima yordam beradi?
724-savol. Samarkand viloyati Kattakurgon tumani Kattakurpa
maxallasidan Sunnatilla Rasulov savoli.
Yusuf Xos Xojibning "kutadgu bilik" asarida keltirilishicha, "Bu dunyoning 3
tadan bulak narsasi yuk. 1-xalol, 2-xarom, yana 3 chisi bor. Xalol yo xaromni
aniklashda zarur buladigan. 3-chisi nima?
725-savol. Qashkadaryo viloyati karshi shaxari Maxtumkuli maxallasi 7-uy 4- 
xonadondan Botir Rustamov.
Xurmatli bilimdonlar. kadimdan biz uzbeklar xonalarimizdagi yerga va
devorga gilam yoki paloslar osib kuyishni odat kilganmiz. kusha-kusha gilamlar bu
manmanlik belgisi deyish xam mumkin. Ammo buni shifobaxshlik xususiyati xam bor.
Xurmatli bilimdon kani aytingchi, gilamlarning shifobaxshlik xususiyati nimada?
726-savol. Nonushtaga nima iste'mol kilishni xush kurasiz. G'ijduvon noni,
achchik kuk choy yana… Siz tengi londonlik yigit nonushta stolida issik kaxva, yumshok
bulochka va kaynogi sovimagan yangi usha narsa turishni xoxlashadi. Savol: usha narsa
nima?
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
727-savol. Axror Musurmonov. Namangan viloyati Pop tumani Xakimov kuchasi
5-uydan jurnalist.
G'anisher Raxmatullaev jamoasi uynaganda chuponlar xakida savol berish
an'anaga aylanib bormokda. Savol chuponlar xakida-yu, bir oz ma'joziy ma'noda.
Savol kuyidagicha, Ispan chuponlarining afsonalarida farishtalar bokib yurgan kuy
va echkilar deb ularni ifodalashgan. Savol: farishtalar suruvidagi kuy va echkilarni
topib 1 dakikadan sung bizga aytasiz.
728-savol. Fargona shaxri Tibbiyot kolleji talabasi Mavzuna Manazarova.
Oranglarda eslash kobiliyati kuchli yigit bormi? Kim? Chakaloklik
paytlaringizni xech eslaysizmi. Ibn Sino xotira kitobida 1 yashar paytlarini
eslashini yozadi. Negadur osmon usha davrlarda katak-katak bulganini yozadi. 5-6
yoshlarga borganda enagasidan bunga javob topadi. Enagasidan nega xozir bolaligidek
osmon katak-katak emasligini suraganda, enaga shunday javobni aytadi. kanday
javobni?
729-savol. Otabek Maxmudov. Namangan viloyati Norin tumani Abdulla
kodiriy kucha 16-uy.
Lev Nikolaevich Tol`stoy "Urush va tinchlik" asarida xar bir xalkning
takabburligini moxirona chizib beradi. Frantsuzlar xox ayol, xox erkak bulsin,
ularni uz akli va jismi bilan uziga rom eta olishini takabburlikka yuyadi. Rus
shuning uchun xam takabburki xech narsani bilmaydi, bilishni xam istamaydi, xatto
bilmaganligi bilan faxrlanadi. Ingliz shuning uchun takabburki, uzini dunyoda eng
obod va ma'mur davlatning grajdani deb bilgani uchun. Lev Nikolaevich uzini xam,
uzgani xam tezda unutib, xamisha jonsarakligi uchun bir xalkni takabburlikda
ayblaydi. Savol: kaysi xalkni?
730-savol. Toshkent viloyati kibray tumani Oybek kuchasi 1-uydan Sherzod
Xaydarov.
19-asrgacha shunday ayollar guzal deb xisoblanishgan. Aynan frantsiyalik
yigitlar ularga uylanishni xoxlashgan. Savol: kanday ayollarga?
731-savol. Ikbol Yusupov. Namangan viloyati Kosonsoy shakri Bogishamol
maxallasi 1-uydan.
Bir yigit chulu-saxrolarda ov kilib yurib bir kishlokka kirib bir xonadon
eshigini kokibdi. Ichkaridan bir kam pir chikibdi. Yigit undan bir piyola suv surabdi.
Kampir uyga kirib bir piyola suvni olib chika turib bexosdan yikilib tushibdi.

---

Ikkinchi marta xam shu ish kaytarilibdi. Nixoyat 3 martada kampir yigitga suvni olib
chikibdi. Yigit suvni ichib bulgach, kampirdan nega ketma-ket yikilganini boisini
surabdi. Savol: kampir nima deb javob bergan?
732-savol. Bekzod Isaev. Namangan viloyati Pop shaxri X.Olimjon kuchasi 2- 
uydan.
Ritsarlar ichida eng ashaddiylari Angliyada davr surishgan. kirol Artur
paytidagi yiginlarda man-man ritsarlar unvon talashavergach, kirol Artur xammani
teppa-tengligiga erishadi. kirol Artur yiginlarda nimani joriy kilgan?
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
733-savol. Uchkuduk shaxar Sayilgox kuchasi 102-uydan Mardon Sharofiddinov.
Falonchi "Siz deylik talantli insonsiz. Xuda-bexudaga talantingizni isrof
kilib, bulmagur ishlarga sarf kilib yursangiz sizga nisbatan bir ibora ishlatiladi.
Bilasizmi? Talantni yerga kumdi - degan. kadimgi Yunonistonda kullar uz
talantlarini uzlari yerga kumishardi. kullar kaysi talantlarini yerga kumishardi?
734-savol. Obidjon Otaboev. Namangan viloyati Norin tumani Polvonkul
kishlogidan.
Xadisi sharifda yozilishicha, inson eng kami uz yashayapgan joyidan 90 km uzokda
bulishi kerak. Savol 90 kmdan keyin u insonga nima buladi?
735-savol. Laziz Xolboev. Nurota tumanidan.
kishlokda 2 ta sartarosh bor. Birinchisi ozoda, pokiza, sartaroshning kurinishi
xam chiroyli. Ikkinchi sartaroshxonada esa bu xolning aksi, tartibsiz, sartarosh xam
kupol kurinishi xam bir axvol. Mijozlar negadur aynan shu betartib sartaroshxonada
soch oldirishni xush kurishadi. Savol: Ikkinchi sartaroshning ustunligi kaerda?
736-savol. Inatullo Rustamov. Kattakurgon shaxar Axmadjon Sattor
kuchasi 3-uydan pensioner.
Mirzo Ulugbek davrida tabobat ancha rivojlangan. Xatto usha davrning
tabiblari orasida nom kozongan Tojiddin Xakim jarroxlik operatsiyalarini xam
kilgan. Tojiddin Xakim kerak asboblarni olovda toblab mikroblarni uldirgan.
Savolim shunday: jarrox operatsiya oldidan kullarini nimaga chaygan?
737-savol. Toshkent viloyati Bustonlik tumani Xondaylik kishlogi Umarov
kuchasi 30-uydan Shosaidov Dilshod.
Oybek domlaning A.Navoiy asarida yozilishicha, Xusayn Boykaro yurishlar
payti, janglar orasida "Urdu bozori" nomli bozorlar bulgan ekan. Savol: "Urdu
bozori"da nimalar bilan savdo kilishgan?
738-savol. Toshkent shaxridan Nurmuxammad Saidov.
Sharkning mutaffakkir faylasuflaridan Jaloliddin Rumiy rubob sozining 4
ta kulogini dunyoning turt tomoniga kiyoslaydi. Va afsus bilan aytadiki, "rubobning
kulogi 4 ta emas, 6 ta bulishi kerak" deydi. Xurmatli bilimdonlar, nega Rumiy uni 6
ta bulish kerak deydi?
739-savol. Zafar Ismoilov- xisobchi. Guliston tumani Ulugbek j/xdan.
Buyuk zotlar uz kadrlarini doimo baland tutganlar. Masalan: Jorj Vashington
"Xazrat oliylari" deb atashlarini istagan. Kolumb esa Dengiz admirali - xindlar
vitse-podshosi deb takdirlashlarini suragan. Xammadan Viktor Gyugoniki ortib tushgan
u Parij shaxriga uz nomini kuyishlarini suragan. Vil`yam Shekspir esa nafakat uz
nomini, balki butun avlodini e'tirof etilishini istab, uz urug-aymogi uchun uni
yasatmokchi buladi. Savol: Shekspir avlodi ulugvorligini kutarish uchun nima
yasatmokchi bulgan?
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
740-savol. Namangan viloyati Yangikurgon tumani G'ovadon kishlogidan
Sherzod Abduganiev.
"Kalila va Dimna" asarida yozilishicha, dunyoda 4 ta jonivor sababsiz kurkadi.
Birinchisi chittak osmon tushib ketishidan kurkadi. Ikkinchisi laylak ikkala oyogini
yerga kuysa, loyga botib ketishidan kurkadi. Uchinchisi kurshapalak boshka kushlar kabi
kafasga tushmaslikdan kurkadi. Turtinchisi chuvalchang. Savol: u nimadan kurkadi?
741-savol. Tulkin Botirov. Andijon viloyati Balikchi tumani Olchazor
maxallasidan.
Jyul` Vern "Suv ostida 20 ming yil" asarida u narsaga shunday ta'rif beradi:
kimyogarlar uchun u kal`tsiy karbonat va fosforli kislota tuzlari birikmasi,
tabiatshunoslar uchun plastinkasimon jabralilar sinfiga kiruvchi usimlik. Misr
malikasi Kleopatra uchun yoshlik va guzallik baxsh etuvchi sirkada eritib ichiladigan
jism. Shoirlar uchun esa chukurdagi kuz yoshlardir. Savol: Jyul` Vern nimaga bu
ta'rifni bergan?
742-savol. Qobiljon Iskandarov. Sirdaryo viloyati Sayxunobod tumani
Shuruzak shirkat uyushmasidan.
Lukmoni Xakim aziz farzandiga kilgan yuz nasixatidan birida shunday bayt
yozib koldirgan.
Odamda uch yuz oltmish rag bulur,
Raglaridan biri badrag bulur.
Savol: Insondagi 360 rag nima, bitta badrag nima?
743-savol. Toshkent shaxridan Shuxrat Ochilov.
A.P.Chexov u oyni 20 kun 5 soatu 15 dakika-yu 16 soniya davom etadi deb yozgan.
Xurmatli bilimdonlar Anton Pavlovich kaysi oyni nazarda tutgan?
744-savol. Toshkent shaxar Shayxontoxur tumanidan Farrux Raxmatullaev.
Katta tennisda shunday konun bor. Avval xar 7 ta geymdan keyin, sungra xar 9 ta
geymdan keyin amalga oshiriladi? Savol: bu tennisdagi kanday konun?
745-savol. Pirimkul Nazirov. Tibbiyot fanlari doktori, professor.
Tomas Moorning "Utopiya" asarida yozilishicha, Utopiya orolida yashovchi
fukarolar orolida ugrilik, boylikka xuruj kuchaymasligi uchun tez-tez bir ish kilib
turishgan. Bu ish oxir-okibat ularni boylikka xuruj kilishi xissidan tuxtatib turgan.
Savol: Ular kanday ishni amalga oshirib turishgan?
746-savol. O.Asomovga savol.
Dala maydonida uning rangi yashil, bozorda kora, uyda kizil buladi.
Savol: U nima?
747-savol. Boshlovchi uchun. Boshlovchi uyinchilar orasiga chikadi. Xurmatli
bilimdonlar. Meni chuntagimdagi narsani 17-asrda Niderlandiya kirolichasi
davlatining eng kimmatbaxo sovgasi deb bilgan. kirolicha kulidan bu sovgani olish
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
sharaf xisoblangan. Yordam berib shuni aytaman, chuntagimdagi narsaning xosilasi,
yakuni kup shoirlarga mavzu bulgan.
Savol: chuntagimda nima bor?
748-savol. Usmonov Murodillo. Navoiy viloyati Xatirchi tumani Abdiev
sh/xdan.
Bilimdonlarga suzlar ma'nosiga mantikiy nazar solib turishlarini maslaxat
berardim. Masalan, kontrataka, kontrudar, kontrrazvedka kabi suzlarda kontr suzi
karshi ma'nosida ishlatiladi. Razvedkaga karshi, xujumga karshi va x.k.
Lekin kontr suzi ayrim paytlari uchraganda, masalan kontradmiral suzida
tushunarsiz xolatni kuzatamiz.
Savol: kontradmiral admiralga yoki dengizga karshi odammi?
749-savol. A.Makedonskiy Urta Osiyo yurishiga xozirlik kurmokda. Xozirgi
Afgonistonning - Kuxi safed vodiysi. Sarkarda juda katta ziyofat bermokda.
Dasturxonda dunyodagi barcha mazali taomlar: kovurilgan kaklik, pista bilan bokilgan
kurka gushti, anor suvida pishirilgan yovvoyi chuchka gushti, baliklar sanab adogiga yetib
bulmaydi. Eng kizigi, xar bir mexmon oldida tovokchada oddiy xamir xam kuyilgan.
Savol: nimaga xar bir kishiga tovokda xamir kuyilgan?
750-savol. Oybek Qurbonov. Qarshi tumani Qozok kishlogidan.
Braziliyadagi bir kancha kinoteatrlar egasi Morio Kucher degan tadbirkor
tomoshabinni jalb kilishning eng zur yulini topdiki, u tezda muvaffakkiyat keltira
boshladi. U shunday yul tutdiki, narxlar sun'iy ravishda emas, ish jarayoni paytida
pasayib ketadi. Ayniksa, bu usul bolalarga ma'kul kelib, ular soni kupaya boshladi.
Savol: kinoteatr egasi kanday yul tutdi, tomoshabinni jalb kilishi uchun?
751-savol. Nozima Usmonova. Chust tumani Arikbuyi kishlogi.
U kishiga u ashyoni onasi bergan edi. Onasi esa uni sexrgar luli xotindan olgan.
Eng kizigi uni 200 yil yashagan avliyo kishi mukaddas kurtlar ipagidan tukigan. Undagi
sexr-jodu axiyri uz ishini bajardi. Gunoxsiz dilbar ulimiga sabab buldi.
Savol: yukorida kanday tarixiy ashyo xakida gap ketmokda?
752-savol. Toshkent shaxar Yunus Obod tumani Xoshimov 2-berk kuchasi 10- 
uydan II-gurux nogironi Xayruddin Fatxullaev.
Urta Osiyo xalklarida azaldan tuylarda kuchkor urushtirish marosimlari
utkazib kelinadi. Pol`sha poytaxti Varshava yonginasidagi bino oldida echkilar
urushi minglab sayyoxlarni tuplaydi. Yilning xoxlagan payti, sayyoxlarni uziga rom
etgan bu jang, bizdagi kuchkorlar jangidan fark kiladi.
Savol: farki kaerda?
753-savol. Xitoy tukuvchilari fakat Szu-tin` shaxrida atlasning bir turini
ishlab chikara boshlaganlar.
Savol: bu atlasning nomini toping?
754-savol. Nasiba Axmadjonova. Yangiyul shaxar Sultonova maxallasidan. A.Abdullaev
“Daqiqa
qadri” www.zakovat.mtrk.uz
Savol: Frantsiya tarixidan. Duduk, yalkov, semiz, pakana, vaysaki. Savol bu
lakablar kimlarga berilgan?
755-savol. Jamshid Egamberdiev. Toshkent shaxridan.
Yaponiyada u suz 16-asrning boshlarida paydo bulgan. U suzni yozish uchun 3 ta
ieroglifdan foydalanishadi. San'at, bilmok va raks ierogliflari usha suzni
keltirib chikargan. 16-asrdan beri muomaladagi bu suzni topib bizga topib bizga
aytasiz. Vakt ketti.
756-savol. Tarix ikki kishiga 2 xil iste'dod berdi. Iste'dodlisini uzini
tula namoyon etishida, darajasi pastrok sanalgan 2-chisning ta'siri kup bulgan. Ular
xakida asar yozgan Pushkin u dramaga avvalboshi "Xasad" deb nom kuymokchi buladi.
Savol: Pushkin kimlarga bagishlangan asarini "Xasad" deb nomlamokchi bulgan?
757-savol. Mavluda Xasanova. Termiz shaxar Dustlik maxallasidan.
Sankt-Peterburgda kapitan, michman, matros deb nomlanadigan kuchalar bor.
Michman va Matros kuchalari orasida yana bir kucha kolib ketdi. Bir dakikadan sung
bizga shu kucha nomini aytasiz.
758-savol. Amerikalik olim Robert Vud Germaniyaga ishga taklif kilinadi.
Germaniyaga xotini va 2 ta yosh bolasi bilan keladi. Olimni Germaniyadagi bir xolat,

---

ya'ni xamma narsaga nomer kuyish ajablantiradi. Avtomobilmi, velosipedmi
nomerlash shart ekan. Robert Vudda na avtomobil, na velosiped bulgan. Lekin ular
oilasiga xam nomerlanadigan vosita topildi. Savol: u nima edi?
759-savol. U kerakli ashyo 1900 yil Norvegiyada ixtiro kilingan. U ashyochani
yasalishi juda oddiy bulsada, xaligacha uni urnini bosadigan vosita uylab
topilmagan. Deyarli xamma davlatda u ashyocha chikarilmokda. Oslo shaxrining
markazida uni 250 marta kattalashtirilgan xaykali bor. Savol: u kanday kerakli
ashyo?
760-savol. Jeneva shaxrida xarbiy general Defurega xaykal urnatilgan.
Xarbiy soxada deyarli katta jasorat kursatmagan, lekin unga urnatishgan. Savol:
Jenevaliklar nima uchun Defurega xaykal urnatishgan?
761-savol. Jaxongir Togaev. Xatirchi tumani 57-maktab ukituvchisi.
M.koshgariyning "Devonu lugatut turk" asarida bir masal bor. Insonlar
orasida shunday munosabat shakllangan. Bir nom bilan ataluvchi arkon mavjud.
Arkonni bir uchidagi kishini arslonga, ikkinchi uchidagi kishini sichkonga kiyoslashadi.
Garchand sherdek bulsangiz xam arkonni bu tomoniga utib kolgudek bulsangiz, doimiy
kurkuv, xadik, sizni sichkonga aylantirib kuyadi. Savol: u arkonning nomi nima?
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
762-savol. Parij yakinidagi bir bog'ga kiraverishda yunalish belgilari
kuyilgan. Kursatish belgilari, ya'ni strelkalarga kuyidagi shaxarlar nomi yozilgan.
N`yu-York-falon chakirim, London-falon km. Mel`burn-falon km.
Savol: Parij yakinidagi bu bogda nima joylashgan?
763-savol. Toshkent Aloka kolleji talabasi Abilaeva Shoiradan.
Xat yozganda uzundan-uzok jumlalar tuziladi. Xat bu telegramma emas, xoxlagan
suzlarni yozish mumkin. Tarixda eng kiska xatni Viktor Gyugo yozgan. "Xo'rlanganlar"
asarini noshiriga asar kanday deb yozgan. Noshir xam Gyugodek kamgap inson ekan.
Xurmatli bilimdonlar. 1 dakika ichida Gyugo xatga nima deb yozgani-yu, noshir
kanday kiska javob berganini topib, iloji bulsa yozib kursatasiz. Vakt ketti.
764-savol. 20-asrning 50-yillarida "Metro-Goldvin-Meyer" kinokompaniyasi
maxsulotlarida, ya'ni ishlab chikarilgan fil`mlarida u narsani kursatish kat'iyan
man kilingan edi. "Metro-Goldvin-Meyer" kiokompaniyasi kanchalik chiranmasin bu
cheklov tez orada uz kuchini yukotdi.
Savol: nimani fil`mlarda kursatish takiklangan edi?
765-savol. Raimkulov Zafar savoli.
Neft` ilk bor Pensil`vaniyada topilganda, uni yokilgi sifatida emas, bir
narsa uchun shishalarga solib sota boshlaganlar. Savol: shishadagi neftni nima
maksadda kishilar sotib olishgan?
766-savol. AQShda 1903 yildan Ford avtomobillari ommalasha boshladi. Uni
ommalashishiga bir kasb egalari juda katta xizmat kilishdi.
Savol: kanday kasb egalariga avtomobil juda zarur bulgan?
767-savol. Yevropadagi bu joyni 2 ta nom bilan atashadi. Ung kirgogi - kulba
bulsa, chap kirgogi gorlikdan iborat deyishadi. Savol: birgalikda bu joy kanday
nomlanadi?
768-savol. Ingliz biologlarining fikricha, Britaniya trassalarida eng kup
gildiraklar ostida kolib nobud buladigan jonivorlar ruyxat boshiga itlar xam
mushuklar xam emas, tunda faoliyati susayadigan bir jonzotni kuyishgan. Savol:
avtomobil gildiraklari ostida kolib nobud bulayotgan bu kaysi jonivor?
769-savol. Saralash uyinlaridan mana shunday savollar xam berib boramiz,
maksad sizlarni imkoniyatlaringizni puxtarok tekshirish maksadida. Savol: shunday
1 dakikada sung 18-asrda yashagan Jorj Noel` Gordon ismli ingliz shoirning
taxallusini aytasiz.
770-savol. Saralash boskichi uchun mana shunday savollar xam tanlaganmiz.
Botsvana davlati nima uchun Ginnes rekordlar kitobiga kiritilgan? Vakt ketti.
771. Xammamizga ma'lumki, Saudiya Arabistoni dunyodagi eng boy davlatlardan
sanaladi. Neft` zaxirasi buyicha dunyoda oldingi urinlarda turadi. Mamlakat
xududi asosan kumliklardan tashkil topgan. Shunday bulsada, bu davlat Gollandiyadan
kum sotib oladi. Savol: u kumdan nima maksadda foydalanadi?
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
772-savol. 15-asrda Xitoyda ulimga maxkum etilgan kishilar uzogi 4 kun ichida
vafot etishgan. Qanday jazo usuli ularni 4 kunda ulishiga sabab bulgan?
773-savol. Quyidagi davlatlar ruyxatiga e'tibor bering: Norvegiya, Shvetsiya,
Birma, Avstriya, Peru, Misr,Gana va xozirgisi Janubiy Koreya. E'tibor bergan
bulsangiz yirik davlatlar nomi sanalmadi. Savol: yukoridagi davlatlar ketma- 
ketligi ruyxati ostida nima yashiringan?
774-savol. 1-jahon urushida xali u kashf etilmagan edi. 10 minglab jangchilar
hayotini saqlab qolish imkoni bo'lmagan. Savol: nima kashf etilmagan edi?
775-savol. Surxondaryo viloyati Uzun tumani Guliston sh/xdan Nodira
Ergasheva.
Odatda rasm kurgazmalari tashkil etilganda eksponatlar to kurgazma
tugamaguncha muzeyda osig'liq turadi. Xaykaltarosh va dizayner Yan Byukva Bryusselda
antika kurgazma tashkil etdi. Bu kurgazmaning antikaligi shunda ediki, kechkurun va
xatto tushlik paytida xam kurgazma yigishtirib kuyilgan. Ish vakti boshlanishiga yakin
yana eksponatlar joylashtirib kuyilgan. Savol: nima uchun ish vakti tugagach
eksponatlar yigishtirib kuyilgan?
776-savol. G'olibjon Xakimov. Andijon viloyati Ok-yor kollej ukituvchisi.
Margaret Mitchellning "Shamollarda kolgan xislarim" romani kaxramoni Rett
Battlerning shunday fikri bor: Sivilizatsiya tiklanayotgan yoki aksincha kulayotgan
paytlarda uni tez va oson kulga kiritish mumkin - deydi. Savol: Rett Battler nimani
nazarda tutmokda?
777-savol. Samarkand viloyati Poyarik tumani Yangiobod kishlogidan Azamat
Urolov.
Stendal` "kizil va kora" romanida Xazrat Mologrida suz xakida shunday fikr
bildirganki, shu paytgacha suzni madx etgan shoiru-maddoxlar fikriga u karshi boradi.
Savol: shunday Stendal` suz inson dilida tugilgan fikrni nima kilmok uchun
yaratilgan deb yozgan?
778-savol. Malika Boyxonova. Namangan viloyati Uychi tumani Sonu
kishlogidan.
kadimda bu ulug ishni uddalagan ayol sharafiga Arabiston podshosi tuni bilan
tup orttirgan, Xindistonda uni bir kun taxtga xam utkazishgan, Misrda shaxsan malika
ularga sarupolar tarkatgan. Savol: kanday ayollarga?
779-savol. Gitler 1940-41 yillari butun Yevropani bosib olgach, Afina
Akropoliga va Eyfel` minorasiga bagishlab shunday bir narsa yasattirgan. Savol:
Gitler Yevropada uz ustunligini kursatish uchun bu inshoatlar uchun katta xajmdagi
nima yasattirgan?
780-savol. Gulrux Jumaeva. Buxoro viloyati Jondor tumani Rajabov sh/xdan.
Yerni onaga kiyos kilamiz. Lekin biz insonlar uni uzi tukkan jigarbandlaridan
ayirib, begona bolalarni bokishga majbur qilamiz. Savol: 1 dakika ichida yukoridagi
jumbokka oydinlik kiritib berasizlar. A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
781-savol. Boyzok Jumaboev. Jizzax viloyati Paxtakor tumani Samarkand
xujaligi kamar kishlogidan.
Marxamat, "Zakovat" sandigi olib chikilsin. Sandikchada bir surat yashiringan.
Xammangizga uxshash surat. Buyuk insonlardan biri dersiz. Bulishi mumkin. Yovuz
odamni xam, yosh bolani xam, kariyani xam, ayolu-erkakni xam surati bulishi mumkin.
Savol: sandikchada nima bor?
782-savol. Arabboy Ergashev. Fargona viloyati Oxunboboev tumani 45- 
maktab xujalik mudiri.
U kishi 1919 yili Rossiyada muomalaga chikarilgan eski pul kogozi
yuboribdilar. Stolda tursin xech kim tegmasin. Usha paytdagi pullarda 2 ta imzo
bulgan. Orka tomonida usha imzolar egalari yozilgan. 1-chisi Moliya vazirining
imzosi. 2-chisi Moliya vaziridan pastrok lavozimdagi kishiniki. 2-chisini topib bizga
aytasiz.
783-savol. Xidoyat Olimova. Toshkent shaxar Forobiy. Niyozova 5-uy 50- 
xonadon.
Rivoyat kilishlaricha, bir odil podsho vazirlarini aklu-zakovatlarini sinash
uchun shunday jumbok aytibdi. Saroy darvozasi oldiga chiksangiz, bir kariya utiribdi.
Uning barmogida men bergan uzuk bor. Uzukni xech kimga bermang. Fakat podshoni yuzini
ming bor kursatgan kishiga bering deganman. Savol: shunday vazirlar kariyadan uzukni
olishlari uchun kanday yul tutishgan?
784-savol. Andijon viloyati Xujaobod shaxridan ukituvchi Barchinoy
Usmonova.
XX-asrda insoniyat juda katta yangiliklarning shoxidi buldi. Ana shunday
yangiliklardan biri DNK analizi orkali farzand otasini aniklashdir.
Deyarli 99% DNK analizlari tugri chikadi. Fakat bir xolatda otani adashtirib
kuyadi. kaysi xolatda?
785-savol. Urmonov Zoxidjon. Namangan viloyati Yangikurgon tumani Uzak
kishlogidan.
Angliya 18-asrda rivojlanish pallasiga chikib olgan davrlar. Gazlama bilan
savdo kiluvchi shaxobchalar, dukonlar soni ortgan paytlar. Tez-tez dukonlarda taftish
kilib turishlar kupaygan.
Xurmatli bilimdonlar. Taftishchilar gazlama dukonlarida nimani
tekshirishgan?
786-savol. Sherzod kurbonov. kashkadaryo viloyati kamashi tumani A.Navoiy
sh/xdan.
Avstraliya kashf etilgach, ingliz kirolichasi u yerga ilk ilmiy ekspeditsiya
junatadi. Ekspeditsiya esa bir ovozdan u yerga ularni junatish maksadga muvofik
bulishini aytadilar. Negaki iklimi, ob-xavosi ularga juda mos tushadi - deganlar.
Savol: kimlarni u yerga junatishni taklif etishgan?
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
787-savol. Gulmurod Xudoyberdiev. Jizzax viloyati Paxtakor tumani
Navbaxor maxallasidan.
Nemis faylasufi Shopengauer fikricha, u uyin akliy inkirozning yakkol
nishonasidur. Odamlar fikr almashishga choglari kelmaganda, unga yuzlanishadi.
Shopengauer kanday uyinga ta'rif bergan?
788-savol. Nargiza Xamrokulova. Tuytepa shaxridan.
Frantsiya Adabiyot Akademiyasining eng nufuzli mukofotiga nomzod asarlarni
tanlashda xay'at a'zolari katoriga ular xam kiritilgan. Asarni ular xam ukib chikib
uz fikrlarini bildirishgan. Savol: bular kimlar bulishi mumkin?

---

789-savol. Samarkand viloyati Pastdargom tumani Turt Aygir kishlogidan
Bekkul Davirov.
Bundan 500 yil avval Shri-lanka shimolida bir makbara bunyod etilgan.
Xaligacha bironta gishti kuchmagan. Tekshiruvlar shuni kursatadiki, bu bino gishti
oddiy loy yo sementga emas, bir kimmatbaxo maxsulotga terilgan ekan. Savol: bino
gishti nimaga terilgan?
790-savol. Nodir Boyturaev. SamDU talabalari nomidan.
Germaniya kantsleri Otto Bismark buyuk Germaniya yaratish uchun ularni
kupaytirishni talab kilgan. Agar ular yukori malakali bulsalar, 10 yildan keyin
Germaniya kudratli davlatga aylanadi deb aytgan? Savol: kantsler Bismark kaysi kasb
egalarini kupaytirishni yoklagan?
791-savol. Ro'zieva Hilola. Samarkand viloyati Kattaqo'rgon tumanidan.
Bu asar nafakat Shark, balki dunyo adabiyotining shox asarlaridan xisoblanadi.
Shunga karamay, Misrda bu kitobni ancha vaktlargacha bosib chikarishi ta'kiklangan.
Sababi ishkiy lavxalarning kupligi edi. Savol: kaysi asar xakida suz ketmokda?
792-savol. Geldimurod Saidmalikov. Termiz oqshomi gazetasi bosh
muharriri. Savol ekran orkali.
Termiz arxeologiya muzeyida dastasi yo'k obdasta qo'yilgan. Nega uning dastasi
yo'qligi so'raladi.
793-savol. Qorakalpog'iston Respublikasi Mangit shahridan Nurbek Sobirov.
Buyuk ipak yuli tarixidan ma'lumki, kishli-kirovli kunlari karvonlar
safarga chikishdan tiyilishgan. Erta baxorda safarga chikadigan karvonlar
zimmasida ma'suliyatli bir yumush bulgan. Karvonlar doimo tuxtaydigan joylarni
ular ta'mirlab, kuduklarni tozalab ketishgan. Ilk yuradigan karvon zimmasida yana
bir mas'uliyatli, zarur yumush bulganki butun mavsum davomida xamma karvonlarga
askotgan. Savol: ular yana nima ishni amalga oshirishgan?
794-savol. Omonboy Rajabov. Xiva shaxri Pirnaxos kishlogidan.
Orangizda xech kanaka ovkat pishirishni bilmaydigan bormi? Xozir men sizga
ovkat kilishni urgataman. Xamma kukatlardan tugrang. Unga gusht, balik, olxuri,
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
shaftoli, olma, smorodina, kulupnaydan solib aralashtiring. Yana nima kuzingizga
kurinsa tashlang. Nomi nima buldi, bu ovkatni, endi. Atala? Bizda bu ovkatni nima
deb atalishini bilmaymanu, ammo frantsuzlarda anik nomi bor. Bizda u suzni xozir
san'atkorlar ishlatishadi. Savol: u kaysi suz?
795-savol. Surxondaryo viloyati Denov tumani Mustakillik sh/xdan Eshpulat
Xolmirzaev.
Sharkda shunday ayol utgan. U ayol anik 2 yilu 8 oy, 4 xafta tunda uxlamagan.
Savol: u kim bulishi mumkin?
796-savol. Hech uylab kurganmisiz, nega matodorlar bilan jangga fakat
bukalar kuyiladi. Sigirlar bilan jang utkazmasligiga 1 ta anik sabab bor. Shuni bir
dakikadan sung topib bizga aytasiz.
797-savol. Samarkand viloyati Pastdargom tumani Xuja kishlogidan Umrzok
Tilabov.
Kim menga alfavitdagi xarflarni yoddan aytib beradi. Yaxshi. Ana shu
alfavitdagi 4 ta xarfni oldingizga olib chikamiz. B.T.P.F. Yukumli kasalliklarni
tatkik etuvchi mutaxassislar fikricha, aynan shu 4 ta xarfdan kattik xavfsirashadi.
Savol: Virusologlar fikricha bu xarflarning xavfliligi kaerda?
798-savol. Andijon viloyati Chinobod shaxarchasidan Alisher Xamrokulov.
Ozik-ovkat maxsulotlari sifatini tekshirish ilgaridan bulgan. Masalan,
Londondagi pivoxonalarda sotilayapgan pivolar sifatini tekshirib yuruvchilar charm
shim kiyib yurishgan. Nima uchun?
799-savol. Buxoro viloyati korakul tumani Oxunboboev sh/xdan Jurakul
Xamroev.
Ekran orkali.
Xurmatli bilimdonlar, tasavvur kiling, kadimgi Rimdagi ovkatlanish
shaxobchasidamiz. Oldimda taomlar turibdi. Usha davr odatiga binoan 2 ta sochik
dasturxonda turishi kerak bulgan. 1-chisi kul va ogiz artish uchun. Sizlarga berajak
savolim shunday, 2-chi kattarok bu sochikni xuranda nimaga ishlatgan?
800-savol. Toshkent shaxridan muxandis Botir Togaev.
Falonchi raks tushishni bilasizmi? Urningizdan turing. Baxor raks dastasi
rakkosalariga uxshab uynab berasiz. Uch marta tez-tez aylana xosil kilingchi! Yikilib
ketay dedingiz, shundaymi? Baletda bu usul fuete deb ataladi. Rakkosalar 2-3 dakika
bemalol aylanib turishlari mumkin. Siz 3 marta aylanib yikilib tushay dedingiz.
Rakkosalar aytishicha, fakat mashk orkali emas, bu usulni anik texnikasi bor ekan. 1
dakikadan sung uni sirini topib bizga aytasiz. Vakt ketti.
801-savol. Voxidjon Jabborov. Namangan viloyati Mingbulok tumani
Kuprikboshi kishlogidan.
Islandiya poytaxti Reyk`yavik nisbatan ixcham shaxar xisoblanadi. Lekin ba'zi
paytlari majburlikdan katta-katta kemalardan foydalanishga majbur bulishadi. U
kemalar kanday vazifani bajarishadi?
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
802-savol. Voxidjon Jabborov. Namangan viloyati Mingbulok tumani
Kuprikboshi kishlogidan.
Ispaniyada Xristafor Kolumb 1492 yilda Amerikaga sayoxatga chikkan "Santa- 
Mariya" kemasining 20-asr 2-yarmida kurilgan nusxasi bor. Xaligacha Barselona
portida savlat tukib turadi. "Santa-Mariya" kemasi bortiga katta kilib Falon
kompaniyadan Kolumb vatandoshlariga sovga - degan yozuv bitilgan. Savol: kemani
kaysi kompaniya kurib sovga kilgan?
803-savol. Samarkand shaxaridan Jaxongir Bozorov.
Tomoshabinlarimiz kizik. kaysi mavzudagi savollar kizikarli bulayotgan
bulsa, shu mavzuda kuprok savollar junata boshlashadi. Bir paytlar chuponlar
mavzusi ularni kuprok ma'kul kelib kolgan edi. Yapon teatrlari mavzusi bugun
kupchilikni uziga jalb etayapti. Kup savollar shu mavzuda bulayapti. Shulardan eng
kizik deb topganimizni sizlarga yullaymiz.
Yapon teatrida u obrazni yosh bolalar uynashgan. Ularni gunoxsiz, begubor
kursatish uchun xam aynan shunday kilingan. Savol: yosh bolalar saxnada kimni rolini
uynashgan?
804-savol. Samarkand Davlat Universiteti talabasi Dilafruz Tamikaeva.
Lev Nikolaevich Tol`stoy "Urush va tinchlik" asarida Armiya tuzilishini uni
shakliga uxshatadi. Aynan tubini, eng yugon kismini oddiy askarlar tashkil etadi.
Yukoriga kutarilgan sayin zobitlar, sarkardalar joylasha boshlaydi, eng uchida
kumondon turadi. Savol: Tol`stoy armiya tuzilishini nimaga kiyoslagan?
805-savol. Mukaddas Gaynazarova. Toshkent shaxar Jar-arik mavzesi 39-uy 37- 
xonadon.
Uzbek tuylarida surnay ovozi albatta yangraydi. Xar bir uzbek bu kuydan
roxatlanadi. Surnaychi xam kuzlarini yumib, xuzur kilib chaladi. Uzi maza kilgach,
muxlislar xam, eshituvchini xam mast kiladi. Lekin bir surnaychi borki, uning kuzi
doimo ochik turishi kerak. Xissiyotga berilmasdan chalishi kerak. Savol: nega bu
surnaychi xissiyotga berilmay chaladi?
806-savol. Aziz Rustamov. Navoiy shaxridan.
Buyuk kimyogar Lavuaz`e Germaniyaga safarga borib, kaytishda 10 ta shisha
idishni ogzini berkitib Germaniya xavosidan olib kaytadi. Savol: 10 banka Germaniya
xavosini nima kilmokchi bulgan?
807-savol. Saidova Sayyora. Bogot tumani kipchok kishlogidan.
Buyuk faylasuf Sukrot shogirdi Aflotunni yoniga chorlab, "Seni aklu- 
zakovatingga, mexnatkashligingga doimo koyil kolib kelganman. Lekin uzingni
kadringni xam uylagan. Fikring teran bulib, doimo salomat bulishni xoxlasang menga
uxshab yurgin" deb maslaxat beradi. Savol kanday? Vakt ketti.
808-savol. Qadimgi Yunonlar mol gushtini nafakat xomligini, kovurilgan
xolda, kaynatilgan xolda, buglangan xolda ishlatganlar. Savol: nima maksadda
foydalanganlar? A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
809-savol. Frantsuz faylasufi Andre Morua fikricha, 19-asrda Frantsiyada
Prometey bilan Olimpiya yashagan. Savol: Prometey kim, Olimpiya kim?
810-savol. Bulat Okudjava asarlaridan birida unga shunday ta'rif bergan.
Uzokdan karasangiz, u uch oyokli ajdarga uxshaydi, kup tishlarini kursatib ishshayib
turgan. Bir karasangiz, dardli chinkirib kulingiz xaroratidan xuddi kukka buzlaydi.
Dam kari kuchukdek zurga kuzlarini yumib ochadi.Uning nafas olishi tuxtagach, sizni xam
kuningiz bitadigandek tuyuladi go'yo. Savol: Shoir Okudjava bu obrazli uxshatishi
bilan nimani ajdarga uxshatmokda?
811-savol. Toshkent viloyati Okkurgon tumani Oybek kuchasi 5-uydan Adxam
Xujamkulov.
Bundan 2-ming yil ilgari Fargona vodiysida 70 dan ziyod shaxarlar bulgan.
Usha davrlarda shaxar makomi aynan ular soniga karab belgilangan. Savol: kimlar
soniga?
812-savol. Samarkand viloyati Jomboy shaxri Toshkent kurgonidan kobilbek
Nazarov.
"Xayratul Abror" 6-xikoyasida bir kasb egalariga shunday ta'rif berilgan.
"Uning suzlari yolgonligi uchun xam, karang uz tilini uzi kesyapti. Boykush
kiyofasi unga uxshaydi, shuning uchun uni boshka kushlar talagani-talagan. kiyofasini
uzgartirsa buladi, yuk u uzgarmaydi. Savol: Yukoridagi ta'rif kaysi kasb egalariga
berilgan?
813-savol. Surxondaryo viloyati kizirik tumani Yakkaterak maxallasidan
Rustam Ulaev.
Vil`yam Shekspir u narsani uncha xush kurmagan. Uni akl ugrisi deb aytgan.
Odamlar uz tillari va lablari orkali unga yul berishadi, - deb aytgan. Savol:
nimaga yul berishadi?
814-savol. Gulandom Rajabova. Buxoro viloyati Rishton tumani Ibn Sino
j/xdan.
Shveytsariyalik mexanik soat ustalari kul soatini kechkurun emas, ertalab
burashni soat prujinalariga foydali deyishadi. Savol: nega kul soatini ertalab
burash kerak?
815-savol. Avazbek Axmedov. Quva tumani kuva kucha 33-uy, 5-xonadon.
Yunon afsonasida uni sexrgar kilib kursatiladi. Rivoyatda aytilishicha,
jangda yoy va kilich ojizlik kilganda, kuch va jasorat yordam bera olmagan xollarda u
yordamga kelgan. Uning sexridan xatto toglar joyidan siljib, dengizlar tinchib
kolgan. Savol: gap nima xakida ketmokda?

---

816-savol. Shaydullo Xudoynazarov. Surxondaryo viloyati Muzrabot tumani
Xalkaobod kurgonidan. A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
Kal`man Miksatning "G'aroyib nikox" asarida yozilishicha, 17-asrlarda Pol`sha
axolisining boy, urtaxol va kambagal tabakalari xonadonida turli daraxtlar ekilar
ekan. Kambagal oilalari kuprok shaftoli va olma ekishar ekan, chunki 3-4 yilda
xosilga kirgani uchun. Urtaxollar kuprok yongok ekishar ekan. Xam soyasi, chiroyi va
mevasi uchun. Bir muloxaza yuritib kuringchi, xurmatli bilimdonlar boy kishilar
asosan kaysi daraxtni kuprok ekishgan?
817-savol. A'zamjon Juraboev. Margilon shaxar Yangibog maxallasi Turkiston
kucha 167-uy.
Xristyan dunyosi Rojdestvo bayramlarini ingichka shamlar yokish bilan
nishonlanadi. karangki, eng zur sham mumdan tayyorlanar ekan. Uzun-uzun tutun chikarib
yonsa, usha sham sifatli bular ekan. Savol: eng sifatli sham nimaning mumidan
tayyorlanadi?
818-savol. Dilorom Ne'matova. Buxoro viloyati Romitan tumani G'ovxona
kishlogidan.
"Brokon`er" suzi frantsuzcha "nima bilan dur ov kilmok" ma'nosini anglatadi.
Savol: nima yordamida ov kilgan kishilarni brokon`erlar deb atashadi?
819-savol. Farruh Xusanov. Andijon shaxri Shevchenko kuchasi 6-uy 12- 
xonadondan.
U narsaga 10-11 asrda Angliyada kizikish kuchaydi. Gertsoglar, graflar, xatto
kirolning xobbisi edi u. Uning baxosi yaxshi kullarning narxidan bir necha barobar
yukori bulgan. Savol: bakuvvat kuldan xam baxosi yukori bulgan zodagonlar xobbisi
nima edi?
820-savol. Samarkand viloyati kushrabot tumani Xonnazar kishlogidan Elyor
Umirov.
Falonchi siz bilan rol` uynaymiz. Siz uzingizni uynaysiz, men faylasuf
Sukrotni uynayman. Siz mendan: kechirasiz, bu yerdan shaxarga kancha vaktda yetib
borish mumkin? - deb suraysiz. Surang. Men, ya'ni Sukrot buni aytishim kiyin. Ketaver
deyman. Siz yana suraysiz. Surang.
Shunda Sukrot yulovchiga yana ketaver deb javob bergan. Savol: Sukrot nega
bunday javob bergan?
821-savol. Komila Abduvalieva. Sobir Raximov tumani Sebzor daxasi 35 b uy
14-xonadon.
Ularning asl vatani Arabiston saxrolari bulgan, keyinchalik dunyoni barcha
davlatlariga tarkagan. Ular suv toshkinlarini keltirib chikarishi mumkin, butun bir
shaxarda chiroklarni uchirib kuyishi mumkin. 20-asrda insoniyat urushlardan kura
ulardan kup jabr kurgan. Muxim jixati utkir farosatga egaligida. Savol: Gap nima
xakida ketmokda?
822-savol. Mansur Ermatov. Kattakurgon tumani Burkut kishlogidan.
Toshkentda "Semashko" nomidagi davolash majmuasi bor. Semashko - mashxur
tibbiyot olimi xisoblanadi. Shu kishiga bir ayol arz kilib kopti. "Doktor ozish uchun
nima kilishim kerak?" - debdi. Shunda doktor:"kani utiring, menga karang. Boshingizni
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
ungga karating, chapga karating. Mana shu xarakatni tez-tez kilib turing". "kachon shunday
kilay?" deganda, doktor Semashko bir javobni bergan. Savol kanday?
823-savol. Namangan viloyati Turakurgon tumani Mozorkuxna kishlogidan
Dexkonboy Ne'matillaev.
Agar bitta bulsa suti kupu, juni kam 2 ta bulsa juni kupu, suti kam. Savol
nimani?
824-savol. Nazira Abdullaeva. Nurota shaxri X.Olimjon kuchasi 2-uy.
Sergey Petrovich Botkin tibbiyotga ularni ilk bor jalb etgan. Anikrogi,
ularni jamiyatini tashkil etgan. Shundan bulsa kerak professor Botkin nomi ular
uchun kadrli. Savol: kimlar uchun?
825-savol. Alisher Toshboev. Namangan viloyati Norin tumani Dumar
kishlogidan.
Qukon Urdasi bitgach, xon oldiga saroyning bosh me'mori Mir Ubaydullo kirib,
xon xazratlari saroyni yetarli mustaxkam kilib bunyod etdik. Lekin Urdaga yakin 9 ta
joy borki, u joylar saroyga xavf solishi mumkin. Savol: me'mor saroyga xavf
solgan narsani nima deb tushuntirgan?
826-savol. Soxibillo Abduraxmonov. Fargona viloyati Buvaydo tumani Turk
kishlogidan.
Mashxur norveg sayyoxi Tur Xeyerdal` fikricha - insoniyatning eng inkilobiy
ixtirosi bug mashinasi emas, elektr lampasi xam emas, televidenie xam emas. Uning
fikricha insoniyatni rivoji aynan u bilan boglik. Chunki barcha yangiliklarni u
yaratadi. Savol: nima yaratadi?
827-savol. Fargona viloyati Quva shaxridan Maxamadali Mamajonov.
Aynan u narsa xar yili Italiyada 540 mln, Pol`shada 400 mln, Bolgariyada 150
mln kilovatt soat energiyani tejaydi. Yana misollar keltirish mumkin. Savolim
shunday nima shuncha energiyani tejashga yordam beradi?
828-savol. Toshkent shaxridan talaba Baxodir Olimov.
Musikaga jon kiritadigan narsa bu ovoz. Ovoz bulmasa, musika yangramaydi.
Agar Nur bulmasa - rassom san'ati namoyon bulmaydi. Nur-rasmga hayotbaxsh etadi.
Adabiyotshunos Xose Ortego i Gasket prozaga, romanga hayotni u beradi degan. Savol:
romanga nima hayot baxsh etadi?
829-savol. Toshkentda nechta xalka yul mavjud. Pekinda xalka yullar soni bu
yil yana bittaga kupaydi. Maxsus loyixa asosida kurilgan xalka yulning oxirgisi edi.
Savol:Pekinda nechta xalka yul kurildi?
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
830-savol. Xindistonda ilonlar juda kup. Ilonlarni kuturgan payti xam
buladi. Ayniksa baxorda bemalol uylarigacha kirib boraverishadi. Albatta unga bir
sabab buladi. Usha sababni topib 1 dakikvdan keyin bizga aytasiz. Vakt ketti.
831-savol. Nasiba Axmadjonova. Yangiyul shaxar Sultonova maxallasidan.
Tibbiyot olamidagi tadkikotlar natijasiga kura olimlar kizik bir xolatni
kuzatishdi. Kupchilikni xayratga solgan bu xulosa shundan iborat ediki, aynan egizak
farzandlar usha shaxarlarda kup tugilar ekan. Savol: kanday shaxarlarda?
832-savol. Muxtasar kitobida yozilishicha, ularni ugirlash unchalik ogir jinoyat
sanalmaydi. Ammo ularni bolalarini ugirlaganlar, eng ogir jazo bilan
jazolanurlar. Savol: kanday ugirlik tugrisida gap ketmokda?
833-savol. Sobira Xayitova. Buxoro viloyati Shofirkon tumani Uzbekiston
sh/xdan.
Furkat! Pishlokni nechta turi bor deb uylaysiz. Taxminan, Frantsiyada 400 dan
ortik turi mavjud. Eng xushta'm va kimmatbaxo pishlok Rokfor sanaladi.
Tayyorlanishi xam, saklanishi muddatlari xam boshka pishloklardan fark kilmaydi.
Ammo bitta katta farki bor. Xurmatli bilimdonlar! Usha farkni 1 dakikadan sung
farklab bizga aytasiz. Vakt ketti.
834-savol. Nurbek Sobirov. k.k.Respublikasi, Mangit shaxridan muxandis.
Baxtiyor Xujaev! Choyxonaga kirganmisiz xech. Xech kuzatganmisiz, u yerda kanday
mavzuda suxbat ketadi? Xar xil mavzuda. Jamiki yangiliklar, gazetada chop
etilmasdanok choyxonada gurung bulib ulguradi. Bu sharkona ma'lumot manbai
xisoblanadi. Xurmatli bilimdonlar sizlarga bir dakika muxlat, Sharkda axborot
manbai choyxona bulsa, kadimdan Yevropada bu vazifani kaer bajargan?
835-savol. Aleksandr Polonskiy. Toshkent shaxridan. Dengizchi.
Kemalar portga kelgandan sung, shvartovat` kilinadi va uzun zanjirli langar
tashlanadi.
Usha zanjirni eng kami 1 metrga joyi sillik metall bilan urab kuyilar ekan.
Tasavvur kilayapsizmi, uzun zanjirning suvdan yukoridagi kismida 1 metrcha joy
rosayam sillik metall bilan koplanar ekan. Savolim shunday nima maksadda usha yer
sip-sillik kilib kuyiladi?
836-savol. Maksud Sharopov savoli.
Samarkand nonining ta'rifi uzok-uzoklargacha ketgan. Negadur bu nonni
yopadigan nonvoylar tuzini xiyol balandrok kilib pishirishadi. Tuzi xiyol balandrok
bulmasa pishmaydi, bu non. Savol: nega u nonni tuzi balandrok bulishi kerak?
837-savol. Bobur Yokubov savoli.
Gol`f maydonlari uchun juda katta maxsus joylar ajratiladi. Bir necha gektar
joyni egallaydi. Gol`f maydonida tekis yo notekis maydonlar, suvli, kumli joylar
xosil kilinadi. Kuzingizni oldiga keltiryapsiz, chamamda. Kanadadagi Gol`f
maydonlari urmonzorlar oralarida joylashgan. Gol`f uyinlari paytida, negadur
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
Gol`f tupchalari yukolib kolish xollari kup kuzatilgan. Majbur bulib yangisini
almashtirishadi. Savol: tuplar kayokka yukolib koladi deb uylaysiz?
838-savol. Marxamat, "Zakovat" sandikchasi olib chikilsin. Yashil rang bilan
kuk rang juda bir-biriga yakin ranglar xisoblanadi. kanchalar yakin bulmasin, ular
baribir rakib ranglar xisoblanadi. Uzbek mutaxassislari yashil va kuk rangni oddiy
bir narsada ustalik bilan namoyon eta olishgan. Savol: sandikchada nima bor?
839-savol. Falonchi. Siz bolaligingizda kinoteatrga tushganmisiz? kanday xis- 
tuygu bulgan? Albatta, kino kuyilayotgan tuynukni kidirgansiz. Shu kichkina tuynukdan
chikayotgan nur karama-karshi devorda aks etayotganiga aklingiz bir yetib, bir yetmay
kuzatgansiz tugrimi? 20-asr boshlarida Xitoyga kinomatografiya kirib kelgach, ular
negadur uni juda oddiy, odatiy xol deb kabul kilishgan. "Bor-yugi, in-yuan` ekan-ku"
deyishgan. Kinoteatrni esa "dan` in` yuan`" deb atashgan. Dan`-bu elektr. Savol: in- 
yuan` deb ular nimani atashgan?
.
840-savol. Bu savolni bizga internet-pochta orkali Ukrainalik dustimiz
"Nima?kachon?kaerda?" uyini "Oltin boyugli" soxibi Boris Burda yuborgan.
Marxamat, koshik, vilka, pichok va likobcha olib chikilsin. kuying. Xurmatli
bilimdonlar, Boris Burda sizni dikkat-e'tiboringizni tekshirib kurmokchilar.
Marxamat, 1 dakikadan keyin servis buyicha ushbu anjomlarni joylashtirib bering.
841-savol. Dunyoda shunday narsalar borki, 2 ta narsa birlashsa, dunyo kuz
ungida bitta nom bilan namoyon buladi. Biz suraydigan narsa fakat kish oylari
birlashadi. Ularning biri fakat shimol uchun daxldor bulsa, 2-chisining kelib chikish
ildizlari Gretsiyaga borib takaladi. Xurmatli bilimdonlar, 1 dakikadan sung ularni
birgalikdagi nomlanishini aytasiz. Vakt ketti.
842-savol. Dilbar Yusupova. kashkadaryo viloyati Kitob tumani Kitob sh/x
Ayronchi kishlogidan.
Yo'lingiz tushib, "Ayronchi"ga borib kolsangiz, Dilbaroyni gaplariga binoan

---

ayron ichmay kaytmaysiz. Dilbaroy bir ma'lumotni ukib bizga xayrat bilan savol
yullabdilar. Bizda azaldan kiz bilan yigit bir-birlariga uzuk takishadi nikox
payti. Shvetsiya davlatida xozir emas, albatta, 20-asr boshlarigacha kuyov tuyda kelinga
2 ta uzuk sovga kilar ekan. 1-chisi nikox uzugi, 2-chisi ona bulsin deb onalik uzugini
xam takar ekan. Eng kizigini endi eshiting. Ayrim kizlarning otalari tuy kuni kuyovga
uzuk takar ekan. Savolni shunday kuyaman, nega xamma otalar emas, ayrim otalar
kuyovlariga tuyda uzuk takishadi?
843-savol. Pitnak kurgonidan Otamurodova Ikboldan savol.
Anovilarni masxara bulishini karang. 5 tonnalik fildan tortib, yugon
arkondek anakondagacha, jibla-jibon maymunlarni sakrashini kuring. kirolman,
kirolman deb ukirasan bir bulak gushtga paxmok sochingni xam topshiravorasan. Sarik
mushuk. Yulbarsingdan xam xafa buldim. Naxotki, birontangda gurur bulmasa.
Buysunib yashagandan kura ulim afzal men uchun. Xurmatli bilimdonlar, yukoridagi
monolog muallifi nomini toping. Vakt ketti. A.Abdullaev “Daqiqa qadri”
www.zakovat.mtrk.uz
844-savol. Shirin Mansurova. Andijon Davlat Universitet 4-kurs talabasi.
Savol ekran orkali. Bir kishi beshikni pichok bilan kertmokda.
Boshlovchi: Xurmatli bilimdonlar. kadimda nega ayrim kizlar yotgan beshik
kertib kuyilgan?
845-savol. Andijon viloyati Xujaobod tumani Dustlik kishlogidan 16-urta
maktab direktori A.Juraev.
Orangizda muzkaymokni sevmaydigan kishilar bulmasa kerak, yo bormi?
Muzkaymokni vatani Xitoy deyishadi.Xindiston deyishib kurishadi. Ochigi anik
bir joyni kursatish kiyin. Chunki issikdan saklanish uchun turli maxalliy muzkaymok
sifat maxsulotlar mavjud bulgan. Ammo 1660 yilda Frantsiyada ilk muzkaymok kafe
ish boshlagan. U yerda sutga biroz tuz va muz kushib muzkaymok tayyorlab sotishgan.
Savolni shunday kuyaman bu muzkaymok Frantsiyaning kaysi shaxrida ochilgan?
846-savol. Baratov Murodulla. kashkadaryo viloyati kamashi tumani Oybek
kucha 118-uydan.
Bir-biringizga karang va kadimgi Rim fukarolari urniga kuying, uzingizni.
karang kiyimlargacha karang. Yaxshilab kuz oldingizga keltiring. Keltirdingizmi?
Yaxshi?
Endi savolni eshiting. Rim yozuvchisi Pliniyning xikoya kilishicha, xar bir
rimlik eng kami kuniga 3-4 marta u yerda bulishi shart. Savol kaerda?
847-savol. Rustam Temirov. Surxondaryo viloyati kizirik tumani
Mexnatobod sh/xdan.
Tajribali chuponlarning fikricha, burilarni otarga yomgir sochinli kunlarda
xujum kilish xavfi kuprok ekan. Savol: nega ayyor buri yomgirli kunlarda ov kilishni
yoktiradi?
848-savol. Baxodir Ibroximov. Surxondaryo viloyati Uzun tumani Omonov
j/xdan.
Sizlar Vestminster xalkaro Universitetida ukiysizlar. London yakinidagi
Vestminster shaxarmi yo boshka nom bilan ataladimi? Londonliklar Vestminster
abbatligi deb yuritishadi adashmasam. Vestminster kasrida Angliya uchun buyuk xizmat
kilgan shaxslar xakida ma'lumotlar lavxalari bitilgan. Buyuk nomlar Isaak N`yuton,
Vil`yam Shekspirlar katorida Jonas Xanvey degan oddiy bir inson nomi xam zikr
etilgan. Bundan 150 yil oldin uni Londonda rusum bulgan bir ashyo bilan kurishganki,
Vestminster tarixiy majmuasida uni nomi bitilishiga sabab bulgan. Savol: nima
uni buyuklar safiga kushgan?
849-savol. Samarkand viloyati Okdaryo tumanidan Vorisova Mashxura.
13-14 asrlarda koxira, Darband, Damashk, Samarkand, Buxoro yoki shunga uxshash
Sharkdagi biror shaxar darvozasi oldida, kator-kator bulib bir necha kishilar
utirishgan. Tasavvur kiling, sizlar usha shaxar darvozalari oldida utirgan
kishilarsizlar. Birontangizni oldingizga kelib bir odam sirli belgilari bor bir
parcha charm beradi. Oling, xodimimiz kulidan. Rustam Saidaminov siz olib
solishtirib kurib javobini berasiz. Savol: sizlar kimsizlar?
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
850-savol. Nazarov Xudoynazar. kushkupir tumani Shix kishlogidan.
19-asrdan boshlab gazetalar orasida rakobat kuchaya boshlagan. Angliyadagi bir
gazeta bu ishni birinchilardan boshlagan edi. Shu kadar gazeta ommalashib ketdiki,
gazeta sotuvga chikmasdanok nashriyotdayok 2-3 xissaga sotilib ketardi. Bir yil
davomida gazeta bunday shon-shuxratga kumilib yurdi. Frantsiyadagi gazeta
muxarrirlari burnilarini tishlab kashishdi. Savol: inglizlar Frantsiyani nimada
lol koldirishdi?
851-savol. Jasur Yokubov. Jizzax shaxridan.
Ermitaj muzeyida bir an'ana bor. Xamma direktordan tortib, farroshgacha
maoshlaridan ma'lum bir mikdorini ajratishadi. Ma'lum bir fond tuplashadi. U
fond bir oy mobaynida muzey uchun kerakli narsa sotib olishga ishlatiladi. Savol:
muzey xodimlari bu pulga nima sotib olishadi?
852-savol. Avlodlarimiz kadimdan kamon bilan ov kilib kelishgan. Masalan,
uchi 3-4 kirrali uklar bilan katta-katta xayvonlar ayik, yulbars, sirtlon kabilar
ovlangan. Ukning uchi ingichka va yupka bulsa, demak bu kamon uklari kushlar, umuman
kichikrok xayvonlar uchun kullashgan. Xurmatli bilimdonlar, ov payti mana bunday
tumtok uchli kamon uklaridan xam foydalanishgan. Savol: bunday tumtok uchli kamon
uki bilan kanday xayvonlar ovlangan?
853-savol. Saidkamol Abdurazzokovga savol berish yokib kolgan chamamda. Yana
bir bor Londonda Saidkamolning savolini uynaymiz.
Yevropadagi nomdor restoranlarda oshpazlar uchun maxsus kiyimlar mavjud
ekan. Kuylak va kalpok oppok bulishi kerak, gigiena nuktai-nazaridan, sal kir bulsa
almashtirish uchun. Ammo shimlari katak-katak, ok-kizil, ok-yashil, ok-kuk ranglarda,
xuddi masxarabozlarnikiga uxshash bular ekan. Savol: nima maksadda ular bunday
shimlarda yurishadi?
854-savol. Ikbol Yusupov. Namangan viloyati Kosonsoy shaxri Bogishamol 1- 
uydan.
1970 yillardan buyon Vengriyaning kupgina shaxarlarida 1-2-3 oktyabr kunlari
maktabu-institutlar, tashkiloti-firmalar ishlamaydi. Xatto sudlargacha ishlamaydi.
Garchand norasmiy bulsa xam, davlat idoralarigacha berkitiladi. Savol:1-2-3 oktyabr
kunlari ular kaerda bulishadi?
855-savol. S.G'ofurov savoli.
Kelin kaysi millatda bulishidan kat'iy-nazar bu kelin, ya'ni u albatta boshka
xonadonga borishi, usha yerning odatlariga kunikishi kerak. Kelin bulish ogir
yumushlardan sanaladi. Estoniyada azaldan tuy kuni kelin shishasimon xumchaga
kogozda bir narsa yozib tashlaydi. Uni kuyovning uzi, uning barcha karindoshlari
toshchalar bilan tuldirib suvga uloktirishadi. Savol: kelin kogozga nimani yozgan
bulishi mumkin?
856-savol. Saidkamol Abdurazzokov. Londonda yuborgan bu savolni.
Yunon afsonalaridan ma'lumki, Ikar otasi Dedal bilan Krit orolidagi
labirintdan kochib, uchib keta turib kuyoshga yakinlashib xalok buladi. Lekin XX va XXI- 
asr kishilari bu parvozni muvoffakiyatsiz tugadi deb xisoblashmaydi. Xurmatli
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
bilimdonlar nimaga asoslanib, bugungi kun kishilari bu parvozni foydali
deyishmokda?
857-savol. Zokir Begimov. Surxondaryo viloyati Angor tumani korasuv
kishlogidan.
Avvalo uning borligi uchun xam xammamiz bir joyga tuplanganmiz. Shu kungacha
uning juda kup kurinishlari mavjud bulgan. Ammo siz bilan biz kunikkan va ishongan
xolatga kelguncha u avval 1 ta bulgan, keyin 2 ta, keyin 3 ta. Savol: biz ishongan va
kunikkan narsa nima?
858-savol. Nukus shaxridan Rashid Matenov.
Xech uylab kurganmisiz, urta asrlarda teatrlarga kirish xaki kancha bulgan.
Necha pul bulgan: Tomoshalar ochik joylarda amfiteatrlarda kuyilgan. Xamma kirib
joylashib olib, bir parda uynalgach, odamlarni kiziktirib bulgach, teatr
xodimlaridan bir nechtasi odamlarni orasidan yurib pul yigib chikkanlar. Negadur
pul tuplovchilarni bir kullarida bittadan kanareyka bulgan. Savol: nega ularni
kullarida kush bulgan?
859. Gulmira kuzieva. Fargona viloyati Oxunboboev tumani Paxtakor
kishlogi.
CH.Aytmatov "ok kema" kissasidan parcha ukiyman:
U yaxshiyamki kuy suruvi emas, tarkalib ketmaydi. Lekin ba'zan kuy suruvi bulsa
uzini omon saklay olar edi. Chunki togdan sel kelganda, biror yokka kimirlay olmay,
turgan joyida nobud bulaveradi. Xurmatli bilimdonlar, asar kaxramonlaridan biri
Mumin chol bu ta'rifni nimaga bergan?
860-savol. Namangan viloyati Norin tumani "Shuro" kishlogidan Baxodir
kurbonov-shifokor.
Baxodirjonning savollarini ukiyman.
Afrika va Lotin Amerikasi, Osiyoning bir kancha xududlarida xar yili yoz oylari
turli yukumli kasalliklar kuzgalib turadi. Xar bir davlat bu borada uz
loyixalarini ishlab chikkan. Braziliya bu borada juda katta mablagli reja tuzgan.
Unga kura uzun-uzun trassalarda xar 50 metrni kavlab kuvurlar yotkizish aytilgan.
Xurmatli bilimdonlar, yulga yotkiziladigan kuvurlar orkali kasalliklar oldi
kanday olinadi. kuvurlar nima uchun yotkiziladi?
861-savol. Furkat Qurbonov. savoli.
Marxamat, "Zakovat" sandikchasi olib chikilsin. Xar bir yozuvchi uz xalkining
fol`klori, urf-odatlarini puxta bilsagina, ulardan kerakli joyda foydalana
olsagina, u buyuk ijodkorga aylanadi. Migel` de Servantes sandikchadagi 2 ta
Ispaniyaga xos narsani aynan ispan fol`klorilan olgan. Baxt tushunchasi uzokdan
karaganda baxtsizlik bilan birdek tuyuladi. Ammo yakindan baxtsizini kurganda unga
beixtiyor achinib ketganing yuz-kuzingda xam sezilib koladi. Savol: sandikchada
nimalar bor?
862-savol. Nu'monjon kosimov. Andijon viloyati Izbosgan tumandan. 10- 
maktab ukituvchisi.
Yevropada ilgaritdan kul-oyogi singanlarni davolovchi kishilarni shunday deb
yuritib kelishgan. Bizda sinikchi yoki soluvchi degan bulsa Yevropada bir nom bilan
atashgan. Bu savolning javobini 11-asrdan kidiring. Albatta Uzbekiston xududidan.
Savol: Yevropaliklar sinikchini kanday atashgan? A.Abdullaev “Daqiqa qadri”
www.zakovat.mtrk.uz
863-savol. Internet savoli.
Toshkent shaxar S.Raximov tumanidan Xolmatov Botir.
Italiyada katta mikdorda dengizdan suv olib ishlatish ta'kiklangan. Savol:
nimaning oldini olish uchun bu konun chikarilgan?
864-savol. Umaraliev Mansur. Namangan viloyati Chortok shaxri Ibragimov
kuchasi 70-uydan.
Xurmatli bilimdonlar, bilasizki, ayik nomi yulduzlar turkumiga berilgan,
masalan katta ayik turkumi yoki ona ayik yulduz turkumlari. Ushbu turkumlar doim u
yerni aniklashda xizmat kilib kelgan. Sayyoxlar osmondagi ayiklar orkali yerdagi
ayikni topishgan. Savol: kanday xududni yunonchada ayik deb yuritishgan?
865-savol. Chulieva Xurshida. karshi shaxar Bogishamol maxallasidan.
kadimda deyarli barcha shaxarlar yaylov va adirlar, saxroyu-kirliklarda
kurilgani uchun xam u mavjud bulgan. Sekin-asta shaxarlarni dengizlar buylariga
kuchirilishi uni keraksiz xolatga chikardi. U 19-asr 70-yillarigacha biz bilmagan nom
bilan yuritilgan. Savol: 19-asr 70-yillaridan sung u kanday biz bilgan mashxur nomga
ega buldi?

---

866-savol. Mirzaeva Dilbar. kashkadaryo viloyati Koson tumanidan.
"Zakovat" klubiga a'zo bulishi uchun kanday kitoblar ukish kerak deb surashadi.
Kup kitob ukish kerak bu anik. Adabiy, ilmiy, dunyoviy, asarlardan tashkari kur'oni
karimni, Xadislarni, Injilni ukish kerak. Bu kitoblarda hayotiy manzaralar anik
bir yunalishda zikr etilgan. Masalan, Xadisi-sha'rifda ular eng yakin 160 xonadon
deb yozib kuyilgan. Xurmatli bilimdonlar, bu kanday 160 xonadon?
867-savol. Inobat Ne'matullaeva - xamshira. Namangan viloyati Namangan
tumani kumkurgon kishlok yiginidan.
Kaykovus 12 yoshga tulganda ot minish, kilich chopish, nayza urish, kamon otish
xullasi barcha xarbiy yumushlarni urganib otasiga namoyish etibdi. Otasini bulsa
urgatgan muallimlardan kungli tulmabdi. "Sizlar urgatgan xunarlarni zarur vaktda
uglim uchun boshka kishi uning urniga kila olmaydigan xunarni urgatmabsizlar deb
e'tiroz bildiribdi. Xush, xurmatli bilimdonlar Kaykovus kanday xunarni urganib
ulgurmagan?
868-savol. Toshkent viloyati Yukori Chirchik tumani Kavardon kishlogi
Jaxongir Ismatullaev.
Orangizda doira chalishni biladiganlar bormi? Tasavvur kiling, doirachisiz.
Doirangizni utga toblab kizdirasiz, tugrimi? Fizikada shunday konun bor jism
issikdan kengayadi, sovukdan torayadi. Childirmani esa aksincha taranglatish uchun
kizdiriladi. Agar fizikadan buni javobini izlaydigan bulsak, jism issikdan
aksincha kengayib ketishi kerak-ku. Xurmatli bilimdonlar, nimani xisobiga childirma
taranglashadi?
869-savol. Buxoro viloyati korakul tumani Gulobod kuchasi 32 uydan Xollieva
Xadicha. A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
Negadur insonlar xafa bulganda, onasining kornida kaytargan xarakatni eslab
kolishadi. Xurmatli bilimdonlar siz xam 1 dakikadan sung shu xarakatni eslab
kursatib berasiz.
870-savol. Xayot Olimjonova. Jizzax shaxridan 16 yoshli kollej talabasi.
Kupchilik uni kungilochar uyin deb karaydi. Umuman barcha uyin borib-borib
sportga aylanganidek, u bilan minglab kishilar sport turi sifatida
shugullanishadi. Aslida kadimdan eskimoslar uzokdagi uljani kurish uchun buni uylab
topishgan. Savol: eskimoslar uzokdagi uljani nima orkali kurishgan? Uning bugungi
nomini toping.
871-savol. Dilbar Mirzaeva. kashkadaryo viloyati Koson tumani A.Temur sh/xdan.
Mashxur rus klassik yozuvchisi Ivan Aleksandrovich Goncharovda shunday uxshatish
mavjud: "Negadur ular komatlarini tik ushlay olmaydilar. Turgandayam, yurgandayam
oldinga egilib yuradilar. kullari doimo tizzada, kuzlari jovdirab, egilib, salom
berishga doimo tayyor turadilar".
Xurmatli bilimdonlar. Agar ular xizmatkor xam, kullar xam bulmasa unda
ular kimlar?
872-savol. Inobat Ne'matullaeva. Namangan tumani kumkurgon kishlogidan.
Xamshira.
Yaponiya sanoati, eni xam, buyi xam bir yarim metr keladigan yogoch katalaklar
ishlab chikarmokda. Ichida stol, 1 ta stul va stol lampasi bor, xolos. Uni fakat
tashkari tomondan kulflash mumkin. Xurmatli bilimdonlar, bunday maxsus yogoch
katalaklar kimlar uchun ishlab chikariladi?
873-savol. Turkmaniston Respublikasi Toshxovuz viloyati Gubadag
shaxarchasidan Soyun Poltaev.
Televizorlar tarixidan ma'lumki, ularning ekrani dastavval dumalok bulgan.
Xozir barcha televizor ekranlari 4 burchak. Dumalok ekran kolmagan. Lekin baribir
dikkat kilinsa, televizor ekranlari dumalok bulganligiga bir ishora saklanib
kolgan. Savol: kaerda bu ishorani kurish mumkin?
874-savol. Sherzod Sanaev. Navoiy viloyati Karmana shaxri A.Temur kuchasi 14- 
uydan.
Xitoylar taom yeyishda uncha-munchani ortda koldirishi isbotlangan.
Ovkatlanishga katta e'tibor berishadi. Nonushtani ular chi fan`, tushki ovkatni u
fan`, kechkurungi ovkatni van` fan` deb atashadi. Uchchala xolatda xam fan` suzi
ishlatilmokda. Savol fan` xitoychasiga nima degani?
875-savol. Uzbekiston Davlat Milliy Universiteti xorijiy tillar
fakul`teti talabasi Dilafruz Jabborova.
Xorazmda ayrim xonadonlarda yakin-yakinlargacha katta-katta xumlar saklashgan.
Yilning ma'lum bir paytlari ulardan foydalanishgan. Savolim shunday bu xumlar
ichiga nima solishgan va ular kanday vazifani bajargan?
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
876-savol. K.Bexzod nomidagi Milliy Rassomchilik va Dizayn instituti
talabasi Jamshid Valiev.
Marxamat, "Dunyo tasviriy san'ati tarixi" kitobi olib chikilsin.
Dikkatingizni Rimda 2 xil davrda ishlangan xaykallar suratiga karating. Mana
bu xaykallar Rimda eramizdan avvalgi I-asrgacha ishlangan.
Keyingi xaykallar milodiy II-IV asrlarda yaratilgan. Dikkat bilan karasangiz,
2 ta davrda yasalgan bu xaykallar yaratilishida farkni kuzatishingiz mumkin. Usha
farkni
1 dakikadan sung topib bizga aytasiz.
877-savol. Falonchi xech yolgon suzlaysizmi? Yolgon suzlash bu juda ogir gunox
sanaladi. Buni xatto Aflotun xam uz bitiklarida yozib koldirgan. Men xech kachon
yolgon suzlashganman. Meni kasbimda yolgon suzlash yaxshi okibatlarga olib kelmaydi.
Balki meni kasbim falonchi bulganida yolgon suzlashim mumkin edi. Xurmatli
bilimdonlar Aflotun kimlarni nazarda tutgan?
878-savol. U Parij yakinidagi yer osti xujrasida saklanadi. Oxirgi 30 yil
davomida u bilan xech kim alokaga kirmagan. Chunki uni xadeb kulga ushlayverish uni
ishdan chikarishi mumkin. Uning nomini bir ogiz suz bilan ifodalash mumkin. Savol
uning nomini toping.
879-savol. Konstantin Bal`mont she'ridan parcha ukiyman:
Botayotgan kuyosh dengizga kirib
Jaxldor bulutlar pasayib asta
Guyo uni upmokchi bulib.
Bu kumlik sultoniga kiladi, ta'zim.
Azizim sen xam kelding
bu kadimiy … mamlakatiga.
Xurmatli bilimdonlar, oxirgi katorda bitta suz tushirib koldirildi. Shuni
topib bizga aytasiz.
880-savol. Sport tugrisidagi savollar sizlarga yokadi, bilamiz. Yana bir
savol sport xakida.
Nega kilichbozlar, ok kiyimda musobakalashishadi bilasizlarmi? Xozir ular
xoxlagan kiyimda uynashlari mumkin. Ammo 1938 yilgacha albatta ok kiyimda
katnashishlari talab etilgan. 1938 yildan sung nima uzgarish bulganini emas, nega
ungacha ok kiyimda musobakalarda ishtirok etish majburiy bulganini topib bizga
aytasiz.
881-savol. Marxamat, "Zakovat" sandikchasi olib chikilsin. Sandikchadagi narsa
uta arzimas xisoblanadi. Kurib kolsangiz, oyogingiz bilan ezib utib ketasiz. Ammo ok- 
kora rangda ishlovchi rassomlar undan ustalik bilan foydalanishadi. U bilan eng
nozik, eng kichkina nuktalarni chizsa buladi. Unday nozik kalam xali yaratilmagan.
Undan xatto Repin xam, Urol Tansikboev xam foydalangan ekan. Xurmatli
bilimdonlar, 1 dakikadan sung sandikchada kanday axamiyatsiz, keraksiz narsa
borligini aytasiz. Vakt ketti. A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
882-savol. Ubaydullaeva Pulatoy. Xalklar dustligi 16-uy 50-xonadon.
Buryatlarda xar yilgi bayramlarda yelka va barmoklar jangi bulib utadi. Yelka
bu - kurash. Savol: barmoklar jangida nima kilishgan.
883-savol. Tasavvur kiling, siz Shveytsariyadasiz. Dikkatingizni peshtokiga ok
bayrok ilib kuygan bino tortadi. Bu kanday bino deb bergan savolingizga maxalliy
axoli kamokxona deb javob beradi. Unda nega ok bayrok ilib kuyilgan degan savolga
ular nima deb javob berishgan?
884-savol. Xolida Ochilova shifokor.
Mashxur rus klassigi Turgenev kabriga vafotidan sung xar yili bir jamiyat
tomonidan katta gulchambar kuyib ketiladi. Savol: kaysi tashkilot yozuvchining kaysi
xizmatlari uchun?
885-savol. Entsiklopediya bilasiz, bironta ibora, suz, yo atamaga izox beradi.
Asosan bitta suzdan iborat atamalarga ta'rif beriladi. 1833 yili Peterburglik
professor Bichurin chop ettirgan entsiklopediyada xamma suralgan atamalar 3 ta
suzdan iborat edi. Butun boshli kitobda berilgan 3 ta suzlarning tarjimasi desa xam
bular edi. Savolni shunday kuyaman yo kimlar xakida edi ushbu entsiklopediya?
886-savol. Poytaxtlar mamlakat yuragi sanaladi. Ular davlatning eng
osoyishta, ob-xavosi mu'tadil, eng xavfsiz shaxarlar tanlanadi. Poytaxt shaxarlar
nomi bilan boglik obidalar bor, ularning nomi zikr kilinishi bilan kaysi poytaxt
xakida gap ketayotgani ma'lum buladi. Non shaxri - bu Toshkent. Akropol`-Afinani
yodga soladi, Eyfel` minorasi - bu Parij, Kreml` - Moskvani esga tushiradi.
Xurmatli bilimdonlar, dunyoga mashxur Oltinlar muzeyi kaysi poytaxtda
joylashgan?
887-savol. Gollandiyada 30 aprel mamlakat kirolichasi - Beatriksning tugilgan
kuni sanaladi. Aynan shu kuni xamma bozorlarga shoshiladi. Uylaridagi sotiladigan
nima narsa bulsa shu kuni sotishga yo sotib olishga xarakat kilishadi. Tejamkor
gollandlar 30 aprel kuni juda kup narsa xarid kilishga shoshilishadi. Savol: nima
uchun ular shu kuni xarid bilan shugullanishadi?
888-savol. Shunday bir mashxur sport turi borki, u 1896 yildan beri
olimpiada uyinlariga kiritlgan. 1896, 1900, 1904, 1908 yillari bu sportda urin
belgilashda juda katta noxakliklar, janjallar bulib turardi. Bunga sabab
xakamlarning kamligi edi. Protest kilgan sportchilar u sovrindorlar noxaklik yuli
bilan shoxsupaga kutarilishadi degan mazmunda e'tiroz bildirishardi. Xakamlar xam
biz xech narsani kurmaganmiz yelka kisishardi. Xurmatli bilimdonlar, nega bu
musobakani xakamlar odilona boshkara olishmagan? Bu kaysi sport turi edi?
889-savol. Alisher Xolboev. Surxondaryo viloyati Muzrabot tumani Berdiev
sh/xdan.
Falonchi! «Zakovat» uyinida boshlovchining kaysi iborasi, kaysi kup
ishlatadigan jumlasini uncha xush kurmaymiz. A.Abdullaev “Daqiqa qadri”
www.zakovat.mtrk.uz
Vakt tugadi deyishi bilan barchangiz tinchlanib yo osmonga, yo boshlovchi utirgan
xona tomon karab kuyasizlar-tugrimi?
Qadimgi Misrda «Vakt buldi» jumlasi yangrashi bilan xamma birvarakayiga
bir idishga karagan.
Xurmatli bilimdonlar, vakt tugadi iborasi bilan nimaga ishora kilingan?
890-savol. Xasan Jabbarov. Karmana shaxri Mukimiy kuchasi 4-uydan.

---

Uzbekiston Xalk maorifi a'lochisi. Pensioner.
Unda dukkakli usimliklardagidek oksil moddasi serob. Bundan tashkarii unda
rux elementi xam bisyor. Agar undan taom yoki sharbat tayyorlansa, kaloriyasi sigir
gushtinikidan 4 barobar yukori buladi. Xitoyda fermerlar maxsus beton bokslarda
ularni bokib restoran va kafelarga sotadilar. Savol: nima tugrisida gap ketmokda?
891-savol. Umar Xolmurodov. Buxoro viloyati korakul tumani kozon kishlogidan.
Oyning 15 korongu bulsa, 15 yorug degan xalkda nakl bor. Dunyoda bir maxsulot
ishlab chikaradigan mashxur firmalar uchun bu makol boshkacharok, ya'ni oyning 20 kuni
yorug , 10 kuni korongu. Aynan shu 10 kundan ular foydalanib kolishadi. Izox beraman,
oy yerni tortish kuvvatiga ega. 15 kun oy yerni kattik uziga tortishi okibatida dov- 
daraxtlar shiralari yukoriga kutariladi. Shiralar joyiga kaytishi uchun yana besh kun
kutiladi. Sungra ular kutgan 10 kun keladi. Xurmatli bilimdonlar, kaysi soxa
kishilariga bu 10 kun kerak?
892-savol. Ramziddin Saidov. Buxoro viloyati Jondor tumani Pasana
kishlogidan.
Uk otadigan kurollar, ya'ni miltik kaysi asrda paydo bulgan? 16-asrda albatta
Yevropada. Miltikning paydo bulishi bilan asta-sekin u kishilarning xam kadri pasaya
boshladi. Pasayib-pasayib butkul yuk buldi. Yuk buldi deyolmayman, albatta nomlari
saklanib koldi. Savolim shunday uk otadigan miltikni paydo bulishi bilan kanday
nomdor kishilar uz kadrlarini yukotdilar?
893-savol. Dilnoza Axrorova. Urgut shaxri A.Jomiy kuchasi 51-uy.
Marxamat, «Zakovat» sandikchasi olib chikilsin. Uning kadru-kimmati kam, kuksi
va bugzi tor, kochok bulmasa xam bandi, ugri bulmasa xam boglangan, urushda bulmasa
xam nayza urilgan, jaroxatlangan, utga tushsa uzgaradi, dam beradi, dam xam oladi,
suxbatdoshdan ardoklirok, karindoshdan uzokrok. U narsa sandik ichida xam, atrofda
xam bor. Savol u nima?
894-savol. Navruza Egamberdieva. Guliston shaxar Nabieva kuchasi 41-uy.
Uzbeklar ilgarilari kishni tanchada utkazishgan. Keyinchalik uylar isitish
kuvurlari, issik suv yordamida isitila boshlandi. Uylar ichida yo kuvurlar yo boshka
moslamalar kurinib turadi-kirsangiz. Shunday bir mamlakatda isitish kuvurlari
xonadagi pollar ostiga spiral kilib joylashtirib tashlanadi. Savol: kaysi davlat
bu?
895-savol. Mavjuda Xolikova. kashkadaryo viloyati Shaxrisabz shaxri Isabek
kuchasi 63-uydan.
N`yu-Yorkdagi Markaziy univermaglarda diplomli tibbiyot xodimlari shtatda
turishadi. Tugri bizdayam bor bunday shtatlar. Ammo u yerda bolalar kiyimi bilan 
A.Abdullaev
“Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
savdo kiluvchi bulimda aloxida shifokor xonasi xam bor. Savol: bu shifokorning
ixtisosliti nima?
896-savol. Toshkent viloyati Parkent tumani Begmatov kuchasidan Nargiza
kulboeva.
Ajoyib shoirimiz Uzbekiston kaxramoni Erkin Voxidov she'rlaridan birini
ukiyman:
Bas boshimda kamchi uynatma!
Kuksimdagi
Uxlab yotgan xisni kuzgotma!
Xaddan oshma!
Uz boshingga uzing yetasan,
Etlaringni
Nimta-nimta kilsam netasan!
Xurmatli bilimdonlar, mashxur shoirimiz yozgan bu she'riy asar kaxramoni
kimga, kaysi kasb egalariga karata bu xitobni kilmokda?
897-savol. Umidjon Nazarov. Sirdaryo viloyati Sardoba tumani Buston f.
uyushmasidan.
Utgan uyinimizda xushxur chumolilar xakida bir savol buluvdi.
Vestminster jamoasi xam kuruk kolmasin. Sizlarga xam bitta shunaka savol.
Tailandda chigirtkani kanchalik yaxshi kurishmasin mart oyidan oktyabrgacha uni
iste'mol kilishdan tiyilib turishadi. Nega shu davrda ular chigirtkani iste'mol
kilishmaydi?
898-savol. Rashid Matenov asli Nukuslik. Avtomobil` yullari instituti
talabasi.
Bir paytlar «Zakovat» uyinlarida xayvonlarga kuyilgan xaykallar berish
rusum bulgan edi. Usha paytda xamma xaykallarni berib bulgandik deb uylagan edik. 1
tasi kolib ketgan ekan. Xurmatli bilimdonlar, nega angliyadek davlatda buriga
xaykal kuyishgan deb uylaysiz. Vakt ketti.
899-savol. Savol oson, ammo biroz chalkashrok. 6 kishi 1 dakika ichida bu
chalkash savolni javobini topasizlar deb uylayman. Rossiyadagi uy-muzeylardan
birida 1910 yili temir yul vrachining tibbiy xulosasi yozilgan varaka saklanadi.
Unda passajirning ismi-sharifi yozilib «12-poezdning passajiri edi»-deb yozib
kuyilgan. Men sizlardan passajirning nomini emas, bu uy-muzey kaerda
joylashganligini suramokchiman. Vakt ketti.
900-savol. Marxamat, «Zakovat» sandikchasi olib chikilsin. Bu lotincha suzni
uzbekchaga ugirilsa – pogona deb tarjima kilinadi. Sandikchadagi narsada bir nechta
pogonalar mavjud. Pogonalarning bittasini rangi kizil. kolgan pogonalarning rangi
bir xil. Xurmatli bilimdonlar sandikchada nima bor?
901-savol. Utgan uyinda sizlarga kilichbozlik sporti tarixidan biro savol
yullagan edik. Usha savolni davomi: Eshiting: U sport turi 1912 yildan olimpiada 
A.Abdullaev
“Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
uyinlari dasturiga kiritilgan. kizigi shundaki, bu sport turi 1912 yildan to 1948
yilgacha zobitlar sport turi deyilgan. Unda fakat xarbiylar katnashishga ruxsat
etilgan. Xurmatli bilimdonlar, bugun bu sport turini nima deb ataymiz?
902-savol. Aleksandr Druz` Sankt-Peterburg.
Yakinda Moskvaga borgapnimizda, Aleksandr Druz` bu savolni bilimdonlarga
berib kuring, topa olisharmikan deb bergan edi. Savol: uncha kiyin emas Druzning
fikricha. Bu savol 2-jaxon urushi davridagi bir vokea xususida. Sankt-Peterburgda
Akademik Vavilov nomidagi usimlikshunoslik instituti bor. II-jaxon urushi vaktida
bilasiz. Peterburg 900 kun kamalda ushlangan. Kupchilik institutlar, zavodlar va
fabrikalar boshka yerlarga kuchirilgan. Ammo Vavilov nomidagi usimlikshunoslik
instituti shaxardan xech kaerga kuchirilmagan. kamal boshlangach, biroz vakt utib,
institutga korovul kuyib yopib kuyilgan. Xech kim kirgizilmagan va kattik kuriklangan.
Savol: nima maksadda institut yopib kuyilgan?
903-savol. INTERNET
Xind va Tibetlik yoglar butunlay gusht yeyishmaydi. Oliy toifali
Vegetarianslar sanalishadi. Ular asosan sabzavot, meva, sut maxsulotlaridan
iste'mol kilishadi. Xatto ayrim mevalarni yeyishdan uzlarini olib kochadilar. Bu
mevalarni iste'mol kilish uvol deb bilishadi. Savol: nega ular mevalarni yeyishdan
kurkishadi?
904-savol. Tropik mamlakatlarda u bino ichida kunu-tun kuchli yoruglikka ega
chiroklar yonib turmasa bulmaydi. Savol: qaerda?
905-savol. Angliyada 17-asrda u keng ommalasha boshladi. Odamlar xam uni
yoktirib kola boshlashdi. Korxona raxbarlari iloji boricha ish vaktida uni
ishchilariga bermaslikka xarakat kilardilar. Chunki u ishchilarning kup vaktini ola
boshlagan edi. Ish tugagach, marxamat xoxlagancha unga xech kanday cheklov yuk. Xurmatli
bilimdonlar, ingliz ishchilariga ish vaktida nimaga ruxsat berilmagan.
906-savol. Spartalik jangchilar uta maxoratli va ayyor bulishgan. Ularning eng
kata dushmani yunonlar bulgan. Ular xufiya jang olib borishga xam ustasi farang
edilar. Yunonlar iktisodini sindirish bilan ularni yengish mumkin deb xisoblashgan.
Yunon iktisodini sindirish uchun esa tunda tudalarni mamlakat ichkarisiga
kirgizishar edi. Xurmatli bilimdonlar, bu jinoyatchilar tudalari tunda nima ish
bilan Yunon iktisodiga putur yetkazishar edi?
907-savol. Afinalik Galidis Onopris degan shaxs 1-olimpiada uyinlarida 6
ta bronza medali olgan, 1896 yilgi olimpiadada. U yugurish, tosh kutarish, kurash,
sakrash musobakalari buyicha bronza medal olgan. Uylab karasangiz, bir-biriga
uxshamagan sport turlaridan u sovrindor bulgan. Savol: nega unga 4 ta karama-karshi
sport turlaridan bronza medal berishgan.
908-savol. Mirza Jumaev – shifokor. Okdaryo tumani Daxbet sh/xdan.
Falonchi! Tasavvur kiling, siz xarbiysiz, yo ichki ishlar ofitserisiz. Sizga
xizmat yuzasidan kurol berishadi. Uch va sizni ruyxatga olib kuyishadi. Kupgina
davlatlarda xoxlagan kurolni dukonlardan xam sotib olsa buladi. U xolda xam
ularni albatta ruyxatga olib kuyishadi. Chunki u sovuk kurol. Undan nourin
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
foydalanilsa, insoniyatga ozor yetishi mumkin. Biz bilgan ma'lumotlarda Tailand
bilan Finlyandiyada uk otar kuroldan tashkari yana bir anjom albatta ruyxatga olib
kuyiladi. Xurmatli bilimdonlar, u kanday anjom?
909-savol. Ziyotova Xulkar. Samarkand viloyati Narpay tumani Beshkozok
kishlogidan.
Mugul xalki azaldan yovvoyi va utrok xalk bulgan. 1206 yilda taxtga Timuchin- 
Chingizxon keladi. Mug'ullar uni «ummonday ulug zot», - ta'riflashar edi. Xurmatli
bilimdonlar Xulkar Ziyotova surayaptilar, mug'ullar kaysi ummonni nazarda
tutganlar?
910-savol. Dunyoda rekordlar juda kup. Sportdagi rekordlardan tashkari
Ginnes rekordlari xam mavjud. Angliyalik Stiv Vudmorga tegishli bu rekorddagi
rakam 637 ni tashkil etadi. Xurmatli bilimdonlar, sizlar xam birgalashib 6 kishi
Vudmorning rekordini yangilashingiz mumkin. Bir dakika muxlat. Vakt ketti.
911-savol. Dilafruz Muminova. Fargona viloyati Quva tumani Qayragoch
kishlogi.
Uni 1903 yili bir frantsuz nashriyoti reklama kompaniya sifatida tashkil etgan
edi. Xaligacha davom etmokda. Davom etganda xam katta masshtabda davom etmokda.
Frantsiya ish vaktini bekorga ketishi xisobiga xam 2 mlyard. dollar zarar kuradi.
Xozirda usha kunlari amnistiya xam tashkil etilgan. Mayda bezorilik bilan
kamalganlar ozod etib yuboriladi. Xurmatli bilimdonlar nega usha vaktda
Frantsiyada xech kim ishlamaydi?
. 912-savol. Bu sport turidan 1924 yili 1- qishgi olimpiada chempioni
norvegiyalik Yan Tullis bulgan. 49 m natija kursatgan. kaysi sport turidan?
913-savol. 1904 yilgi olimpiada Sent-Luisda bulgan (AkSH) 655 ta sportchining
533 tasi AkShlik bulgan. Nimaga kupchilik Yevropa davlatlari bu Olimpiadaga
kelishmadi.
914-savol. Olimpiada xar 4 yilda bir marta buladi. 1-chisi 1896 yilda, 2- 
1900, 3-chisi 1904 yilda, 4-chisi negadur 1906 yilda utkazildi. Savol: kanday sabab
tufayli 1906 yilgi olimpiada utkaziladi.
915-savol. Buyuk tabib Abu Ali ibn Sino umrining oxirida shunday fikrga
kelgan: Ibn Sino kasalni davolashdagi birinchi dori-darmon deb uni bilgan. Agar u

---

bulmasa, xar kanday giyox, malxam va dori bir pul. Savol: Ibn Sino kasalni
davolashda nima birlamchi degan?
916-savol. Galileo Vinchentso Galiley Piza minorasidan tashlagan 2 ta
dumalok predmet nimadan yasalgan edi?
917-savol. U Edinburg universitetida ukib yurgan kezlari, kasallar operatsiya
kilinayotganda kurkib dengiz buylariga kochib kolar edi. Kechga yakin xorib-charchab
kaytib kelardi. Yotokxonada dengiz buyidan tutgan chiganoklar, mollyuskalar,
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
chuvalchanglar, mayda baliklarni tomosha kilib tong ottirar edi. Savol: yukoridagi
kishi agar shifokor bulmagan bulsa, kaysi soxada yetuk olim bulib tanildi?
918-savol. Bu viloyatda axoli nixoyatda zich yashaydi. Agar Bustonlik tumaniga
solishtirilsa, Bustonlikni maydoni u viloyatdan 2 barobar katta, axolisi u
viloyatdan 10 barobar kam. Bu kaysi Uzbekistondagi viloyat?
919-savol. Xar bir shaxarni uziga yarasha nomlari bor. London-tumanlar
shaxri, Parij-guzallar shaxri, Monako-kazinolar shaxri va x.k. Yevropadagi kaysi
poytaxt dengizchilar shaxri deb ataladi?
920-savol. Arab Amirligining poytaxti Abu-Dabi xisoblanadi. Maxalliy
aholi Abu-Dabini gururlanib xamma amirlarga poytaxt-shaxar deyishadi. Savol:
nechta amirga poytaxt bu shaxar?
921-savol. Albaniya, Avstriya, Gana, Misr, Iordaniya, Irok, Yaman, Malavi,
Meksika, Pol`sha, Panama va yana 11 ta davlatni birlashtirib turuvchi bir jonzot bor.
Savol: u jonzotni 1 dakikadan sung topib bizga aytasiz?
922-savol. Ginnes rekordlar kitobining eng katta tezlik bulimida bir necha yil
oldin urnatilgan bir rekord zikr etilgan. U bir zumda barcha rekordlardan 10
barobar ortik natijani kursatdi. Xurmatli bilimdonlar, barcha tezliklarni xisobga
olgan xolda bu rekord urnatilgan kunini va yilini anik aytib bering.
923-savol. Insondagi tana a'zolarini mukammal urgangan Leonardo da Vinchi
fikricha, insondagi eng serxarakat a'zo u, u chuziluvchan, kiskaruvchan, ozuvchan,
semiruvchan, egiluvchandir. Undagi muskullar soni 7 ta. Bu a'zo nega Leonardo da
Vinchini kiziktirib kolgani tushunarsiz xolat? Savolni eshiting, bu insonning kaysi
a'zosi?
924-savol. Falonchi! Xarbiy komissariyatning asosiy vazifasi nimadan
iboratligini bilasiz, chamamda. Xarbiy xizmatni utganmisiz? Demak, xarbiy
bulimlar xozir asosan yigitlarni xarbiyga safarbar kiladi. Va ularni xarbiy
tayyorgarligiga javobgar tashkilot. Qadim Misrda va Xitoyda xarbiy bulimlar
zimmasida yana bir mas'uliyatli vazifa bulgan. Xurmatli bilimdonlar, xarbiy
bulimlar yana kanday vazifani bajarishgan?
925-savol. 16-asrda Frantsuz tabiatshunosi P`er Belon ilonni,
kurbakani,tyulenni, xatto timsox bilan begemotni xam ular katorida sanash kerak –
degan. Chunki ularda juda kup uxshashliklar bor. Xush, P`er Belon yukoridagi
jonivorlarni kanday atashni taklif etgan.
926-savol. Qadimgi Rimda bunday kishilar uta kadrlanganlar. U toifa
kishilarni juda izzat-xurmat kilishgan, chunki ular juda berilib ishlaydigan,
shugullanadigan kishilar bulishgan. Sizning orangizda bir necha kishi bu nomga ega.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
Ammo kadimgi Rimdagidek vazifani berilib bajarayaptilarmikin.? Bir narsa
deyishim kiyin. Xurmatli bilimdonlar, sizlarga bir dakika muxlat, berilib
ishlagan kishilarni kim deb atashgan?
927-savol. «Zakovat» intellektual uyinida bir detalldan foydalanamiz. Bu
detallni va oroldagilar xam xudi shunday nomlashadi. Bizni uyinimizga fayz
beruvchi bu detall qarangki, Yavaliklarda xam u xursandchilik belgisi ekan. Xurmatli
bilimdonlar, Yava orolidagilarning nimasidan biz kursatuvda foydalanamiz?
928-savol. Gyote fikricha, norozi kishilar asosan 2 xil bular ekan. Aktiv va
passiv. Aktiv norozilik – bu nafrat. Passiv norozilikni 1 dakikadan keyin sizlar
aytasizlar.
929-savol. Uning bunday deb nomlanishiga bir necha sabablar bor. Birinchidan
keng peshonasi, alpkomatli, kelbatli keng kukrak kafasga ega bulganidan. Lotinchada
uning nomi xam keng deb tarjima kilinadi. Keng darajali aklni yanada kengaytirish
uchun unga eshitganlarining uzi kifoya kilgan. Xurmatli bilimdonlar, yukoridagi keng
bilim soxibini osongina toparsiz deb uylaymiz. Vakt ketti.
930-savol. Dilbar Mirzaeva. Qashkadaryo viloyati Koson tumanidan.
1918 yili endigina 18 yoshga tulgan Berlinlik bu etikduz yigitchani omadi
kelib, xarbiy xizmatdan kolib ketadi. Balki u xizmatga ketganda, usha paytda 1-jaxon
urushi xali davom etayotgan edi, urushda oddiy bir jangchi sifatida vafot etib
ketishi mumkin edi. U 1972 yili dunyoga mashxur firmaning asoschisi sifatida dafn
etiladi. Xurmatli bilimdonlar, sizlardan bu kishining ismi-sharifini emas, uning
dunyoga mashxur firmasi nomini suramokchimiz. Vakt ketti.
931-savol. Marxamat, «Zakovat» sandikchasi olib chikilsin. Biz
Turkistonliklar sandikchadagi narsani 100 yil oldin umuman kurganmiz. Bu narsa
kashf kilinishi bilan yozuvchilar uchun keng mavzu boshlangan. Uni shaytonni kuroli
kilib yoritishgan. Yevropa ibodatxonalarida undan foydalanish umuman takiklangan.
Kurinishi sovuk bulgani uchun uni ajalga kiyoslashgan. Undan dastavval fakat
kirollar foydalanishgan. Kupchilik bugun u bilan kuniga 2-3 marotaba duch
keladi.Savol: sandikchada nima bor?
932-savol. Usmon Raximov. Jizzax viloyati Zafarobod shaxridan.
Xammom -bu odamzotning eng lazzatli kashfiyotlaridan biri. Chunki poklik
a'mollar ichidagi eng keragi, foydalisi hisoblanadi. Xatto «Kaykovus»da
«xammomga bormok zikrida» degan bandi xam bor. Xammomga poklanish uchun borurlar
deymiz, negadur «kobusnoma»da xammomga kanday kirgan bo'lsang shunday chiqgil deb
yozib kuyilgan. Xurmatli bilimdonlar, ne sababdin bunday jumla yozilgan. Sababini
toping, vakt ketti.
933-savol. Dilafruz Axmedova. Fargona viloyati O'zbekiston tumani
Dustlarobod kurgonidan. A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
Marxamat, «Zakovat» sandikchasi olib chikilsin. Sandikchada 2 ta kurol bor,
biri ok, biri kora. korasi doimo birinchi bulib jangga kiradi, oki esa korasini
mexnatini bir pasda yukka chikaradi. kora boshlaydi va xar doim okka boy beradi.
Agar extiyotlik bilan kora boshkarilmasa, ok jangchini ishga tushirib koraning
mexnatini Zoe ketkazish mumkin. Xurmatli bilimdonlar, savol sandikchada nimalar
bor?
.
934-savol. Dilnoza Sultonova. Miroki shaxarchasidan.
4 ta yarim oy, xar birida yana 4 tadan teshikcha. 4 ta yarim oyni 4 ta toshga bandi
kildim. Bandi bulguncha 4 ta tosh kon yigladi. Chunki 4 ta toshning joni bor. Xurmatli
bilimdonlar, yukoridagi jumbok ostida nima yashiringan?
935-savol. Shavkatbek Nu'monov. Andijon viloyati Xujaobod tumani
Beshkovok kishlogidan.
Monastirlar, ibodatxonalar tepasiga kungirok ilib kuyiladi. Va kungirok
vakti-vakti bilan chalinib turadi. Kishilarni ibodatga da'vat kilib, lekin 11-12
asrlargacha ayrim ibodatxonalarda kungiroklar vakti-bevakt uzok muddat chalingan.
Masalan yarim kechasi tunda. Savol: yarim tunda ibodatxonada nima vokea sodir
bulmokda?
936-savol. Qashkadaryo viloyati Kitob tumanidan Said Sultonov.
Bemor yotgan xonadonga, bemorning yaqinlari va advokat kirib kelishdi. So'ngra
unga vasiyatnomani ukib berishdi. Bemor esa joni uzilib qolishidan qo'rkib shoshardi.
Tezroq vasiyatnomaga qo'l qo'yib orom olishni xoxlardi. Lablari titrab, «Barcha qilgan
gunoxlarimni shu vasiyatim bilan qisman yuvsam rozi bo'lardim» - deb pichirlab
kaltirok kullari bilan imzo chekdi. Xurmatli bilimdonlar, bemor kanday vasiyatga
imzo kuydi?
937-savol. Nasiba Axmadjonova. Yangiyuldan 9-sinf ukuvchisi.
Sandikchada 1605 kishi xakida ma'lumot berilgan, 1151 ta joy nomlari, 277 ta
kavm va urug, 414 ta xayvon va usimlik, 40 ta kitob nomi tilga olinadi. Shularning
barchasi mana shu sirli sandikcha ichida joylashgan. Savol: sandikchada anik nima bor?
938-savol. Usmonov Yuldosh. Surxondaryo viloyati Shurchi tumani Beridev
sh/xdan.
U ekinni Norvegiyada kadimiy Rasenlar kabilasi ekib kelgan. Bu xarakterli
usimlikdan kemalarga yelkanlar tayyorlangan. Uzbekistonda xam bu usimlik ekib
turiladi, ayrim xududlarda. Xush, bu kaysi usimlik?
939-savol. Akbar Rustamov. Buxoro viloyati Romiton tumani Attoron
kishlogidan.
Jaloliddin Rumiy uni yulchini adashmay manziliga eltuvchi sokin otdir. U
otni oz-ozdan minib, kam-kam urgatish darkor. U idrok va farosat chashmasining kuzini
ochur. Garchi bu ot inson tanasini azoblanishiga olib kelsa xam, sizni bardoshingiz
undan charxlanib, foydasi tanangizga kolur. Xurmatli bilimdonlar Rumiy
xazratlari bu xikmatlarida nimani sokin otga kiyoslaganlar?
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
940-savol. Fargona viloyati Yozyovon tumani Soybuyi kishlogidan 67 yoshli
shoir va muxbir Nurbek Raxim savollari.
Uzbeklar xamma ishlarni bismillo deb ung oyokdan boshlashadi. Lekin barcha bu
ishni chap oyokdan boshlab, chap tomondan tugatadi. Kimda-kim bu ishni orangizda kilgan
bulsa u xam chap oyokni birinchi bulib kuygan. Savol: kaerga kuygan?
941-savol. Ziyodulla Eshturaev. Surxondaryo viloyati Muzrabot tumani
kungirot kishlogidan.
F.Qurbonov. Siz uzingizni baxtli inson deb xisoblaysizmi? Inson baxti,
xususan sizni baxtingiz nimada?
Sukrot fikricha, Furkat, uzingizni Sukrot davri yigiti deb faraz kilingda
uning maslaxatlarini tinglang.
Birinchidan sen kandaydir jonzot bulib emas, inson bulib dunyoga kelganing
baxting! 2-chi baxting ayol kishi bulib emas, erkak bulib tugilganingda, 3-chi baxting
Sukrotni fikricha, sen yovvoyi emas… kim bulib tugilganing baxting – deb aytgan?
942-savol. Marxamat, doira shaklidagi yogochlar olib chikilsin.
Mikluxo-Maklay Tinch okeanidagi orollarga sayoxat kilgan vaktida maxalliy
axoli daraxtzorlar orasiga shu aylana yogochlarni ilib kuyishganini guvoxi bulgan.
Oradan 3 kun utib, uni olishib bir ishda foydalanishgan. Savol: nimaga uni daraxt
oralariga ilib kuyishganu, keyin undan kaysi maksadda foydalanishgan.
943-savol. San'atkorlarda bir mashxur ibora bor: Barcha san'at turlarining
imkoniyatlari tugagach san'atning bir turi uz ish faoliyatini boshlaydi. San'atning
bu turi nomidan xisob-kitob ma'nosini bildiradi. Savol: Bu san'at turini nomini
toping?

---

944-savol. Yuliy Sezar` 2 oy mobaynida bir kemaga tushib koladi. Kema
a'zolarini u uxlagach bakir-chakir kilishlariga yul kuymaydi. Xatto ularni
gimnastika usullariga urgatadi. Ma'lum vakt ularni tuplab va'zxonlik kilib
she'rlar xam ukib berardi. U yotgan xona oldidan ekipaj a'zolari oyok uchida
yurishardi. Xurmatli bilimdonlar, Yuliy Sezar kanday kemaga tushib kolgan?
945-savol. Internet: Muallifi Jamila kodirjonova Samarkand shaxridan.
Tarix otasi Geradot juda kup Nil daryosi xakida ma'lum otlar koldirgan.
Dunyodagi eng suvi kup daryo deb, u Nilni birinchi uringa kuygan. 2-uringa u Borisfen
daryosini kuygan. Xurmatli bilimdonlar, Geradot tilga olgan Borisfen daryosini
bugun kanday nom bilan ataymiz?
946-savol. Mashxur Geynts kontserni bu soxada yetakchilik kilib kelmokda.
Dastlab ish boshlaganda minglab ayollar kulda bajargan bir yumushni, bugun lazer
mexanizmlari bajarmokda. Lazer mexanizmining rentabelligi juda yukori. 1- 
soniyada 30 tani tashkil etadi. Xurmatli bilimdonlar, bu kontsern kanday xushxur
narsa ishlab chikaradi?
947-savol. Bu toifa kishilarni dindorlar azaldan o'zlariga dushman deb
bilishgan. Ular o'zlarini buyuk ixtirochilar, buyuk ajratuvchilar deb bilishgan.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
Ularni nomi bilan ataluvchi kitobda «Esingda tut, qachondir, nimanidur xoxlasang u
albatta amalga oshadi.maqsadingga erishasan.» Bir daqiqadan so'ng Yevropada eng ko'p
o'qilgan asarlardan biri deb e'tirof etilgan roman muallifini yozib bering.
948. Galileo Galiley tugilgan kuni uygonish davrining buyuk rassomi dunyodan
utgan, buni karangki Galileo ulgan yili esa buyuk mexanik dunyoga keladi. Xurmatli
bilimdonlar, Galeleo Galiley tugilishi va vafoti bilan boglik usha 2 ta
mashxurning nomini toping.
949-savol. 1969-yili Britaniya televideniesi o'n yillikning eng mashhur uch
kishisi nomini e'lon qiladi. Ular bir ingliz, bir Amerikalik va bir Xitoylik. Ular
kimlar?
950-savol. Federatsiyadagi bir agentlik Ispaniyada turistlarni jalb qilish uchun
reklama roliklari chiqarilgan.Unda «Keling bu o'yinni bizda yilda 300 kun
o'ynashingiz mumkun,chunki bizda yilda 300 kun quyosh porlab turadi.» Plakatning
asosiy foni chiroyli bir qizning qorda tasvirlashgan.
Savol: Ular bu plakatda nimani reklama qilishmoqda?
951-savol. Maskva oblastida xizmat qilayotgan bir askar yigit uyiga xat
yozmoqda.»Bugun Shevardin ko'li uchun juda qattiq jang bo'ldi.Tushgacha o'zimiznikilarga
qarshi urishdim ,tushdan keyin yana o'zimiznikilarga o'tdim» Uydagilar hayron bu
qanaqa urush ekan deb.Yo'q askar bola aldamayotgan edi.
Savol: Aytingchi u qaerda bu urushda ishtirok etgan.
952-savol. Qarshi shaxri Niyazmuddin kishlogidan Shaxnoza Ravshanova.
Vil`yam Shekspir, Bernard Shou, Piter Rubens uni nomini kuklarga kutarishdi.
Uni otasi esa meni nomimni tarixda koldirar deb uylagan. Afsuski, u fakat uzini
nomini abadiy kila oldi. Chunki yunon tilidan uning ismining «otasiga sharaf» deb
tarjima kilindi. Xurmatli bilimdonlar, kim u, kaysi tarixiy shaxs?
953-savol. Al`bert Eynshteyn interv`yularidan birida: Meni odamlar nima
deb atashsa, atashsinu, ammo sexrgar deyishlarini yoktirmayman. Men sexrgarlik
bilan, sexr-joduni kuchi orkali kun kuruvchi kishilarni…. 3 ta nukta deb atamayman,
ular bor-yugi kuz buyamachilar xolos. Xurmatli bilimdonlar, Eynshteyn sexrgarlarni
kimlar deb atamaslikka chakirgan.
954-savol. Ma'rifat Xolova. Shaxrisabz tumani Dukcha kishlogidan.
1226 yilda Xorazmshox Jaloliddin Manguberdi bu davlatni egallagan. 13-asr
birinchi yarmida mug'ullar ko'liga o'tadi. 14-asr 2-yarmida Amir Temur bu davlatni
bosib oladi. Deyarli 19-asrgacha bu kichik davlatni dam Eron, dam Turkiya uz
tasarrufda ushlagan. 19-asr 2-yarmida bu davlatni Rossiya egallaydi. Xurmatli
bilimdonlar, xozirda Uzbekiston singari mustakil bu davlat nomini toping?
955-savol. Jizzax viloyati Jizzax tumani Uch tepa daxasidan Baxtiyor
Turaev.
Tegirmon insoniyatning eng ezgu ixtirolaridan biri Turkistonda tegirmon
toshlari ilgarilari xukizlar, otlar yordamida aylantirilardi. Yevropada esa shamol A.Abdullaev
“Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
tegirmonlari yordamida bugdoy unga aylantirilgan. Gollandiyada xam shamol
tegirmonlari juda kup bulgan, lekin ular shamol tegirmonlarini yoktirishmagan.
Shuning uchun tegirmonlar axoli yashash joyidan 3-4 chakirim nariga urnatilgan. Savol:
nega ular shamol tegirmonini uzokda bulishidan manfaatdor bulishgan?
956. -savol Frantsuz faylasufi va yozuvchisi Vol`ter inson psixologiyasini
mukammal urgangan shaxs sifatida yodda kolgan. Ayniksa, ayollar ichki dunyosini
bilishga butun umrini bagishlagan. Uzini ta'kidlashicha, kupchilik ayollarni ichida sir
turmaydi – deyishadi. Vol`ter aksincha ular uzlari bilan boglik bir ma'lumotni uta
sir saklashadi. Vol`ter nakadar xak ekanligiga siz xam tugri javobni eshitib ishonch
xosil kilasiz. Savol: Vol`ter kanday sirni nazarda tutgan?
957-savol. Internet savoli. Muallif Mamlakat Xujaeva Toshkent
shaxridan.
Undan bizga 32 ta meros kolgan. Avrora, shiddatkor va xokazo. Xatto 14-chisi
nomini bilmokchi bulsangiz, osmondan kidirasiz. Xurmatli bilimdonlar, yukoridagi
meros muallifini toping.
958-savol. Kursatuvimizning azaliy bir mavzusi bor. Uylanish mavzusi.
Uylanish oldidan albatta tanishuv bulib utadi. Masalan, zakovatchilardan kimdur,
masalan Nodir ilk bora uchrashuvga chikkanda, bulgusi umr yuldoshida yaxshi taassurot
uygotishi uchun, uzining bilimi, didi yukori ekanligini namoyish etmokchi bulsa,biron- 
bir mashxur kitobni sovga kilishi mumkin, masalan Xaruki Murakamining biron-bir
romanini. Tailandda yigitlar birinchi uchrashuvdayok kizlarga tennis raketkasi sovga
kilishayapti. Nima sababdanligini aytmay turib, sizlarga savolni beraman, 1990
yildan keyin Xindistonlik yigitlar, kizlarga kuprok nima sovga kilishmokda?
959-savol. Pablo Pikasso hayoti davomida 1885 ta kartina, 7089 ta rasm, 1228
ta…. 3 ta nukta muallifi bulgan. Savol: 1228 ta nimaning muallifi?
960-savol. Nega siz rasmlaringizni kingir-kiyshik kilib chizasiz – deb
berilgan savolga, Pikassoning kariyib shiorga aylanib ketgan iborasi kanday edi?
961-savol. Konfuttsiy ta'limotiga kulok tutsangiz, agar siz u ishni amalga
oshirishni boshlasangiz biroz uylang. Unga xam, menga xam bu ish kerak emas deb
uzingizni bu yuldan kaytarib kuring. Agar kaytara olmasangiz, mayli unda yana uzingiz
bilasiz. Lekin avval 2 ta chukur kazib kuying.
Xurmatli bilimdonlar, mashxur va betakror Konfuttsiy nimadan sizni
kaytarmokchi?
962-savol. Voxidjon Jabborov. Namangan viloyati Mingbulok tumani
Kuprikboshi kishlogidan.
Uzim uta tortinchokmann. Bir chekkada turganim uchun bulsa kerak. Turtta bir- 
biridan shux, tupolonchi akalarim bor. Ular meni juda extiyot kilishadi. Lekin ular
boshkalar bilan yokalashib kolsa, men xam karab turmayman. Jigarchilik-aka-uka
darrov yokasidan olamiz. Akalarimdan kura kuprok men sulxparvarman. Darrov meni 
A.Abdullaev
“Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
elchi kilib saylashadi. Tinchlikka nima yetsin. Xurmatli bilimdonlar, yukoridagi
monolog muallifini toping.
963-savol. «Usta va Margarita» asari personaji Pontiy Pilat uni
bekarorlikda ayblaydi. Va u kaysidur ma'noda xak. Aynan uning bekarorligidan
foydalanib, kup yomon ishlar sodir buladi. Uni yuk paytidan ayrimlar foydalanib,
kup xufiya ishlar va jinoyatlarni sodir etadilar. Xurmatli bilimdonlar, Pontiy
Pilat nimani bekarorlikda ayblamokda?
964-savol. Usmon Raximov. Jizzax viloyati Zafarobod shaxaridan.
Rustam Jabborov! Odillik, xakkoniylik suzlariga eng yakin sinonim suzni ayta
olasizmi? Tenglik. Tenglik suzi ancha yakin. kadimgi Misr xalki yozuvlarida «odillik»
suzi tuyakush patlari bilan izoxlangan. Xurmatli bilimdonlar, bir dakikadan sung
nega aynan tuyakush patlari orkali u suzni ifodalashganligini aytasiz.
Javob: Tuyakush patlari xammasi bir xil uzunlikda buladi. Odillik barchaga
barobar bulishiga ishora kilishgan.
965-savol. Jamshid Valiev. Kamoliddin Bexzod nomidagi Milliy
Rassomchilik va Dizayn Instituti talabasi.
Marxamat, 19-asr boshlarida ijod kilgan Jan Fransua Millening «Anjelyus»
asari olib chikilsin. Dexkon va uning xotini bum-bush dala fonida tasvirlangan.
Ajoyib asar! Xurmatli bilimdonlar, dikkat bilan karang va eshitib kuring, xa, xa
eshitib kuring va 1 dakik-savol adan keyin bu asardan nimaning ovozi kelayotganini
bizga aytasiz.
966-savol. Alisher Toshboev. Namangan viloyati Norin tumani Dumar
kishlogidan.
Uni kulimga olib guyo ichganday buldim. Tuyib xidlab yuzlarimga surtdim,
sungra bilaklarimga urab boshim uzra kutardim va uni oyoklarim ostiga tashladim va
bundan kunglim tulmay uni yana kulimga oldim va shundagina jismu-jonim orom topdi.
Xurmatli bilimdonlar yukorida kanday jarayon ta'riflanmokda.
967-savol. Qobilbek Nazarov. Samarkand viloyati Jomboy tumani Toshkent
kurgoni 2-uydan.
Tarixchi Xondamir uzining esdaliklarida u shaxarga shunday ta'rif bergan:
Bir shaxar kurdimki, atrofida binolaridan chorboglar bulib, undan Eram
bogining dilida dogi bor… Suvi esa obi hayotdir yuk-yuk, obi-hayot uning kiyosidan
xijolatda zulmatga chekinadi. Bugdoyi xakida aytilsa, negadur Makka shaxri yodga
olinadi. Xurmatli bilimdonlar, ushbu shaxar nomini toping.
968-savol. Samarkand viloyati Narpay tumani Ravot kishlogidan G'olib
Yuldoshev.
Marxamat, «Zakovat» sandikchasi olib chikilsin. Keyingi paytlarda bukok
kasali bilan ogriganlar kupayib ketayapti. Asosan ayollarda bu kasal keng tarkalgan.
Yod dengizda kup bulgani bois, dengiz yakinida yashovchilarda bu kasal kuzatilmaydi.
Endi xurmatli bilimdonlar! Bukok tananing kaysi kismida joylashganligini uylang,
dengizdan xam foydalaning, albatta ayollarni xam yoddan chikarmang. Savol
sandikchada nima bor?
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
969-savol. Qadimdan mexmonxonalar urnida karvonsaroylar ishlagan. Shaxarga
kelgan, tunashga joyi yuk kishilar karvonsaroydan panox topib ketishgan. G'arb
dunyosida xam otellar, mexmonxonalar urnida musofirxonalar bulgan. kizigi bu
musofirxonalar monastirlar koshida ochilgan. Va negadur u joyni shunday
nomlashganki, bugun biz u nom bilan boshka muassasani ataymiz. Xurmatli
bilimdonlar, ~arbda musofirxonalar kanday nom bilan atalgan?
970-savol. Maksud Sharopov savoli.
Soxibkiron Amir Temur nabirasi Amirzoda Muxammad Sulton Xindistonga
yurish avvalidagi kengashda: Xindistonni zabt etishga 3 ta tusik bor. 1-daryo va
tukaylar; 2-tulik kurollangan sipoxiylar; 3-tusik sifatida Amirzoda nimalarni
keltiradi?

---

971-savol. Baxtiyor Qaxxorov. «Zakovat» klubi a'zosi.
Bu shaxarcha shoiru-shoiralar ijod maxsuli. Bir karaganda kiyikning bir turi
xam shu shaxarcha nomi bilan atalgan. Rossiyadagi bir avtomobil nomi xam shu
shaxarcha nomiga juda yakin. Savol muallifi Baxtiyor kaxxorov kaysi guzal shaxarda
tugilgan?
972-savol. Marxamat, «Zakovat» sandikchasi olib chikilsin. Sandikchadagi
narsa kimlar uchundir san'at, kim uchundir – fan-ilm, yana kimlar uchundir oddiy
hayot. Aynan undagi xolatlardan kelib chikib uni san'atga xam, ilmu-fanga xam, hayotga
xam kiyoslash mumkin. Savol: sandikchada nima bor?
973-savol. Amir Temur tuzuklari jamiyatning barcha a'zolarini xukukiy,
axlokiy,diniy tomondan nazorat kilishga va ximoyalashga karatilgan majmuadir.
Temur tuzuklarida xatto xarbiy asirlar konunlar asosida xukuklari belgilab
berilgan. Unga binoan aytiladiki, xarbiy asirlar joylashgan lagerda 3 narsa
bulmogi kerak deyilgan. 1-albatta shifoxona, 2-chisi diniy mazxabiga karab ibodatga
sharoit. 3-narsa nafakat asirdagilarga, u xammaga zarur. Savol u nima?
974-savol. Undan kuprok jonzotlar joy egallagan. Masalan sher, fil, ilon, ot
va turli kushlar. Xush, bir uylab kuring, yukorida sanalgan jonzotlar ichida sizu- 
bizga eng yakini kilib nima kabul kilingan?
975-savol. Xushnud! Agar siz uyin tugagach, keta-turib yoningizdagi sherigingizni
ruchkasini bildirmay, chuntagingizga solib ketsangiz, balkim dunyodagi eng kichik
ugirlikni sodir etgan bulasiz. Albatta, katta-katta ugirliklar oldida sizni bu
ugirligingiz xech narsa emas. Tugrimi: Tugri deb tagin, tekislab ketmang, uyindan
keyin, xazil. Endi savolni eshiting. Vil`yam Shekspir uni dunyodagi eng katta ugri deb
xisoblagan. Jisman eng katta, eng ogir ugru, u. Savol: 1 dakikadan sung eng
katta
ugrini topasiz.
976-savol. Rim armiyasida xar bir legionda maxsus aravalarda, kafas ichida
bir nechta jonzotlar olib yurilgan. Ularga bitta bokuvchi va aravakash karab yurishgan.
U jonzotlarni urishda urni juda katta bulgan. Tugri ular xech kim bilan jang
kilishmagan. Xush, uylab kuringchi, bu kanday begubor jonzotlar bulishi mumkin?
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
977-savol. Xitoy kup kursatkichlar buyicha dunyoda birinchi urinda turadi. Bir
kursatkich bor, agar Uzbekistonga solishtirsak, bu 5 tani tashkil etsa, Xitoyda eng kup
u 14 tani tashkil etadi. Darvoke, 2000 yildan keyin bu kursatkich yana bittaga oshdi.
Xush, nimalar soni Xitoyda 15 ta buldi?
978-savol. Insoniyat rivojida erkaklarning xissasi bekiyos. Zebo, meni tugri
tushunasiz deb uylayman. Siz 5 ta yigitchalarga sardorlik xam kilayapsiz, buni ustiga.
Ammo yurt boshiga ish tushsa, birinchi bulib mard yigitlar koriga yaraydi. Shuning uchun
ugil bolalarni tarbiyasi bilan mukammal shugullanmok kerak – deb yozgan edi
faylasuf Aflotun. Aflotun yigitning mardligi kachon bilinadi, u nafakat otda
yurish kilich chopish, ilmu arkon urganishida balki mardlikka, jasurlikka zid bir
tuygu, xis xam yigit kurkiga-kurk bagishlaydi – degan. Savol: kanday xis yigitni
barkamol kiladi?
979-savol. 19-asr oxirlariga kelib ogir metallurgiya juda rivojlanib
ketadi. Germaniya, Angliya, Rossiya kabi davlatlar bu soxada yetakchilik kiladi. Aynan
shu davlatlarda metallurgiya zavodlari kupayib ketadi. Buyurtmachilar metall
zavodlariga aynan bir narsani zakaz kilishar edi. Xurmatli bilimdonlar, 19-asr
oxirida kanday metalldan tayyorlangan maxsulotga talab oshadi?
980-savol. Bel`giyaning Bryugge shaxrida kup yangiliklarga asos solingan.
Birgina ilk bora Bryuggedagi kuprik ostida uz ishini boshlagan. Kup yarmarkalar, turli
tijorat shartnomalari shu shaxarda amalga oshar edi. Bryugge shaxrida yana shunday bir
narsa ilk bor yaratilganki, bugun usiz kup ishlarimiz ulda-julda kolib ketar edi.
Xozir oramizda xam darvoke u narsa kuplab topiladi. Savol: bugun oramizda nima
kuplab topiladi?
981-savol. Jizzax viloyati Zomin tumani kanchli kishlogidan Sherali
kuvondikov.
1913 yili 10 oktyabrda AkSH prezidentlaridan biri bulgan Vudro Vil`son
roppa-rosa soat 9.00 da Ok uyda oltin tugmachani bosdi. Natijada orzikib kutilgan
vokea sodir buldi. Savol: kanday kuvonchli vokea bulib utdi?
982-savol. Surxondaryo viloyati kizirik tumani Obodon kishlogidan Rustam
Ulaev.
A.Dyuma Askanio romanida Oltin buyumdan kura, sopol buyumning umri va
shuxrati bokiydir degan. Savol: u nimani nazarda tutgan?
983-savol. Toshkent shaxar Shayxontoxur tumani Eshon Boboxon kuchasi 67-uy,
12-xonadondan Yokubjonov Maxamadali. Uzbekiston xavo yullari kompaniyasi xodimi.
U kishi AkShning Viskonsin shtatida 1855 yilda tugilgan. U avval sotuvchi, ish
boshkaruvchi, firma raxbari lavozimlarida ishlagan. 1901 yilda u katta bir ixtiroga
patent olib, unga uz nomini bergan. Xozirda bu katta kontsernda Durasell
batareykalari, Oral-V tish shyotkalari, Braun elekr asboblari ishlab chikaradi.
Uzini ilk ixtirosini sanamadik. Uni siz topasiz. Vakt ketti.
984-savol. Xurramov Rabbim. Samarkand viloyati Urgut tumani Baxrin
j/xdan. A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
karang uni bunday nomlanishiga kompozitorlar sabab bulishgan ekan. kushiklar
yozilgan, kogozlarni dastalab ukishga kulay kilib kuyishgan. Bu dastani shunday deb
nomlashganki, bugun juda kupchiligimiz uni ulardek ataymiz. Aytingchi, u kogozlar
yigmasini kanday ataymiz?
985-savol. Toshkent Aloka Texnologiyalar Universitet talabasi Eldor
Akramov.
Germaniyaning Karlsrue shaxridagi eng katta taksoparklardan birining
xaydovchilari ishga chikish oldidan 2 kutidan shirinliklar olishadi. Uz navbatida
xaydovchilar bu shirinliklarni ayrim mijozlarga bepul tarkatishadi. Savolim
shunday nega ayrim yulovchilarga shirinliklar bepul taklif etiladi?
986-savol. Nodira Abdullaeva. Navoiy viloyati Xatirchi tumanidan.
kadimgi Rimda fukarolardan xam ularni soni kup degan gaplar yurardi.
Xakikatdan xam kuchalarda odamlardan kura ularga kuprok duch kelasiz. Oddiy
rimliklar, «ular bir-biridan chiroyligu, lekin boshi fikr yuritmagani chatok-da» -
deb kulib kuyishadi. Savol: yukorida nima xususda gap ketmokda?
987-savol. Sharofat Juraeva. Fargona viloyati Uzbekiston tumani Mirrix
kishlogidan.
Orangizda turmushga chikmaganlar xam, turmush kurganlar xam bor. Uzbek urf- 
odatlaridan xabaringiz kisman bulsa xam bor deb uylayman. kadimda turkiy
zodagonlar bir-birlariga kuda bulish arafasi sovgalar yuborishgan bir- 
birlarinikiga. Kelin bulgusining xonadoniga kuyov tomondan ot, tuya, koramol, kiyim- 
kechaklar yuborilgan. 9 tadan berish rusum bulganidan xabardorsiz. Xatto qullar
yuborish xam nazarda tutilgan. Lekin qullar soni 9 ta bulmagan. Savol: nechta bulgan?
988-savol. Maxamadali Mamajonov. Fargona viloyati kuva tumani Jomiy
kuchasi 8-uydan.
Tasavvur kiling, siz Yaponiyalik kotibalar tayyorlash kursi talabasisiz. Kursni
bitirganingizda sizga 2 ta diplom topshiriladi. 1-kotibalik diplomi, 2-si yapon urf- 
odatidan kelib chikib aytsak moxir «otyakumi» deb ataladi. Agar sizda 2-diplom
bulmasa, tuzukrok ishdan xomtama bulmang. Savol: moxir otyakumi nima ish bilan
shugullanadi?
989-savol. Surxondaryo viloyati Shurchi tumani Tolli sh/xdan Shavkat
Eshmatov savoli.
Xazrat Abu Xamid al G'azzoliy 12-asr ibtidosida shunday xikmat yozmishlar:
«Ibroxim Adxam roxiblarni kurib, xar kuni ibodat bilan mashgulsizlar, oshu- 
nonni kaydan topib yersizlar – deb bergan savoliga buni bizga rizk bergandan
suragin- debdilar.
«Tegirmonini bergan bugdoyini xam bergusidur» - deb javob kilibdurlar.
Xurmatli bilimdonlar, aytingchi tegirmon deb ular nimani nazarda tutganlar?
Iloji bulsa uta anik javob bering.
990-savol. Shavkat Ermatov. Surxondaryo viloyati Shurchi tumani Tolli
sh/xdan. A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
Soxibkiron A.Temur lashkarida aloxida 300 ga yakin sipoxlar bulgan. Bir
rotadek gap. Ular kullarida duxul, nakkosh, nodir, tabal, kovarga, chabchig, bug, nafir,
tirsakki kabilar bilan jangga kirardilar. Aytingchi, ular jangda kanday vazifani
bajarishgan?
991-savol. Tulkin Juraev. Sirdaryo viloyati Boyovut tumanidagi 16-maktab
direktor muovini.
Tabiat bilan doimo yuzma-yuz buluvchi kasblardan biri – chuponlik. Chuponlar
baxordan to kech kuzgacha kuylarini dala-dashtlarda bokib, kishga yakin otarlarga
kaytarishadi. Uz ishining moxir ustasi bulgan chuponlar kuylar saklanadigan
kutonlarga kuylarni kiritmasdan besh-un kun kura atrofida kuylarni saklashib,
shundan keyingina kuraga kiritishadi. Nima deb uylaysiz, nega ular kuylarni avval
kura tashkarisida saklashadi?
992-savol. Dunyodagi eng keksa axborot agentliklaridan biri bu – Reyter
xisoblanadi. Reyter axborot agentligi tashkil topganidan to 20-asr 2-yarmigacha
agentlik muxbirlari ruyxatidan ular xam joy egallagan edilar. Savol: kanday
xodimlar suralmokda?
993-savol. Qadimgi kirgiz xonlarining va kabilalarining uz tug'lari bulgan.
Usha avlodni, kabilani ifodalovchi belgilar va ranglar bilan tasvirlangan.
Aytingchi, Manas baxodir avlodining tug'i kaysi rangda bulgan?
994-savol. Toshpulat Ruziev. Toshkent tumani Xasanboy kishlogidan.
Insonlar ongida xona eshiklari uyining yon devorini orasiga urnatilishi
odatiy xoldir. Aytishingiz mumkin, nima eshik yon tomonda bulmay tomda buladimi –
deb. Yer yuzida shunday bir xudud borki, xonalar tomiga xam eshiklar urnatiladi. Xa,
xa kerak bulsa uyingizga tomdan kirib tomdan chikasiz. Xurmatli bilimdonlar, nega u
xududda odamlar uylariga tomdan kirib, tomdan chikishga majbur buladilar va
albatta u kaysi xududda?
995-savol. Xasan Jabborov. Karmana shaxar Mukimiy kuchasi 11-uy.
Falonchi. Sizni kadrdon dustingiz bormi? Nechta? Dust bitta yo ikkita xam
bulishi mumkin, bir nechta xam bulishi mumkin. Faylasuf va tarixchi Plutarx bir
ajralmas dusti xakida shunday suzlarni koldirgan. «Bu dustimni men yoktirmayman,
uzini fikri yuk, xa desam xa deydi, yuk desam yuk deydi. Uzini fikri yuk. Shuyam dust
buldi-yu. Afsuski, undan kechishni iloji yuk». Xurmatli bilimdonlar, Plutarx kanaka
ajralmas dusti xakida yozgan?
996-savol. Azamat Tilovov. kashkadaryo viloyati Chirokchi tumani koratelpak
kishlogi.
Yapon teatrlarida tomoshabinlar xuddi ibodatga borgandek borishar ekan.
Teatr ular uchun mukaddas joy bulgani uchun xam uzlarini ibodatxonaga kelgandek
tutishadi. Shundan bulsa kerak, bironta yapon teatrida uni topolmaysiz. Chunki xech kim
ibodat paytida u ishini kilmaydi. Biz xam ibodatga borganda kilmaymiz u ishni.
Ammo teatrda kilamiz u ishni. Savol: yapon teatrlarida nima bulmaydi?

---

 A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
997-savol. Pol`shaning Zakopan shaxrida 1989 yili shaxmat buyicha jaxon
birinchiligi utkazilgan. Bu musobakaga bagishlab chikarilgan markada bir shaxmat
figurasi, inson kafti va barmoklari tasvirlangan. Kaft va barmoklar bir ma'noni
bildirgan. Savol: u birinchilik kimlar orasida tashkil etilgan?
998-savol. Zoxida Urinboeva. Fargona shaxar A.Temur kuchasi 235-uy.
Insondagi eng kimmatli narsa bu vakt. Rim faylasufi Senekaning fikricha,
sizning vaktingizni ugrisi aynan ular ekan. Xurmatli bilimdonlar, eng kup
vaktingizni ugrisi kimlar? Toping, vakt ketti.
999-savol. Zumrad Chorieva. Tojikiston Respublikasi Xatlon viloyati
Kabdiyon tumanidan.
X.Kolumb eskadriliyasi matrosi Rodrigo de Trianning nomi tarixda kolgan.
Ammo matros umrini oxirigacha uziga va'da kilingan 10 ming tilla tangani ololmay
bu dunyodan utib ketgan. Savol: kanday xizmatiga u mukofotni ololmagan?
1000-savol. G'ulomjon Dexkonov. Namangan viloyati Norin tumani Chuja
kishlogidan.
Bir zukko shogird dono ustozidan surabdi: «Farzand bilan shogirdning farki
nimada? Farzand ota va ona unga hayot berganlari uchun xar ikkalasi oldida
burchlidur. Shogird esa fakat ustozi oldidagina burchlidur».
Shogird uylanib turib:
«Shogirdlik afzalmi yoki farzand bulmoklikmi?»
Ustoz javob kildi: «Uzing tanla!»
Savol: shogird kanday karor kabul kiladi?
1001-savol. Qashkadaryo viloyati Shaxrisabz tumani Isabek kuchasi 63-uydan
Xolikova Mavjuda.
Marxamat, ieroglif, Misrda paydo bulgan ieroglif olib chikilsin. Xurmatli
bilimdonlar dikkat bilan karasangiz, bu lentasimon ieroglifda juda uzun ma'no
bor. Savol: u kanday ma'noni bildiradi?
1002-savol. Adxam Sattorov. Namangan viloyati Kosonsoy tumani Chindovur
kishlogidan.
Tarixchi Narshaxiyning yozishicha, A.Temur armiyasiga 17 yoshdan lashkarlar kabul
kilingan. Ammo ular uzok mashklardan keyingina pishigach, jangga chikarilgan. Amir
Temur uylab topgan mashgulotlar ichida galatilariyam bulgan. Masalan, yigitlarning
2 oyogi orasiga kattakon tosh kistirib uzokka yugurish musobakAsi bulgan. Aytingchi, bu
mashgulot bulgusi jangchilarni nimaga tayyorlagan?
1003-savol. Bu ixtirochi hayoti davomida kupgina yangiliklarga mualliflik
kilgan. Par bilan yuradigan samolyot, zanjir gildirakli traktor va x.k. Ammo u uz
nomini millionlab kishilarni ulimiga sabab bulgan ixtirosiga bergan. Sezayapgan
bulsangiz, u kandaydir kurol yaratib unga uz nomini bergan. Xatto usha ixtirosi uchun
baron tituliga xam erishgan. Usha baronning ismi-sharifi kim bulgan?
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
1004-savol. Ertaklarni asosan bolalar yaxshi kurib eshitishadi. G.X.Anderson
yurti Daniyada uning ertaklari audio kassetalarda sotiladi. Uni nafakat bolalar,
ayrim toifa kattalar xam eshitishini xush kurar ekanlar. Savol: nima ularni bunday
ertaklar tinglashga majbur kiladi?
1005-savol. Ekolog olimlarning fikricha, «Injil» kitobi juda kuplab
xayvonat dunyosini yuk bulib ketishidan asragan ekan.
Savol: Injilda nima yozilganki, xayvonlarni kup turini yukolib ketishining
oldi olingan?
1006-savol. Zoopark – bu xayvonat dunyosini insonlarga yakinlashtirishda eng
katta xizmat kilmokda. Zooparklarning yana bir foydasi bu xayvonlarni urganishda
laboratoriya xamdir. Kuala-Lumpurda dunyodagi eng katta zoopark mavjud. Zooparkdagi
olimlar xayvonlarni bir-biri bilan dustlashishi mumkinmi degan savolga javob
izlab kurishgan. Fil bilan ot bemalol bir katakda yashashi, sher bilan itni xam bir
kafasda bokib kurib, shunday xulosaga kelishdi: yukoridagi xayvonlar bir-biri bilan
bemalol yashab ketishi mumkin ekan. Lekin bir xolatda ular xech kachon dustlasha
olishmasligi ma'lum bulgan. Savol: kanday xolatda?
1007-savol. Qadimgi Eron madrasalarida mantik darslarida xam utilgan.
Chunki bilimli odam chukur muloxazali va donishmandnamo fikrlar karshisida ojiz
kolmasligi kerak. Savollar chiston tarzida, ya'ni she'riy kilib berilgan. Savol:
muallifi xam sizlarga usha savollardan birini bermokchilar.
«U bir ko'rimli tarvuz misoldur,
Polizda o'smas, xosilga kirmas.
Atrofin aylanib rosa karasang,
Yettita yul bordur tarvuz ichiga»
Aytingchi, xurmatli bilimdonlar u nedur, tarvuzga kiyoslangan. Va yettita yulni
xam kursating bizga. Vakt ketti.
1008-savol. Falonchi! Siz va'da kilgan ishingizni doimo uz vaktida ado
etasizmi? Va'dani berasizu, ammo ado etmaysiz, shundaymi? Konfuttsiy ta'limotida
shu xususda aloxida bayon etilgan. Falonchi! Mana siz va'da berib uz vaktida ado
etsangiz, siz oddiygina insoniy madaniyat, tarbiyani bajargan bulasiz. Agar va'da
berib bajarmasangiz-oddiy insoniy tarbiyani yetishmasligidan deb bilish mumkin.
Xurmatli bilimdonlar! Konfuttsiy 3-xolatdagi kishilarni uta tarbiyali, dono
va mu'jizakorlar deb atagan. Savol: 3-toifa kishilar yukoridagi xolatda kanday
xarakat kiladilar?
1009-savol. Uz.M.U. jurnalistika fakul`teti talabasi Aziz Karimov.
Paygambarimiz Muxammad sallaloxu alayxu vassallam o'n ming ko'shin bilan
Makkani kamal kiladilar. O'n ming ko'shin bilan kal'ani zabt etish bu aklsizlik edi.
Ammo idrokli paygambarimiz tuni bilan bir tadbir ko'llab rakibga ruxiy ta'sir
o'tkazib chikadilar. Ertalab Makka Paygambarimiz lashkarlariga taslim bo'ladi.
Aytingchi, Zakovatli Muxammad sallaloxu alayxu vassallam kanday tadbir ko'llagan
edi?
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
1010-savol. Uz.M.U. jurnalistika fakul`teti talabasi Aziz Karimov.
1891 yili «London tayms» gazetasida bir e'lon paydo buladi. 18 yoshli katta
boylik meros kolgan bir boyvuchcha qiz o'ziga turmush o'rtok kidirayotganini e'lon
kildiradi. Va o'z manzilini kursatadi. kizchani da'vogarlar maktublarga kumib
tashlashadi. Aslida bu kizcha xiyla ishlatgan edi. Savol: uning bu xiyladan maksadi
nima edi?
1011-savol. Avstraliyada yashaydigan Kaola ayigi, ozik-ovkatni tanlab yeyishi
uchungina fakat yashil kit'ada yashay olishi isbotlangan. Gap shundaki, u fakat
evkalipt barglarini iste'mol kiladi. 30 ga yakin evkalipt daraxt navlari bulsa,
shundan 10 ga yakin navlarinigina bargini iste'mol kiladi. Kaola xakida tulik
ma'lumotga ega bulganlar, uning yana bir ajoyib xislatini bilishi mumkin. Shundan
kelib chikib, savol kuyidagicha kuyiladi: Kaola – aborigenlar tilida nima degani?
1012-savol. Uzbek tilida ishlatiladigan bir ibora turli ma'nolarda
ishlatilishi mumkin. Masalan, «uyda sichkonlar xassa tayanib yuribdi», – degan ibora.
Bu oilani kambagalligini kursatadi. Yoki aksincha «u kishini kuli uzun, xar yerga
yetadi», bilingki badavlat kishilarga nisbatan ishlatiladi – bu ibora.
Agar AkShliklarga «Amerikadagi eng uzun kulni topingchi» deb surov utkazilsa,
ularning kupchiligi nima deb javob berar edi.
1013-savol. Beruniy fikricha, insonga uni extiyojlar uchun bergan. Ammo inson
kalbi uni uzi uchun eng makbul vosita deb bilishi uchun xam vakt zarur deb aytadi.
Demak, unga extiyoj sezish uchun xam insonda unga nisbatan nafakat extiyoj, balki
xalol kalb xam zarur ekan. Yukorida Beruniy nima xakida suz yuritgan?
1014-savol. Ilon pust tashlashidan xabaringiz bor. karang kurbaka xam, baka
xam pust tashlar ekan. Ilondan farkli bakaning pustini xech kim kurmaydi. Savol: uni
pusti kaerga yukoladi?
1015-savol. Sherzod kurbonov. kashkadaryo viloyati Qamashi shaxridan.
Xitoyda bu oddiy odamlar uchun 1500 ta, ishchi-xizmatchilarda sal kuprok 1800
ta, tulik ma'lumot egalarida 3000 ta. Savol: bu kursatkich nimani anglatadi?
1016-savol. Iroda Karimova. Xorazm viloyati Xiva tumani Ogaxiy sh/xdan.
kadimdan shark donishmandlari uzaro munozaralar, baxslar utkazib turishgan.
Ayollar va erkaklar xususidagi majlisda bir donishmand: «erkaklarni kelajagi
porlok bulsa bu yaxshi» - desa, yana bir alloma ayollar xakida shunday fikr
bildiribdi. 2-chi alloma ayollar xakida kanday fikr bildirgan?
1017-savol. 1990 yilgi ot poygalarida xar bir turnirda sovrinlar mikdori
1,5; 2 barobarga kupaygani dikkatga sazovordir. Ammo keyingi yili, undan keyingi bir
necha yillar davomida sovrin xajmi oshmadi. Savol: yana kachon oshgan deb uylaysiz? 
A.Abdullaev
“Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
1018-savol. Doniyor Madaliev. Fargona viloyati Yozyovon tumani koratepa
kishlogidan.
17-18 asrlar Shotlandiya. Yarim tun. Shotland surnayi motam kuyini chalmokda.
Odatda vafot etgan kishini sunggi manzilga kuzatish payti bunday Musika yangraydi.
Xakikatdan xam bir shotlandiyalikni kumish marosimi bulmokda. Nega usha paytlari
yarim kechasi bu ish amalga oshirilgan?
1019. Toshkent shaxridan Ikrom Ismoilov.
Bu yorug olam 4 unsurdan tashkil etilgani – bu yangilik emas. Olov, tuprok, xavo,
suv. Rakamlarni xush kuruvchi Pifagor ularni 1,2,3,4 sonlar bilan belgilagan.
Aytingchi, Pifagor butun dunyoni kaysi rakam bilan belgilagan?
1020. Kitob chop etish bugun ul`tra zamonaviy texnologiyalar asosida tashkil
etilgan. kadimdan kitobni xar bir nusxasi kulda kuchirilgan. Bu ish bilan xattotlar
shugullanishgan. Shark xattotlari uz davrining moxir san'atkorlari bulishgan. Xar
bir xattot kitob sungida uz ismi-sharifini yozishdan avval, odob bilan bir jumla
gapni albatta yozishi shart bulgan. Bir dakika uylab, usha jumlani bizga topib ayting.
1021. Bobir Imomov savoli.
Angliya, Vengriya, Gollandiya, Xindiston, Ispaniya, Italiya, Ukraina va Frantsiya,
shuningdek Sitsiliya, Shotlandiya, Kataloniya, Skandinaviya. Bu nomlarni fakat dunyo
xaritasida emas, Jorj Semekon aytganidek, umr xaritasida xam kurish mumkin. Jorj
Semenon nimani umr xaritasiga uxshatgan?
1022-savol. Qadimgi Xindistondagi kishlok xududlarida yashovchi dexkon
oilalari dalada xosil pishish oldidan ertalabdan kechgacha sholipoya atrofida
kushiklar aytib, rakslarga tushib, kuvlamachok, berkinmachok uyinlari uynab kunni kech
kilishgan. Xosilni yigmasdan oldin boshlanib ketgan bu bayramdan maksad nima
bulgan?

---

1023-savol. «Men kim falonchi! Bundan buyon na ogzaki, na yozma ravishda bu
jumlani tilga olmayman.
Davlat va din raxbarlari oldida kasam ichib aytamanki, men bu jumlani xech
kachon aytmaganman va aytmayman xam. Bundan keyin bu fikrni yana ilgari sursam
tavki-la'natga uchray. Rim. Minervo ibodatxonasi. 22-iyun 1633 yil. Imzo chek».
Imzoni urniga yana usha fikrni yozadi. Aytingchi u kim va kanday jumla xakida
suz ketmokda?
1024-savol. Toshkent viloyati kibray tumani Madaniyat sh/xdan Saodat
Jalilova savoli.
Bruney sultoni xar tong, nonushtadan sung davlat boshligi, moliya vaziri, ichki
ishlar vazirlari bilan kengash utkazadi. Bu kengash xar doim uz vaktida bulib utadi.
Xech kim bir dakikadayam kech kolmaydi. Aytingchi, nega bir necha yillardan beri bu
kengash uz vaktida boshlanadi?
1025-savol. Karmana shaxridan keksa jurnalist Xasan Jabborov. A.Abdullaev “Daqiqa
qadri” www.zakovat.mtrk.uz
Uni faylasuflar boshi va oxiri yuk abadiylik timsoli deb ta'riflashadi.
Xodimimizning chuntagida aynan usha narsa bor. Xodimimiz chuntagida nima bor?
1026-savol. Nurali Sharopov. Buxoro viloyati G'ijduvon tumani X.Olimjon
j/xdan.
Kanadaning Toronto shaxri dunyoning rivojlangan shaxarlaridan xisoblanadi.
U shaxar baland, xashamatli binolari bilan dong taratgan. Yana bu zamonaviy
shaxarda yuzlab telekanallar va radiokanallar ishlab turibdi. Dikkatingizni bir
telekanalga karataman. Bu Torontodagi eng kichik telekanal xisoblanadi. Chunki u
kanal 4-5 dakikalik yangiliklar bloki va kiska reklamalar uzatish bilan
shugullanadi. Va u dasturlarni ma'lum bir joylardagina kurish mumkin.
Tomoshabinlar soni xam chegaralangan. Aytingchi, bu telekanal uz dasturlarini
kaerda namoyish etadi.
1027-savol. Farrux Raxmatullaev. Toshkent shaxardan.
Ularning kiska umrlari butunlay azobda utadi. Ularning boshlari tanasidan
judo etilgach, kakshatgich ravishda kaltaklanadilar. Kuplarni ezib majaklab,
maydalab tashlaydilar. Bu xam yetmagandek kolganlarini umrbod kamokka tikadilar.
Shu zaylda uni umri tugadi dersiz. Adashdingiz tugamaydi. Xurmatli bilimdonlar,
kim yoki nima u azoblarda umri utgan. Vakt ketti.
1028-savol. Marxamat «Zakovat» sandikchasi olib chikilsin. Ruxshunoslarni
fikricha, sandikchadagi moslama uyda kim kuprok xukmron bulsa ularni kulida turar
ekan. Zamonaviy xonadonlarda u asosan otalarni kulida turadi. Keyin katta
farzandni kuliga, undan keyin kichikrok oila a'zolari kulidan, eng oxirida, eng kiska
fursatga xonadonni onasining kuliga tushadi. Aytingchi, sandikcha ichida nima bor?
1029-savol. Marxamat, «Zakovat» sandikchasi olib chikilsin.
Sandikcha ichidagi narsani dunyo xaritasi deyish xam mumkin. Bu xaritada
Yevropa, Avstraliya bilan chegaradosh emas, Osiyo Amerika kit'asi bilan chegaradosh
emas.Ammo sandiqchadagi xaritada Afrika xam Yevropa, xam Osiyo, xam Amerika, xam
Avstraliya bilan chegaradosh. Sandikchada kanday xarita bor?
1030-savol. «Zakovat» sandikchasi olib chikilsin.
Yapon siyosatchilari saylov kompaniyalar arafasi, uchrashuvlarga, odob nuktai- 
nazaridan va uzlarini pok inson ekanliklarini namoyish etmok maksadida
sandikchadagi kiyim bilan borishadi. Ular bu bilan uzlariga vijdonli va e'tiborli
shaxs imidjini yaratmokchi buladilar. Shundan bulsa kerak, bugun xam u e'tibor va
tantana belgisi sifatida kullanilmokda.
Savol: sandikchada nima bor?
1031-savol. «Zakovat» sandikchasi olib chikilsin.
Inglizlar uni ayol deb xisoblashadi. Eronda va boshka kup davlatlarda anik u –
erkak. Uni kushnisi esa barcha tillarda fakat erkak deb aytiladi. Birinchisini ayol
deb atadimi, erkak deb tushuniladimi farki yuk, ammo 2-chisini vazifasi juda katta.
U albatta erkak bulishi kerak. 1-chisi xam, 2-chisi xam sandikcha ichida turibdi.
Sandikchadagi 2 ta narsani nomma-nom ayting.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
1032-savol. Xind Braxmanlari bilasiz, jonzotlarni ozor bermaslik
tarafdorlari xisoblanishadi. Xatto kurt-kumurskalarni xam bexosdan bosib
olmaslikka xarakat kilishadi. Xaydarobod shaxrida Xind ruxoniylari yarador
kushlar uchun kasalxona ochishgan. Bir katakda yarador burgut, lochin, kirgiy kabi
kushlar, yana bir katakda tutikush, kanareyka, sa'va kabi kushlar, keyingi katakda tovus
kabutar, okkush kabi kushlar saklangan va x.k. Endi savolni eshiting. Kasalxonada bir
toifa kushlar kup saklanmaydi. Tez 1-yordam kursatilib, ulardan tez kutulishga
xarakat kilishadi. Sizlar kanday kushlar ekanligini va ulardan necha tez kutulishga
xarakat kilishlarini izoxini ayting.
1033-savol. Buxoro shaxri Jomiy kuchasi 12-uy 19-xonadonidan Bibish
Juraeva.
Xonlar, amirlar xukmronlik kilgan davrlarni eslang. Saroy ichida okkush,
ukki, kabutar kabi kushlar maxsus bokilgan. Va ularni patlari juda bakuvvat bulishi
uchun turli yemishlar bilan bokishgan. Xayolingizga kelgan birinchi oson fikrdan voz
kechib, aytingchi turli kattalikdagi kush patlaridan kaerda foydalanishgan?
1034-savol. Muzaffar Rustamjonov. Andijon shaxri Oltinkul kuchasi 110- 
uydan.
Shayx Najmiddin Kubro ta'limoti buyicha karalsa, ularni birinchisi –
islomga, keyingisi – iymonga, yana biri – ishonchga, undan keyingisi – tulik ishonchga,
yana biri – irfonga, oxirgi 2 tasidan bittasi xayajonga, ikkinchisi – exsonga
kiyoslanadi. Xurmatli bilimdonlar, yukorida nimalarning xislati aytib utiladi?
1035-savol. Gulnoza Axmedova. Navoiy viloyati kiziltepa tumanidan.
1858 yili frantsiyadagi bir jurnal amerikalik Pol Morfin xakida shunday
ma'lumot yozib koldirgan. U kuzi ojiz bulsa xam 10 ta shaxmat taxtasida kuzi ochik
shaxmatchilar bilan seans utkazdi. Va barchasida galaba kildi».
Jurnal uni amerikadan kelganiga, kuzi ojiz bulganiga, ya'ni kurmaganiga va
galaba kilganiga urg'u beradi. Xurmatli bilimdonlar, makolani ular kanday
nomlashgan?
1036-savol. Maxmudova Maxfuza. Buxoro viloyati Shofirkon tumanidan.
18-asrda Buxoroda xammomlar kurilib, xalk e'tiboriga sazovor bula boshlagan
paytlar. Xaftaning besh kuni xammomga kiruvchilar soni juda kup bulgan, lekin
payshanba va juma kunlari kiruvchilar juda kam bulgan. Savol: nega bu kunlari
odamlar kam bulgan?
1037-savol. Jumanazar Navruzov. Xorazm viloyati Shovot tumani Uzbekiston
sh/xdan.
Bugun futbol juda rivojlanib ketdi. Xakamlarga xam urinni boshkarish
kundan-kunga ogir bulib bormokda. Xatto xakamning maxsus ish kurollari xam paydo
bulgan. Xurmatli bilimdonlar 1 dakikadan sung futbol bosh xakamining bir ish
kurolini nomini aytasiz. U ish kuroli 90 minut mobaynida umuman xakamga kerak
bulmaydi. Uylash uchun vakt ketti.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
1038-savol. Indoneziya davlatida Grant asosida taxsil olayotgan Temur
Mirzaev yuborgan savolni ukiyman.
Dunyoning eng kurkam shaxarlaridan biri Kuala-Lumpur shaxridagi aeroportda
xamma narsa insonlar uchun badastur kilingan. Xashamatli restoranlar, kimmatbaxo
bar va dukonlar, masjid va xammomgacha mijozlar uchun xizmat kiladi. Ammo negadur
aeroport ichidagi barcha suv shaxobchalaridan (kranlaridan) zang bosgan suv okib
turadi. Xurmatli bilimdonlar nima uchun suv kranlaridan bunday iflos suvlar okib
turadi?
1039-savol. Marxamat, «Zakovat» sandikchasi olib chikilsin. Ispaniyada yirik
korridalardan sung eng kuchli matadorlar aniklanib, ularga sovga va pullardan
tashkari, 4-urinni olgan matadorga bukaning bir kulogi 3-urinni olganga yengilgan
bukaning ikkala kulogi, 2-urinni olganga 2 ta kulok va bukaning dumi topshiriladi.
Oliy urinni egallagan matador butun tomoshabinni xaykirigi ostida aniklanadi.
Sandikcha ichida oliy urin egasiga topshirilajak sovga bor. Savol: sandikchada nima
bor?
1040-savol. Nurmatjon Yusupov. Yaypan shaxar Abduraxmonov kuchasi 9 a uydan.
Ota-bobolarimiz daryo va soy suvlarini kishloklarga tarkatishda maxalliy suv
birligini kullashgan. Mirzakalon Ismoiliy, Yokubjon Shukurov kabi adiblarimiz uz
asarlarida shu suzdan foydalanishgan.
Taxminan 200 litr atrofidagi suvni ular shunday nomlashgan. Aynan uning 200
litr atrofida suv bera olishi uchun xam nomi usha yerdan olingan. Va u suv birligi
nomini toping.
1041-savol. Toshkent viloyati Urta-Chirchik tumani X.Olimjon nomli maktab
7-sinf ukuvchisi Moxinur Umrzokova.
Ularni avval loydan yasab, sung xumdonda sopol xoliga keltirib obdon
pishiriladi. Ularni tayyorlash uchun chilvir va chup zarur buladi. Ularni tayyorlashda
ishlatiladigan eng kerak narsani nomini aytmadim. Bir dakikadan sung tashkaridan 2
ta narsa olib kirishadi. Savol: nima olib kirishadi?
1042-savol. Yusupov Nurmatjon. Yaypan shaxar Abduraxmonov kuchasi 9 a uydan.
Marxamat, kemaning rasmi olib chikilsin. Xar kanday kemada xam, ma'lum bir
xajmda va ogirlikda yuk ortish tavsiya etiladi. Kemaning korpusiga 2 ta kator suv
chizigi (Vaterliniya) tortilgan.Siz 1 dakika muxlat ichida va Arximed konunidan
foydalangan xolatda,kema tashqarisidagi bu 2 ta chizikni vazifasini aniklab
bering.
1043-savol. Azizbek Kenjaev. Buxoro viloyati Kogon tumani Saroy
kishlogidan.
Janubiy Koreyada ota-onalar farzandlarini pishik-puxta, mustakil bulsin deb
ataylab shunday maktablarga berishar ekan. Xurmatli bilimdonlar, Janubiy
Koreyalik ota-onalar kanday maktab farzandlarini tezrok mustakil bulishini
ta'minlaydi deb uylashadi?
1044-savol. Yana Pirimkul kodirov, yana «Yulduzli tunlar» asariga murojaat
kilamiz. Bobur Mirzo Buratogning baland xushmanzara bir koya toshi ustiga xujra
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
kurdirmokchi buladi. Me'mor mulla Fazlitdin bu ishni a'lo darajada amalga
oshiradi. Xar bir nakshlarning uz ma'nosi borligi Bobur Mirzoning dikkatini
tortadi. Ayniksa, nakshi gulxan xujradan munosib joy olgani uni lol koldiradi.
Xurmatli bilimdonlar, me'mor nakshi gulxanni xonaning kaeridan tasvirlagan edi?
1045-savol. 20-asr oxirlaridagi ma'lumotni ukiyman: Yer yuzi axolisini 10%
ni, AkSH axolisining 5% ni, Angliya axolisining 7% ni ular tashkil kiladi.
Xindistonda bu rakam 60% ga yakin. Nima xakida suz ketmokda?
1046-savol. Marxamat, «Zakovat» sandikchasi olib chikilsin.
Uni kollektsiya kiluvchi kishilar Uzbekistonda xam topiladi. 20-asr boshlarida
ishlab chikarilganlarini xam saklab kolishgan. Sizlar uni kurgan bulsangiz xam
ishlatmagansiz. Balki G'anisher va B.Yokubovlar ishlatgan bulishi mumkin. Lekin uni
zamonaviysini deyarli xammangiz ishlatgansiz. Yangilari anchayin pishik, ammo xajmi
ancha kichkina sezganingizdek, sandikchada 2 ta narsa turibdi. Nimalar borligini
ayting?
1047-savol. Fayzulla kalandarov. Toshkent shaxar YU.Obod tumani 14-daxa
30-uy 18-xonadon.

---

«Zakovat» sandikchasi olib chikilsin. Dastlab 18-asrda Frantsiyadagi Sena
daryosining 4 daraja xaroratdagi bir kub detsimetr suvi olingan.
19-asr oxiriga kelib esa, iridiy-platina korishmasi ekvivalent sifatida
ishlatib kelinmokda. Sandikcha ichida yukorida ta'riflangan xammamiz biladigan
anik narsa bor. Savol: sandikchada anik nima bor?
1048-savol. Sherzod Qurbonov. kashkadaryo viloyati kamashi shaxar Navoiy
kuchasi 103-uydan.
1727 yili Angliyada Georg-II kirollik kilgan. kirol saroyida ular soni 31 ta
bulgan. Georg-II esa ular sonini 51 taga kupaytirgan. Bu ishga kabul kilinganlar
albatta sochlarini tagi bilan oldirishlari talab etilgan. Savol: nega ularni
sochlari oldirgan va albatta ular kimlar?
1049-savol. Abduvali Karimov. Jizzax viloyati Baxmal viloyati kushtepa
kishlogidan.
Falonchi! Siz yoktirmagan, xush kurmagan kishi bilan xamrox bulsangiz, albatta
sizga nokulaylik tugdiradi. Endi savolni eshiting. Ilonni yoktirmagan giyoxi bormi,
bor bulsa u kaerda usadi?
1050-savol. Guljaxon Abduraximova. Andijon viloyati Oltinkul tumani
Kumakay kishlogidan.
20-asr boshlarida ijodi boshlanib, 20-30-yillarda Ayni gullab, 1934 yili
adabiyot soxasida Nobel` mukofotiga erishgan yozuvchi I.Bunin jumbogiga dikkat
kiling. U joy misli tobut. Fakat kopkogi yuk tobut xalos. Juda xam chukurda. kopkoksiz
tobut yerga kumilsa, mayitni usti turpokka tulgani kabi u tobut xam tubsizlik sari yul
oldi. Afsuski, u tobutdagilar ustiga turpok emas… Xurmatli bilimdonlar, Bunin
fikrini davom ettiring.
1051-savol. «Zakovat» sandikchasi olib chikilsin. A.Abdullaev “Daqiqa qadri”
www.zakovat.mtrk.uz
Sandikcha ichidagi shaxmat donasi tufayli, urta asrlardagi arab xukmdorlari
shaxmat uynashdan voz kechishgan. Xurmatli bilimdonlar, kaysi shaxmat donasiligini
va albatta nima uchunligini tulik aytsangiz, sizga ochko beramiz.
1052-savol. Gavxar G'anieva. Yunus Obod tumani 15-mavze 57-uy 92- 
xonadondan.
Vengerlarda 2 ta nuxot, polyaklarda 2 ta tanga, albanlarda 2 ta burgut,
yunonlarda 2 tomchi zaytun moyi, moldavanlarda 2 dona uzum. Savol bizda-chi?
1053-savol. G'ulomjon Dexkonov. Namangan viloyati Norin tumani Chuja
kishlogidan.
Karfagen shaxri xozirgi kaysi davlat xududida joylashgan? Tunis davlatida.
Karfagenlik xunarmandlar yasagan idishlarga Yevropa boy-zodagonlari juda xaridor
bulishgan. Eng boy kishilarga usha idishlarda musallaslar kuyilgan. Xatto kirollar
xam Karfagen ustalari yasagan kadaxlarda may ichishgan. U idishlar vazni yengil va
nixoyatda nozikligi bilan ajralib turgan. Aytingchi, u idishlarni narxi kutarilishiga
va xaridorgir bulishiga nimadan yasalganligi sabab bulgan?
1054-savol. Isroilov Sherzod. Toshkent viloyati Okkurgon tumani Guliston
sh/x Burxon ota kuchasi 14-uy.
«Zakovat» sandikchasi olib chikilsin. 2005 yilda Uzbekistonda 1044 ta inson
avtoxalokat tufayli olamdan kuz yumgan. Solomon orollarida bu kursatkich nolga
teng. Ammo Solomon orollarida sandikchadagi narsa tufayli xar yili unlab kishilar
vafot etishadi. Uzbekistonda esa bu kursatkich nolga teng. Savol: sandikchada nima
bor?
1055-savol. Jizzax viloyati Jizzax tumani Kuloma kishlogidan Tojimurodov
Doston.
Marxamat, «Zakovat» sandikchasi olib chikilsin. Sandikchada 3 ta olma bor. 1- 
oltin olma, 2-Xitoy olmasi, 3-qarag'ay olmasi bor.
Agar uchchala olmani nomini topsangiz, ular sizga sovga kilinadi. Sandikchadagi
olmalar nomini ayting.
1056-savol. Jizzax viloyati Jizzax tumani Kuloma kishlogidan Tojimurodov
Doston.
Marxamat, «Zakovat» sandikchasi olib chikilsin.
Sandikchadagi narsa juda kup xatolikka yul kuyadi, chunki uning ishongan tomoni
bor. Yapon makolida bu xakda anik aytilgan: U kilgan xatosini tuzatish uchun uzi bilan
ustani xam olib yuradi deb. Savol sandikchada nima bor?
1057-savol. Abusobir Otaboev. Namangan viloyati Turakurgon tumani
Kumidon kishlogidan.
Ruxiy va akliy jixatdan zaif bulgan kishilar kaerda kup degan savolga 20- 
asrda tibbiyotchilar javob topishdi. Bunday kishilar kuprok uzok orollarda, togli
kishloklarda, Sibirning borish kiyin bulgan xududlarida kup uchrar ekan. Bor-yugi
300 axoli yashaydigan Yaponiyaning shiba-mura orolida, 51 ta akliy va ruxiy zaif
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
kishilar ruyxatga olingan. Aytingchi, nima sababdan bu xududlarda zaif kishilar kup
tugiladi.
1058-savol. Mustafoeva Gulnora. korakalpogiston Respublikasi Kegayli
tumani kozonketken posyolkasi Navoiy kucha 10-uy.
Tasavvur kiling, karshingizda yapon jangchisi «nindzya» turibdi. kop-kora
kiyimda. kilichi, xanjari yana boshka jang kurollari bilan kurollangan. Odatda
nindzyalar uta xavfli topshiriklarni bajarishadi. Ba'zan bir necha kunlab shu
topshirikni bajarish uchun uxlamasdan, och-naxor yurishga majbur buladilar. Ular
uzlari bilan shunday narsa olib yurishganki, usha narsa ularga ekstremal xolatlarda
yordam bergan. Savol nima olib yurishgan?
1059-savol. Farxod Sanaev. Buxoro viloyati Vobkent tumani Arabon kuchasi
31-uydan. Professional chupon.
Dalada, kishlok xududlarida yashagan uzbek bolasi borki, kuy bokib katta
buladi. Sanjar,siz xam kuy bokkan bulsangiz kerak. Agar dikkat kilgan bulsangiz,
kuylar erta baxorda kirkadirlarga, saxrolarga bokkani olib chikib ketiladi. Kech
kuzda, ya'ni dalalarda xosillar yigishtirib olingach, kuylar kishlash uchun maxsus
fermalarga kaytarib olib kelinadi. Savolga endi dikkat kiling, odatda kasalvon
kuylar yutaladi. Lekin togdan kaytib kelgan otar ichidagi xamma kuylar sogu-kasali
barobar yutala boshlaydi. Albatta 2-3 kundan keyin soglari yutalmay kuyadi.
Aytingchi, nimani ta'sirida kuylar yutala boshlagan?
1060-savol. Raxmonov Oybek. Toshkent shaxar M.Ulugbek tumani Xusanboeva 2- 
tor kucha 19-uy.
Leonardo da Vinchi boshkotirmasini tinglang: Parrandalar ulganlaridan
keyin xam odamlarga yordam beraveradilar. Xush, xurmatli bilimdonlar aytingchi bu
yordam kanday kurinishda buladi?
1061-savol. Turamatova Feruza. Parkent tumani Nomdanak kishlogi Oybek
kuchasi 16-uydan.
Akvalangchilar uchun maxsus moslama va kiyimlar borligidan xabaringiz bulsa
kerak. Boshiga maxsus shlem, kislorod baloni, oyoklariga suzgich. Bu moslamalarni
xammasini uz vazifalari bor. Endi savolni eshiting. Akvalangchilar 2 kulida kanday
moslamalar olib yurishadi?
1062-savol. Sunnatilla Xamidov. Buxoro viloyati Jondor tumani Tarobiy
sh/xdan.
Xindistonning baxavo, sulim gushalaridan bulmish Madras shaxrida Chil-ustun
degan musulmonlar masjidi bor. Nixoyatda obod masjid. Orka tomoni kir-adirlar,
old tomoni tip-tinik kul. Atrofida mevali daraxtlar. Daraxtlarda maymunu- 
olmaxonlar gujgon. Xatto Madrasga kelgan turistlarni tomosha kilish uchun bu
masjidga olib kelishadi. Eng kizigi, Chil-ustun uzbekchaga tarjima kilinganda kirk
ustun degan ma'noni bildiradi. Xar gal masjid oldidagi ustunlarni sanagan
turistlar xayron bulib surashadi, «masjidda ustunlar 20 taku» - deb. Xar gal yul
boshlovchi bu ustunlar 40 ta ekanligini isbot kilib beradi. Aytingchi, yul boshlovchi
kanday buni isbot kiladi. Vakt ketti. A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
1063-savol. Elmurod G'aniev. Samarkand viloyati Pastdargom tumani
Mirzatup maxallasidan.
Marxamat, chol va kampir surati olib chikilsin. Bu chol va kampir
bolaligingizdan sizga tanish A.S.Pushkin «Balikchi va balik xakida ertak»
kaxramonlari. Bu she'riy ertak kuyidagicha boshlanadi.
O'tgan chogida dengiz buyida
Chol va kampir umr surgandi,
Yerto'lada – eski uyida
Uttiz uch yil birga turgandi.
Agar ular turmush kurganiga 33 yil bulgan bulsa va 18-20 yoshlarida turmush
kurishgan bulsa, ular xozir barkamol yoshda bulishlari kerakku. 50-52 yoshda. Balki
Pushkin adashganmikin. Yoki 2-yo 3-chi turmushlarmikan. Xurmatli bilimdonlar,
she'rdagi suzlar bilan rasmni takkoslab javob bering, chol va kampirni yoshlari
nechada?
1064-savol. Marxamat, «Zakovat» sandikchasi olib chikilsin. Yana oldingizga
bir patnis turli predmetlar xam olib chikamiz. Patnisdagi narsalarga dikkat bilan
karang. Uzunligi 30-40 sm, eni 15 sm, kalinligi bir necha millimetr bulgan uta
egiluvchan taxtacha, bir bulak charm, bir necha bulak ok mato va gips poroshogi.
Ushbu predmetlar yordamida sandikcha ichidagi narsa yasaladi. Siz sandikchada
nima borligini topishingiz kerak. Vakt ketti.
1065-savol. Ekran orqali. Xurmatli bilimdonlar, men xozir bajarmokchi bulgan
yumushni, vazifani ispan va irlandiyalik kishilar maynavozchilikdek tuyulishi
mumkin. Chunki ispanlar buka bilan olishsa, irlandiyaliklar mustangni (yovvoyi otni)
egallashgan. Lekin kechirasizu, meni vazifam xam ancha murakkab. Yukoridagi
suzlarimdan ma'no anglagan bulsangiz, aytingchi bir dakikadan keyin men nima ishni
kilaman.
1066-savol. Navoiy viloyati Nurota tumani Chashma kishlogidan Axtam
Safarov.
Marxamat, 9 ta rakam yozilgan kogoz olib chikilsin. Ushbu manba er.avvalgi 7- 
asrda Xitoyda yozilgan «Davriy kitobdan» olingan. Xitoyliklar rakamlarni bu
tartibda joylashtirib, uni xosil kilganliklarini isbotlab berishgan. Siz xam
1 dakika ichida ular nimani xosil kilganliklarini isbotlab bering.
1067-savol. Alisher Navoiyning otasining ismi G'iyosiddin Kichkina. Onasining
ismlarichi?
1068-savol. Gruzin shoiri Sitsishvili 17-asrda Alisher Navoiyning bu mashxur
dostoni ta'sirida «7 guzal» asarini yaratdi. Navoiyning kaysi asari ta'sirida?
1069-savol. A.Navoiy kup asarlarini Navoiy taxallusi bilan yozgan. 1499 yilda
yozib tugatgan «Lison – ut – tayr» dostonini Foniy taxallusi bilan yozgan. Nega 1499
yilda yozgan bu asarni Foniy taxallusi bilan turkiy tilda yozgan.?
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
1070-savol. U ilk bor 15-asr oxirlarida Peruga olib kelingan. Maxalliy
axoli inklar unga «illapa» deb nom berdi. Tugrimi, notugrimi ular chakmok va
momakaldirokni «illapa» deb atashardi. Yana nimani ular illapa deb atay
boshlashgani anik kilib ayting.
1071-savol. Malayziyadagi guzallar tanlovida ishtirok etgan kizlarga turli

---

mukofot pullari tulangach, xamma ishtirokchilardan 150 AQSH dollaridan olib
kolinadi. Aytingchi, nega ulardan bu pullar olib kolinadi?
1072-savol. A'zam Ne'matov. Buxoro viloyati Romiton tumani Gavxona
kishlogidan.
Keyingi paytlarda juda xilma-xil mavzularda savollar kelmokda. Lekin
menga eng yokadigan mavzu-ierogliflar orkali savol berish. Bilaman bu mavzu
sizlarni doimo kiynab keladi. Chuponlar mavzusi singari. Marxamat, kadimgi
Mesopatamiyadagi ierogliflar:
1-chisi, tomosha kiling, turtta tulkin bilan katta suv-ummoni tasvirlangan,
dengiz yoki kul.
2-chisi, 3 ta tulkin bilan daryo tasvirlangan. Shu ieroglifni kurgach daryo deb
tushunilgan.
3-chisi, 2 ta tulkinsimon belgilar kichik anxor yo arik tushunilgan. Shu bilan suv
okadigan shaxobchalar tugadi. Ammo mesopatamiyaliklarda yana bitta nozik
tulkinsimon belgi xam bulgan. Sizlar bir dakikadan sung 4-chi ieroglif bilan nima
ifodalanganligini aytishingiz kerak buladi.
1073-savol. Maksud Maxmudov. Termiz Davlat Universiteti tabiat- 
geografiya fakul`teti 4-kurs talabasi.
Savolni dikkat bilan yozib oling. kadimdan uch kun xom deb, uch kun pishgan deb,
uch kun utgan deb ishlashgan. Xurmatli bilimdonlar, 9 kun muddat ichida kanday ishni
yakunlashgan?
1074-savol. E'tibor Maxmudova. Namangan viloyati Norin tumanidan.
Bu talab xamma turdagi kurashchilarga, vaterpolchilarga, basketbolchilarga,
gandbolchilarga majburiy. Aytingchi, bu talabni sigir soguvchilarga kanday alokasi
bor. kanday talab xakida suz ketmokda?
1075-savol. Ismoil Abdullaev. Navoiy viloyati Xatirchi tumani
«Zarafshon» fermerlar uyushmasidan.
Olimlar xayvonat dunyosiga oid kizik bir faktni aniklashgan. Yer sharining
tropik mintakasidagi chullarda va savannalarda yashovchi utxur xayvonlar, Afrika
ekvatorial urmonlarida yashaydigan utxurlaridan ancha katta va yirikrok bular ekan.
Begemot, fil, jirafa, oxu, kiyiklar. Savannadagi jirafadan, xar kuni yomgirlar
yogadigan ekvotarial urmonlardagi jirafaning gavdasi kichikrok bulishiga bir sabab
bor. kizigi shundaki, yomgir kup yogadigan xududda utlar, barglar, yemish doimo yetarli.
Shunday bulsada, u yerda yashaydigan xayvonlarni gavdasi kichik. Men ancha yordam
berdim deb uylayman, bir dakikadan sung usha sababni topib aytasiz.
1076-savol. Kamola Bobomurodova. Shaxrisabz tumani Sayyod kishlogidan. A.Abdullaev
“Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
Marxamat, «Zakovat» sandikchasi olib chikilsin. Jardono Bruno xikmatini
eshiting.
«Muxabbatni rashkdan yakinrok dusti bulmaganidek, undan battarrok dushmani
xam yuk. Bu xikmat sandikcha ichidagi jismga xam taallukli. Chunki usha jism sabab u
paydo buladi, sungra u bilan yashay boshlaydi, ochigi unda yashab turib, uni kemira
boshlaydi. Jardono Bruno rashk va muxabbatni sandikchadagi jismga kiyoslagan. Anik
kilib aytingchi, sandikchada nima bor?
1077-savol. Islamboeva Dildora. Toshkent viloyati G'azalkent shaxri Ibn
Sino kuchasi 36-uy.
Napoleon Bonapartni ota-onasi 10 yoshga tulganda Korsikalik bir tabibga
kursatishadi. Tabib bolaga balogat yoshiga yetguncha xar kuni ertalab ilik sutga xom
tuxumni aralashtirib ichirishni tavsiya etadi. Xurmatli bilimdonlar, aytingchi
yoshligidan Napoleonni nima bezovta kilganki, unga tabib ushbu doru-darmonni tavsiya
kilgan.
1078-savol. Dilnoza G'oyibnazarova. Sirgali tumanidan tibbiyot kolleji
talabasi.
Ularning eng kattasida 20 ta bulsa, eng kichigida bor-yugi 5 ta, 2 ta
urtanchasining birida 9 ta, 2-chisida 10 ta. Siz sanalgan katta-kichiklar nomini emas,
sonlar, rakamlar ostida yashiringan umumiy nomni toping.
1079-savol. Feruza Turamatova. Toshkent viloyati Parkent tumani
Nomdanak kishlogi Oybek kucha 16-uydan.
Ularga soat xammadan kura kuprok kerak yuuladi. Chunki vakt ularning hayotlari
uchun kerak vosita ularga ulchab beriladi. Shuning uchun ular tez-tez soatlariga karab
kuyishga odatlanishgan. Ularni piri ustozi 2-chi kulingizda xam soatga uxshash
moslama bulishi kerak deb urgatgan, biroz extiyotsizlik ularni xalokatga olib
kelishi mumkin. Sizlar bu mantikiy jumbok ostidagi kishilarga, 2-chi kuldagi
moslama kanday vazifani bajarishini anik kilib ayting. Vakt ketti.
1080-savol. Qalmiklar chorvador xalk xisoblanishadi. Yashash tarzlari
kuchmanchi xolatda ekani sizlarga ma'lum. Qalmik utovlarni kuz oldingizga keltiring.
Xamma utovlar rangi bir xil sargish-kungir tusda. Fakat bitta utovni rangi oppok.
Agar kabila sardori xam oddiy rangdagi (sargish-kungir) utovda yashashini inobatga
oladigan bulsak, ok utovda kimlar yashaydi?
1081-savol. Nilufar Jalilova. G'uzor tumani Sovligor kishlogidan.
kuyidagi odamlarga nisbatan bir jonzotni yuragi bor deyishadi. Gomer Iliada
dostonida eng kurkok kishilarda boshka jonzotni yuragi bor deb aytgan. Chunki bu
xayvon kadimgi yunonlarda kurkoklik ramzi bulgan. Balki 1-chi jonzot Gomer davrida
Yunonistonda bulmagandir. Xurmatli bilimdonlar, siz Gomer tilga olgan kurkoklar
belgisi bulgan jonzot nomini ayting.
1082-savol. Fargona tumani Mindon kishlogidan Tuxtasinov Nodirbekdan.
Marxamat, «Zakovat» sandikchasi olib chikilsin. Akmalxon Amilov! Bilaman,
siz tugrisuz insonsiz. Okni ok deysiz. korani kora. Lekin sizdek tugrisuz yigit xam
kulida ok narsani ushlab turib bu kora deydi. A.Abdullaev “Daqiqa qadri”
www.zakovat.mtrk.uz
koidaga binoan siz uni kora deyishga majbursiz. Xurmatli bilimdonlar, sandikchada
nima borligini anik kilib aytishingizga tugri keladi. Vakt ketti.
1083-savol. Abdumajid Abduxamidov. Norin tumani Chuja kishlogidan.
«Titanik » kemasi 20-asrning eng katta fojealaridan biri bulib tarixga
kirdi. Xaligacha bu fojea urganilmokda, xisob-kitoblar kilinmokda. Tirik kolgan
ekipaj a'zolari gazetalarga bergan interv`yularida kema kapitanining bir buyrugi
kayta-kayta Chop etildi. «Xammani uygoting, fakat ulardan boshka». Aytingchi,
xurmatli bilimdonlar ular kimlar edi?
1084-savol. «Zakovat» sandikchasi olib chikilsin.
20-asr birinchi yarmida ijod kilgan ingliz yozuvchi Ken Folletning «Zamin
ustunlari» romani 12-asr vokealariga bagishlanadi. Roman kaxramoni bir gorga
tushib koladi. Kamon, kilich, turli uklar, turlar, kopkonlar kabi ovchilik kurollari
orasida bir predmetni kurib xayron buladi. Chunki u predmet usha davr kishilarini
xonadonlarida xam bulmagan, fakat cherkovlarda bulardi. Roman kaxramonini
xayratga solgan narsa sandikcha ichida turibdi. Savol: sandikchada nima bor?
1085-savol. Mixail Sholoxov «Don kissalari»da keltirgan uchkur falsafiy
fikrni eshiting: Bola 6 yoshida – otam xamma narsani biladi deb uylaydi.
Bola 12 yoshida – otam bilmagan narsalar xam bor ekan degan fikrga keladi.
Bola 25 yoshida – otam xech vakoni bilmaydi – deydi.
50 yoshga tulganda u nima deb uylaydi.
1086-savol. Xorazm viloyati Shovot tumani «Uzbekiston» fermer
uyushmasidan Jumanazar Navruzov.
Shimoliy ulka axolisi nenetslar buguchilik bilan shugullanishadi. Xar bir bugu
bokuvchi karamogida 2000-3000 tadan bugu saklanadi. Xar yili shuncha bugu ichidan 2-3
ta eng shoxlari katta bugu tanlab olinib, shoxini butab tashlaydilar. Bu ish deyarli
xar yili davom etadi. Xurmatli bilimdonlar nima maksadda bu ishni amalga
oshirishadi?
1087-savol. Ismoilxon Otaxujaev. Fargona shaxar kosimov kuchasi 16-uydan 9- 
sinf ukuvchisi.
«Tarixni ochilmagan saxifalari» kitobida ilgari Uzbekiston xududida axoli
orasida ulim kuprok kishda kayd etilgan. Sovuk va ocharchilik kupchilikni yostigini
kuritgan. Ammo Xiva shaxarida isitma va bezgak kasali kup tarkaganligi bois axoli
orasida ulim yozda kup uchragan. Xurmatli bilimdonlar bu kasalliklarni nima
keltirib chikargan?
1088-savol. Urgench Davlat Universiteti «tarix va xukuk» fakul`teti 3- 
kurs talabasi Ne'matjon Bekjonov.
kadimdan Shark tabiblari bemorni davolashda benazir bulishgan. Shunday
xalkona usullardan foydalanishganki, xaligacha dunyo tibbiyotida bu usullar
kullaniladi. Savolimiz davolash usullari xakida emas. Davolanishga tulanadigan
xak tugrisida. Sharkda xususan Xitoy, Xindiston, kisman bizda xam, davolaganlari
uchun kasal xaki emas, chirok xaki olishgan. Nega davo xaki emas, chirok xaki olingan?
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
1089-savol. Toshkent shaxar Sirgali tumanidan Dilnoza G'oyibnazarova.
Marxamat, «Zakovat» sandikchasi olib chikilsin. Xitoylik shifokorlarning
ta'kidlashlaricha ulardan foydalanuvchi insonlarga bir muncha kulayliklar mavjud.
Masalan, 40 ga yakin hayot uchun muxim bulgan nuktalarni sandikchadagi narsa bilan
ukalash mumkin, bundan tashkari ularni kullaydigan bolalar bir muncha tez
rivojlanar ekanlar. Yukorida aytilgan xususiyatli narsa sandikcha ichida turibdi.
Aytingchi, sandikchada nima bor?
1090-savol. 1818 yil. Germaniya. Kyopning Saytung gazetasi shaxardagi bu
yangilikka shunday sharx beradi.
- U ruxoniylar fikricha, xudoni ishiga aralashish;
- Tibbiyotchilar fikricha, kasallikni kupaytiradi;
- Faylasuflar fikricha, axlokni yanada buzilish sababchisi;
- Mirshablar fikricha, u otlarni xurkitib, ugrilarni kupayishiga yordam beradi.
Xurmatli bilimdonlar, gazeta kanday yangilikka bu ta'rifni bergan?
1091-savol. 1950 yilgacha Afrika kit'asida bor-yugi 4 ta davlat mustakil
bulgan. Janubiy Afrika Ittifoki, Misr, Efiopiya va 4-chisi 19-asr urtalarida
ozodlikka erishgan davlat bulib, AkShda kullikdan ozod bulgan kora tanli kishilar
kuchib kelgach shu davlatga asos solishadi. Moxir dengizchilari bilan nom kozongan bu
kaysi davlat?
1092-savol. «Quyuk koshlari ostidan utkir nigoxini sizga kadab turgan bu
muysafid, kuyosh yanglig atrofni olovlatadi. U paxlavon kanchalar katta kelbatini
yashirmasin, zevsnamo savlati bilan Olimpni titratgudek kuchi namoyon bulaveradi.
Xurmatli bilimdonlar, Il`ya Repin tasvirlagan bu kishi hayotida 1891 yilda
kanday buyuk yangilik yuz bergan?
1093-savol. Marxamat, «Zakovat» sandikchasi olib chikilsin.
Leonardo da Vinchidan juda katta meros kolgan. U nafakat rassom, me'mor,
ixtirochi, shoir, yozuvchi, faylasuf. Uning falsafiy fikrlari shu kadar kuchli va
ma'noliki, uni ukish u yokda tursin, o'kish uchun xam kalit talab etilardi. Fakat 17- 
asrga kelib usha kalitni topishdi. Sandikcha ichida esa o'sha kalit turibdi. Savol:
sandikchada nima bor?
1094-savol. Marxamat, «Zakovat» sandikchasi olib chikilsin.
Sandikchadagi narsani dunyoga kelishiga 3 kishi sababchi bulgan 1879 yili
Avstriyalik Vaynxod uni eng ibtidoiysini yaratdi. 1890 yili Shveytsariyalik olim

---

D`yuar kumushni unga urnatdi. 1904 yili nemis Burger esa uni oshxonaga olib kirdi.
Xurmatli bilimdonlar bu 3 kishining sa'ii xarakati evaziga nima kashf qilindi.
1095-savol. Tarixchilarni yozishicha, eramizdan avvalgi 55-54 yillari Yuliy
Sezar` xozirgi Angliya xududiga 2 bor yurish uyushtirib, xududni yarmini egallaydi,
xolos. kolgan yarmini egallashga u tuskinlik kiladi. Aytingchi, Sezarni Angliyani
butkul egallashiga nima karshilik kilgan?
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
1096-savol. 19-asr 2-chi yarmida noma'lum rassom tomonidan chizilgan bir
surat uzok vakt jumbokka sabab buldi. U rasmni sirliligi nafakat muallifi
noma'lumligida, balki suratni nomida edi. Siz xam kurishingiz mumkin. Erkak va
ayol. Muallif suratni YE va T deb nomlagan. Xurmatli bilimdonlar, YE va T xarflari
bilan muallif kanday ma'lum va mashxur insonlarni tasvirlagan. Siz YE va T
xarflari bilan atalgan kishilarni nomini toping.
1097-savol. Dilshod Temirov. kashkadaryo viloyati Shaxrisabz akademik litsey
talabasi.
Urta asrlarda frantsuz kibor xonimlari orasida xisob-kitob ketgan. Ana shu
xisob-kitob buyicha xonimlarning guzalligi aniklangan. kaysi xonimda bu guzallikni
belgilovchi omil kup bulsa, shubxasiz usha xonim guzal xisoblangan. Kibor ayollar
nimani xisob-kitob kilishgan.
1098-savol. Sobirjon Ne'matovich Aminov. Kimyo fanlari doktori. Toshkent
shaxridan.
Londonliklarning aytishicha, ayrim kish kattik kelgan yillari u yerda katta- 
katta yarmarkalar tashkil kilinib, xatto kozonlarda ovkatlar tayyorlanib xalk juda
katta bayramlar utkazgan. Xatto u yerda choyxurliku, bazmu-jamshidlar utkazilganini
xuzur bilan eslashadi. Xurmatli bilimdonlar, siz bu bayram bulib utgan joy nomini
toping.
1099-savol. Kanadada eng serob narsa – bu daraxt. Lekin urmon atroflaridan,
dalalardagi elektr ustunlar barchasi betondan kilingan. Bir necha barobar kimmatga
tushsa xam elektr ustunlar betondan yasaladi. Esimda yoshlik paytlarimizda uzimizda
xam ayrim yogoch ustunlarga moy yo solidal surib kuyishganini guvoxi bulganman. Endi
savolni eshiting. kanday noxush vokeani oldini olish uchun elektr ustunlar betondan
yasaladi?
1100-savol. Tibet davlati mavjud bulgan davrlarda bolalarga 2 –boskichda
ta'lim berishgan. 1-boskichda osonrok fanlar: yozuv, astrologiya, raks, poeziya va teatr
fanlari utilgach, 2-boskichda kiyin fanlardan dars berishgan. Oliy fanlar deb
atalgan 5 ta predmetdan sabok olishgan. 1-Sanskrit, 2-Mantik, 3-Filosofiya, 4- 
Xunarmandchilik, 5-eng asosiysini siz mantikan uylab toping.
1101-savol. Eramizdan avvalgi 251 yili Rim armiyasi uzok jangdan keyin
Karfagenni taslim kiladi. Minglab jangchilar kul kilinib, Rimga olib kelinadi.
Karfagenni yengishda ularga xalakit kilgan jangchilardan 150 tasi maydonda katl
kilinadi. Rim xalki shuncha katllarni kurganu, ammo bunakasini kurmagan edi. Rim
kuchalaridan ularni koni daryo bulib okdi. Bu katl bilan rimliklar bizga karshi
bulgani xoli shu. Kim bulishidan, nima bulishidan kat'iy-nazar. Aytingchi, xurmatli
bilimdonlar nega bu katl rimlik fukarolarni ta'sirlantirdi?
1102-savol. Urta asrlarda xonim-aktyorlar, ya'ni ayol aktrisalar kullarida
yelpigich bilan rol` uynashni yoktirishgan. Deyarli barcha aktrisalar yelpigichda saxnaga
chikishardi. Yelpig'ich aktrisalarning ramziga aylanib kolgan edi, desam xato
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
kilmayman. Ayrim aktrisalar yelpig'ichdan bir ishda xam foydalanishar edi.
Aytingchi, xurmatli bilimdonlar yelpigich bilan ular nimani berkitishgan?
1103-savol. Movarounnaxrning Chingiziylardan bulgan xukmdori kozonxonning
kizini ismi aynan shunday bulgan?
1104-savol. Uning ayolini ismi Roksana, singlisini ismi Fessolonika, onasini
ismichi?
1105-savol. Goneril`ya, Regana, Kordeliya. Bu uch malika opa-singillar otasi
ismini toping.
1106-savol. Tibbiyot mutaxassislari fikricha, u predmet sizni kundalik shok
xolatiga tushiradi. Kundan-kun unga kunikib, tabiiy zavk xissi sizni tark eta
boshlaydi. Asabiy va dargazab bulishingizni tezlashtirar ekan. Xozir turli
davlatlarda turli kurinishlari ishlab chikarilmokda. Ammo xammamizni ongimizda u
serjaxl kurinishda saklanib kolgan. Savol: nima u serjaxl yo badjaxl?
1107-savol. Misr fraunlarida uning kuchini, mavkeini belgilaydigan bir
kancha predmetlar bulgan. Ulardan biri fraunning donoligini bildirgan. Qizig'i,
fraun ulgach, undan xotini xam bemalol foydalanishi mumkin bulgan. Aytingchi, bu
kanday predmet?
1108-savol. Uni uch kirrali jaxannam xam deb atashadi. Nimani?
1109-savol. Alyaska xindulari uni saskvach, Kanadaliklar Big fut, Nepalliklar
Yeti deb atashadi. Savol: biz uni kanday ataymiz?
1110-savol E'tibor Maxmudova. Namangan viloyati Norin tumani Chuja
kishlogidan.
Tanikli shoirimiz Maksud Shayxzoda she'ridan parcha tinglang:
Bordir uni yoshi, ulugi
Xatto bordur sovuk, iligi.
Bordur uning guzal xunugi
Bordir xatto yumshok, kattigi.
She'rni meni ijroimda eshitdinglar. Shu she'rni Rustam Jabborovga bersam
uyam ukib bera oladi. Bobur Yokubov xam, Xushnud Xudoyberdiev xam ukib bera oladi.
Aytingchi, shoirimiz bu she'rda nimani ta'riflaganlar?
1111-savol. Iskandar Karimov. Surxondaryo viloyati Boysun tumani Avlod
kishlogidan. Muxandis.
Asalarichilik juda nozik kasblardan xisoblanadi. Erta baxordan ular togda
asal bokib, yoz urtalarida dala-dasht mintakasiga olib tushishadi. Ko'chishdan oldin
asalarichilar inlarni ko'ymokchi bulgan xududni o'rganadilar. Joy tanlaydilar. Ular
yon-atrofda bedazor, makkajuxorizor bulmagan dalalarni tanlashadi. Aytingchi, nega
asalari inlari yonida bedazor va makkajuxorizor bulmasligi kerak? A.Abdullaev “Daqiqa
qadri” www.zakovat.mtrk.uz
1112-savol. Shavkat Ermonov. Jizzax viloyati Dashtobod shaxar Tinchlik
kuchasi 10-uy.
Toshkent shaxri. 16-asr. Shaxarda fukarolar soni ancha va axoli zich yashagani
bois xunarmarmandchilik juda rivojlangan. Shaxar markazidagi maxallalarda kuprok
zargarlar yashashgan. Oqar suvlarga yakin joylardan sovungarlar, ko'nchilar, gazlamaga
gul bosuvchilar ko'nim topishgan. Chunki ularni ishlari suv bilan bog'lik. Bugungi
Toshkentni yaxshi bilsangiz, berilajak savolni oson topasizlar. Aytingchi, xurmatli
bilimdonlar, Buxoro va Samarkand tomondan kelganingizda Toshkentga
kiraverishdagi maxallada kanday xunar egalari yashaganlar?
1113-savol. Toshkent shaxridan Zuxriddin Karimov.
Kitobsevarlar orasida Lev Tolstoyga uxshash kishilar uchrashi mumkin. Bitta
kitobni ukib bulguncha u kitobning bir necha joylariga kalamda bir suzni yozib kuygan.
Taxminan sezayapsiz, masala nima xakida ketayotganligini. Endi menga anik kilib
aytingchi, Lev Nikolaevich kitobning xar 50-100 varaklari orasiga bir xil kanday
suzni yozib kuyardi?
1114-savol. Navoiy shaxar kuruvchilar mavzesi 1-uy 18-xonadondan Shaxriyor
Sultonov.
1895 yili Peterburgda ularni soni juda kupayib ketdi. Shundan sung ular uchun
maxsus kurslar tashkil etilib, u yerda estetika, geografiya (shaxar geografiyasi) va
albatta frantsuz tilini bilish majburiy kilib kuyildi. Kursni muvaffakkiyatli
bitirganlargagina u bilan shugullanishga ruxsat berildi. Aytingchi, bu kurslarda
kimlar tayyorlangan?
1115-savol. Maxamadali Mamajonov. Fargona viloyati kuva shaxri Jomiy
kuchasi 8-uydan.
Aleksandr Dyuma dastlabki asarlarini gazetalarda chop ettirgan. Boshida
Dyuma asarlarida juda kup dialoglar ishlatgan. Asar moxiyatini kuprok dialoglar
bilan ifodalangan, bu uning uslubi edi. Keyinchalik muxarrir bu uslub ayyorona
ekanini faxmlab koladi. Va dialoglar sonini kiskartirishini suraydi.
Xurmatli bilimdonlar, anik kilib aytingchi, dialoglar bilan kanday ayyorlik
ishlatgan.
1116-savol. Maxamadali Mamajonov. kuva shaxar Jomiy kuchasi 8-uydan.
1829 yili «Revyu de Pari»adabiy gazetasi bosh muxarriri Doktor Veron uz
ruznomasida u iborani ilk bor ishlatgan. Xozir barcha gazeta-jurnallar u usuldan
foydalanadi. Xa-xa foydalanadi, iktisodiy samara kuradi. Mushtariyni xar gal
gazeta sotib olishga undaydi. Gazeta bosh muxarriri Veron janoblari, kanday 3 ta
suzdan tashkil topgan foydali iborani ilk bor uz gazetasida kullagan?
1117-savol. Temur Mirzaev. Fargonadan.
Xozir Indoneziyada ta'lim olayotgan bu yigit Jakartadan savollar yuborishda
davom etmokda. Eng kizigi usha yerda kurgan kizik xolatlardan savol kilib
junatmokda. Kuala-Lumpur aeroportidagi savol esingizdami?
Jakartaga kelgan kunimiz mexmonxonalarga joylashtirishdi. Menam xonamga
kirib, uyok bu yokni kuzata boshladim. Dikkatimni xona urtasida, shiftda osiglik
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
turgan strelka (kursatkich) tortdi. Kursatkich kushni devor tomonini kursatib turardi.
Yon kushnim, shergimining xonasiga chikdim. U yerda xam xuddi shu kursatkich
kushni
tomonni kursatib turganini guvoxi buldim. Bu kanday belgi ekanligini oxiri surab
bildik – deb yozgan Temur.
Aytingchi, kup mexmonxonalarda iliglik bu belgini kuyishdan maksad nima?
1118-savol. Eramizdan avvalgi II-asrda Pergam davlatining kiroli Evmen
Misr xukmdori Ptolemeyning kutubxonasidan xam zur kutubxona yaratmokchi buladi.
Ptolemey buni xoxlamaydi va xozirgi til bilan aytganda embarga joriy kiladi.
kanday chora kullaydi?
1119-savol. Toshkent shaxridan Ruslan Shaydullin.
Marxamat, ikki xil davrda olingan suratlar olib chikilsin. Biri 19-asr
oxirlarida, 2-chisi 100 yil keyin. Dikkat bilan karasangiz, 100 yil oldingi suratga
tushgan kishilar uta jiddiy va xorgin. 100 yil keyinchi, ya'ni xozirgi suratlardachi
kishilar uta kuvnok va kulib suratga tushishgan. 100 yil oldin xam odamlar kuvnok
bulishgan, lekin birontayam suratda kishilar kuvnok emaslar. Dikkat nima sababdan
ular xorgin xolatda suratga tushishgan?
1120-savol. Mashxur sayyox Marko Polo sayyoxatlaridan birida, karokchilarga
talanganini yozadi. Kemadagi barcha savdogarlar, boy-badavlat kishilarni barcha
molu-davlatlari tortib olinganidan sung, ularning xammalariga majburlab dengiz

---

suvi xam ichirildi. Nima maksadda ichirishayotgani tez orada ma'lum buldi. Nega
savdogarlarga dengiz suvi majburlab ichirilgan?
1121-savol. Namangan viloyati Chust tumani Olmos kishlogidan Sobirjon
Fayziev.
Savol insondagi 2 ta xis-tuygu xakida. Uning birinchisini orzu kilish ayb emas,
2-chisini esa orzu kilish u yokda tursin, itingizga xam ravo kurmaysiz. 1-chisi sizni
kuklarga uchirib olib ketsa, 2-chisi sizni jinoyatga xam boshlashi mumkin. Bu 2 ta tuygu
sizni xoxlagan kuyga sola oladi. U ikki xolatga eng tugri baxoni bergan nemis shoiri
Fridrix Shiller buladi. «Aynan shu ikki xis-tuygu dunyoni boshkaradi» - degan.
Xurmatli bilimdonlar, Shiller nazarda tutgan biri ijobiy, biri salbiy
tuygularni toping.
1122-savol. Xindu kabilalarida ism juda kerakli detal xisoblanadi. Undan
karz sifatida xam foydalanishlaridan xabardorsiz. Ularni ismlari xam galati.
Erkaklari utkir tish, lochin kuz, burgut tumshuk, ayollarida uzunsoch laylak, chakkon
balik va xokazo. Sezayapgan bulsangz ularga ismlar 6-7 yoshga borganlarida, uz
xarakatlaridan kelib chikib berilgan. Ayrim bolalarga ism berishni lozim deb
bilishmagan. Bekorga ismni uvol kilmaslik uchun. Ayrim bolalar deganda kimlar
nazarda tutilmokda?
1123-savol. Savol ekran orkali.
15-16 asrlarda yashagan rassom Vegillio chizgan rasmlarni dunyoning kupgina
muzeylarida kurish mumkin. Tasavvur kiling, Vegillio suratlari karshisidamiz.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
Yaxshilab karasangiz, surat burchaklarida 3 rakamini, keyingisida 5 rakamini ko'rish
mumkun. Rassom Vegillio bu rakamlarni ataylab o'zi yozib ketgan.
Xurmatli bilimdonlar, siz rosa bir dakikadan sung bu rakamlar nimani
belgilashini aytasiz.
1124-savol. Ekran orkali. Xurmatli bilimdonlar, Leonardo da Vinchi
falsafiy fikrlaridan yana birini tinglang.
Buning uchun chukur nafas olamiz va nafas chikaramiz (kilib kursatadi). Siz xam
kaytaring. Ichingizdan xavo chikishi bilan avval kurish xususiyatidan ayrilasiz, keyin
asta-sekin boshka sezgi organlaringizdan xam ayrilasiz.
Xurmatli bilimdonlar, nafas olish va nafas chikarish bilan boshlanadigan
jarayon nima deb atalishini va bir dakikadan sung men nima ishni bajaraman.
1125-savol. Rustam Asadullaev. kibray tumani kibray shaxarchasidan.
«Zakovat» sandikchasi olib chikilsin.
5 yildan oshik muddat sandikcha bilan savol olib chikamiz. Ammo bugungisi sal
antikarok narsa. Doimo uyda o'tiradigan Yunon ayollarini unga uxshatishgan. o'rta
asrlarda sovuk xarorat belgisi sifatida xam ifodalangan. Sovuqqonligi bilan
xoxlagan olovni xam cho'chitgani bois, sovukkon faylasuf degan nom olgan.
O'ta sovukkonligi va uning tashki kurinishi uni olov domidan asrashi aytiladi.
Aytingchi, sandikchada nima bor?
1126-savol. Uni Napoleon Bonapart xam, Charli Chaplin xam yoktirib kiygan
bulishlari mumkin. U Obid Asomovga xam zarar kilmaydi. U xam yoktirishi mumkin.
Aslida uni Shark otlik navkarlari ilk bor muomalaga kiritishgan. Tez yugurayotgan
otda maxkam o'tirishga u yordam bergan. Otga chikayotganda xam uni yordami katta. Anik
kilib ayting, sandikchada kanday kurinishdagi kiyiladigan narsa bor?
1127-savol. Ortikboy Temirov. Namangan viloyati Chortok tumani
Peshkurgon kishlogidan.
Marxamat, «Zakovat» sandikchasi olib chikilsin.
Sandikcha ichida bir xipcha bel, kurinishi xo'p g'alati moslama bor. Uni
vazifasi 2 ta jonzotni bir-biridan ayirib turadi. Birisini yelkasida kutarib
tursa, 2-chisini yelkasida turadi. Ikkala jonzot uchun kulaylik yaratadi-yu, uzi juda
nokulay sharoitda faoliyatini oboradi. Sandikchada Ortikboy uz kuli bilan yasagan
qo'sh sirg'ali moslama bor. Sandiqchada nima bor?
1128-savol. Barno Ergasheva. Namangan viloyati Norin tumani Uzbekiston
j/xdan.
Barnoxonni savollarni eshitishdan avval xodimimizga karang. kullari
chuntakda. Ikkala kulida xam bir xil narsa bor. U misoli jonzot. U bilan extiyot
bulib, munosabatda bulish kerak. Sal extiyotsizlik kilsangiz, xatto tilingizga xam
ozor yetkazib kuyishi mumkin. Uzbek xalki uni olovga xam tenglashtiradi. Bir
karasangiz osuda, sokin, yana bir karasangiz vaxshiy va kurkinchli. Savol: xodimimizni
kullarida nima bor?
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
1129-savol. Guljaxon Abduraximova. Andijon viloyati Oltinkul tumani
Kumakay kishlogidan.
Buyuk ispan shoiri Fediriko Garsiya Lorka ijodidan:
Chorraxa
Doirasida
Raksga tushar
Olti dugona
Uchtasi teridan
Uchtasi pulatdan
Ularni birma-bir
Erkalar kulim
kuchgancha bagrimga
Oltin Polifem.
Dikkat savol dakikadan sung tashkaridan nima kiradi.
1130-savol. 1969 yildan beri Xindistonda faoliyat olib borayotgan ingliz
avtomobil kompaniyasi maxalliy xaydovchilarni ishga taklif kila turib bir shart
kuyadi. Ammo bu shart ayrim xaydovchilarga yoqmaydi.Kompaniya kuyayotgan talab
ular
uchun amalga oshirib bulmas va kaysidur ma'noda xakorat xamdur. Savol: kompaniya
kanday shartni kuygan?
1131-savol. Xurmatli bilimdonlar, siz bilan V`etnam tili darsini
boshlaymiz. V`etnam tilida «Kan`» - tun degani, «Van`» - kun degani.
Furkat Qurbonov, «Kanvan`» - degani nima deb suralsa, kanday javob berasiz.
Kecha va kunduz. To'g'ri. Oson savoldan o'tib oldingiz. Endi biroz kiyinlashtiraman.
Mant - degani, tekis xudud degani. Ban` - degani togli xudud degani.
Nodirbek kosimov, ikkalasi birga kushilsa, ya'ni Mantban - degani nima ekan,
bu - Mamlakat degani.
Endi yanada kiyinlashamiz. V`etnam tilida on-katta degani, ay-kichkina degani.
Bobur, agar u suzlar birlashsa onay buladi.Savol: kimlarni onay deb atashadi?
1133-savol. Zoxirbek Muxammad. Shaxrisabz shaxri Najim Nuchalo kuchasi 1- 
uydan. Aloka-muxandis.
Me'mor Sostrad Knidskiy vakti kelib odamlar meni unutib yuborishlari
mumkin degan uyga borib, toshga shunday suzlarni yozib koldirgan: «Kniddan chikkan
Deketifonning ugli Sostrad xavf-xatardan saklovchi tangriga bagishladim deb».
Xurmatli bilimdonlar, kanday xavf-xatarni oldini oladigan loyixa xususida
chap ketmokda?
1134-savol. Yuriy Nikolaev. Namangan viloyati Namangan tumani Yukori
G'irvon xujaligidan. Maishiy xizmat xodimi.
Nodirbek! Qo'lingizdagi ruchkami? Nechanchi ulchovdagi tufli kiyasiz?. Bugun
Fargonaga kaytib ketasizmi? Raxmat dialogimizni tugatamiz. Xurmatli
bilimdonlar, yukoridagi dialog paytida Nodirbekni yuragi urib, miyasi uylab turdi.
Dialog paytida yana 3 ta narsa uni izmida buldi, 3 ta narsa esa yuk. 1 dakikadan sung
izmida bulgan 3 ta, bulmagan 3 ta narsani sanab berasiz.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
1135-savol. Ravshan Norkulov. Toshkent shaxri Yakkasaroy tumani Urikzor
kuchasi 1-uy 32-xonadondan.
Xitoy va Tibetda lamaizm dinining ta'siri katta. E'tikod kiluvchilar uz
bolalarini ruxoniy bulishini juda xoxlashadi. Xoxlovchilar kup bulgani uchun
kobiliyatli bolalarni tanlab olishda imtixon utkazishadi. Tanlov sharti shundan
iboratki, bolaga 20 tacha turli predmetlar kursatiladi. Uni ichida diniy anjomlar
xam tashlab kuyiladi. Bolakaydan shularni ichidan 9 ta predmetni olib chikishi talab
etiladi. Dinga taallukli predmetlarni kup olib chikkan bolani kobiliyatli deb
ukishda olib kolishgan. Savolni magziga endi yetib keldik. Bolakaylarni yoshi anik
3 yosh bulishi shart. 2 yosh xam, 4 yoshi xam kabul kilinmaydi. 3 yoshli bolakayni kuz
oldingizga keltiringda javob bering, bola nega aynan 3 yosh bulishi kerak.
1136-savol. 1997 yili Italiya xukumati konun kabul kildi. Unga binoan
professional artistlar va sportchilar undan ozod etilganlar. Savol nimadan?
1137-savol.Uning asl ismi Gans-Gubert. Uzi xam ajoyib ximoyachi bulgan, uz
paytida Germaniya terma jamoasi bosh murabbiysi xam bulgan.
Xozirgi paytda Shotlandiya terma jamoasida ishlashmokda. Gans-Guberni kaysi
familiya bilan bilamiz?
1138-savol.1974 yil Gavana. Uzbek sporti uchun kanday tarixiy vokea sodir
bulgan?
1139-savol. Afrikadagi bu davlatda eng katta flot joylashgan? kaysi
davlatda?
1140-savol. Unday nomdagi davlatlar Afrikada 2 ta. Geograflar ularni
birinchisini erkak, 2-chisini ayol deb xazillashib kuyishadi. kaysi davlatlar?
1141-savol. Yurakni boshka odamga kuchirib utkazish operatsiyasini birinchi shu
davlatlik vrach amalga oshirgan. Savol kaysi davlat?
1142-savol .A.S.Pushkin u asarini juda yoktirar edi. Pushkin surgundaligida u
asarini yozgan. Eslab kuringchi, u kaerda surgunda bulgan va asar nomini toping.
1143-savol. A.S.Pushkinning otasi Sergey L`vovich Pushkin bulgan. Onasini
familiyasini bir eslab kuringchi?
1144-savol. 1836 yili, umrining sunggi yilida u azaliy orzusiga erishadi. U ilk
adabiy jurnal chop ettiradi. kizigi, bu jurnal xaligacha uz faoliyatini tuxtatmagan.
Pushkin tamal toshini kuygan jurnal kanday nomlanadi?
1145-savol. 1994 yili Chikago san'at institutida bir sud bulib utadi. kizigi,
unga 700 tomoshabin 200 dollardan bilet sotib olib kirishadi. 2 ta tajribali
prokuror kirol oilasi vakilini kotillikda ayblaydi. 2 ta mashxur advokat bu
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
jinoyatni sodir kilganda akli joyida bulmaganini aytib, sogligi tekshirilishini
suraydi. Sud baribir uni akli joyida bulgan deb uni jinoyatchiga chikaradi. Shunda
sudning karoridan noroziligini ifoda etadi. Xurmatli bilimdonlar, avvalo bu
kaysi sudligini toping, norozilik belgisi sifatida u kaysi iborani ishlatgan.
1146-savol. Kupgina Yevropa davlatlarida oila azolari ko'prok o'tiradigan
uylarda kungirokchalar ilib kuyilgan. Avstraliya fermerlari ko'ng'iroqcha orkali
emas, otning xavotirli kishnashi orkali, Kuril orolidagi tub axoli lampa chiroklar

---

orkali bilishgan. Xurmatli bilimdonlar, xozir ot yo lampa moy, kungirokcha kilib
utirilmaydi. Uni zamonaviy moslamasi mavjud. Moslama kimni nomi bilan
yuritiladi.
1147-savol. Evna, Aristonika, Drimaka. Eramizdan avval yashagan bu kishilar,
Yunoniston va Rim davlatida mashxur bulishgan. Evna, Aristonika, Drimakalardan
keyin yashagani eng mashxuri xisoblanadi. Siz usha eng mashxurini toping.
1148-savol. Uinston Cherchill bilasiz, tula odam bulgan. Shundanmi uni
yoktirmagan. «Tugridan-tugri amalga oshirsa buladigan ishni bajarish uchun, dalani u
boshidan, bu boshiga yayov yurish kerak. Undan kura villam atrofida kechki salkinda
sayr kilishni xush kuraman. Savol: Cherchill nimani yoktirmagan?
1149-savol. Amriddin Ikromov. Navoiy viloyati Nurota tumani G'ozgon
kishlogidan.
Rustam Jabborov! Misr exromlarini kurib keldingiz. Dunyoda xamma narsa
o'tkinchi, ammo exromlar abadiydur degan fikrni eshitgan bulsangiz kerak.
Exromlarning me'mori kim ekanligi bilan kizikdingizmi?Exromlar xam borib- 
borib nurashi, cho'kishi va kulashi mumkin.
Vil`yam Shekspir «Gamlet» tragediyasida, «dunyoda fakat bir xil imorat
kuradigan yagona usta, me'mor bor. U kurgan imoratlar xech kachon buzilmaydi.
Aytingchi, bu usta kim?
1150-savol. Alisher Razzokov. Samarkand viloyati Toylok tumani Soxibkor
sh/x Uzun kishlogidan.
Rustam Jabborov. Ijodlar bo'layaptimi? She'r, maqolalar bitib turibsizmi?
She'r yozish… lazzat. To'g'rimi? Uning lazzatini she'r yozgan kishi tushunadi.Rustam
bilan dialogimiz tugadi, endi savolga o'taman. U shoir aytgandek o'lim emas, bir
uchidan ko'rinayotgan tortilgan arqon, 2-chisi dor ustida langar cho'psiz, xatto qo'llarini
xam ochmasdan tik ketayotgan dorboz, 3-chisi dor ustidan qo'rqmay pastga engashib
karayotgan dorboz. Tagin bittasi xar kuni kiyimini almashtiruvchi olifta shoirning
xotini kirlarini kuritmok uchun yoygan uchta dor. Xurmatli bilimdonlar, Rustam
Jabborov bilan bulib utgan dialogimizni esdan chikarmagan xolatda, ayting
nimalarga bu galati ta'rif berildi?
1151-savol. Normaxammad kuziev. Fargona viloyati Uzbekiston tumani
Daxana-kakir kishlogidan.
Betxoven umrining oxirida kar bulib kolgach, musika yaratishda davom
etavergan. U xassasini bir uchini royalga tekkizib, 2-chi uchini tishlari bilan tishlab
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
undan chikayotgan musikani xis etib turgan. Yakinda kar-sokovlar maktabida antika
vokeani guvoxi buldim. Maktab ukuvchilari yangi yil bazmida, saxnani tuldirib
diskoteka uyinga tushishardi. Xayron kolarli joyi barcha xuddi musikani tulik
eshitadiganlardek, kushik uslubiga mos xarakatlanardi. Zalda utirganlar ularni
raksini tomosha kilib rosa karsak chalishardi. karsagimizni eshitishmasa xam, ammo
musikaga tulik raksga tushishardi. Aytingchi, ular xech kanday yordamsiz, nimani
xisobiga raksga tushishardi?
1152-savol. Ikrom Ismoilov.Toshkent shaxridan.Notarial idora raxbari.
Marxamat, Yapon tankusi. kulingizda Yaponiyadagi eng mashxur beshlik. Yapon
she'riyatida tanku – bu beshlik degani. Falonchi! Sizga bu yapon tanxusini topshiramiz.
Bir dakika ichida jamoa bilan uni tarjima kilib, kushik xam kilib aytib berasiz.
Suzlari, oxangi uzbekcha bulishi shart. Albatta, uni jamoa bulib bir-ikki katorini
kushik kilib kuylab berishingi kerak. Vakt ketdi.
1153-savol. Bekzod Shokirov. Toshkent shaxar Yunus Obod tumani 14-mavzedan.
Olimpiadada 200 dan ortik davlatlardan ishtirokchilar tashrif buyurishadi.
Turli tillarda gaplashuvchi sportchilar. Ularni ichida ommalashgan va ommalashmagan
tillar xam mavjud. Xar bir sportchini tarjimon bilan ta'minlash kiyin. 1964
yilgacha ushbu muammo Olimpiada mezbonlarini doimo kiynab kelgan. Ammo Katsumi
Mazaru, 1964 yilgi Tokio Olimpiadasida bir yangilikka kul urdiki, xanuzgacha u
Olimpiadalarda muomala vositasi deb kabul kilib kelinadi. Aynan Tokio
Olimpiadasida, ommalashgan va ommalashmagan tilda suzlashuvchilar birdek
tushunadigan muomala vositasi ishga tushgan. Yordam berib shuni ayta olamanki,
Katsumi Mazaru uzok utmishga murojaat kilgan xolda bu muammoni yechimini topgan.
Xurmatli bilimdonlar, rosa bir dakikadan sung yapon mutaxassisini
Olimpiadachilarga yaratgan kulayligini ekran orkali tasvirini kursatamiz. Aytingchi,
Olimpiada tili deb nima kabul kilingan?
1154-savol. Xasan Muminov. Surxondaryo viloyati Oltinsoy tumani
kumpaykal maxallasidan.
Orangizda tuya gushti yeganlar bormi? Tuya gushti xalol gusht, uni bemalol yeyish
mumkin. Gushtni yeyishdan avval uni suyish kerak. Usta Jalil otani nevarasi bilan
Xushnud Xudoyberdievlar xozir bitta tuyani yotkizib bugizlashadi. Mabodo, tuyani
suyish zarur bulib kolsa, uni albatta 2 kishi suyadi. Bitta kassob bugziga ikkinchi
kassob urgachiga pichok soladi. Xurmatli bilimdonlar, nimaga tuyani ikkita joyidan
suyish kerak deb uylaysiz?
1155-savol. Saidakbar G'ofurovning savoli.
Qadimda Zarafshon voxasida yashagan ota-bobolarimiz bir garoyib ish bilan
shugullanishgan. Erta baxorda togdan tushayotgan suvlarga katta-katta kuy pustinlarini
tashlab kuyishib, ma'lum muddat turgach, pustinlar kuritilib yokilgan. Aytingchi, bu
ishdan ular kanday samara kurishgan?
1156-savol. Xindiston poytaxti Dexlida 1951 yili uning birinchisi, 2002 yil
Pusanda xozircha oxirgisi bulib utdi. Savol: nima bulib utgan?
1157-savol. Yevropadagi mitti davlatlardan birida Shan`, Nedel`n, Trezen`
kabi kichkina shaxarlari mavjud. U davlatning eng muxim shaxarini siz toping. A.Abdullaev
“Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
1158-savol. 1999 yili birinchi yanvardan Yevropada Yevro muomalaga kiritiladi.
Yevroni kiymatini belgilash uchun uning 1998 yil 31 dekabrdagi kiymati kabul
kilindi. Nimaning?
1159-savol. Yevropadagi bu davlat gerbida 3 ta yashil tog tasvirlangan. Tatra,
Fatra va Matra. kaysi davlat gerbida?
1160-savol. Gomer «Iliada»dostonidagi 2 qo'shiq aynan shunday nomlanadi.
Bu qadimgi yunon adabiy uslubi xisoblanadi . Bizga bu nom Savdoda va kitob
sevarlar orasida keng qo'llaniladi.
Savol 2 qo'shiq qanday nomlanadi .
1161-savol. Artur Konan Doyl Sherlok Xoms xikoyalaridan birida Sent Kler
ismli muxbir uzining sevimli ishidan voz kechib yangi bir ish bilan shug'ullana
boshlaydi. Eng qizig'i o'zi xam bu ish orqali shuncha ko'p daromad orttiraman deb
o'ylamaydi.Asosiy qonun bu ishni bekor qilmaganida…
Savol: Sent Kler muxbirlikning aksi bo'lgan qanday yumush bilan shug'ullangan ?
1162-savol. Bir yurt podshosi shu yurt imomi bilan suxbatlashib kolibdi. Podsho
shunday savol beribdi: Qiyomat kuni insonlar axvoli nima kechadi - desa imom
muxtaram zot bu savolningizga eng monand javob turgan joyingizdir – degan ekan.
Savol: ular qaerda suxbatlashmokdalar?
1163-savol. Mo'g'ul jangchisi egarining qoshida 2 ta mesh yurgan. Bittasida ichish
uchun suv ikkinchisida qanday yegulik bo'lgan?
1164-savol. Kadimgi Rimda ilm bilan muntazam shugullangan kishilarni
shunday nomlashgan.
1165-savol. A.Navoiy Farxod va Shirin dostonida agar Farxod va uning
vatandoshlari xam musulmon bulganda musulmonlar soni anchaga kupaygan bulardi
deydi. Navoiy nimaga ishora kilganlar?
1166-savol. Shunday bir kiskichbaka borki u juda xafli. Sekin xarakat kilsayam
agar bironta odamga xamla kilsa uni o'ldirmay kuymaydi. Bu kiskichbakadan omon
qolgan odamlar yuk xisob.
Savol : Bu kanaka kiskichbaka ?
1167-savol.16-asrda uni asosan zargarlar ishlatishar edi.Ayollar uni bezak
sifatida sotib olishar edi.Oltin zanjirlariga ilib yurishgan narsaning toping ?
1168-savol. Tasavvur kiling katolik soborida 2ta kator skameykalar bor.Urta
Asr monaxlari shu skameykalar orasida bir uyin uynashgan. Bu uyin Monaxlar uyini
deb xam yuritiladi.
Savol:U uyin nomini toping ?
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
1169-savol. Braziliyada ayniksa Argentinada juda kuplab poni otlar
yetishtirilgan. Texnika rivojlangunga kadar ular juda kul kelgan.
Savol:Ular ya'ni poni otlari kaerlarda ishlatilgan?
1170-savol. Il`f va Petrov kaxramonlari Kisa Vorob`yaninovni tugilgan
joyiga qarab Ol`denburg shaxzodasi deb lakab kuyishgan. Kisa Rossiyaning qaysi
shaxrida tugilgan edi?
1171-savol. Kupchilik ofis eshiklari tashkari tomonga ochiladi.Lekin xususiy uy
egalari kuchadan kiradigan eshikni ichkariga ochiladigan kilib kurishgan. Extiyotlik
chorasi nuktai nazaridan.
Savol:Nimaga ichkariga ochiladigan kilishgan?
1172-savol. 19-asrgacha bunday axoli yashaydigan joylarga bekinish kulay bulgan.
Asosan kamokdan kochganlar va kidiruvdagi ashaddiy jinoyatchilar usha joydan panox
topishgan. Xatto SH.Xolms xam u axoli orasida bulgan.
Savol: Kanday axoli yashaydigan joy suralmokda
1173-savol. Daniyaliklar fikriga kura xoxlagan xurozni juja bosib yotishga va
ochishga urgatsa buladi.Ammo marxamat yarim xazil fikirni davom ettiring?
1174-savol. 19-asrdagi fotografiyalarni kursangiz xamma uta jiddiy va
kulmasdan tushgan.Ularni jiddiy suratga tushishida bir sabab bulgan. Shu tufayli
ular bir muncha zerikarli kurinishda tushishgan. Nima sabab ular bunday suratga
tushishgan?
1175-savol. Napaleon armiyasidagi askarlarning tashki kiyimi xam bir xil
rangda bulgan. Napaleon Bonapart esa ichki kiyimlarni xam bir xil rangda bulishini
buyurgan.
Savol:kaysi rangda va nima uchun ?
1176-savol. 1995-yildan boshlab Germaniyadagi bir turistik firma undan
foydalanish xukukiga ega buldi. Bu firma orkali Germaniyaga kelgan turistlarga bir
narsa suvenir kilib berilgan.
Savol :Yukoridagi suvenir nima ?
1177-savol. Detroyt shaxri 1701 yili frantsiyalik sayyox tomonidan ochilib
Detroyt deb nomlangan. Sayyoxning ismi Antuan Dela Mot bulgan. Uning
familiyasiga mashxur avtomobil` xam bor.
Savol : Uning familiyasini toping ?

---

1178-savol. Kino tankidchilar agar fil`m kaxramonlarini barchasida partsigar
bulsa buni sababi bitta deyishadi. Unimani bildiradi?
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
1179-savol. Dunyo fokuschilarining internet vepsaytining birinchi betida 2-ta
anjomning tasviri bor.Bu 2ta anjom fokuschilarning ilk rekviziti xisoblanadi. 1
dakikadan sung bu oson savolga javob berasizlar ?
1180-savol. Uni kishilar xazillashib daydi deyishadi .Eng katta daydi deb biz
nimani bilamiz?
1181-savol. Napaleon armiyasi bilan butun Yevropa urishgan. Shuning uchun 1- 
jaxon urishi nomini olgan . Avstriyaning Krenkel` shaxarchasi azaldan moxir kishilar
bilan nom kozongan. 1816 yili urush tugagach Krenkelga kaytib kelgan askarlarning
barchasi ko'sha-ko'sha orden-krestlar bilan kaytishadi. Krenkel shaxarchasi nima bilan
dong taratgan edi?
1182-savol. Bu kompaniya 1950 yillarda Koliforniyada shakillana bashladi.
1968 yilgacha bu kompaniya ayollar ishga olinmagan. 1968 yildan keyin esa uncha
chiroyli bulmagan ayollar ishga kabul kilina boshlagan.Kompaniya raxbarlari fikricha
aynan chiroyli ayollar ular ishiga putur yetkazishi mumkin ekan.
Savol : Bu kaysi kompaniya ?
1183-savol. Yevropaning kok markazidagi bu kichkina davlatni xudo yer osti yer
usti boyliklaridan sikkan. Xudo aybini yuvish uchun ularga son-sanoksiz kavat- kavat
eshiklar bergan deb xazillashishadi.
Savol: Kaysi davlatga ?
1184-savol. Teatrda tomoshalar bir necha aktlardan bulimlardan iborat
.Ingliz musikashunosi Piter Gemmondning fikricha opera ko'pincha 3 kismdan iborat
bo'ladiyu ammo ko'pchilikka 2 qismini yoqtirishlarini aytishadi.
Savol: Nega ?
1185-savol. Negrlar 20-asrning eng telba ok tanli kishisi deb uni aytishgan.
Savol : Kimni ?
1186-savol. Kadimgi xind tabiblari inson 500 yildan oshik umr kurishi mumkin
deyishgan .Avvalo parxez va ular maxsus giyoxlardan tayyorlangan eleksir taklif
etishgan. Kizigi eleksirga biz iste'mol kiladigan 2 ta ozuka maxsuloti xam kushilgan
.
Savol :Kanday 2-ta maxsulot?
1187-savol. Uning asosini 4 ta gul tashkil etadi .1- Atirgul 2-Bodomgul 3-Anor
va 4-kalampir gullari .
Savol :Ular kaerda ishlatiladi ?
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
1188-savol. Savol shunday :tibet meditsinasida nimani kasalliklar darvozasi
deb atashadi ?
1189-savol. Yusuf Xos Xojib Kutadgu bilik asarida unga shunday ta'rif bergan
U narsa xovlingdagi arslon .U seni boshka yirtkichlardan ximoya kiladi.
Zinxor uni bosh kuyish kerak emas aks xolda u kafasini buzadi.
Savol : Yuqorida nimaga tarif berilgan ?
1190-savol. Germaniyaning Frayburg shaxri meri taklifiga binoan sigaret
sotadigan kichkina dukonchalarni bir rangga buyashar ekan .
Savol : kanday rangga ?
1191-savol. Selyodka bu xalkning eng sevimli istemol vositasi xisoblanadi.
Bugunga kelib seledka bu xalkning timsoliga aylanib ketish extimoli bor .Lekin
ularni dunega mashxur kilgan bir o'simlik seledkani ikkinchi darajaga tushirib
kelmokda .
Savol :Selyodkadan oldinda turuvchi ramzni va o'sha xalq nomini toping ?
1192-savol. Martin Lyuter King aytishicha tibbiet kishilarni kasal kiladi
.Teologiya fani kishilarni gunoxga boshlaydi, u fan esa kishini mayus kilib ko'yadi – 
degan .Shundan buen tibbiet ancha rivojlanib kishilarga foydasi tega boshladi
.Teologiya fani umuman yo'kolib ketdi, 3 fan kishilarni oromini olib ko'yishda davom
etmokda .
Savol :Sezyapganingizdek 3-fan kaysi fan ?
1193-savol. Mul`tiplikatsiya soxasida yangilik bulgan Mappet –Shouni musulmon
davlatlari uzlarida namoyishini takiklashdi .Nega bu shou xatto Turkiyada xam
namoyishi takiklanadi ?
1194-savol. Xamma bu borada oq ayiqni birinchi uringa ko'yadi .Ammo oddiy uy
gozi ok ayikdan xam ustun ekan
Savol : Nima borasida ?
1195-savol. Rossiyada solib tashlangach Pyotr farmoni bilan katta-katta
bazmlarda stollar ustida bugun biz xam foydalanayotgan narsa paydo buldi .Bugun
biz nimadan foydalanayapmizu uni kelib chikishi Pyotr davriga borib takaladi ?
1196-savol. Juda ko'p erkaklar buni yoqtirishmaydi va to'g'ri qilishadi .Olib
borilgan tadqiqotlar shuni kursatdiki bu ish kon aylanish sistemasini buzilishiga
olib keladi xamda yurak faoliyatiga salbiy ta'sir kursatishi mumkin .
Savol :Gap nima xaqida ketyapti ?
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
1197-savol. Ularning ko'rinishiga yashayapgan xududlari katta ta'sir o'tkazgan
.Yelkalari keng,boldir suyagi uzunchok,tishlari biroz oldinga burtgan,sochlari
jingalak, pastki jag'i uncha rivojlanmagan
Savol :Ular kimlar ?
1198-savol. Tbilisi Gruziya,Garmidon Shimoliy Kavkaz,Sijaksuv Turkiya,Aguas
Kalietes Meksika .Bu joy nomlari ma'no jixatidan bir xil .kanday so'zni
anglatadi?
1199-savol. Bu mashxur o'yinni Frantsuzlar trik-trak deb atashadi.
Savol: kaysi o'yinni ?
1200-savol. Arablar xisobicha aynan erkaklarda 50 yeshdan so'ng unga ega bo'lish
mumkin. Albatta oilaviy va moddiy xolatdan kelib chikib.
Savol: 50 yeshdan ayrim arablar nimaga erishadilar?
1201-savol. Shvetsiya ko'chalarida transportlar 1967 yil 3-sentyabr` kuni 10
dakikaga to'xtatib turildi. Keyin yana xarakat davom etdi .
Savol : 1967 yil Shvetsiya ko'chalarida nima sodir bo'lgan ?
1202-savol. Pushkinni kelib chikishini – arablarga takashadi .Dostoevskiy
pol`yak ajdodlariga ega .
Savol :Lermontov kelib chikishi kaerga takaladi?
1203-savol. Sizlarga 6ta adresni xavola kilaman.Varsonof`ev ko'chasi, Sadova- 
Spasskiy ko'chasi,Xalklar klubi,Kazarmenniy ko'chasi, .Kolumb teatri, Ushbu
manzillarda nimalar bo'lgan ?
1204-savol. Angliyadagi Lestershir grafligida 2 ta boy oila bir o'yinni
o'ynashgan. Qizig'i ular daryoning ikki tamonida yashashgan va o'yinni nomlanishiga
ko'prik sababchi bo'lgan.
Savol: Ular bu o'yinni nima deb atashgan?
1205-savol. Azaldan o'zbeklar uchun beshik mo''tabar joy xisoblanadi .Beshikka
turli ko'z munchoklar xar-xil irim-sirim narsalar osib ko'yishgan.Ayrim chaqaloqlar
yotgan beshiklarga belgilar ko'yish rusum bo'lgan .
Savol : Bu belgilar nimani anglatgan ?
1206-savol.U davlatning dengiz kirg'og'idan tomosha kilsangiz osmon bilan yer
tutashgan joy qorayib ko'rinadi .Shundan u Yevropa davlati bayrogi rangida kora rang
mavjud .
Savol : U kaysi davlat ?
1207-savol. Nemis kimegari Dorn 1900 yili bir kimeviy elementni kashf etib,
o'z familiyasidan kelib chiqib nomlaydi .
Savol :kanday nomlaydi ? A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
1208-savol. Bu davlat II asrda buyuk Karl Imperiyasida shakllanadi.U
davlatning nomlanishida ikkita omil rol` o'ynagan . 1-chisi kadimgi german kabilasi
bo'lsa, 2-chisi chegara so'zi.Chegara so'zi -kadimgi german tilida marka deb atalganligi
inobatga olinsa,yuqoridagi davlatning bugungi nomi qanday ataladi?
1209-savol. Xozir bu joyda DneproGES ni 49-turbinasi qurilgan.Ilgari bu
qoyalikda mashxur asar kaxramoni o'tirishni xush ko'rgan.
Savol :kaxramonni nomi nima ?
1210-savol. U narsani xozir juda oddiy narsa deb karaymiz .Yekaterina II
paytida u narsaga qirolicha shunday fikr bildirgan edi:Rossiya bu kadar kambagal
mamlakat emaski o'z fuqorolarini mana shunday masxara kilib shilib olishga yo'l
qo'ysa.
Savol : kirolicha nimaga bu iborani qo'llagan ?
1211-savol. Tuladagi artilleriya zavodi poligonida ko'prok qish oylari sinov
o'tkaziladi .Ya'ni pushkani sinash uchun kulay payt deb qishni bilishadi.
Savol :Qishda pushkani sinash nimasi bilan qulay?
1212-savol. Dengizchilar tilida ekipaji tashlab ketgan kema kanday ataladi ?
1213-savol. Yunon yezuvchisi Prokopiy dusti Yustinianga yezgan makolalarini
aynan shunday deb atagan .Yashirin va chop etib bulmas kilib yezgani uchun xam u shunday
yunoncha atama bilan yuritgan.Xozir bunday asarlarni bosib chikariladiganlari xam,
bosib bo'lmaydiganlari xam bor.
Savol: Bu qanday adabiy janr?
1214-savol. Kur bulib tugilgan kishiga nisbatan keyinchalik kur bulib kolgan
kishining orasida fark yuk .U xam bu xam 100% foyz kurmaydi .Ammo kur bulib
tugilgan odam bilan keyinchalik kurmay kolgan odam orasida bir katta fark bor .
Savol : Fark nimada ?
1215-savol. Vol`ter uzi atrofidagi vokealardan kelib chikib xar kuni xudoga
nola kilar ekan .Ey xudo meni a toifadagilardan ozod kil, b toifadagilar bilan
uzim xisob-kitob kilaman .
Xush u a va b deganda kimlarni nazarda tutgan?

---

1216-savol. Bu ael xakida suz 1861 yildan boshlanadi.Uning onasi frantsuz
aristokrat oilasidan chikkan.Otasi urishkok irland bulgan .
Savol:Aelning nomini toping?
1217-savol. Ispanlar uni Chigero, Frantsuzlar Sisero ,eng kizigi shundaki xatto
rimliklar xam uni Kikero deb atashgan .
Savol :Biz uni kanday ataymiz?
1218-savol. Qadimdan yunonlarda u turmush tarzi xisoblanadi Margaret Tetcher
ingliz parlament a'zolarini, xatto ikki yil unda yurishga majbur kilgan Bizda xam
kupchilik asta-sekin unga utishyapti A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
Savol:Nima suralyapti ?
1219-savol. Ular tabiatning buyuk xodisasi xisoblanadi .Xech bir kompaniya yeki
tashkilot uni yasay olmaydi .Tabiat uni uta chiroyli, ranglarga boy kilib yaratgan .Ok
rang, kuk rang xatto kora ranglari xam uchraydi .
Savol:Tabiatda uchraydigan bu katta va chiroyli narsa nima ?
1220-savol. Pekinda xozirgi kunda xam ilgarigi imperator saroyi xovlisida 6
ga 6 xajimdagi maxsus tuprok xovuz bor.Manashu 6 ga 6 xajmdagi xovuzga ichidagi
tuprok kayerdan olingan?
1221-savol. Dunedagi eng xushxur baliklardan biri makrurus balig'i doimo
boshsiz sotiladi.Uni bu ko'rinishda sotilishiga katta bir sabab bor.
Savol:Nega shunday sotiladi?
1222-savol. N.Bonapart Frantsiyada turli reformalar utkazgan .Xususan
ishchilarni nazoratga olishni taklif etgan.Shuni okibatida biz biladigan , amalietga
kul urilgan.
Savol: Nimani Napaleon Bonapard boshlab bergan ?
1223-savol. Bu kamokxona xar kanday rekordlarni yangilashi mumkin kattaligi
jixatidan. Uni kattaligi 8 mln.kv.km.Bu kamokxonalarda jinoyatchilarni bokishni xam
xojati yuk. Ular uzlarini uzlari bokishadi.
Savol : Usha gigant kamokxonani toping?
1224-savol. Kemalarda dengizga umuman suvga nisbatan balansini tekshirib
turadigan suvdon bulgan.Nega usha idish ichiga yeg solib kuyishgan?
1225-savol. Kuturish kasalligi xamma insonlarda va jonivorlarda uchrashi
mumkin.Fakat bir xayvonning immuniteti kuchliligi uchun uni bu kasaldan ozod desa
xam buladi .
savol: U kanday nomlanadi ?
1226-savol. Rivoyatga kura elda kaxatchilik bulib turganda , yeyishga ,ekishga xam
bir sikim don topilmay kolganda keksa bir dono kishi sichkon uyasini kavlab anchagina
donni topib oladi.Sichkon inidan chikkan don bilan el kutilib koladi .Shuning uchun
xam odamlar unga xurmat kursatishgan .
Savol: kaerda xurmat kursatishgan ?
1227-savol. Mashxur grossmeyster Mixail Talda shaxmatchilarga berilmaydigan
bir unvon bo'lgan.Aytib qo'yaman shaxmatda erishgan yutuqlari uchun berilgan.
Savol:kanday unvon?
1228-savol. 1994-yili Addis-Abebalik Mao Anbessa uning xokini biz Efiopiyaga
olib ketishimiz shart degan kulguli ultimatum bilan chikdi.Ammo buni iloji yuk
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
ekanligini va u bor yugi shov-shuvga loyik xodisa deb baxolandi.U kimni xokini
Efiopaga olib ketmokchi edi?
1229-savol. Iskandarning oti Butsefal juda xurkovuch bulgan. Qariyb 4ta
chavandoz buysundirolmagach,Iskandarning uzi buysundiradi.U otni chavandozlar
xaydagan tomonga emas,karama-karshi tomonga xaydaydi.
Savol:kaysi tomonga xaydaydi?
Javob:kueshga karatib xaydagan.
1230-savol. 14-asrdan to 19-asr oxirigacha ularni qurish ,ta'mirlash ishlari
bilan Buyuk Britaniya admiralligi shug'ullangan .
Savol: kanday ish bilan?
1231-savol. Aynan shu paytda miyaga kon oz mikdorda keladi.konning kup kismi
boshka yumushga safarbard kilinadi.Natijada bo'shashish xolati ro'y beradi.
Savol:Bu insondagi qanday jarayon ?
1232-savol. 19 asr Vengriyada boylik belgilari juda ko'p bo'lgan.Masalan
poytaxtda xizmatkorlar soniga karab,chetrok kishloklarda otlar soniga
qarab bilishgan.Transil'vaniyadagi boy xonadonlarni uzoqdan xam bilsa bulgan.
Savol:kanday bilishgan?
1233-savol. Ctendal` <> romanida undan foydalanishni tavsiya
kilgan ,U axmoklarning Hurmati,gudaklarning xayrati,boyonlarning
Hasadiyu,donolarning nafrati .
Savol:Stendal` nimaga ta'rif bergan?
1234-savol. Uni ilk bora kaysi xalq o'ylab topgan degan jumboqqa quyidagi
xalklar da'vogarlik kilishadi: yunonlar va rimliklar,misrliklar va
eronliklar,xindlar va xitoyliklar. Hatto kel`tlar va skiflar xam davogarlar
orasiga kirishadi.
Savol:Shuncha xalklar kanday aqlli narsaga da'vogarlik qilishadi?
1235-savol. Biz kullaydigan bir atama mavjud.Uning ildizi dunening yetti
mu'jizasidan biri bulgan .Yunonlarning Kaliy viloyati Hukumdorining xilxonasiga
borib takaladi.Bu inshoot shunday dabdabali kurilganki ,biz xozirgacha o'shanday
dabdabali binolarni yunon Hukumdori nomi bilan ataymiz.
Savol:Usha Hukumdor nomidan kelib chikkan atamani ayting?
1236-savol. Bir boyvachchcha xonim o'z xizmatkoriga,agar o'lsam davlatimni senga
xatlab beraman-,deydi.Xizmatkor xonimni tezrok junatib,boyliklarga ega bo'lish
payiga tushkandir deb o'ylarsiz.Aksincha u xonimni uzoqroq yashashini xoxlagan.
Savol:Nega?
1237-savol. Dastavval kul'minatsiya so'zini yunonlar bir yerda ishlatishgan.
Savol:Yunonlar bu so'zni qaerga yozib qo'yishgan?
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
1238-savol. Angliya pul birligi funt – uzunlik ulchov birligi.Yevropada yana bir
davlatda yevrodan oldingi pul birligi Ham uzunlik ulchov birligini anglatgan.
Savol: kaysi davlat puli ?
1239-savol. 7-8 asrlarda Erondan topilgan tarixiy xujjatda shunday
majburiyatlar yezilgan edi.Xudo nomi bilan kasam ichaman,uni sotmayman,karz
xisobiga,kullikga xam,boshkalar ximoyasiga xam bermayman.
Savol:Yukoridagi Hujjatda kanday majburiyat zikr etilgan?
1240-savol. Yapon she'riyatida 3 misralik xokkular juda kiyin ma'noga ega
sh'erlar Hisoblanadi.Masalan Takarai Kikakuning 3 katorli xokkusini eshiting:
Uxlab yetar xizmatkor tongda
Kumilib gul yaprogiga
Men uni kechirdim..
Savol:Nima uchun xizmatkorni kechirgan?
1241-savol. Bu suyuklikda Lizotsin degan mikroblarga karshi oksil
buladi.Shuning uchun Vizantiya va Eron aellari undan atirgul suvi bilan aralashtirib
malxam tayerlab, yaradorlarni yarasiga bog'lashgan.
Savol:Bu qanday suyuklik ?
1242-savol. Bu mamlakatda xar yili kayik regatasi buyicha musobaka bulib
turadi. Bu regataning uzunligi anik 81 km.600 metrni tashkil etadi.(Okeandan
okeangacha» deb nomlangan bu regata kaysi mamlakatda bulib utadi ?
1243-savol.
1990 yil – Mixail Gorbachev .
1991 yil – Mixail Zadornov.
1992 Yil - Boris Yel`tsin.
Ushbu yillarda bu shaxslar bir ishni bajarishgan. Qanday masuliyatli ishni?
1244-savol. U1890 yili Angliyadan Seylonga borib bir qancha choy
plantatsiyalarini sotib oladi va choy soxasida inqilob qiladi.Bugun Angliyadagi asl
choylarni ushbu savdo belgisi ostida ichishingiz mumkin.Bu odamning ismi Tomas
Jonston. Familiyasini toping?
1245-savol. Hazilnamo savol. Keyptaunlik bir jurnalist 12-farzandini
ko'rganida, unga Nuqta deb nom berib ko'rdi. Bo'lmadi, 13-farzand ko'rganda Tamom deb
ism qo'yib ko'rdi, bo'lmadi. Oradan bir yarim yil o'tib yana bir farzand ko'radi.
Savol,jurnalist ota bu farzandiga qanday nom bergan?
1246-savol. 19 asr oxirlarida Rossiya imperatoriga dengiz transport vaziri
bir shaxsni jazosini berish kerakligi haqida norozilik xati yozadi.Uni yozishicha
Rossiya floti bu darajada qoloq emas degan davo bilan chiqadi. A.Abdullaev “Daqiqa qadri”
www.zakovat.mtrk.uz
Savol:U kimni jazolashni so'ragan?
1247-savol. Samuel` Kol`t yoshligida kemada matros bo'lib ishlagan ekan. U
o'zining eng katta kashfiyotini ham kemaning qismiga qarab yaratgan degan fikr mavjud.
Savol: Kemaning qaysi qismidan u nimani yaratgan?
1248-savol. 1990 yildan keyin Rossiya shaxarlariga eski nomlar qaytarib
berila boshlandi.Masalan Kuybishevsk-Samara bo'ldi, Sverdlovsk-Yekaterinburg
bo'ldi.Aytingchi Kalinin shahri xozir qanday ataladi.
1249-savol. Nikolay Vasil`evich Gogol` <>komediyasi personaji
xokim Anton Antonovich monologidan:Maktablar noziriga ,bir tarix fani o'qituvchisi
darsida bo'lgan edim .Umuman darsni yaxshi boshladi ,ammo mavzu Aleksandr
Makedonskiyga kelganda, otasi Filipp bilan bo'lib Utgan janjalni shunday berilib
tushuntirdiki ,qo'rquvdan yuragim xapriqib ketdi.U
A.Makedonskiydur,qaxramondur..Ammo unda nima ayb.Xokim u deb nimani
nazarda tutgan?
1250-savol. 1993 yilgi ma'lumotga ko'ra pivo vatani hisoblanmush Germaniya
uni iste'mol qilish bo'yicha bor yo'g'i 3-o'rinda ekan.Yiliga 112141 gektolitr ichilar
ekan. 1-chi va 2-chi o'rinda turgan davlatlarni o'rnini aniq yozing.

---

1251-savol. Ukrainlar «Dobrogo ranki», yaponlar «Niozimo noriose» iborasi
bilan aytmoqchi bo'lgan tilak inglizlarda qanday ataladi.
1252-savol. Rossiya fuqorolarining emigratsiya xisob kitobi bo'yicha 1992
yildan-1999 yilgacha 1,5 foizi Ispaniyaga, 7,1 foizi Gretsiyaga, 9,7 foizi AQSH ga
yashash uchun ko'chib ketgan.
Savol:72,3 foiz rossiyaliklar qaysi davlatga ko'chib ketishgan?
1253-savol. Germaniya Bundesligasidagi bu jamoaga chempionlar ligasida
Mal'orkayam, Bundesligadagi Borussigayam, Gertagayam bir xil xisobda yutqazishgan. 2
ta savolga javob bering. 1-qaysi jamoaga, 2-qanday hisobda?
1254-savol. Yevropaning bir qancha davlatlarida ma'lum muddat, katta urushlar
va epidemiyalardan so'ng qonunan unga ruxsat berilgan. Savol, nimaga?
1255-savol. Luis Mamford, «Xamma avlod negadur o'z otalari avlodi ishiga
qarshi bo'lishadi. Bu maqsadda o'zlariga ittifoqdosh qilib ularni olishadi»
Savol, kimlarni?
1256-savol. Bu Ukrainadagi shahar nomini 1962-yilda qo'yishgan. Ukrainlar
xazillashib , bu shaharni nomini 40% ga qisqartirilib qo'yilsa xam bo'lardiyu, unda 
A.Abdullaev
“Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
bu yerda ukrainlar emas, ispanlar yashashi kerak bo'lardi. Siz u shaxarni 100% li
ko'rinishini yozib bering.
1257-savol. Rossiya eksprem`eri Mixail Fradkovni laqabini bilasizmi?
1974-yilda ekran yuzini ko'rgan bir serial qahramonlaridan birini nomi bilan
atashadi. Qanday atashadi? Laqabini toping.
1258-savol. U 1769-yili dunyoga kelgan, Karlo otanang xarakatlariyu, Letitsiya
xonimning xohishiga binoan. 4 ta akasi, 3 ta singlisi bilan voyaga yetdi. Bir qancha
asarlarga qahramon bo'ldi. Yana bitta jumla ishlatsam savol ochilib qoladi. Savol,
1769-yili kim tug'ilgan?
1259-savol. Geografiyani chuqur biladiganlar u-n savol. Bu orol davlatning
asosiy tili – ingliz. Pul birligi Avstraliya dollari. Tinch okean g'arb ekvotarial
qismida joylashgan. Poytaxti – Bairiki. Agar shu so'zga bitta T harfi qo'shilsa,
yuqoridagi Bairiki va T harfidan foydalanib, bu davlat nomini topish mumkin. o'sha
davlat nomini toping.
1260-savol. 1833 yili bu inson Frantsiyadan Rossiyaga qochib
o'tadi.Niderlandiyalik baron Gekkerk uni o'ziga o'g'il qilib oladi.Garchi yoshi 27 da
bo'lsayam .Ammo oradan 4 yil o'tib uni sud qaroriga asosan yana qaytarib Frantsiyaga
jo'natishadi. Savol: Siz uni qanday gunoxi uchun haydalganligini va ismi sharifini
yozib bering?
1261-savol. Akter Oleg Tabakov o'ynagan fil`mlardan so'ng ko'plab telegramalar
olganini aytadi.Uni esida qolgan telegramalaridan biri Germaniyadagi bir oiladan
kelgan noma ekan .Unda «Raxmat siz Val`ter amakimizni juda mehribon qilib
tasvirlabsiz»-deyilgan.
Savol: Akterning qaysi roli uchun u bu telegramani olgan ?Familiyasini ayting.
1262-savol. Germaniya birlashgach uning yagona poytaxti bo'lishiga Bonn ham
Berlin ham da'vogar bo'lgan.Aslida Berlin shubxasiz birinchi da'vogar edi. Bonn va
Berlin ko'chalarida haydovchilar bilan o'tkazilgan tekshiruvdan keyin Berlin poytaxt
bo'lishiga shubxa paydo bo'la boshladi. Savol:Aytingchi nima komissiyani o'ylantirib
qo'ygan?
1263-savol. Muxbirlarning «chukchalar nega futbol o'ynamaydi?» desa, bir
xozirjavob chukcha: «Chukchalar futbol o'ynashmaydi ular…» Marxamat davom ettiring.
1264-savol. Aleksand Dyumaga bog'liq Parijda 19 ta haykal bor ekan. 10 tasi
otasiniki, 7 tasi o'g'liniki, qolgan 2 tasi kimga tegishli?
1265-savol. Fifaning 1992 yilgi majlisining aroriga binoan Frantsiya
,Meksika va Italiyadan keyin bu xuquqqa ega bo'ldi.savol:Qanday huquqqa?
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
1266-savol. 1932 yili AQSH hududida suxoy zakon joriy qilingan bo'lsada, ammo
bir katta shaxarda bu qonunni buzish hollari ko'p bora kuzatishgan.Ammo politsiya bu
holatlardan ko'z yumishga majbur bo'lishgan.
Savol:Nima qonunni buzilishiga sabab bo'gan voqea qaysi shaharda bo'lib o'tgan?
1267-savol. 1987-yili Avstriya poytaxti Venada bo'lib o'tgan jahon chempionati
qatnashchilari oldida bitta vazifa bor edi. K.L.M. ni qaysi jamoa to'xtata olsagina
boshqa jamoalarga shans topiladi. Bo'lmasa, iloji yo'q. Qanday jahon chempionati va
qaysi K.L.M. lar to'g'risida gap ketmoqda?
1268-savol. Suvorov muxim janglar oldidan jangchilar diqqatini bir yerga
to'plash uchun tunda ochiq joyda yotqizgan.
Savol: Diqqatni to'plash uchun ularga qanday vazifa bergan?
1269-savol. Ingliz fermerlari sigirlarga ko'proq tuz berish samarali ekan
deyishmoqda.Ko'p tuz berish qanday samara beradi?
1270-savol Birinchi jaxon urishida hali u kashf etilmagandi.Shuni hisobiga 10
minglab jangchilar hayotini saqlab qolish imkoni bo'lmagan
savol: Nima kashf etilmagani so'ralmoqda?
1271-savol. Deyl Kornegi fikricha inson uchun dunyoda 3 ta eng zarur narsa
mavjud .1-chisi yordamida hayotimiz shakillanadi.2-chisi bilan uni saqlab turamiz. 3- 
chisi bilan keyingi dunyo tadorigini ko'ramiz.Odam uchun muhim 3 ta narsa nomini
ayting.
1272-savol. Smirnov AQSH ga borib o'z arog'ini ishlab chiqara boshlagach , reklama
qilish uchun bir gazeta redaktsiyasiga kiradi. Xoxlasangiz bugundan boshlaymiz.Ertangi
gazetaga berishingiz mumkun deydi.U gazetaning bir varog'ini sotib olib faqat qog'oz
ostiga bir jumla keltiradi.U juda katta qiziqish ortiradi.
Savol: Nima deb yozgan?
1273-savol. Qiziq fakt .U AQShliklarda O.K.Y tarzida berilsa , yaponlarda
Y.O.K shaklida, bizda K.O.Y kema ketligida beriladi.Agar anglagan bo'lsangiz
bizdagisini aniqfakt bilan yozib bering.
1274-savol. Tasavvur qiling.Teatr xooli. Butun kibor xonim va zodagon erkaklar
to'plangan . Oq qayin , turna, toshbaqa, lochin va tovus, turli gullar. Bularning
hammasini shu yerda ko'rish mumkin. Savol: Teatr xooliga ular qaerdan kelib qoldi?
1275-savol. Karl Yung uni jinsiy simvol deb bilgan, Zigmund Freyd yuqoridagi
fikrga butkul qarshi chiqqan. Jon Golsuorsi u orqali erkak kishi haqida to'liq
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
ma'lumot olish mumkin degan. Ayniqsa bir konservatorni u siz tasavur etish qiyin .
Savol: Kimni ?
1276-savol. Spartalik bolalar 7 yoshidan jang san`atiga o'rgata
boshlashgan.Maktabda tanlov juda og'ir kechgan .Sinov paytida bolakaylarni ovozi
muxim rol o'ynagan.Aynan ovozlarni chiqishiga qarab maktabga qabul qilishgan.Savol
bolalarni qanday og'ir sinovga duchor qilishgan?
1277-savol. Qadimgi Rimda shunday gap yurgan. Eng shafqatsiz ho'jayinlar – Ular
degan. Savol, kimlar?
1278-savol. 17-asrda yashagan aka-uka frantsuzlar Dyupenlarning biri Bosh
prokuror lavozimida ishlagan, ukasi mohir matematik bulgan. Qizig'i ular qilgan
ishlaridan qo'lyozma olib borishgan. U qo'lyozmalar avloddan-avlodga o'tib, 19-asrda
ularni bir Amerikalik qarindoshi qo'liga tushadi. Siz o'sha mashxur Amerikalikni
nomini toping.
1279-savol. Orangizda reklama bilan shug'ullanuvchilar yo'qmi?Reklama
mutaxassislari fikricha eng yaxshi afisha eng yomon afisha ekan.
Savol: Nega?
1280-savol. Opa-singil Sara va Adelaida YETS Shimoliy Karolina
shtatidan,oilali, birida 10 ta , ikkinchisida 12 ta farzand bo'lgan. Ularni erlari
1874 yilda deyarli bir vaqtda 3 soat farqi bilan vafot etishgan.Bu mashhur tarixiy
erlar qaysi davlatda dunyoga kelgan?
1281-savol. Vladimir Nabokov uni asarlarida buyval, bulz va bel`z kabi
so'zlar ko'p ishlatilgani haqida yozgan. Uning o'zi bo'lsa Mopassan bilan 5raundlik jang
bo'lsa ham bemalol tura olgan bo'lardim.Lekin Lev Tolstoy bilan umuman ringga
chiqmagan bo'lardim.O'z fikrini bokschilarga xos tarzda tushintirgan kishi ismi
familiyasini toping?
1282-savol. 2002-yilgi jahon chempionatida Frantsiya terma jamoasi Senegalga
yutqazib qo'yadi. Frantsiya OAV bir bu mag'lubiyatni keskin tanqid qiladi. Va bir gazeta
«Papami, Zidanmi?» sarlavxali maqola bosib chiqargan. Zidanni nega va qaysi Papa
bilan tenglashtirishadi? Aniq yozib bering.
1283-savol. 1993-yili bu besttseller kitobning tiraji 7 mln.ga chiqqan.
Muallifi kitobni yutug'ini oddiy xolat bilan bog'laydi. 4 yoshli qizi bilan zooparkda
aylanib yurganida qizi xarxasha qilib,butun zooparkni boshiga ko'taradi, zooparkda u
yo'q-ku? deb. Shunday ilxomlangan muallif u mashhur besttsellerni yozadi. Siz o'sha
romanni nomini yozib bering.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
1284-savol. Iudey tilida og'irlik o'lchovlarini sanayman. Mina bu mayda
toshlar, eng og'ir toshlarni uparsin deb ataladi. Savol: Bir kg.lik toshni ular nima
deb atashgan?
1285-savol. 1939 yil AQSH kongesida bir qaraganda o'ta oddiy tuyulgan masala
rasman tasdiqlangan Buning uchun rassomlarning ham fikri so'ralgan. Ertalab va
tushdan keyin ko'chada eng diqqatni tortadigan rang bu sariq rang degan fikr
tasdiqlangach ,uni rangi sariq qilib belgilandi. Savol: Nimani rangi?
1286-savol. Shampan vinosi Xaqida gap ketganda 7-8 daraja,10-12 daraja ,45
daraja sonlariishlatiladi.10-12 daraja bu uning kuchini ,7-8 daraja xaroratda ichsh

---

mumkinligini ko'rsatadi.
Savol: 45 daraja nimani bildiradi?
1287-savol. Atlantika va Xind okeanlarini o'rgangan olimlar quriqlikdan
okeangacha ketgan yolg'iz oyoq yo'llarni uchratishgan.Tezda bu yo'llar qayday paydo
bo'lganini aniqlashgan.
Savol: Xo'sh qanday paydo bo'lgan?
1288-savol. Avstraliya kurortlariga ekzotik tus berish uchun, 80-yillar boshida
Arabistondan 40-50 ta tuya olib borishgan. Albatta, turistlar uchun, ularni
aylantirish uchun. Lekin kechqurunlari avtotransport va piyodalar o'tish joylariga
xavf sola bergach, shahar ma'muriyati original qonun qabul qiladi. Qonunga binoan
tuyalarga…… nima qilish tavsiya qilinadi?
1289-savol. Fransua Mitteran u ayolda qirolicha Margoning qiyofasi-yu, rus
Margaritasining latofati, yuzi nemislarnikiga o'xshash, og'zi Merlin Monronikiga
o'xshasa, ko'zlari Kalichulaniki. Savol, bu tarifni kimga bergan?
1290-savol. 1980-yillarning eng kuchli shaxmatchilaridan biri Samuel
Reshevskiy juda irimchi va diniga sadoqatli shaxmatchi bo'lgani uchun xam ko'p
turnirlardan qolib ketar edi. U aniq xaftaning bir kuni shaxmat o'ynamas edi.
Mobodo bir kun oldin bo'lib o'tgan o'yin qoldirilsa xam, ertasiga o'ynamagan. Bu
turnir grafigin buzilishiga sabab bo'lar edi. Aytingchi, qaysi kun nazarda
tutilmoqda?
1291-savol.Ularning birinchisi tepadan porlasa, ikkinchisi uzatilgan qo'ldek yon
tomondan shu'lalanadi, uchinchisi yerdan osmonga qarab mayoq misoli porlaydi. Sizlar
3 chalasini nomini originalida yozib bering.
1292-savol. Bu bir familiyalik 3 nemis nafaqat familiyadosh balki, kasbdosh
va yaqin qarindoshdir xam. Ikkita ota-bola va amakivachcha. Amaki o'z ismdosh, adashi
xaqida asar yozgan. Ota-bola esa, sotuvchi va xaridor nomidan amalga oshirilgan savdo
xaqida asar yozishgan. Uchchala erkakning familiyasini toping.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
1293-savol. Zamonaviy Parij maketini yasagan Jerar Brion hayot bo'lganda u
qurgan tunneldagi voqea uchun o'z-o'zini kechirmagan bo'lardi. Tunnelni kichraytirish
g'oyasi aynan Briondan chiqqandi. Dunyo nigohini tortgan bu tunnelda qanday voqea
bo'lib o'tgan?
1294-savol. Xayvonot bog'larida orangutang maymunlari qorni to'ygach oldiga
nima tashlasangiz , olib boshiga qo'yadi. Bu qiliqni Sumatra, Kalimantan orollaridan
olib kelingan maymunlar qaytarishar ekan.
Savol: Nega janubiy Amerikadan keltirilgan orangutan bu qiliqni qilmaydi?
1295-savol.1825 yili Rus podshosi Aleksandr I vafot etadi.O'rniga ukasi
Konstantin chiqishi lozim edi.U Varshavada o'qib yurgan paytida, saroy ayonlari uni
podsho qilib saylab qo'yadilar.3 oydan keyin bundan xabar topgan Konstantin taxtdan
rasman voz kechadi.Ammo hushomadgo'y amaldorlar Konstantin bilan bog'liq bir ishni
amalga oshirishadi.O'sha amalga oshirilgan ish bir bugun ham qiziqtirmoqda.
Savol: Kimlarni qiziqtirmoqda?
1296-savol. U predmet haqida ko'p bor eshitganmiz. Hindu sardorlari qaror
chiqarish vaqti uni 4 tomonga qarab amalga oshirganlar. Ingliz izquvari undan
rohatlangani-yu, Stalin uni yoqtirgani haqida eshitgansiz. Siz undan ajralishni
xohlamay dushman qo'liga tushib halok bo'lgan asar qahramonini nomini yozing.
1297-savol. Bu savol Toshkent shaxrini tarixini yaxshi biladiganlar
uchun.Aytingchi Toshkentning barcha darvozalarining oxirgi manzili kaer bulgan.Anik
bir joy nomini ayting?
1298-savol. L.N.Tolstoy maishiy turmushga bag'ishlangan barcha asarlar, roman
bo'ladimi, film` bo'ladimi, qissai-afsona bo'ladimi voqealar rivojlanib borib u
bilan tugaydi. Xaetda esa aksincha xamma vokealar undan keyin boshlanadi degan.
L.Nikolaevich nimani nazarda tutgan?
1299-savol. Ushbu Boburiy malikalardan birining qabr lavhasiga uni vasiyatiga
ko'ra «Hech kim meni qabrimni sabzadan o'zga narsa bilan yopmasin. G'ariblar qabrini
yopmoq uchun shu giyohning o'zi basdur.» deyilgan so'zlar yozilmishdir.
Aytingchi bu malikaning ismi kimdir?
1300-savol. Temir xotin spektakilini eslang. Bosh qaxramon Olimtoydan «Qora
dengiz suvi rostanam qorami » deb so'raydi. Xuddi shunga o'xshash xolatda Rus
qiziqchisi Arkadiy Raykin « Ex ularga mazada, ularni xotinlari xammasi qip-qizil »
degan.
SAVOL: Kimlar xaqida bu fikr aytilgan?
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
IV. Zakovatning bilimdonlari.
«Zakovat» teleo'yinini boshqa o'yinlardan yagona farqi, unda qatnashgan
ishtirokchilarni xalq tanib qoladi. Ular tezda mashhur kishilarga aylanib
ketadilar (tomoshabinlar fikridan).
Qaysidur gazetaga bergan interv`yumda, muxbirning «Zakovat» o'yinini kimga yo
nimaga o'xshatasiz? - deb yo'llangan savoli meni bir muncha o'ylantirib qo'ygan edi.
Ochig'i ko'rsatuvni biron jonzotga hecham taqqoslab ko'rmagan ekanman. Shunda nerpa
degan mo'ynasi uchun ovlanadigan bir hayvonni qanday tutishlarini aytib bergan edim.
Uzoq shimolda yashaydigan Nerpa degan mo'ynali hayvonni musiqa bilan ovlashar ekan.
Qayiq ichidagi magnitafondan ajoyib bir kuy taralishi bilan asta-sekin nerpalar
qayiq atrofiga to'plana boshlaydi. So'ngra ularni bitta-bitta tutib ola berishar
ekan. Xuddi « Zakovat» o'yinida ham shu holatni kuzatish mumkin. Muxlis biron sovg'a
yutib olish ilinjida «Zakovat»ga yaqinlashib qolgach , savollarni ta'sirida o'yindan- 
o'yinga qiziqishi ortib, uni atrofidan ketolmay qoladi. Shundan keyin uni sovg'a- 
sovrin ham qiziqtirmaydi, faqat o'yin va savollar, o'z-o'zidan bizni qayig'imizga
tushib qolganini bilmay ham qoladi. Ana endi unga xohlagan musiqani singdirish
mumkin.
- «Zakovat» klubiga bilimdonlar oqimiga sabab vositalardan eng birinchisi,
ularni bilim olishga intilishining balandligidur. Tag'in qaytarib aytaman bilimi
balandligidan emas, aynan bilimi yetarli emasligidan, «Zakovat»da bilimni
oshirish mumkin deb hisoblashganidan kelishadi. Xo'sh bu to'g'rimi?
Aslida biz kutayotgan kishilar hamma vaqt, hamma jamiyatda ham kam bo'lishgan.
Ya'ni o'ta bilimdon kishilar. Ko'rsatuv ijodkorlarini asosiy vazifasi o'ta kuchli
bilim sohiblarini o'yinlari orqali boshqa ilm olishga talabi kuchli kishilarni
uyg'otish. Ularni ilm sari yo'naltirish, kerak bo'lsa bilimdonlik cho'qqisini egallashga
undash. Bilimdonlikka da'vogar bo'lib kelayotganlarning 90 foizi o'z bilimini
oshirishni maqsad qilib keladi.
«Zakovat» intellektual o'yini efirda paydo bo'lishi bilan O'zbekistonda
bilimdon, intellektual o'yinchi degan iboralar paydo bo'la boshladi. «Zakovat»
o'yinida bir-ikki bor ko'ringan bilimdonni ko'chada tanib qola boshlashdi. Bu axir
qoyilmaqom natija-ku. Xo'sh nega bundan havotirga tushish kerak. Havotirga o'rin
yo'qdek, go'yo. Axir bu biz qilgan ishni samarasi-ku. Tomoshabinga yoqqanki, ularni eslab
qolgan. Tomoshabin hamma ekranga chiqqan kishilardan ham dasthat olavermaydi.
Demak otgan o'qimiz mo'ljalga behato tekgan. Bu holat meni qanchalar quvontirganini
bilsangiz edi. Muxlislarni qiziqishini aytmaysizmi. 2001 yil 10 oy ichida 90
mingta maktub kelgani, uni ichidagi hayajonli fikrlar, kuyib yonib berilgan
maslahatlar, bilimdonlarga bag'ishlangan she'rlar, takrorlanmas savollar… Bu
shaxsan meni ilhomimga ilhom, kuchimga-kuch qo'shardi. Erta-yu kech hayolim
o'yinda,
bilimdonlarda, savollarda… Aytsam ko'pchilik ishonmaydi, o'sha yillari «Zakovat»
teleo'yini bilan bog'liq holatlarni har kuni tushimda ko'rar edim. Bu qariyib 2 yilcha
davom etgan. Shu davr mobaynida bir necha jamoalar paydo bo'ldi. Jamoalarni
shakllanishi ham turlicha bo'la boshlaydi. Masalan ilk jamoamiz H.Rajabov jamoasi
faqat O'zbekiston Milliy Universiteti talabalaridan tuzildi. D.Kamolov va
H.Hamidov jamoalari ham bir hil sohadagi yigitlardan tashkil topgan. Keyinchalik
har soha vakillaridan jamoa tuzishga urinishlar bo'ldi. Buning uchun keng qamrovli
sinov va kasting ishlari olib boriladi. Bu tadbirlar samarasi o'laroq
G'.Rahmatullaev, B.Yoqubov keyinchalik F.Qurbonov jamoalari tuzildi. 8 yil davomida
oliy liga saflarida 15 ga yaqin jamoalar o'ynadi. Ko'plari «Zakovat»ning
sinovlariga dosh bera olishmadi. Ko'plarini o'zimiz o'yindan chetlashtirdik. Bunga
ayrim juz'iy sabablar bor. Men ularni aybdor qilmayman, balki o'zim ham
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
aybdordirman. Men shunday strategiya tuzgan edim, ko'rsatuvni xalqqa ommalashtirish,
uni ommalashtiradigan vosita bu - bilimdonlar. Demak buning uchun bilimdonlarni
xalqqa tanitish kerak. Bu vazifani a'lo darajada uddaladik. Ularni xalq,
muxlislar tanishdi va qabul qilishdi. Ammo tangani ikkinchi tamoni, ularni
yoshligini nazardan qochirdik chamamda. Yosh nihol egiluvchan va beriluvchan bo'lishini
hisobga olmadik chamamda. Tasavvur qiling hech kim tanimaydigan oddiy talaba eng
kuchli bilimdon nomiga sazovor bo'lganini ekran orqali millionlab muxlislarga
ko'rsatsak. Buni ustiga o'z aqli bilan komp`yuter yo horijga o'qish uchun yo'llanma yutib
olsa. Bu yutuqni unga har qadamda eslatib turishsa, uni zo'r ekanligi bilan tanish – 
notanishlar tabriklab turishsa, buni ustiga o'zi tug'ilib o'sgan tumaniga borganda uni
qahramon darajasida kutib olishsa, hatto tuman hokimi shaxsan qabul qilib, u bilan
barcha fahrlanishini aytib, qimmatbaho sovg'alar topshirsa, maktablarda u bilan
uchrashuvlar uyushtirilsa…
… Ko'rsatuv efirga chiqqandan keyin ikki yil o'tar- o'tmas menga ayrim
bilimdonlarni hulq-atvori tanib bo'lmas darajada o'zgarib ketgani haqida signallar
tusha boshladi. Yon atrofdagilarga behurmatlik, ularni kamsitish, hatto fakul`tet
dekaniga ham salom bermay qo'ygani, o'qituvchilarni mensimaslik kabi salbiy
holatlar paydo bo'la boshlagani o'sha strategiyani bir yoqlama qo'yilganligini ko'rsatib
quydi.
To'g'ri tomoshabinlar ham mashhurlarga doimo bir xil nazar bilan qarashmaydi. U
ilgaridan betga chopar bo'lishi mumkin. Oldin ham salomni hammaga beravermaydigan
balandparvoz shaxs bo'lgan bo'lishi mumkin. Mashhurligidan avval bu nuqsonlarga uncha
e'tibor berilmagan bo'lsa, keyinchalik bu nuqsonlar ularni yulduzligiga,
mashhurligiga tirkab qo'yilgan degan hulosani ham chiqarish mumkin. Nima bo'lgan
taqdirda ham tomoshabinlar haq. Mashhurlik yukini ko'tara olmagan bilimdon bu
haqiqiy aql sohibi emas. Odatda aqlli insonlar uncha-munchaga o'zgarmasligi kerak,
ularni hayotga teran qarashlari va jiddiy nigohlari borligi, mashhurlik ularga
zarar keltirib qo'ymasligi uchun ham ayrim bilimdonlarga «Zakovat» safidagi
faoliyatlarini to'xtatishga majbur qilganmiz. Bu ko'p tomoshabinlar uchun ham
qiziqarli ma'lumot bo'ladi deb o'ylayman. Lekin bugunga kelib shunday yosh
bilimdonlar yetishib chiqayaptiki, ularni o'yinlaridan zavqlanishimiz va
rohatlanishimiz mumkin. Bugungi bilimdonlar bilan kechagi nuqsonlarni
qaytarmasligi xususida ko'p amalliy tadbirlar olib borayapmiz. Shundan bo'lsa kerak
oxirgi 4 yil ichida bunday holatlar kuzatilmadi. Har sohada bo'lgani kabi bizda ham
ayrim xato va kamchiliklar o'tgan. Lekin ishimizni samarasi – bu insonlarni
fikrlashga, bilim olishga da'vat qilayotganimizda ko'rinayotgan bo'lsa ajabmas. Bu
ayrim nuqsonlarimizni ma'lum ma'noda yumshatayutgandek. Hozir O'zbekiston bo'yicha
yuzlab jamoalarimiz bor. Bular bizning ro'yhatimizdagisi. Qancha institut –
kollejlarda, maktab-u litseylarda bugun «Zakovat» o'yinlari o'ynalmoqda, demakki
fikrlashga intilishmoqda. Men yuqorida bilimdonlarning ayrim salbiy tomonlari
haqida gapirdim. Ammo g'oyamizni ular orqali targ'ib qilayotgan ekanmiz,
bilimdonlarga hurmat bilan qaramog'imiz kerak. Shu nuqtai nazardan kitobimni bir
bobini aynan ularga bag'ishladim. Nasib qilsa, payti bilan ularni xar biri xaqida
risola yo maqolalar balki kitoblar xam yozib qolishim mumkin. Aynan shunday fursat
yetishini yaratgandan tilab qolaman. Ularga omad, sog'liq-salomatlik, o'zbek
millatining fahrli farzandlari bo'lib yurishdek ulkan baxt nasib etishini
istayman. 
V. Javoblar

---

1. Javob: Bu sport turi muxlislari xafa bo'lishmasin. Anton Neyshtat degan
shaxmat mutaxassisiga shashka o'yini yoqmas ekan. Doimo oq yo'ldan yuruvchi sport turi bu
– shashka edi.
2. Javob: Yegulik xaltalarini nomi xool deb yuritilsa, latta-puttali xaltalar
bara deb atalgan. Birgalikda baraxool deb atashgan
3. Javob: Gap shundaki, kunlar issiq bo'lib turganda bizga shamol janubdan
esadi. Kunlar sovishiga sabab shamol shimoldan esadi. Janubga uchadigan qushlar uchun
esa bu ayni muddao. Ya'ni shamol orqadan essa ularga yordam beradi.
4. Javob: Sezar qonunida g'ildirakli harakatlanuvchi vositalarni ayollarga
boshqarish taqiqlanadi deyilgan.
5. Javob: Louell fikricha, faqat ahmoqlar va murdalar o'z fikrlaridan
qaytmaydi. Demak, normal kishilar so'zidan qaytishi mumkin ekan.
6. Javob: Qo'lingizga berilgan jetonda kirgan vaqtingiz yozilgan. Muzeyda qancha
vaqt bo'lgan bo'lsangiz, shuncha to'laysiz.
7. Javob: “Tojiga qarab kishini shoh deb hisoblama, agar toj bilangina kishi
shoh bo'lar ekan, u chog'da «muhtoj»ni ham shoh degin, chunki “muhtoj” so'zida ham toj
bor” deganlar.
8. Javob: Ital`yanchasiga – yumshoq ulush Buanoparte. Mashhur frantsuz
imperatori. Napaleon Bonauparte tomonidan band qilinganiga ishora qilgan.
9. Javob: Bu savolni topish uchun yo muzalar sonini, yo gratsiyalar sonini aniq
bilishingiz talab etilar edi. Muzalar 9 ta, gratsiyalar soni 3 ta bo'lgan. Kantni uyida
6 ta nabor bo'lgan, xolos.
10. Javob: U soliq idorasidan maosh oladimi, demak u g'aznaga foyda keltiradi.
Gap shundaki, Stokgol`mda itlar uchun uyda boqilgan itlar uchun tuzukkina soliq
to'lanadi. Uy egalari itlari soliqdan berkitishga harakat qilishadi. Stiv Gubtosman
uy tashqarisidan it bo'lib vovillaydi, uyda it bo'lsa albatta javob beradi. Masala
shunda.
11. Javob: Uni ijod etgan kishi unga besh bora murojaat etgan. Shundan keyin bu
asarni o'qib chiqdim deyish mumkin. Javob o'tgan kunlar romani Abdulla Qodiriy
asari.
12. Javob: Javobni eshiting: Dyuma mushketyorlari, P.Qodirov ildizi, Jek
London qalbi, Chexov opa-singillari, Remarkning o'rtoqlari, o'zbek xalq ertagining
nomi og'ayni botirlar. Ularni hammasini 3 raqami birlashtiradi
13. Javob: Mana siz aravaga o'tirib, shaharning u chekkasidan bu chekkasiga yo'lga
tushdingiz. Bir milya yurilgach, u qutidan bu qutiga toshga o'tgan. Oxiri aravachi
toshchalarni sanab xizmat haqi olgan.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
14. Javob: Rosa 50 yil oldin N`yutonni boshiga olma shu daraxtdan tushgan edi.
Uni parvarishlab, turistlarga ham ko'rsatib yurishgan.
15. Javob: “Zakovat”ga ko'p kitob mutolaa qilganlarni qabul qilamiz. Aminman,
sizlar bu asarni o'qigansiz, balki eslolmagandursiz. Jahon adabiyoti
durdonalaridan bo'lmish Bulg'anovning “Usta va Margarita” romani. Yozuvchilar
uyushmasi rahbari Ivan Bezdomn`iy qidirayotgan familiya bu albatta – Voland edi.
16. Javob: Bu savolning javobi - til
17. Javob: Gap aysberglar haqida edi. Uning eng katta qurboni – bu Titanik
kemasi.
18. Javob: Bizdayam u jarayon o'tib turadi, lekin bu darajada emas, albatta. O'sha
paytlari Nigeriyada aholi ro'yxatga olinayotgan edi.
19. Javob: To'rtinchisi kamtargina bo'lib, uchinchini soyasida turgani uchun ham nom
ololmagan. Beshinchisi eng kichigining nomi, balki kichkinaligi uchun shunday
atalgandur – jimjiloq.
20. Javob: 1999 yili 6 iyun kuni kim tug'ilgan? A.S.Pushkinni kim otib o'ldirgan?
Frantsuz Dantes. Gazetalar u g'alabani Pushkinni 200 yilligiga munosib sovg'a bo'ldi,
deyishgan.
21. Javob: Dunyoning eng rivojlangan shaharlaridan bo'lmish Londonda, inson
uchun hamma narsa muhayyo qilingan. U ustunlar, bekatlar, yo'llar chetlariga terib
qo'yilgan. Bilasiz, Londonda jamoat transporti 2 qavatli. Bugullar 2-qavatdagi
yo'lovchilar uchun osib qo'yishgan.
22. Javob: Sigir oladigan haridor uni sog'ib ko'radi. Ozgina sog'gach qo'lini
sigirni beliga, tanasiga artadi. Bilasiz, sigirlarni sog'ish doimo chap tomondan
amalga oshiriladi.
23. Javob: Bu itlar Aybo – elektron itlar edi. Robotlar.
24. Javob: Bobir Yoqubov – 1979 yili tug'ilgan. Xushnudchi? Ana shu yerda men
ikkilangan edim. Bobur bilan Xushnudniki bir bo'lib qolsa deb. Ko'chmanchi xalqlar,
asosan chorvadorlar yil hisobini turli hayvonlar bilan atashni qulay deb
bilganlar. 6 ta bilimdonniki har xil gap muchallar haqida edi.
25. Javob: Avval ona-bola filni ko'z oldingizga keltiring. Ona fil bolasini
doimo o'z soyasida olib yuradi. Aynan jazirama oftob uni qulog'iga mikrob tushiradi.
26. Javob: Eskimoslarni bilgani – bilgan. Aynan o'sha joyni tagi issiq bo'lishi
shimolliklar tomonidan isbotlangan. Qishda o'tovni yerga emas, dengiz ustiga yoki
muzlagan suvni ustiga qursa issiq bo'ladi.
27. Javob: Qo'ylar tunda hecham pastga qarab yurmaydi. Tepaga tomon
harakatlanish unga juda qulay tajribali cho'pn turgan joyidan qaysi tomon tepaliq
bo'lsa, o'sha tomonga yuradi.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
28. Javob: Qaerdan keladi? Yakshanbadan albatta. Yakshanbada juda ko'p
tomoshabinlar kelishadi. Hamma har xil narsalar berib, ularni kasal qilishadi. 
29. Javob: Amsterdam, Istanbul, Oslo, London bu shaharlar port shaharlar,
buni ustiga shahar ichida ko'plab ariqlar oqib o'tadi. Mabodo haydovchi mashinasi
bilan suvga tushib ketsa, u yerdan qanday qutulishni o'rgatadi.
30. Javob: To'siqlar osha suzish.
31. Javob: Agar 11-asr bo'lganda, ularni soni Osiyoda ancha bo'lgan. Chunki Eron va
Mug'ulistonni o'zida eng kami 500 mln. bo'lgan. Ikki nemis bu Daymler va Bents,
amerikalik esa G.Ford. Ularning avval avtomobillari shahardan ularni yo'qotdi.
Keyin aynan ularning zavodlarida ishlab chiqarilgan “Fordzon” traktorlari dalada
ham ularni ishsiz qoldirdi. Javobi - otlar edi.
32. Javob: Hosili olinishi bilan tezda yana ekiladi. Bizda u hosil aprel-may
oylarida pishadi. Uni ko'proq tabiiy holda biz bilamiz. Uni yetishtirish uchun yomg'ir
va momaqaldiroq zarur. Biz so'ragan mahsulotni qo'ziqorin deyishadi.
33. Javob: Ertalab ishga keta turib uni o'zingiz to'ldirasiz. Kechqurun ishdan
kelib uni o'zingiz bo'm-bo'sh qilasiz. Marhamat, sandiqchani ochib ko'rsating. Bu oyoq
kiyim poyabzal edi.
34. Javob: U insonga huzur ham baxsh eta oladi, inson boshiga kulfat sola
biladi. Inson uni shirin ne'matlar bilan erkalaydi. Musofirni murodi ham, oddiy
xalqni niyati ham bitta qorin g'ami. U sulloh va ochofat narsa – oshqozondur.
35. Javob: Bu qurol orangizdagilarni hammasida bor. Jobir, Rustam Jabborov,
Nodirbek Qosimovlarniki juda bizonni ag'darmasayam, bitta yarimta bo'rini qochirishi
tayin. Bu qurolning nomi qichqirib, hayqirib, baqirish desayam bo'ladi.
36. Javob: Har 10 kishiga bitta chodir olib yurilgan.
37. Javob: Agar kaftlar tepaga qarasa, odamlar borligini yo kelayotganini
anglatgan, pastga qarasa, hayvonlardan darak bo'lgan. Biz so'ragan harakat ham odam,
ham mahluqot ma'nosida ishlatilgan. Demak, u qo'rqinchli odam qabilada qo'rqinchli
odam kim? Qabila boshlig'i. Javob qabila boshlig'i.
38. Javob: Bizda ham u anchagina. Faqat bizdagisida olimu-allomalarni
suratlari emas, mashhur inshootlar suratlari tasvirlangan. Amir Temur haykalidan
tashqari. Eng kami ikkitasi birinchisi Amir Temur haykali, ikkinchisi – boring
Registon maydoni. Bu milliy valyutalardagi suratlar edi.
39. Javob: Aniq javob, siz kiyikka yaqinlashishingizda tabiiy usuldan
foydalanasiz. Ya'ni o'ta sezgir hayvonni xidingizdan sezmasligi uchun shamol
yo'nalishini topishingiz kerak bo'ladi. Shamol kiyik tomonga emas, aksincha kiyikdan
siz tomonga essa, maqsadga yetishingiz oson bo'ladi.
40. Javob: Alisher Navoiy “Majois-ul nafois” asarlarida, inson a'zolari
haqida ayta turib, o'sha joyga ta'rif berganlar. Idora bo'lmasa, itoatning borligi
yolg'on. Qo'lingizdagi eng itoatgo'y joy, bu idora qilingan, ya'ni nimanidur bosib turgan
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
joy. Dono Navoiy bobomiz tirnoq ostiga shunday ko'p ma'noli o'xshatishni qilganlar.
Tirnoq idora qilib turgani uchun, o'sha joy doimo itoatda.
41. Javob: Bu holat 2 kishini yolg'iz qolishi, ya'ni bizning tilda yuzma-yuz deb
ataladi. Bizda, demak 2 ta yuzdan foydalanishadi.
42. Javob: Birinchisi osonrog'idan boshlay qolaylik, avval erkak qahramonlar,
keyin ayol personajlar. Unda necha Gamlet ikkinchi turibdi. Shekspirda yana bir sabab
bor edi. Egallagan mavqei ham. Erkak qahramonlar ichida birinchi mavqe qirol
Poloniyga tegishli. Ikkinchi Gamlet Shaxzoda.
43. Javob: Savolni tinglagan bo'lsangiz: Otaning o'g'illari va nevaralarining
umumiy soni so'raldi. Savol oson edi. Shuning uchun oxirini biroz jumboq qo'shdik,
umum sonini so'rab. Umumiy soni 42 ta. O'g'illar soni 12 ta, qizlari 30 ta. Oq va qora
qizlar bu – tun va kun bo'lsa, ota bo'lsa bu yil edi.
44. Javob: Ot sporti bilan faqat harbiylargina shug'ullangan. Keyin hujjatlar
tekshirilganda, uni harbiy emasligini bilib qolishgan. 1948 yili shunday qonunlar
bo'lgan.
45. Javob: Abbat. Eng katta o'g'il otadan so'ng ota bo'lib qoladi. Uni ota deb emas,
Abbat deb atashgan.
46. Javob: Uni ruscha nomi ham, yunoncha nomi ham “krovat”
47. Javob: Bermud orollari tangasi uchburchak shaklda bo'ladi.
48. Javob: Hayot-mamot masalasini bosh barmoq bajarib kelgan. Xodimimizni
qo'llarga qarang. Qo'llar o'ng va chapga bo'linadi. Ikkita qo'lda albatta. Ularda esa 5 ta
barmoqlar mavjud. Savolni javobi esa bosh barmoq.
49. Javob: O'zbeklar ko'p hollarda xudo bergan qo'ldan foydalanamiz. Hatto qo'l
bilan uni mazasiyam, shifobaxshligiyam ortadi. Marhamat, sandiqni ochib ko'rsating, bu
– qoshiq edi.
50. Javob: Javob oddiy. O'sha paytlarda Laosda shahar ko'chalarida o'ng
tomonlama harakat, Tailandda aksincha chap tomonlama harakatlanishga ruxsat
berilgan. Qonun hammaga barobar degan shu bo'lsa kerak.
51. Javob: O'zbeklardayam shunga o'xshash gap bor: Suhbat choy ustida qiziydi degan.

---

O'zbek xalqi sermulohaza bo'lgani uchun choy deb qo'ya qoladi. Bilasiz, bizda choy bilan
boshlangan suhbat, quyuq-suyuq palov osh bilan tugaydi, tugasa agar... Vengerlarda aniq
qilib aytilar ekan, qani bug'doyimiz bor, uzumimiz bor, kanopimiz bor deb. Bug'doy –
non, uzum – vino, kanop bu dasturxon. Vengerlarni azaldan dasturxoni kanopdan
to'qilgan.
52. Javob: Metroda Toshkentda 1977 yil.
53. Javob: Eramizdan avvalgi I-II asrlarda yashagan Say Lun` qog'ozni kashf
etgan. Musiqa shunday yozilganki, hamma barobar nota qog'ozini varaqlaganda qog'oz
ovozi eshitilishi kerak bo'lgan. Shuning uchun bir vaqtda varaqlash talab etilgan.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
54. Javob: Marhamat oching va ko'rsating. Baton non deymizu, baton so'zi qaerdan
kelib chiqqanini va u qanday ma'no kasb etishini goho bilmay qolamiz.
55. Javob: Chunki sherplar tog'ni yaxshi bilganlari bilan birga, ularni mazhabi
yevropaliklar yeydigan taomlarni ham bemalol yeyaverishada edi. Tibet bu - Tibet
axir.
56. Javob: Xonaga kiriboq, u dardni nima qo'zg'atayotganini topadi. Nafas
siqilish tabiiy junlar orqali ham kelib chiqadi. U kishi ovchi deb aytdik. Bemor
yotgan uyda ovchi o'zi o'ldirgan ayiq terisini devorga osib qo'ygan edi. O'sha uni
nafasini qisayotgan edi.
57 Javob: Shoxnomada pul solinadigan haltani aynan shunday atashgan. Milliy
valyutamiz ham bugun shunday ataladi. Sandiqchadagi narsa – predmetni ham avval
boshda xaltaligi shu so'z bilan atalishiga undagandur. Ochib ko'rsating, bu – ayollar
sumkachasi. Forscha so'm so'zidan – pul solinadigan xalta so'zidan olingan.
58 Javob: Iste'dodli ko'zi ojizlar nima uchun kerak bo'lishi mumkin. Bilasiz,
ko'zi ojizlarda eslash qobiliyati juda rivojlangan bo'ladi. Ular katta-katta
dostonlarni, ilmiy asarlarni yodda saqlab, avloddan-avlodga o'tkazib turishgan. Toki
qog'oz va yozuv paydo bo'lguncha.
59. Javob: Agar qo'ylar kasallansa, u yerda bir-biriga yuqtirib yuborishi
mumkin. 3-chi kushanda qo'y qo'rasi.
60. Javob: Shoir M.Yusuf rahmatli, unga suyanib o'lishga tayyor edilar. Garchi
unga odamzod suyana olmaydi. Shoirona o'xshatish. Marhamat, olib chiqing. Bu – yalpiz
edi.
61. Javob: Tovuq go'shti ishlab chiqarish imkon qadar tarqoq bo'lish printsipiga
asoslangan. Parranda grippi bitta korxonadan chiqsa, shu yerni o'zi yopiladi. Chunki
keyingi parrandaxona shunday masofada qurilganki, gripp ungacha yetib bormaydi. Shu
bilan tizimni uzviyligini ta'minlash mumkin.
62. Javob: Fillar bilasiz, asabiy jonivor. Jangda jarohat olib quturib
ketishi mumkin. Shunda u jon holatda o'zini jangchilariga ham zarar yetkazib qo'yishi
mumkin. Ilojsiz qolgan filbon filni qoq miyasiga o'tkir qoziqni bolg'a bilan urib
qoqadi.
63. Javob: Chunki Buffon darvozani mustahkam qo'riqladi, to'p qaerda bo'lsa,
Buffon ham o'sha yerda paydo bo'lib qolaverishi sharhlovchilarni operadan parcha
aytib yuborishga majbur qildi. “Figaro u yerda, Figaro bu yerda”.
64. Javob: Hamma Olimpiada o'yinlariga Yunonistonning Olimp tog'idan
yondirilgan mash'alalar qo'lma-qo'l olib kelinadi. P`er de Kubertenning bexatar
manzilga yetib boring degan xitobi mash'alani qo'lma-qo'l olib boruvchi sportchilarga
qarata aytilgan.
65. Javob: Garri Potter.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
66. Javob: Yelpig'ichlarga talab kuchaygach, uni yasovchi ustalar o'z mollarini
ko'rinishiga e'tibor bera boshlashgan. Buning uchun uni ko'rinishi rangli tasvirlar
bilan bezatilishi lozim bo'lgan. Bu ish uchun ularga rassomlar zarur bo'lgan.
67. Javob: Chunki aynan shu paytda yomg'ir kam yog'adi. Xalq ko'chada bemalol
bayram qilsin degan maqsadda qirolicha tug'ilgan kuni iyunda o'tkaziladi.
68. Javob: Tabiatan erkaklarni ko'rsatkich barmog'i nomsiz barmog'idan kalta
bo'ladi. U panja izida esa aksincha bo'lgan. Oddiy detal orqali u jinoyatchi kimligini
aniqlagan.
69. Javob: Zarafshon vodiysi dedik, demak Buxoro tomonlar. Aynan shu
davrlarda Buxoroning mashhur minora-yu-masjidlari bunyod bo'lgan. Oradan shuncha
vaqt o'tsayam, bino g'ishtlari yemirilmagan. Ot dumiga bog'langan loy suvda erib
ketmasa, undan g'isht qo'yishgan.
70. Javob: 268 raqami, ya'ni kun. Bizda oy kuni yaqinlashibdi, deyishadi.
Nemislar 268 kun deb homiladorlik paytini aytishadi
71. Javob: Ochiq tabiat qo'ynida. Chunki choyni rangini, tiniqligini yorug'da ko'rish
oson.
72. Javob: Chunki siz bilasiz, terilarni biri pishiq ekanligini. Oshlash
paytida pishiq terini xohlagancha ishlov berish mumkinligini. Ikkinchi teri biroz
bo'shroq bo'lishiga sabab, tabiat shu yerda ham ularni ajratgan qarang. Teri bozorida
erkak molni terisi qimmatga sotiladi. Urg'ochiniki esa arzonroq.
73. Javob: Og'iz bo'shlig'ini muzlatilsa, qishda og'izdan bug' chiqmaydi. Aktyorlarga
muz yedirishadi.
74 Javob: 1944 yil 13 iyul kuni Budapeshtda Erne ismli bolakay dunyoga keladi.
1975 yili o'zi yaratgan o'yinga familiyasi bilan patent oladi. Marhamat oching bu
mashhur “rubik kubigi” o'yinchog'i edi.
75. Javob: Lyudovik-14 juda uzoq hukmronlik qilgan. Uning davrida davlat bir
kuchayib, bir kuchsizlanib turgan. Davlat hatto shunday nochor holga tushib qolganki, o'z
qo'llari bilan tikilgan so'zanalarni yoqishgacha borishgan. Chunki uning iplari
tilladan bo'lgan. Tillasini qoldirish uchun yoqilgan.
76. Javob: Orangizda bunday insonlar juda ko'pchilikni tashkil qiladi. Ammo
bu ta'rifga noloyiqlar ham bor. Aytmayman yo qo'lim bilan ko'rsatmayman. Umar
Hayyom ta'riflari ajoyib bo'lgan ekan. Sevgi-muhabbat maydoni, aynan ishq o'ti u
yerdan alangalanadi. To'g'ri javob chiroyli yuz edi. Aynan yuzni go'zalligiga berilgan bu
ta'rif.
77. Javob: Kimda-kim yashil rangli kiyim bilan ko'chaga chiqsa ko'chada ularni
bezovta qilishlari mumkin. Bu orolda juda chigirtkalar ko'p. Ular yashil narsaga
parvonadek o'zini uraveradi. A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
78. Javob: 1-chisi iste'dodsiz hunar, 2-chisi hunarsiz iste'dod, ya'ni san'at
yaratuvchini hunar egasi sifatida bermoqda.
79. Javob: 24. Bizda kechayu-kunduz (kruglosutochno) bo'lsa, u yerda 24 yozilsa bas.
80. Javob: Yangi tahrirdagi gerbda yugurib ketayotgan ot tasvirlangan, eskisida
yugurib ketayotgan ot ustida chavandoz ham tasvirlangan.
81. Javob: Shoir Chustiy bu g'azallariga indamaslar olami deb sarlavha
qo'yganlar. Bir so'z bilan ataluvchi bu manzil – qabriston.
82. Javob: Bu paxtalik dastro'mol edi. Cho'ntagingizda shunday antikvar pul bor
ekanu bilmay yurgan ekansiz.
83. Javob: Bu mo'miyoi asil edi.
84. Javob: Aniq javob. Sandiqchadagi mahsulotni ot va tuyalarga ortib olishsa, u
ot va tuya hidlarini o'ziga tortib olgan. Uzoq yo'ldagi turli qo'lansa hidlarni o'ziga
singdirib, mazasi buzilgan. Chunki u mahsulotni hozir ham shunday xususiyati bor.
Marhamat sandiqchani ochib ko'rsating. Bu – ichimlik choyi edi. Agar faqat choy deb,
choyni o'ziga hid olish xususiyati tushuntirilmaganda, bu javob to'liq bo'lmasdi.
85. Javob: Musiqa soxasida. Undayam o'lchov , vazn mavjud.
86. Javob: Chivin. Bizni faqat urg'ochi chivin chiqadi.
87. Javob: Toshlar uchun emas, aynan tosh teradigan ustalar kamligi uchun, barcha
ustalar Rossiyaning yangi poytaxtini qurishga safarbar qilish uchun.
88. Javob: Dunyoni xohlagan yerida shved stoli bor.
89. Javob : Soat. Minut. Soniya. Soat srelkalari edi
90. Javob: 1946 yili P`er Karden K.Diorda bichuvchi bo'lgan.
91. Javob: Kuz oylari uzum g'arq bo'lib pishgan paytda. Portugaliyada vino qilish
ibtidodiy usulda amalga oshiriladi.Turistlarning o'zlariyam qatnashishlari mumkin.
92. Javob: Qizil ikra Kaspiydan kelgan Moskvaga, Volgadan esa qora ikra.
Bozorda qora ikra yo'q edi.
93. Javob: Benzinga.
94. Javob: Bu farrosh(supurgi,latta,chelak)
95. Javob: Foto ilk bora kashf etilganda rasmga olish uzok vakt davom etgan. A.Abdullaev
“Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
Odamlar poylab turaverib jiddiylashib ketishgan.
96. Javob : Mokdonal`ds .
97. Javob : Ogiz barcha kasalliklar darvozasi.
98. Javob : Tilga .
99. Javob: Gerostrad. Tarixda mashhur Artemida ibodatxonasiga o't qo'ygan shaxs.
100. Javob : Yulovchi sifatida fakat ayollarni olishlari mumkun.
101. Javob: Payshanba, u in'om payshanbalik deb yuritilgan.
102. Javob: Bugun u xar kadamda uchraydi. Bu narsaning nomi - kuzgu.
103. Javob: Flakonni tuldirib dengiz suvidan ichishga majbur kilishgan.
104. Javob: Nikobning aktyor uchun kulayligi aktyorlar bir p`esada bir necha
rollar uynashlari mumkin bulgan.
105. Javob: Bilasiz, bu dunyoga xech kim ustun bula olmaydi. Narigi dunyoga xamma

---

kuruk kul bilan ketadi, tugrimi. Miskollab yigib-yigib, xech kimga tirikligida
muruvvat kursatmagan kishilar, umr buyi yiggan molu-dunyosini saxiylarcha tashlab
ketadilar.
106. Javob: Ularning saroyda bitta vazifalari bulgan: xonga tortiladigan
taomlarni ta'mini totib berishgan. Taom mazasi yoki unga zaxar solingan yo
solinmaganini bilib yuruvchi kishilar bulishgan.
107. Javob: Chunki bu davlat armiyasining asosini kullar tashkil etgan. Xarbiy
kushni juda katta kuch bulgani uchun xam ulardan chuchishgan.
108. Javob: Orkestr dirijyori.
109. Javob: Bundan maksad usha uyning erkagi xam oilaning tusini, suyanchigi,
ya'ni tusinlarning jufti mana shu erkak xisoblangan.
110. Javob: Algebra fani paydo bulishiga oilalardagi janjallar sabab
bulgan, ming yil oldin xam oilalardagi janjallar usha narsadan kelib chikardi,
ya'ni merosni tugri, teppa-teng taksimlash maksadi algebra faniga asos solgan.
Al-Xorazmiy ana shu zaruriyat uchun yaratgan.
111. Javob: Masjidlar maxallaning markazida joylashgan. Minorani yukorisiga
chikib azonni kuzi ochiklar aytsa, ularning kuzlari xonadonlar ichida yuzlari ochik
xolda yurgan nomaxramlarga (ayollarga) tushmasin deb shunday usul kullashgan.
112. Javob: Ko'z doktorlarining xarflar jadvali.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
113. Javob: Tuyasi saxar payti ustiga kup yog ortirilgani uchun zurikib
(origligidan), Shom, ya'ni Bagdod shaxri yakinida ulgan.
114. Javob: Inson sochini oldirsa xam baribir o'saveradi
115.Javob: U shaxar kuchalarini asfal`tlashni taklif etgan va boshlab bergan.
116. Javob: Axlat qutisi.
117. Javob: Dono xoji podshodan shunday narsa suraydi, meni 40 yillik xajim
savobini 1 soatlik adolatingizga almashaman deydi. Bilingki, adolatdan bebaxo
narsa yukdir.
118. Javob: Ut pufagida gazab xosil buladi.
119. Javob: Ularga shoirlar, xonandalar, rakkosalar kirgan.
120. Javob: Afrikalik balikchilar usha ne'matdan oyoklari va badanlariga
surtib bemalol daryolarga tushib ketaverganlar, ya'ni timsox uning xidiga yakinlasha
olmagan. Bu utkir xidli shifobaxsh usimlik - sarimsok.
121. Javob: Bugungi kunda usha davlat axoli turmush darajasining usishi buyicha
1-uringa chikib olgan. Javob kaysi deb uylaysiz, Lyuksemburg.
122. Javob: Gimnastika.
123. Javob: Ular o'z ta'limotlarini og'zaki xolda qoldirishgan.
124. Javob: Chunki 2000 yil oldin eng kimmat metall kumush xisoblangan.
125. Javob: Chunki 2 ta xotiniga 2 marta kayta uylangan.
126. Javob: Qovun. kovunga kadimiy tabiblar ta'rifi.
127. Javob: Qarz bergan odamda bu chupni yarmi kolgan, olgan odamda yarmi. U
odam tonmasligi uchun shunday usul qo'llashgan.
128. Javob: Lashkarlar buysunmas darajaga borishganda albatta xarbiy
yurishlar boshlab yuborganlar.
129. Javob: 1-farzand kurish, 2-moddiy mablag orttirish, 3-ibodat.
130. Javob: Tepakallik.
131. Javob: Qo'ng'irok.
132. Javob: gapiradigan-qullar, gapirmaydigan xukizlar, jonsiz mexnat
kurollari esa arava-omochlardur.
133. Javob: Mushuklardan tayyorlanadigan taomlar.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
134. Javob: 3 oy qovun yesa, 3 oy sog'in sigir suti boqadi, 3 oy qovokxurlik qilsa,
3 oy chavok, ya'ni baliq yeb kun ko'radi degani.
135. Javob: Eyfel minorasi.
136. Javob: Bu ikki davlatning bayroklari uxshash edi.
137. Javob: Cholgu asbobi.
138 .Javob: Yalqovlik.
139. Javob: Men jaxon fukarosiman.
140. Javob: Choy.
141. Javob: Alfavit.
142. Javob: Shaxmat uynash to'grisida.
143. Javob: Xech kancha, chunki u gudakligidayok ulib ketgan.
144. Javob: Frantsiya.
145. Javob: Albaniya.
146. Javob: kishlok xujalik vaziri.
147. Javob: Lift.
148. Javob: AQShga.
149. Javob: Moxandis Gandi.
150. Javob: Braxman.
151. Javob: Bu dunyodagi eng yukori togli monastir
152. Javob: Fukarolik lavozimini.
153. Javob: Jallod maxkumning boshini bir chopishda olishi kerak edi.
154 Javob: Agar quvurlarning biror yeri teshilgudek bo'lsa, o'sha yerga to'plangan
yirtkich qushlar quvur sozlovchilarga nosoz yerni aniklashda yordam berar ekan.
155. Javob: Yaxudiylar.
156. Javob: Xidlab kurish orkali, ya'ni sarimsokning xidini
bilintirmaslikning iloji yuk.
157. Javob: Dengizda tufon boshlanganda dengizchilar uzlari bilan olgan
mushuklar dengizga uloktirganlar. Xudolarga kilingan bu kurbonlik ularni ulimdan
asrab kolishiga umid kilganlar. A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
158. Javob: Xasadguylar.
159. Javob: Sham ishlab chikaruvchilar.
160. Javob: Choynak kaynab chikayotganda eng mukammal ovoz chikarishi uchun.
161. Javob: Reyn daryosi.
162. Javob: Agar aka-ukam menga do'st bo'lsa.
163. Javob: Yevropa oilalarida bolalar soni 3 ta bulgan. XX asr 2-yarmidan sung
urtacha bolalar soni 2 taga tushib kolgan.
164. Javob: Parij.
165. Javob: 5 dollarlik pulda.
166. Javob: yoki xotinidan ruxsat olgani xakidagi xujjatni kursatish kerak.
167. Javob: Pulemyot.
168. Javob: Stul. Yaponlar uyda yerda utirishadi.
169. Javob: Albatta, Gretsiya davlati.
170. Javob: Temir pero 19-asr 2-yarmidan keyin paydo bo'lgan. Ungacha
g'ozlarning patidan foydalanilgan. Aynan o'ng qanot pati qo'lda yaxshi turgan.
171. Javob: Shokoladdan tish og'riydi. Tish og'rimasligi uchun tish chyotkasi
namoyish etilgan.
172. Javob: U orollarda ilon bulmaydi.
173. Javob: Eyfel minorasi.
174. Javob: O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 1-sinf bolalari uchun
sovg'asi.
175. Javob: U tuxumini yerga qo'yadi, tulkilarni adashtirish uchun.
176. Javob: Qirolichaning tug'ilgan kuni!
177. Javob: Pul.
178. Javob: Bu ta'rif - kuragi yerga tegmagan polvonlarga berilgan.
179. Javob: U velosport bilan shug'ullangan.
180. Javob: Xonimlar taomnomasidagi taomlar ruparasiga ovkatlarning
koloriyasi yozilgan. Axir xonimchangiz vazni ortib ketishdan qo'rqadi. A.Abdullaev “Daqiqa
qadri” www.zakovat.mtrk.uz
181. Javob: Xitoy bilasiz, shoyilar mamlakati. Shoyilar ipak kurtidan
olinadi. Ipak kurti nima iste'mol kiladi. Tut bargi. Tut daraxti.
182. Javob: Boltik dengizi. Palonchi tog yo palonchi shaxar dengiz satxidan
shuncha balandda deyiladi. Ulchov vazifasini Boltik dengizi utaydi.
183. Javob: Farki shundaki, yantok namni yerdan oladi, kaktus xavodan oladi
184. Javob: Shekspirni eslash kifoya edi, bu savolni topish uchun. Xayot - teatr,
insonlar esa undagi aktyorlardur. Javob aktyorlar edi.

---

185. Javob: Bu kofe. kaxva.
186. Javob: Uziga. Chunki ota-ona farzandi uchun kayguradi. Farzand barkamol
bulsa, ota-ona baxtiyor.
187. Javob: Tibbiyot xodimi - insonni davolaydi.
Veterinariya xodimi esa - insoniyatni davolaydi.
188. Javob: Soat.
189. Javob: Boksning.
190. Javob: U kishi 1910 yilda tavallud topib, 1987 yili olamdan utganlar.
Kinoda u kishi "Sinchalak"da kalandarov, "Toxir-Zuxra"da korabotir, "Ilya
Muromets"da Shox Kalin, "Mirzo Ulugbek"da Ulugbek rollarini ijro etgan ajoyib,
betakror aktyor - Shukur Burxonov.
191. Javob: G'.G'ulom asari qahramoni Qoravoyni .
192. Javob: Frantsuz ustalariga.
193. Javob: Insonlar xurmat va izzatda, kariya bulib yurishni orzu kilishadi.
194. Javob: Mojariston.
195. Javob: Million.
196. Javob: A.kodiriy.
197. Javob: Gul olayotgan kishi uni jufti bo'lsin degan maqsadda.
198. Javob: Energiya.
199. Javob: Bu joyning nomi - dengiz suvi. Dengiz suvida kimyoviy elementning
75 xili aniklangan.
200. Javob: Yamaxa kompaniyasi.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
201. Javob: Ilik. konga bulgan extiyoj asosida ilik kumikka aylanib, kon ishlab
chikara boshlaydi va kon mikdori yetarli bulgandan sung, kumik yog tukimasi bilan
almashinib yana ilik xoliga kaytadi.
202. Javob: Bola ona kornida yotganda, onaning yurak urushini 9 oy sezib yotadi.
Dunyoga kelgandan sung, yelkasiga urib turish unga onasining yurak urushini eslatadi.
Shunda u tezda orom ola boshlaydi.
203. Javob: Bu maktab talabalarining eng kizikarli mashguloti tunka sugurish.
Maktabni bitirganlar boshkalarga nisbatan 4-5 barobar kimmatga sotilardi. Bu
fillar maktabi edi.
204. Javob: Kulgi, tabassum.
205. Javob: Urgimchak tur tukish jarayonida tur orasida uzi bemalol yurish uchun
maxsus yopishkok bulmagan tolalardan yul kuyib tukiydi. Uzi adashmay shu yul- 
tolalardan yuradi.
206. Javob: Snuker.
207. Javob: Kofe.
208. Javob: Rolan Garros.
209. Javob: U unvon davlat raxbarlari va buyuk sarkardalarga berilgan. U eng
oliy xarbiy unvon, Generallisimus.
210. Javob: Dunyo buyicha eng xaridorgir meva bu - banandir.
211. Javob: Shaxmat maydonida.
212. Javob: 160 ga yakin politsiya kuchlarini uzida birlashtirgan bu tashkilotning
nomi Interpol. Xalkaro politsiya tashkiloti.
213. Javob: Bu balandlikka avtomobillardan chikkan chikindi gazlar yetib
chikmaydi. Ekologik jixatdan toza bulgani uchun.
214. Javob: Parmenionning bu gapni eshitgan Aleksandr "Agar men Parmenion
bulganimda, Doroning bu taklifiga rozi bulardim!" deb aytadi.
215. Javob: Agar tosh kimmatbaxo bulsa.
216. Javob: kizil va yashil.
217. Javob: Shaxmat.
218. Javob: Balanddan xonadonlar ichidagi nomaxramlarga kuzi tushmasin deb.
219. Javob: Ogzingizga kor olib suvga aylantirasiz. Suv kayokka oksa, yer shu
tomonda buladi. A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
220. Javob: Muxammad Paygambardan.
221. Javob: Solikdan.
222. Javob: Unboshi.
223. Javob: Ovkati borlar xoxlagan paytda, ovkati yuklar uni topganida yegani
ma'kul.
224. Javob: Uzukdagi muxrni nazarda tutgan.
225. Javob: Chunki u S.Yeseninni rafikasi bulgan.
226.Javob: Suzish.
227. Javob: Piyozi ovkat urnida ishlatilgan.
228. Javob: Uyali telefon.
229. Javob: Kolorado. Kolor - inglizcha rang degani.
230. Javob: Ulug'bek rasadxonasi.
231 Javob: Sababi dumi yukligida. Dum kushlarda muvozanat saklashga yordam
beradi.
232. Javob: Devor soat.
233. Javob: Maxalliy axoli mukofotning mazasiga tushunib kolib, uzlari ilon
kupaytirishga tushib ketishgan.
234. Javob: Damashk.
235. Javob: Pekin.
236 Javob: Geometriyani bilmaydiganlar kirmasin.
237 Javob: Pedagog.
238. Javob: Kalamushlar orkali bilishgan.
239. Javob: Tosh.
240.Javob: Krakov.Eng katta universitetlar.
241. Javob: U pal`toni ugirlatib kuyadi.
242 Javob: Aniklikka. Bekon ta'rifi.
243. Javob: Xotiniga kuzoynak olib berishni.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
244. Javob: Natural filosofiya.
245. Javob: Burchak tupi tugri darvozaga kirib ketadi.
246. Javob: Botkoklik.
247. Javob: A.Kristi.
248. Javob: Suv.
249. Javob: Xiva.
250. Javob: Injil.
251. Javob: Otlar hayotini.
252. Javob: Yadro sinovlari, natijada plenka xiralashar edi.
253. Javob: Torrichelli konuniga kura 10,3 metrdan uzun naychadan kokteylni
ichib bulmaydi. (Fizikada anik isbotlangan fakt!!!).
254. Javob: Changyutkichlar muzeyi.
255. Javob: Exromlarni ziyorat kilgan sayyoxlar, albatta u yerdan bir dona
bulsada, toshni uzlari bilan olib ketadilar. Shu sababdan ularni ta'minlash
maksadida tosh kelib tukiladi.
256. Javob: Yerning yuldoshi - oyni.
257. Javob: A.S.Pushkin 36 ta xarfni nazarda tutgan.
258. Javob: Toyota maxsulotlari sotilgan davlatlardan.
259. Javob:Lift
260. Javob: Olovning ostki kismi katta bulib, balandga kutarilgan sari xajmi
kichrayib boradi.
261. Javob: Kemani takvoga kiyoslashgan.
262. Javob: Shoxda kon-tomirlari juda kup, xavo issik paytlarda ortikcha
tanadagi issiklikni xavoga chikarib yuboradi. Sovuk paytlarida esa tomirlar
torayib, zarur xaroratni tanada saklab koladi.
263. Javob: Ilgari xam uzbek tiliga davlat tili makomi berilgan 14-15
asrlargacha asosan form tilida ishlar olib borilgan. Uzbek tiliga Sulton Xusayn
Boykaro davlat tili makomini bergan edi.
264 . Javob: Xamshiralik diplomi.

---

265. Javob: Gulxanlardan taralayapgan tutun yer bagirlab tarkaladi va bu
katlam yerning issikligini xavoga tarkalib ketishdan asraydi. A.Abdullaev “Daqiqa qadri”
www.zakovat.mtrk.uz
266. Javob: Xayrli ishlar kilish uchun shoshilish kerak. Shoshilish yaramaydi
deymiz, lekin xayrli ishlar uchun albatta shoshilmok kerak ekan.
267. Javob: kor, loy, boshka narsalar belgining yozuvini berkitib kuysa xam,
sakkizburchak orkali STOP belgisi ekanligi ma'lum buladi.
268. Javob: Ilgari futbolda darvozalar tusinlari ok-kora kismlarga teng
bulinib buyalgan. Tusinlar 9 bulakka bulingan. Eng burchakdagisi 9-bulak bo'lgan.
269. Javob: Ism-sharif.
270. Javob: Doktor Aybolitni.
271. Javob: Xindiston.
272. Javob: Filni kemaga yuklagach, kema suvga chukadi. Darrov belgi kuyib, uni
kemadan tushirishadi. Keyin ana shu belgi suvga tekguncha tilloga tuldirishadi.
273. Javob: Chunki shtatdagi devorlarning balandligi bir xil 1,40 sm.
274. Javob: Bochkalarda kancha pivo kolganini tukillatib bilgan.
275. Javob: Ivan Krilov.
276. Javob: Xul kumda chizmalar anik chikkan.
277. Javob: Kiprik.
278. Javob: Aysberg.
279. Javob: Bengaliya viloyati (bengal olovi).
280 Javob: Maykl Jeksonni.
281. Javob: Bryus Lining.
282. Javob: intellekt koeffitsenti.
283. Javob: kolganlar kayikdagi suvni chikarish bilan band buladilar.
284. Javob: Yakin oradagi kishlok itlari eshitib, javob kaytarishlari va buning
yordamida musofir yulini oson topishi uchun.
285. Javob: korinda. Shuning uchun ruxni ozod kilish maksadida xaryakiri
kilinadi.
286. Javob: Tangalar bilasiz metalldan yasaladi. Metall dumalok xolatda
kamrok yemiriladi. Uchburchak yo turtburchak shakldagi tangalarda ishkalanish kuprok.
287. Javob: Konditsioner kamrok ishlasa, el.energiya xam tejaladi. A.Abdullaev “Daqiqa
qadri” www.zakovat.mtrk.uz
288. Javob: Chunki XX-asr 50-60 yillarigacha xokkey ochik xavoda uynalgan. 20- 
25 daraja sovuk buni ustiga yelimdan kilingan xushtaklar bulmagan. Temir xushtak
labga yopishib kolavergach, kichkina kungirokcha olib yurishgan.
289. Javob: Suv favvora bulib otilgan payt ovoz chikaradi. Xukmdorlarning
ayrim maxfiy suxbatlarini saroydagi ayrim xufiyalar eshitmasligi uchun.
290. Javob: Butun dunyo ular musobakalaridan zavklanishgan. Bal`zak yo xush
kurmagan, yo ulardan kurkkan. Minishga kurkkan. Javob otlar edi.
291. Javob: Bu kasb egalarining xizmat kiyimlari pingvinga uxshab ketadi.
Ular ofitsiantlar.
292. Javob: Erk`yul` Puaro.
293. Javob: kugirchok.
294. Javob: Bu 40 kecha-kunduz degani. 40 kun tibbiy cheklov, ya'ni karantin.
295. Javob: Ular ayollar obrazida chikkan erkak aktyorlar
296. Javob: Shox KirII sevimli otining gark bulgani uchun Dajla daryosini ulimga
maxkum etgan ekan. ~oyat kaxrlangan xukmdor daryoni kuritish uchun 360 ta arik kazishni
buyuradi. Shundan sung daryo ming yillar davomida kurib yotgan.
297. Javob: Tankid.
298. Javob: Kivining ajdodlari yirikligida tuyakush kabi ulkan kushlardan
sirayam kolishmagan. Birok, envolitsiya jarayoni uzining xazilini kilib ulgurgandi.
Kivilar ancha maydalashib ketgani bilan tuxumlar kattaligi uzgarmasdan kolgandi.
299. Javob: Tut.
300. Javob: Lift.
301. Javob: Zakovat.
302. Javob: Maosh.
303. Javob: Vil`yam Shekspir.
304. Javob: Ermitaj.
305. Javob: Xa, uxlab kolgan edim, ammo sizni uygoksiz deb uylabman, xon
xazratlari.
306. Javob: Utovlarning yukori tomonida aylana teshiklar buladi.
Devorlardagi belgilarga kuyosh nurining tushishiga karab ular vaktni belgilashgan. U
chizikchalar soat vazifasini utagan.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
307. Javob: Tayokcha 2 ga bulingan, bir bulagi karz berganda, yana bir bulagi
karzdorda kolgan. Kafolat sifatida.
308. Javob: Venetsiya.Chunki u yerda kishilar qayiqlarda xarakatlanadilar.
309. Javob: Buyoklar bilan ishlagan rassomga turli utkir kimyoviy moddalar
oz-ozdan bulsa xam uz ta'sirini utkazmay kolmaydi. karangki, paxmokday soch-sokol
usha kimyoviy moddalarni uziga tortib olish vazifasini xam kisman bajarar ekan.
Badiiy bilim yurtidagi kariya muallimning yarim xazil gapi ostidagi xakiktni isboti
edi.
310. Javob: Uolt Disney. 1955 yil 14 iyulda Disneylendni ochgan edi.
311. Javob: Xammom.
312. Javob: Nafakat al-Fargoniy xazratlari, xech bir inson uni yarata olmaydi,
uzatishi mumkin. Tarixni uztamanu, ammo tarixni yaratmayman deganlar.
313. Javob: Juma, oyning 13-kuni.
314. Javob: Jentel`men.
315. Javob: Poyabzal.
316. Javob: Suvning toza yo iflosligini kaysi yerda karp baligi bulsa, usha
suv toza xisoblanadi.
317. Javob: Piza minorasini yikilishini.
318. Javob: kuylar podasini urtasidagi ishtirokchini kuylar ustidan tez-tez
sakrab chikishi keyinchalik tusiklar osha yugurish sportiga asos solgan.
319. Javob: Bu tanlov - 4 yoshli iktidorli bolalar bogchasida bulmokda.
320. Javob: Al`fred Nobel`.
321. Javob: Futbolchilarga.
322. Javob: Ayni kish chillasi ularni matodan bushatib yuborishadi. Mato
ostiga kirib olgan kurt-kumurskalar ulib ketadi.
323. Javob: Mendeleev davriy jadvali.
324. Javob: kon gruppalari orkali.
325. Javob: Kompas.
326. Javob: Savdogarlar.
327. Javob: Chunki Gonellini kuzi ojiz bulgan.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
328. Javob: Bugu juda bakuvvat xayvon. Ammo u utxur. Uzok yurib charchagan
buguni xashak bilan kuchini tezda tiklab bulmaydi. Itlarni esa bir bulak gusht bilan
aktivligini tiklash mumkin.
329. Javob: Bu xona eshiklari xakida edi.
330. Javob: SH.Raxmon yozgan:
Tutilgan oy, kadimgi fanorsan,
Yokut tula kip-kizil kanorsan,
Goxo karol, goxida pushtisan,
Yerning konga buyalgan mushtisan.
deb yozgan. Marxamat sandikchani oching: Anor edi.
331. Javob: Tishlari. Kerak paytda tishlab uzini nobud kilish uchun.
332. Javob: Bu amalni xind ayollari xam, erkaklari xam ado etib yurishadi.
Bu 2 kosh orasiga sun'iy xol kuyib yurish.
333. Javob: Angliyada xar kuni yomgir, yomgir sharros kuyishi bilan yulovchilar
uzlarini izvoshchilarga urishgan. Zontli kishilar bemalol kuchada sayr kilib
yuraverishgan.
334. Javob: Uylanmagan erkaklarda
.
335. Javob: Yigit xamma kuylarini suyib mexmon yegan joyini pishirib kelgan.
336. Javob: U ijod kilganda, chalgib kucha-kuylarga chikib ketmaslik uchun uzini
shu kuylarga solar edi.
337. Javob: Yarim ulik xoliga tushgan payti rux uchib ketadi. Xush, kaysi
kurinishda kapalak kurinishida. Kapalaging uchib ketdimi deb murojaat kilamiz.
338. Javob: Shamlar.
339. Javob: Sichkon va kalamushlardan.

---

340. Javob: Eng baxtli kishilar deb ta'riflagan.
341. Javob: Shaxarlar. Katta shaxarlar. Taxminan Rim, Parij, Venetsiya,
Sharkda Samarkand, Buxoro, Xiva
.
342. Javob: kuy yungini olish va kassoblik.
343. Javob: U kim bulishidan kat'iy-nazar, polvonlar polvoni buladimi, kuragi
yerga tegmagan kurashchi buladimi, farki yuk yikitadi. Mukimiy domla ta'riflagan
polvonlar polvonining nomi - loy.
344. Javob: Inson kaysi paytda xotiraga beriladi. kachon oldinga emas ortga,
utgan umriga nazar kuprok tashlaydi. Inson karigan chogi.
345. Javob: Chilla - kanikul.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
346. Javob: Avval sandikchani ochib kuring. 1894 sum. 1994 yili
1,3,5,10,25,50,100 keyinchalik 200,500,1000 sumliklar bir-biriga kushing.1894 sum.
347. Javob: Azaldan ota-bobolarimiz kupkari, ulok chopadigan otlarni
tanlashgan.
348. Javob: Quyoshni.
349. Javob: Chunki ular yelkanli kayikda suzishgan. Kechkurun shamol kup
xollarda dengizga esadi. Ertalabga yakin kirgokka esadi.
350. Javob: Varfolamey tuni
.
351. Javob: Kosmosga.
352. Javob: Titanik kemasi.
353. Javob: Bu Londoedagi mashxur Skotland - yard, ya'ni shotlandlar kuchasi. U
yerda politsiya joylashgan.
354. Javob: Jak iv Kusto.
355. Javob: Grimm.
356. Javob: Chumolilarga.
257. Javob: Domino.
358. Javob: Sfinks.
359. Javob: Parashyut.
360. Javob: kizil kitob.
361. Javob: Pablo Neruda.
362. Javob: Pakanalar klubi.
363. Javob: Disk. Mashxur disk uloktiruvchi xaykali.
364. Javob: Xar yili boshida dunyoning eng zur kinoasarlariga beradigan
mukofot Oskar xakida.
365. Javob: korbobo
.
366. Javob: Flouerning kasbi vrach edi.
367. Javob:Katta dubulg'a soxibi bo'lasiz.
368. Javob: Xatto deraza oynasi xam bunday zarur nurlarni tusib koladi.
Ammo polietilen plyonkasi ishlab chikarish uchun albatta osh tuzi zarur.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
369. Javob: Ular xonga guzal kizlarni topib berishgan. Bilasiz, xonlarni 40- 
50 talab xotinlari bulgan.
370. Javob: Deputat.
371. Javob: Ular xammalari Kesh, Shaxrisabzda tavallud topishgan.
372.
373. Javob: Xushtakbozlar konkursi.
374. Javob: Chunki sovut ogir metalldan kilingan, uni biroz yengil bulishi
uchun teshikchalar koldirishgan.
375. Javob: Chunki teriga turli xil utkir xidli moylar surtiladi. Ular shu
xidlarni yoktirishmaydi.
376. Javob: Bu dunyodagi eng mitti davlat - Vatikandir.
377. Javob: Bu xodisa futboldagi jonli devorda sodir buladi
378. Javob: Ushbu rassomning ismi sharifi tulik bulishi uchun birinchi nomdan
oldin Pablo, oxirgi suzdan sung Pikasso nomlari yozilsa, biz uchun mashxur Pablo
Pikasso nomi kelib chikadi.
379. Javob: Chunki kino yangi chikkan paytlari titrda aktyorlar ismi yozilmas
edi.
380. Javob: Bu reklama shitlari edi. Unda katta kilib 1 rakami yozib kuyilgan.
Xitoy oilalarini fakat 1 farzand kurishga chorlaydi.
381. Javob: 16-asrda Frantsiya moliya vaziri Morode Seyshal` nomiga kuyilgan.
Orolni uzlashtirishdagi xizmatlari uchun kuyilgan.
382 Javob: bu belgi #.
383. Javob: Anik javob jangda juda katta kaxramonligi uchun unga ozodlik
beriladi. A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
384. Javob: U 2 mugul bir-biri bilan salomlashdi.
385. Javob: Xar ikkalasi bulaman dema.
386. Javob: Nota.
387. Javob: Daniya ichkarida joylashgan. Uning kushnisi 1, Shvetsiyada esa 4 ta.
388. Javob: Ung kul bilan chap tirsakni ushlab uyga tolib turgan obraz juda kup
xollarda ulimga maxkum etilgan buladi.
389. Javob: Ular ot sovga kilishadi.
390. Javob: Bulgusi oshpaz yo sartaroshning ota-onasi, xotini, bir nechta bola
chakasi bulishi shart bulgan. Chunki ular garov vazifasini utagan.
391. Javob:Sandiq ichida dastasi yog'ochdan ishlangan bolta bor.
392. Javob: Sarik rang dunyo buyicha xizmat kursatuvi uchun patenti borlarga
beriladi.
393. Javob: kadimda Xitoy xokonlari elchilar bilan uchrashuvlarga yuz- 
kuzlarini berkitib chikishgan. Maksad yuz-kuz ifodasi orkali uz fikrini sotib
kuymaslik edi. Milliarder Onassis esa kalin kora kuz oynakda uchrashuvlarda
katnashgan.
394. Javob: Bir xil rang yo bir xil kiyim jangchilar sonini 2 barobar kuprok
kursatadi. Bu kushinni jangdagi ustunligini namoyon etadi.
395. Javob: Bizda uni gurur bilan uzbekning iftixori paxta deb atashadi.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
396. Javob: Zakovatga kelajak maktublarga usha narsa albatta yopishtirib
kuyiladi. Vatikanda yopishtirib kuyiladi. Vatikanda Lixtenshteynda u narsaning uta
kimmatbaxolari sotiladi. U narsaning nomi sezganingizdek - Marka.
397. Javob: Siz moddiy ta'minot buyicha amaldorsiz. Siz xar bir askardan
musht aylanasini ulchab olasiz va kosiblarga oyok kiyim buyurtma berasiz.
398. Javob: Finlyandiyaning Nokiya firmasi shunchalar kup va arzon apparatlar
ishlab chikarganki, xatto tosh urnida foydalanish mumkin.
399. Javob: A.Temur armiyasida 1 ta otning narxini asos kilib olar edi. Narx- 
navo kutarilsa xam, tushsa xam farki yuk 1 ta otning narxi buyicha maosh belgilagan.
400. Javob: Ular rimdayok boshsiz xarbiy xaykallarni uzlari bilan olib
olishgan. Mardlik kursatgan jangchini bir kechada bosh kismini yasab urnatib kuyishgan.
Mana shunday ijodiy ayyorlik bulgan.

---

401. Javob: Furqat Rim so'zi ital`yanchada qanday talaffuz qilinadi. Roma –
deb. Yashang. Endi Roma so'zini teskari o'qing. Amor bo'ladi. Amor – lotinchasiga
muhabbat degani. Dante Rim so'zida yashiringan muhabbatni shu alfoz isbotlagan.
402. Javob: Bosh chanoq qismidan. Yo'lni yaxshiroq ko'rish uchun boshlarini
oynadan chiqarib haydashadi. Oqibatda mashina asrab boshni ro'paradagi haydovchini
boshiga yo avtomobilga urib olishadi.
403. Javob: 3-suratdagi yulduz bu osmonni belgilaydi, osmondan tushadigan suv
bu yomg'ir.
404. Javob: Bu kichik ayyorlikdan maqsad, kunning issig'ida tarvuzni cho'qilab
teshib ichidagi suyuqlikka hojat qolmaydi. Chanqagan qushlar suvdan ichib chanqog'ini
qondirishgach, tarvuz ularni diqqatini tortmay qo'yadi.
405. Javob: Hozirgi zamonda ayollar erkaklarga hurmat yuzasidan, mayl
ko'rsatib uni o'z qo'llari bilan tikib kiydirishgan. Ayollar kiyadigan bu oyoq kiyimini
ham faqat erkaklar tikishgan. Men maksimal aniqlikda javob berishingizni so'rab
erdim. Javobni esa ko'ramiz. Marhamat ochib ko'rsating. 1-chisi bu do'ppi faqat ayollar
tikishadi, 2-chisi faqat erkaklar tikadigani bu ayollar maxsisi. A.Abdullaev “Daqiqa qadri”
www.zakovat.mtrk.uz
406. Javob: Bu predmet bilan olma yegan ma'qul, yo'qsa qon yalash mumkin. Uni
ushlash uchun to'rtta barmoq yon tomonda, bitta barmoq tepadan bosib turishi kerak.
Marhamat sandiqchani ochib ko'rsating. Bu pichoq edi.
407. Javob: Ochig'i 20-asrning 70-yillari bunday xodimlarni olib yurish, tag'in
Yaponiyada. Ular xabar yetkazishda ishonchli sinovdan o'tishgan. Bular aloqa
kabutarlari. Mobil aloqalari hali yo'q edi. Kabutarlar eng qulay va arzon aloqachi.
408. Javob: Sezgan bo'lsangiz, shoira o'z boshidan o'tqazgan bir jarayonni
ifodalab borgan. Birinchi oyda u buni sezib hayotga havasi va havotiri oshib borgan.
Bu mavzuda shoira 9 ta she'r yozgan. Toki homiladorlik davri tugaguncha.
409. Javob: Bu kishi – frantsuz yozuvchisi Antuan de Sent-Ekzyuperi edi.
Shahzoda bu uning shox asari “kichik shaxzoda”ning bosh qahramoni.
410. Javob: Bu mo'yna ayollarga chiroy berish bilan birga turli burga, bit
kabi hashoratlarni o'ziga jalb etish uchun tuzoq vazifasini ham bajargan. 15-16
asrlarda boyu-kambag'al bu hashoratlardan birdek aziyat chekkan.
411. Javob: Men qaysi oy yo fasl deb savol qo'ymadim, qaysi paytda dedim.
Kunlar issiq payti ularni juni ko'p to'kilib yaroqsiz holgan kelib qoladi. Kunlar
sovushi bilan mo'ynali hayvonlarni juni qalinlashib, mayinlashib, yumshaydi. Aynan
sovuq tushgach siz ularni ovlashingiz mumkin.
412. Javob: Bu jonzot uni yeb, o'ziga kuch olsa, yegan narsasi ham
undan
semiradi. Faqat bir tabiat hodisasi tufayli, ya'ni yomg'ir tufayli u yuzaga chiqadi.
Tushungan bo'lsangiz, 2 ta nom 1-chisi yer, 2-chisi yomg'ir. Monolog muallifi chuvalchang.
413. Javob: Bu kitob frantsuz o'to'chiruvchilarining 100 yilligiga atab
chiqarilgan. Nashr qilingan. Volandning mashhur fikri esa quyidagicha “Qo'lyozmalar
yonmaydi”.
414. Javob: Bu mahsulotga Basra nomi berilgan, Al-Basra deb. Biz uni hozir
Alebastr deb ataymiz.
415. Javob: Albatta aka-uka Lyumerlardanda .
416. Javob: Brayl Alifbosi, ko'zi ojizlar alifbosi.
417. Javob: Buzrukmehr aytadi: Nasihatgo'ylar menga xo'p nasihatlar qilishdi,
ammo oqargan sochlarimchalik menga dono maslahatni hech kim berolmaydi – degan. 
A.Abdullaev
“Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
418. Javob: Vera Ankolini, Rembrant bo'lmasa ham tuzukkina asarlar yaratgan.
Uni ilk asarlar to'plami yo'qolgan, ya'ni boshqa kishilar qalbakilashtirib olishgandan
so'ng, uzundan-uzun imzo o'ylab topadi. Qalbakilashtirishni oldini olish uchun.
419. Javob: Shu bilan bu predmet 3-bor sandiqchada sizlarni oldinglarga
chiqmoqda. Haqiqatdan ham u kishini dangasa qilib qo'yadi. Yaponlar hozir sigirni ham u
bilan sog'ishmoqda.Marhamat sandiqni oching va ko'rsating – distantsion boshqaruv
pul`ti.
420. Javob: Gap shundaki, ular xohlashsa ham kelajaklari haqida gapira
olishmagan. Chunki qadimgi german tilida kelasi zamon fe'li umuman bo'lmagan.
421. Javob: Bu holda bemorga turli uslublarda yordam berilgan. Masalan,
yonib turgan cho'g'ni ham badaniga bosishgan, yog'och bilan kaltaklashgan. Eng 
ommalashgan
usuli bemorni qorni bilan otga bog'lab choptirish edi. Ot silkinganda bemor ham
silkinib, nafas yo'llari ochilgan. Bu – sun'iy nafas yuborish metodi deb ataladi.
422. Javob: Bir necha yillardan beri CH.G.K. o'yinida bir savol va unga javob
qayta-qayta beriladi. Marhamat, biz ham eshitamiz. Bu – hayot haqidagi savol edi.
Hayot bu nima? degan savol yangraydi. Javobi esa – o'yin.
423. Javob: Men nemislar mahsuloti haqida gapirganimda sizlarga yordam
berib edim. Boris savolida bu yordam yo'q edi. Gap kofe chashkalari haqida edi.
Shunday sifatli qahva idishlari borki, idish tagida gul chizilgan. Qop-qora kofe
ostida agar o'sha gul ko'rinsa, u sifatli chashka hisoblanadi. Aynan shu qahva ular
tilida Blyumen kaffe, gul qahva deb ataladi.
424. Javob: Haqiqatdan ham uni kechalari artib-surtib, maxsus sandiqlarda
qulflab olib yurish kulgili, ammo arzon deb bee'tibor bo'lib o'tga-betga tashlab
ketish havfli. Marhamat, sandiqchani ochib ko'rsating. Bu – gugurt.
425. Javob: Mixail Sholoxov bir asarida kazaklar 2 ta mashg'ulotni
qotirishadi: ot minib jang qilishni-yu, qarta o'ynashni. Qarta tarqatuvchi krup`e- 
qartada qalloblik ishlatmasligi uchun yarim yalang'och holda o'tirgan.
426. Javob: Bu ko'rgazma inson bilan bog'liq deb aytdik. Nayni chalib ko'ring- 
chi. Eshitayapsizmi? Alfavitni o'qing. Ko'rayapsizmi? Sharbatdan ho'plang. Mazasi qalay
ekan? Nima qoldi? Hid bilish qoldi. Marhamat olib kiramiz. Bu gul edi. Yuqoridagi
bo'lim inson his qilish organlarini ifodalagan.
427. Javob: Ularni so'zsiz mehmonga tutsangiz ham bo'ladi. Chunki qadimdan
ularni biri sog'liq ramzi, ikkinchisi anqoni urug'i bo'lgani uchun boylik ramzi bo'lib
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
qabul qilingan. Har ikkalasi sizga sog'liq va boylik tilayman degan ma'noni
anglatadi. Marhamat qabul qiling. Biz ham sizga sog'liq va boylik tilaymiz. Non va
tuz bilan.
428. Javob: Bu ko'zi ojizlar uchun qurilgan ibodatxona edi. Boshqalar bularga,
bular boshqalarga halaqit qilmasliklari uchun qurilgan edi.
429. Javob: Bu kasb egalari – dengizchilar. Ular orollarga to'xtab suv zahira
qilishgand a buloq suvidan ham, botqoqlikda sizib chiqqan suvlarni bochkalarga
joylab olib ketishgan. Sababi oddiy buloq suvidan ko'ra, botqoq suvlarini uzoq
saqlash mumkin. Unda tabiiy antiseptiklar ko'p, u suvni aynishini oldini oladi.
430. Javob: Tabiiy muhit jonzotlarni rosa sinovdan o'tkazadi. Kasallansa
ular o'zlarini davolashi shart. Yo'qsa nobud bo'lishadi. Suvdagi baliqlar bunday
holda sho'r suvni qidirib qolishadi.
431. Javob: Bilasiz, aysberglarni eritsa, undan chuchuk suv hosil bo'ladi.
Faqat uni kema bortiga olinsa bo'lgani. Buning uchun sandiqchadagi predmet bo'lsa
kifoya. Marhamat, sandiqni ochib ko'rsating. Bu – bolta edi. Muzni chopish uchun.
432. Javob: 1-chisi tuxum, 2-chisi go'sht, 3-chisi pat-qalam uchun, 4-chisi yapon
olimlari fikricha, tovuq oyoq izlaridan olingan ieroglif. Yaponiyaning kalta
tovuqlari izidan ierogliflar paydo bo'lgan.
433. Javob: Marhamat sandiqchani oching va ko'rsating. Bu – kundalik
mualliflari bir juft kalish edi.
.
434. Javob: Bu ko'zga ko'rinib turgan a'zolardan birligi aniq edi. Haqiqatdan
ham u yerda ko'p kerak nuqtalar joylashgan. Bu – quloq edi. U qancha katta bo'lsa,
nuqtalar shuncha bemalol bo'ladi.
435. Javob: Bu tangalar qalbaki bo'lgan, ya'ni muomaladan chiqarilgan.
436. Javob: Kabutarga. Pochtachi kabutarga. Chunki u albatta orqaga qaytib
keladi.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
437. Javob: Chunki chiroyli afishalarni haridori ko'p bo'ladi. Yulib esdalikka
olib ketishadi
.
438. Javob: Pi sonini. 3/14 raqamdan kelib chiqib.

---

439. Javob: U Muhammad Alida 2 metrdan oshiq, Ol`ga Korbutda 165 sm,
shtangachilarda u ancha kalta bo'ladi. Bo'y emas qul uzunligi, ya'ni quloch kengligi.
440. Javob: Pal`ma va oliv.yog'idan kelib chiqqan bu savdo belgisining nomi
Pal`moliv.
441. Javob: Haqiqatdan ham uni orasida hech vaqo bo'lmaydi, orasi to'liq bo'lsa
ham mazasi bir xil. Aqlini elas-elas taniy boshlagan bolalar uncha ko'proq yemish deb
emas, o'yinchoq deb qarashadi. Marhamat, “Zakovat” sandiqchasini ochib ko'rsating – bu
teshikulcha edi.
442. Javob: 1-chisi suv toshni eritadi. G'ururi baland insonni vaqt g'ururini
ravon qiladi. Bu yerda g'ururni eritmasi ramziy ma'noda – eritma deb atagan.
Albatta inson g'ururini eguvchi suyuqlik yo'qligi tayin.
443. Javob: Basketbol biroz takomillashgandek, so'ng ularni xizmatidan voz
kechilgan. Avval boshda basketbol to'pini haqiqiy savatga joylashgan tagida teshik
bo'lmagan. Ular 2 ta ustida savatga tushgan to'plarni olib berib turishgan.
444. Javob: Bazmu-jamshid avjiga chiqqan paytlari qiziqqon frantsuzlar
urushib bir-birlariga pichoq tiqib qo'yish hollari kuzatilgach, Napaleon stollarga uchi
to'mtoq pichoqlar qo'yiladigan bo'lgan.
445. Javob: Men sizga 3 ta ibora aytdim. Kitob – jonsiz predmet – nima?
Qaerda chop etilgan aytildi - Gulistonda. Qachon chop etilgani aytildi – 2003 yilda.
Endi shu 3 mashhur iborani ifodalovchi qo'shiqni eshitamiz. Bu Nima? Qaerda? Qachon?
o'yini gimni.
446. Javob: Bular homilador ayollar. Angliya tibbiyot akademiyasi
olimlarining ko'p yillik tadqiqotlari shuni ko'rsatgan.
447. Javob: U paytlari faqat boylar uylariga deraza o'rnatishga qurblari
yetgan. Chunki kichkina bo'lak oyna falon pul turgan.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
448. Javob: Javob juda oddiy: dengizni xohlagan yerida to'xtab turish uchun
yakor tashlash zarur. Agar yakor bo'lmasa, kema to'xtamaydi. Kema to'xtamasa, qanday
qilib dengizni tadqiq qilish mumkin.
449. Javob: Avtomobil ancha oldin kashf qilingan edi. Ford avtomobil
targ'ibotchisi kashfiyotchisi emas.
450. Javob: Suzishni.
451. Javob: O'qigan bo'lsangiz, bu asarda Lenskiy Oneginni duelga chaqiradi.
Bu o'z-o'zidan Oneginga birinchi bo'lib o'q uzish imkonini beradi.
452 Javob: 19-asr 2-yarmi. Hali avtomobil ham ommalashib ulgurmagan.
Telefon ham yo'q. Avval o't qchirish shirkatlari shaharni o'rtasida joylashib, baland
shiypon, vishka bilan shaharni nazorat qilib turishgan. Qaerda tutin burqsa, otryad
bir pasda yetib borgan. Asrorni bo'yi balandligi tufayli u vishkada nazoratchi
vazifasini o'tagan.
453. Javob: Bu xonning shaxsiy kucheri, aravakashi edi.
454. Javob: Bu kema restorani edi. Qattiq shtorm paytida shu tahlit
dasturxonlar yozilsa, u sirpanib ketmaydi.
455. Javob: Tekshiruvlar shuni ko'rsatganki, ularni ko'pchiligi
shamollashmagan, archadan allergiyaga yo'liqishgan.
456. Javob: Agar yer qimirlasa, mehmonxona ma'lum bir summani qaytarib
beradi.
457. Javob: Maydonda 15 ta-15 ta 30 ta o'yinchi bo'ladi.Maydonda qatnashchilar
ko'pligi bois bosh hakam va 2 ta yordamchi hakamlar ko'p narsani payqamay qolishadi. Shu
paytda qoida buziladimi-yo'qmi, aniqlash uchun ushbu harakat ko'rsatadi. Bu degani
o'yinni qayta ko'rishim kerak deb televizor tomon chopib ketadi. Bu belgi TVni
bildiradi.
458. Javob: U sizni tanangizdagi qonni so'rib qochadi, siz esa jon holatda uni
devorga urib o'ldirasiz. Bu devorga qapishib o'lib yotgan chivinga aytilgan murojaat
edi.
459. Javob: Bolalar okulistining xonasida. Kattalar harf bilan
tekshirilsa, bolalar ko'z nuri o'yinchoq suratlar bilan tekshiriladi.
M a sh i n a
S a m o l yo t A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
M o t o s i k l ch i
O t ch a
YU l d u z
O l m a
B u z o q
G u l
460. Javob: Biz shartli ravishda bu sahnani o'zbek aktyorlari bilan
sahnalashtirdik. Qani yarim tunda bu rohibning tashrifining sababini bilaylikchi.
- Rohib – Hey-hey, tur. Budda qachon tug'ilgan?
- Talaba: Eramizdan 501 yil ilgari.
- Rohib – Buddizmning asosiy taomili nimadan iborat?
- Talaba: Jami tirik jon muqaddasdur.
Boshlovchi: Qattiqqo'l rohib-ustozlar yarim tunda uyg'otib ularni imtihon
qilishgan. Ayrim imtihon turlari uyquda amalga oshirilgan.
-
.
461. Javob: Chunki ular duelda qatnashmas edilar. Duel bu ziyoli qatlamning
yuridik baxsi bo'lgan. Dehqonlar esa bu xildagi masalalarni mushtlashib hal qilib
qo'yishgan.
462. Javob: 2 yil oldin u sizlar bilan bir-ikki raund o'ynagan edi.
Marhamat, xitoyliklar yer va osmon shaklini qaysi jonzotda ko'rganliklarini
bilaylik. Bu – toshbaqa edi.
463. Javob: Tabiiy holatda miltiqda otib o'ldirilgani sifatli, qopqon- 
to'rda tutilgani o'ta sifatli deb baholanadi.
464. Javob: Dunyo oshxonasi kitobida bu yegulikni nomiga diqqat ko'p
qaratilgan. Nomi – shar degani. Ammo uni sharsimonlari o'rnini to'rtburchaklari
egallagan. Balki pishirish, yasash osonligi uchun. Marhamat, ochamiz va ko'rsatamiz.
Boul-shar so'zidan kelib chiqqan bulka noni edi. Ayrim xalqlar uni erkalab ka
qo'shimchasini qo'shib yuborgan. Aslida uni nomi – boul.
465. Javob: Marhamat ochamiz. Bu – xokkey shaybasi edi. Baland ovozda
hayqiring: shayba, shayba!
466. Javob: Inson tana a'zosida kimyoviy elementlarning shunchasi mujassam.
467. Javob: Uni tayyorlash uchun avval bargi yulib quritiladi. Keyin
maydalanib, ishlatishga tayyorlanadi. Faqat ayollarga taalluqli dedik-ku, xind
rohiblari badandan issiqlikni olish uchun surib turishadi. Marhamat, ochib
ko'rsating, bu – xna edi. A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
468. Javob: Bu Rim imperatorining buyuk xizmatkori, ko'p insonlar unga
berilgan katta vakolat qurboni bo'lishgani, yana kimlardur uni ismi-sharifidan
avliyosifat ruhoniy sanaganlar. Bu tarixiy shaxsning ismi-sharifi Pontiy Pilat, u
haqida eng ko'p ma'lumot to'plagan adib Mixail Bulgakov.
469. Javob: Chunki voqea sodir bo'lgan kuni siz kuchli emotsional holatda
bo'lasiz. Ertasiga biroz sovigach, jinoiy ish qo'zg'ashni xohlamay ham qolishingiz
mumkin.
470. Javob: Quyoshga o'xshashi – oltingugurt, oyga o'xshashi – simob.
471. Javob: Pishgan tuxum stolda yaxshi aylanadi, uzoq aylanadi. Xom tuxum
uzoq aylana olmaydi. Bu javobni yarmi. Javob to'liq bo'lishi uchun nega xom tuxum yaxshi
aylanmasligini isbotlash zarur edi. Yaxshi aylanmasligiga sabab, tuxumni ichidagi
suyuqlik joyida turaveradi. Bu esa uni harakatini og'irlashtiradi.
472. Javob: O'sha translyatsiya vaqtida har bir reklama minuti eng qimmat
bo'lganligi bilan ro'yxatga kiritilgan. 1 daqiqasi 2,2 mln. dollar bo'lgan.
473. Javob: Bu o'quv-mashg'ulot svetofori edi. Bolalarga svetofor
nimaligini tushuntirish maqsadida maktabda joylashgan.
474. Javob: Qozondagi sharbat yaxshilab ko'pirib qaynashi uchun bir dona tuxum
solinadi.
475. Javob: Aynan S.Peterburgda bo'lib o'tadigan jarayon haqida gap ketadi.
Uni rangi shu piyoladagi choyga o'xshash bo'ladi deb tushuntiradi. Mehmon oq tunlar
qaysi rangda bo'ladi deb so'raydi. Mezbon choyni quyib ko'rsatadi.
476. Javob: Ekranda bir yigit bir chelak suvni olib kelib qo'yadi. Boshlovchi:
ma'naviyatli va odob-ahloqli mahalla aholisi bu holda bilishgan xonadonda suv
olib kelib beradigan erkak yo'qligin.

---

477. Javob: Tibbiyot xodimlari bizda ham shunga o'xshash ibora qo'llashadi.
Sattvikuni o'zing ye, radjikuni do'stingga ber, tamsikuni dushmaningga. Yoglar tilida
nonushta, tushlik, kechki ovqat shunday ataladi.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
478. Javob: Uni ko'ylagini rangi qorayam, yashil ham, kulrang ham, sariq ham
bo'lishi mumkin. Ammo ichi doimo qora. Marhamat, yapon topishmog'i qahramonini ochib
ko'rsatamiz. Bu – qora qalam edi.
479. Javob: Chunki ular ayollar, ayol kishi qirol bo'lmaydi, ammo qirolicha
bo'ladi.
480. Javob: Gap bu yerda zulmkor xojini hajga olib borib kelgan tuya xususida
ketmoqda. U davrlarda haj safariga cho'lu-biyobonlar oshib borishgan. Bu safarda eng
qulay transport tuya erur. Sa'diy Sheroziy aniq hajga seni olib borib kelgan tuya
xoji, sen emas demoqchilar.
481. Javob: Qarg'alar gala-gala bo'lib shoxlarga kechqurun qo'nib, ertalab uchib
ketadi. Bu shoxlar kechasi ular taftidan qiziydi, kunduzi muxlaydi. Bu hol surunkali
ravishda takrorlanavergach, o'sha shoxning o'sish jarayoni buziladi va bahorga kelib
asta-sekin quriy boshlaydi.
482. Javob: Teatr biletida transportda bepul yurish imkonini beruvchi 2 ta
yo'nalish uchun mo'ljallangan chipta ham bo'lgan.
483. Javob: Saksovul novdasidan lagancha to'qilib, uni ustidan teri tortib
lagan yasashgan.
484. Javob: Jorj everest. Jomolungliya cho'qqisi Everest deb ham ataladi.
485. Javob: Uyqusizlik dardiga chalinganlar.
486. Javob: Sovg'alar o'rash uchun chiqarilgan bu skotchga rasm chizish, yozish
mumkin.
487. Javob: Ular dastlab tuproqni suvga qoradilar, yasalgan shaklni shamolda
quritadilar, so'ngra olovda pishirishadi. Marhamat, sandiqchani ochib ko'rsatamiz. Bu
kulollar mahsuloti ko'za edi.
488. Javob: Xalq orasida podsholar kamonga o'xshatilgan, o'q-yoy elchiga. Toki
podsho o'qni qaysi tarafga otsa, o'sha tarafga boradi.
489. Javob: Charm kiyishni yuvish oson, unga yopishgan qon yuqini oson yuvsa
bo'ladi. Oddiy xalq esa ularni shunchalar yomon ko'rganki, hatto ular kiygan matodan
hatto kiyim kiyishni xohlamagan. Ular jallodlar edi.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
490. Javob: U uncha-munchaga quturavermaydi. Ammo bir qutursa, undan qochib
qutulish amri mahol. Ammo u do'ng joylarda yaxshi harakat qila olmaydi, noqulay
ahvolda qolib, chopib olmay qoladi. Maqolni to'lig'ligicha o'qiyman:
Ilon quvsa o'rga qoch
Tuya quvsa go'rga qoch.
491. Javob: 40 ta urug'ning qirqta qizidan paydo bo'lganmi-yo'qmi bunisi
bizga uncha ahamiyatli emas, ammo nomi qirqqizdan olingani bu aniq. Javob – qirg'iz
xalqi edi.
492. Javob: Soatni bosishda tez bosiladi.Chunki soat qora donalarda
o'ynaydigan shaxmatchining o'ng tomonida turadi.
493. Javob: Osmon ham, o'tov ham, do'ppi ham, piyola ham bir xil gumbazsimon
tasvirlanadi. O'zbekning falsafasi, kengligi gumbazdek viqorli deb ta'riflagan.
494. Javob: Yomg'irga. Axir u siz yerda hayot yo'q.
495. Javob: Uni rangi sariq nomi – kuz. Kuz xotirjamligi haqida edi.
496. Javob: Chunki gilamni sotib olayotgan arablar asosan ustida namoz
o'qishni mo'ljallashadi. Qadimiy gilam ziynat uchun, yangi gilam ibodat uchun degan
aqida mavjud.
497. Javob: Oliy qoida deb Xitoy faylasufi, ya'ni yagona bu ko'kdagi oy bo'lsa,
qaerda uni minglarcha aksi ko'rinadi. Ko'l va daryo, umuman suv yuzida. Suvdagi
akslarni yaxlit shakli oyda ko'rinadi.
498. Javob: Avval qaysi rangda tasvirlanganini topib olish zarur edi.
Dostoevskiy yoshligidan Islom diniga qiziqqan. O'zgalar azobini o'ziga olish kabi ezgu
tuyg'ular bu islom aqidalarida mujassam. Shu maqsadda yashil rangdagi ro'molda
tasvirlagan.
499. Javob: She'rda ta'riflangan kishini, ya'ni go'zal yigitni ismi-sharifi
Jorj Sharl` Dantes. She'rning davomi esa quyidagicha:
La'natlayman umrim boricha
Chunki u Pushkinni o'ldirgan.
500. Javob: Mashhur bo'lish juda og'ir. Muxlis-fanatlar ta'qibidan qochishda,
ya'ni o'sha kiyimlarni kiyib qochishgan.
501. Javob: Iyun`, iyul`, avgust.
502. Javob: Brayl alifbosida chiqqan asarni olib kelib qo'llari bilan
o'qigan. A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
503.. Javob: Nimanidur bilishini, o'zi ham biladigan inson – dono,
Hech nimani bilmasligini, o'zi ham bilmaydigan kishi – bu tentak yo ahmoq
odamdur degan. Ulardan qochishni maslahat bergan.
504. Javob: Ajdarho og'zidan nima chiqaradi? Olov. Marhamat chiqaring,
cho'ntakdagi ajdarhoni. Bu – zajigalka edi.
505. Hech kimga sir emaski, Italiya aholisi Katolik diniga va futbolga Javob:
Bu avvalo bor haqiqat. Rim papasining ruxsati bor, cherkov xodimlari orasida
futbol o'ynashga. Bu shaxs ham avval katolik cherkovlaridan birida ma'lumot olgan.
Keyinchalik katta futbolni tanladi. Irodali, qo'rqmas deyishimizga sabab, uni ko'p
bora sotib olmoqchi bo'lishgan, hatto ikki bor suiqasd ham uyushtirishgan. Bu mashhur
hakam P`erluidji Kollina edi.
506. Javob: Aynan shu yillari qirolicha homilador bo'lgan. Kasallik hisobga
kirmaydi. Yelizaveta 1959 yili Endryuga, 1963 yili Eduardga homilador edi. Faqat
katta o'g'il Charlz u qirolicha bo'lmasidan avval dunyoga kelgan.
507. Javob: Bu olamshumul voqea – ijobiy yangilik bo'ladi, albatta. Nasib
qilsa, shu yilimi yo odinroqmi albatta ro'y beradi. Bu yer yuzi aholisini soni 7
milliardga yetadigan kun deb qilingan bashorat edi.
508. Javob: Iqtisodiy evrilish – bu nima? Demak, iqtisodiy muammo kuchli
bo'lgan paytlarda yashagan bu shoira. Iqtisodiyotni izdan chiqishi – bu inflyatsiya,
giperinflyatsiya. Qizchasini oylik o'qish pulini to'lash uchun bir qop pul bilan
jo'natishga to'g'ri kelgan. Javob maktab pulini to'lash uchun bir qop pul to'langan. Qizi
ko'tara olmagani uchun, otasi uni arvaga o'tqazib yuborishga majbur bo'lgan. Mana buni
haqiqiy inflyatsiya desa bo'ladi.
509. Javob: Agar tajribali oshpaz bo'lsangiz hamirni yumshoq-qattiqligini qo'l
bilan ushlagandayoq bilasiz. Falonchi qulog'ingizni yumshoq joyidan ushlab ko'ring-chi.
Katta oshpazlar shogirdlariga hamirni yumshoq-qattiqligini me'yorda bo'lishi, quloqni
yumshoq joyi misolida tushuntirishar ekan. Yosh oshpaz dam qulog'ini, dam hamirni
ushlayvergach, albatta qulog'i un yuqi bo'lib qoladi.
510. Javob: Gap shundaki, eski foydalanilmay yotgan quduqlarda kislorod kam
bo'lib, karbonad angidrid yig'ilib qolganligi tufayli, uni ichiga tushgan odam
zaharlanib qolishi mumkin. Quduq tubiga havo yo'llashni eng xalqona usuli tovuqni
quduqqa tushirish. U jon holatda qanot qoqib quduq ichiga havo haydaydi. Ana undan
keyin bemalol tushish mumkin bo'ladi.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
511. Javob: Yilning eng kuchli shaxmatchisigayam, eng kuchli kinochilarigayam.
“Oskar” mukofoti topshiriladi. Javob Oskar edi.
512. Javob: Yuqoridagi savolni javobi, uning yoqimli isi ko'p erkaklarni
esidan og'diradi-yu, lekin jazmanga aylantirishi dargumon. Shekspir davrida
erkaklar irodasizroq bo'lishgandur. Yoki uni kamyobligidan ayollar foydalangandur.
Marhamat, tashqaridan olib kiramiz. Bu – duxi, atir edi.
513. Javob: Otelloga.
514. Javob: Bu o'simliklarni olimlar emigrantlar deb atashadi. 1- 
turdagilari Amerika qit'asidan boshqa qit'alarga tarqagan bo'lsa, 2-turdagisi
aksincha boshqa dunyodan Amerikaga olib borilgan o'simliklar edi.
515. Javob: Banknotlarda. Davlat pul birliklarida ayollar surati
tasvirlanishi yo tasvirlanmasligi haqida.
516. Javob: “Pittsburg Pingvins” xokkey jamoasida 66 raqam umrbod Mario
Lem`e nomiga abadiylashtirilgan bo'lsa, Kolarado qirollari tarkibida 99 raqamda
NXLning eng mashhur xokkeychisi Ueyn Gretskiy o'ynagan.
517. Javob: U ringda kapalakdek raqsga tushib, aridek chaqar edi. Bu mashhur
bokschi jahon chempioni Muhammad Ali edi.
518. Javob: Erni ismi Var yoki Vars bo'lgan. Ularni qayiqlari turgan joyni

---

Var bilan Savaning joylari deb atashgan. Borib-borib bu joy Varshavaga aylangan.
519. Javob: Pulni qalbakilashtiruvchilar inson suratini chizishda
qiyinchilikka uchrashadi. Qalbakilashtirishni oldini oladi.
520. Javob: Bularni umumiy nomi Genrix. Barchasi qirol bo'lgan. Angliyalik
Genrix I Vil`gel`m bosqinchining o'g'li bo'lgan.
521. Javob: Aynan sofdil va insofli kishilarni bank boshqaruvi raisligiga
tayinlashadi. Chi Gevara 1959-61 yillar davomida Kuba Davlat bankiga raislik
qilgan.
522. Javob: Sandi Tayms gazetasi. 1924 yilda uni to'laqonli va davomiy
tarzda bosib chiqara boshlagan. 1913 yili bir olim uni bir-ikki nusxada nashr
qildirgan. Marhamat, sandiqchani oching – bu krossvord edi. A.Abdullaev “Daqiqa qadri”
www.zakovat.mtrk.uz
523. Javob: Noel Del mashhur oftal`molog-vrach bo'lgan. Uzoqni
ko'rolmaydigan kishilarda oq-qora ranglardan ko'ra, yorqin ranglarni yaxshiroq ko'rish
imkoniyati kuchliligini isbotlab bergan. Haqiqatdan ham ularni ko'zlari uzoqni ko'ra
olmagan.
524 Javob: Esingizda bo'lsa, Mehriddin ilgarigi savolida bu qabiladagi
hindular bor-yo'g'i 20 gacha sanashni bilishadi deyilgan edi. O'nta qo'l, o'nta oyoq
barmoqlari ular uchun asosiy sanoq birligi sifatida xizmat qilgan. Qo'ldagi 10 ta
barmoq tugagach, oyoqdagi barmoqlar boshlanadi. Oyoqdagi 2 ta bosh barmoq 11 va 16
raqami.
525. Javob: Ko'pchilik shisha idish ichidagi suv muzlab, shishadi deb o'ylaydi.
Bu noto'g'ri fikr. Jism issiqdan kengayadi, sovuqdan torayadi. Demak, shisha idish
ichidagi suv muzlaydi. Shisha idish esa toraya boshlaydi. Keragicha kichrayishiga
muzlagan suv to'sqinlik qiladi. Oxir oqibat u idish sinadi. Yelim idish yorilmasligiga
sabab aniq, u idish elastik bo'lgani uchun yorilmaydi.
526. Javob: Shaolin` – bu ibodatxona. Bu maktab-ibodatxona asoschilari
rohiblar. Dindorlar. 3-chi imtihon diniy ma'lumotdan bo'lgan.
527. Javob: Birinchi qatordagi raqamlar ichida faqat bitta aylana bor.
Keyingi qatorda esa 3 ta aylana bor. Javob Bu raqamlar qatoridagi aylanalar
sonini bildiradi
528. Javob: Ruhoniy Jonatan Skibi ixtirosi keyinchalik butun Yaponiyada,
Hindistonda, Xitoyda keng ommalashib ketadi. Keyinchalik uni velosipedligi,
mototsiklligi ommalashadi. U – rikshani ixtiro qilgan edi. Nogiron xotinini o'tqazib
o'zi tortib yurgan.
529. Javob: O'zbek futbolining faxri Mirjalol Qosimov ham ushbu ro'yxatda
bor. Chunki o'zbek Maradonasi nomiga sazovor bo'lgan. Sahro Maradonasi – Ovayran,
Fors Maradonasi – Ali Karimiy, Alp Maradonasi Xertsog, Arman Maradonasi –
Oganesyan, Karpat Maradonasi – G. Xadji, Bosvor Maradonasi – Emre Belozuglu.
530. Javob: Supermarketlarda ularni nega soatligi-yu, kaloriyasi, yadrosini
kaloriyasi haqida, hatto ma'lumot beriladi. Marhamat, ochib ko'rsating. Bu - tovuq
tuxumi edi.
531. Javob: Qimorboz – raqiblar. Yog'li qo'l bilan qartani ushlab, uni iz
qoldirishda va qalloblikda ayblashgach, u go'sht ustidan yana bir bo'lak non
qo'yishlarini so'ragan. Mijozlar keyinchalik Sendvich yegan yegulikdan bering deb uni
nomini butun dunyoga Sendvich deb tarqalishiga xizmat qilishgan. A.Abdullaev “Daqiqa 
qadri”
www.zakovat.mtrk.uz
532. Javob: Bu yumush ham alohida e'tibor, zehn, salohiyat talab etadi.
Kimlardur shu mehnatni bajarib maosh oladi. Masalan, men. 4-chi mehnat turi bu
insonlar bilan muloqot. Suhbatlashish madaniyatini ham, odobini ham, mavzusini
to'g'ri olib borgan kishi hayotda adashmaydi, qoqilmaydi. Demak, to'g'ri hayot kechiradi.
533. Javob: Falonchi. Marhamat, Sanaristikko olib chiqilsin deng. Marhamat
– katakdagi so'z – krossvord edi.
534. Javob: Gul`den.
535. Javob: Bu kishi mashhur skripkachi Antonio Stradevari edi.
536. Javob: Ularni oshxona devorida suratlari va dastxatlari borligi,
ularni bu yerga tashrif buyurishganligini bildiradi. Savol qachon va nima maqsadda
deb qo'yildi, bu gavjum oshxona bir yo'la 800 mijozga xizmat ko'rsatadi. Demak, saylov
arafasi reyting to'plash uchun eng qulay joylardan biri. Saylov arafi, reyting
to'plash uchun.
537. Javob: Demak siz qandaydur kuchni topishingiz kerak edi. Butun Xitoy
davlatining ma'naviy va madaniy merosi saqlanadigan joy o'ta ehtiyot qilinmog'i
zarur. Zamonaviy yong'indan himoya vositalari u yerda keyinroq o'rnatilgan bo'lishi
mumkin, ammo bir necha asr ilgari ular xudodan madad so'rab, shiftni qora rangga
bo'yashgan. Qadimgi Xitoyda qora rang olovni yenguvchi kuch hisoblangan.
538. Javob: U yerda voqealar juda tez rivojlanadi, goho komediya, goho drama,
goho triller shaklida. Nitsshe ta'riflagan voqealar – tushda bo'lib o'tadi.
539. Javob: Boshlovchi cho'pni aylantirib olov hosil qiladi: Suy Jenning
kasbi olov hosil qiluvchi.
540. Javob: Mobil` telefonlardan foydalanish xonasi. Luvr muzeyida
mobil` aloqadan foydalanish ta'qiqlanadi. Ammo bu yangilikdan keyin ayrim
bo'limlarda, Luvr kutubxonasida u xonachalar ichiga kirib telefonda gaplashish
mumkin.
541. Javob: Poytaxtlarida. Poytaxt shahar nomida. Shahar nomi qaysi
harfdan boshlansa, o'sha harf bilan tugaydi. Toshkent. Qozoq tilida Astana deyiladi.
Oslo – Norvegiya. Uagadugu – Burkina faso.
542. Javob: Bilimdonlar yaxshi bilishadi, aniq javob so'ralganda javobdagi
har bir so'z ahamiyatli ekanligini. Gap shundaki, qizil atirgullar uzumga qaraganda
turli kasalliklarga ta'sirchan va ojiz hisoblanadi. Uzumzorga tushgan kasallik
atirgulda darrov ko'rina qoladi. Usta fermerlar plantatsiya kasallanganini bilib, A.Abdullaev
“Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
darrov chora ko'radilar, uzumga dori-darmon qiladilar. Ular shkala vazifasini
o'tashadi.
543. Javob: Quyonga nisbat berilgudek bo'lsa, eng avvalo uni qo'rqoq jonivor
ekanligi tilga keladi. Asosan tunda ovga chiqadigan yovvoyi quyonlar oy shu'lasida o'z
soyasidan cho'chiyverib-cho'chiyverib tuzuk-quruq ovqatlana olmaydi. Bu ularni o'z-o'zidan
ozib ketishiga olib keladi.
544. Javob: Bu sizga ham taalluqli fikr. Aynan erkak bo'lib
tug'ilganligingiz sizning baxtingiz ekan, ayol bo'lib emas. Qizlar xafa bo'lishmasin. Bu
Suqrotni fikrlari edi.
545. Javob: Chunki Velaskes hayoti davomida juda oz surat chizib qoldirgan.
Gap uni sifatida ham emas, mavzusida ham emas, sonida edi. Shakarni, suratni ozi
shirin degani shudir.
546. Javob: Aravakashlar, kucherlar, yamshiklar.
547. Javob: Bu mashhur tilda 1 milliondan oshiq amerikalik gaplashadi.
Ameslan tili bu – soqovlar tili.
548. Javob: “Zakovat” intellektual o'yinida bu holat tez-tez sodir bo'lib
turadi. Aynan javobni to'g'ri yo noto'g'riligini aniqlashda, u o'z hukmini o'tkaza oladi.
Bilimdonlarga Shekspir ta'riflagan xoinning nomi – shubha.
549. Javob: Olovni o'chirmaslik uchun uni doimo yoqib turish kerak. U odam
navbatchilik payti u-bu yeyishi kerakmi? Choy-poy ichishi kerakmi? Tayyor olov borib- 
borib xohlasa choy qaynatgan, xohlasa ovqat pishirgan. Zardo'shtiylik unutilib ketsa- 
da, hududlar, mahallalar orasida shunday joylar saqlanib qolgan. Faqat nomi
boshqacharoq bo'lib, ya'ni choyxona bo'lib.
Savol “Milliy tafakkur taraqqiyotidan” kitobidan olindi.
550. Javob: Uchli mo'ylovlariga.
551. Javob: Bu pullar muzeyi edi. Tashqaridan ham pul olib kiramiz.
552. Javob: Agar G'afur G'ulomning “Shum bola”sini o'qigan bo'lsangiz, Chorsudagi
tomoshalardan birida asar qahramoni anor yeb o'tirganini ko'rgan surnaychi Qoravoyni
haydab soladi. Chunki og'zi suv ochib surnayni chala olmay qoladi.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
553. Javob: Fales tayoqchani yerga qadagan. Keyin tayoqchani uzunligi qancha bo'lsa,
soyasini ham shuncha uzayishini kutgan. Va piramidani soyasini o'lchagan. Piramidani
tagidan soyasigacha qancha masofa bo'lsa, uni uzunligiyam shuncha bo'ladi.
554. Javob: Sandiqchadagi haqiqatdan ham eng bardoshli narsadur.
Sivilizatsiya paydo bo'lgandan beri, ne-nelarni jazoga tortdi, kimlargadur g'am,
kimlargadur shodlik keltirdi. Xullas, uni ta'rifini uzoq keltirish mumkin.
Marhamat ochib ko'rsatamiz. Bu – qog'oz, oddiy yozuv qog'ozi edi.
555. Javob: Albatta olovni o'chirish uchun suv sepiladi. 2000 yil oldin
qog'ozlar juda sifatsiz bo'lgan. Buni ustiga oddiy siyohda yozilgan. Sag'al suvga
to'kilib siyqalanib ketgan. Javob olov o'chirish uchun sepiladigan suvdan zarar ko'rgan.
Kutubxona xodimlari suv sepmaslikni tushuntirib aytishga ulgurishmagan.

---

556. Javob: Hozirgi paytda uningsiz bironta ilmiy ish hisobga o'tmaydi. 1000
yil oldin Ibn Sino hazratlari boshqa olim va tabiblardan ustunlik joylari barcha
muolaja va mulohazalarni qog'ozga tushirganlarida bo'lgan. Bu oddiy haqiqatni ilg'ay
bilganlari uchun butun dunyoda u kishining ta'limotlari hukmron.
557. Javob: Men aynan baland, ko'p qavatli uyda yashovchi bilimdonga bu
savolni bergan edim. Ko'p qavatli uylarda bir xona borki, o'ynab yuradi, ammo bekorga
yurmaydi. Odam tashiydi. Sizni uzog'ingizni yaqin qiladi. Bu o'ynoqi xonani nomi –
lift.
558. Javob: Chunki aynan Yunon vodiylaridagi qumlarni rangi qizil bo'lgan.
Qizil rangda qon rangi bilinmaydi.
559. Javob: Avariya. Birinchisi, ya'ni kirill alifbosidagi birinchi harf shu
so'zni boshida keladi, so'nggi harf oxirida keladi. A va ya harflari, bu ital`yancha
noxush so'zning nomi avariya.
560. Javob: Hech kim senga do'st emas, hech kim senga aka-uka emas, ammo sen
hammaga shogirdsan. Bir umr o'qishing, uqishing kerak demoqchi, kamtarlikka da'vat
qilmoqda.
561. Javob: Men savol o'qiganda zaharli, kimyoviy moddalar yo'qligini aytgan
edim. Lekin qushlarga havf-xatar aniq kemadanligi kunday ravshan. Xo'sh, unda
qushlarga nima havf solishi mumkin? Katta kreyerda yuzlab kalamushlar yashaydi.
Ular orolga suzib chiqib, tezda hammayoqqa tarqagan. Orolga charchab qo'ngan qush bormi,
uning tuxumlari bormi yo'q qilavergan. Har oyda o'nlab bola tug'ishi mumkin bo'lgan
kalamushlar tezda orolda hukmronlikni qo'lga olishgan.
562. Javob: 1807 yilgacha bu sport turidagi bu holatga turli joylarda turlicha
baho berib yurishgan, ammo u durang bo'lgan. Bu sport turi – shaxmat. Shaxmatdagi
durang holati 1807 yildan beri pot deb ataladi. A.Abdullaev “Daqiqa qadri”
www.zakovat.mtrk.uz
563. Javob: Bu hammasi qirollik davlatlari. 1973 yili Shvetsiyada Gustav 6,
1991 yili Norvegiyada Olaf-5, 1999 yili Iordaniyada Xusayn va shu yili Marokash
qiroli Xasan II lar vafot etgan.
564. Javob: Bir daqiqa ichida mantiqiy ketma-ketlikni tuzishingiz kerak edi.
Yuguruvchilardan biri, ya'ni og'zida jen`shenni bor sportchi charchamay uzoqroq yugursa,
u jen`shen` sifatli deb baholangan. Bu musobaqadan maqsad – jen`shenni tekshirish
edi.
565. Javob: Buni siz ham yoqtirasiz. To'g'ri bizda ko'katlar, pomidor, bulg'or
qalampiri yil 12 oy dasturxonimizdan arimagani uchun unga ehtiyoj kamroq.
Norvegiyadagidek ommalashmagan. Bu oching va ko'rsating – ketchup edi.
566. Javob: Asalli olma deb yunonlar behini nazarda tutishgan. Marmelad
shirinligini kelib chiqishiga va atalishiga o'zimizning behi sababchi ekan.
567. Javob: Yuqoridagilar xalqaro tillar nomlari edi. Eng mashhuri bu –
esperanto tili.
568. Javob: Detsimatsiya so'zi “detsembel”, ya'ni 10 so'zidan olingan. Legion
turg'izib qo'yilib, har o'ninchi askar safdan chiqarilib qatl qilingan.
569. Javob: Abu Ali ibn Sino aynan sigir suti inson uchun eng maqbuli. Chunki
sigirda ham, insonda uning muddati bir xil, 9 oy. Tabiblar tabibining uzoq yillar
davomidagi kuzatishlari shuni ko'rsatganki, homiladorlik davri 9 oydan yo ko'p, yo kam
bo'lgan hayvonlarning suti inson tanasiga, tashqi ko'rinishiga, hatto xulqiga ham
salbiy ta'sir ko'rsatadi deb yozib qoldirganlar. Bu bilan boshqa hayvonlar sutini
ichmaslik kerak demaganlar, aynan sigir suti, inson organizmi uchun eng foydaligini
aytmoqchilar.
570. Javob: Do'stlarimiz qilgan sukutni eslaymiz.
571. Javob: Ularni bugun to'quvchi, ijodiy ma'noda to'quvchi deymiz. Chunki
jurnalist va ilmiy mualliflardan farqli o'laroq ular voqealarni to'qishadi. 19- 
asrda yozuvchi nomi biroz haqoratnamo eshitilgan. To'quvchi-haqiqiy ijod kishisi
bo'lgan. To'g'ri javob 19-asr yozuvchilaridan: Gogolni, Bal`zakni aytishimiz mumkin.
572. Javob: Shved tili eng qiyin tillardan biri. Shvetsiya bilan bog'liq eng
mashhur so'z qaysi desa ko'pchilikni hayoliga mana shu so'z kelishi aniq. Uyam bo'lsa,
lotincha so'z ekan. Bu so'z – vol`vo.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
573. Javob: Qopqoq atrofini to'rtburchak qilib chizadi.
- Agar kanalizatsiya qopqog'i to'rtburchak bo'lsa, ko'rganingizdek, joyni ko'p egallab
qo'yadi. Bu birinchidan. Ikkinchidan qopqoq og'zi qancha katta bo'lsa, shuncha ko'p metall
sarflanadi.
574. Javob: Ba'zida oddiy kishilarning tadbirkorligiga qoyil qolasan.
Ko'pgina olamshumul loyihalar ham oddiy xalqning orasidan olinadi. Masalan, mana
shu urg'ochi echki. U yaqinda tuqqan, o'zini-o'zi emib qo'yadigan odati bor. Echkini egasi uni
bo'yniga shunday halqa qo'yib qo'yishga majbur. Orqasiga qayrila olmasligi uchun.
575. Javob: Bugun bu so'z bizning tilimizda ham uchrab turadi. Faqat o'zini
o'ylaydigan insonlarni – egoist deb ataymiz. Bir kishilik servis nomi – egoist edi.
576. Javob: Sandiqchadagi komponentni quritilganini yoqsangiz, u shunaqangi
zaharli tutun chiqaradiki, bo'g'ilib yum-yum yig'lashga majbur bo'lasiz. Marhamat,
sandiqchani ochamiz va ko'rsatamiz. Bu – oddiy achchiq qalampir edi.
577. Javob: Agar ularga tashqi bir ovoz eshitilaversa, u ovozni ular darrov
ilg'ab olib, qaytarishlari mumkin. Bu o'z-o'zidan ularni asosiy vazifasidan chalg'itib,
sifatini pasaytirishi mumkin. Chunki men toza sayroqi qushlarni yetishtirish bilan
shug'ullanaman.
578. Javob: Ehrom.
579 Javob: Kanada.
600. Javob: Ikkinchi sentyabrda o'quv yili boshlanadigan kun.
601. Javob: Iqtisod bo'yicha Nobel` mukofoti.
602. Javob: Gugurt
.
603. Javob: Bitta. Davlat bayroqlaridagi ranglar soni.
604. 12 - rakamga. Javob: Buxgalter, ya'ni yunonchada papka kutargan odam degani.
605. Javob: Tushlikni tuxum bilan boshlab olma yo mevalar bilan yakunlash
zarur deyiladi u mashxur iborada.
606. Javob: Ulik molning tilini oladi. U shugullanadigan til ulik-lotin
tilidir.
607. Javob: Bal`zak asarlari bilan yakindan tanish bulganlar biladi.
"Sagri teri tilsimi" asarida berilgan narsa. Sandikchani oching. Shlyapa.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
608. Javob: Chunki urmonda juda kup daraxtlarni mevalari va yongoklari bor.
Uni olmaxon yerga kovlab berkitib kuygach, xotira chatokligi tufayli esdan chikarib
yuboradi. Kup xollarda urmonda yangi daraxtlar paydo bula boshlaydi.
609. Javob: Eulaxon baligi ingichka bulgani bilan juda yoglik. Rangi xam ok
bulgan. kurigandan sung uni bir uchidan yokib kuyishsa, bas juda uzok yonadigan sham
vazifasini utagan.
610. Javob: Kur kishilardagi.
611. Javob: Vakt.
612. Javob: Asosiy maksad kancha bolalar borligini bilish emas, kancha ayollar
borligini bilish emas edi. Misr katta yurishlar arafasi bu ishni amalga oshirgan.
Maksad zaxirada kancha lashkar borligini bilish edi.
613. Javob: Anik javob kuyidagicha. Afsuski, Griboedov kaxramonini jinni
kilayozgan ishni deyarli xammamiz, xar kuni kilamiz. Mana men xozir yana bitta
norasidani tugilmayok uldirdim.Boshlovchi tuxumni tovaga chaqadi.
614. Javob: Bu narsani tutgan nozik kullar guzallik yaratadi. Uni tutib turgan
ayol, kilich tutgan sarkardadan afzaldur. Marxamat, sandikchani ochib kursating. Bu
igna.
615. Javob: Xazrat Navoiy bobomiz xassani umr yuliga nuktalar kuyuvchi vosita
deb ta'riflaganlar.
616. Javob: Tibbiyotni.
617. Javob: Sparta xukmdori Likurgning vaxshiy farmonini keyinchalik kup
raxbarlar xam takrorlashgan. Oxirgi marotaba 1986 yilda sobik SSSR raxbariyati
tomonidan amalga oshirilgan. Ichkilikka barxam berishining eng tugri yuli shu deb -
tokzorlarni buzib tashlashgan.
618. Javob: 20 ming kishiga shu yerda choy kaynatish zarur. Samovarning ish
faoliyatidan parovoz yasalgan. Temiryul orkali 2 ta parovoz olib kelinib shu yerda
kaynatilgan. Temiryul kaynagan suvni olib kelish uchun emas, aynan choyxurlik joyida
kaynatish uchun.
619. Javob: 250 ming ishchining deyarli 70 foizi maktab ukuvchilari, kollej,
litsey talabalari xisoblanadi. Arzon ishchi kuchi sarf-xarajatlarni kamaytirib
turadi. A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz

---

620. Javob: Daniyalik shifokor Fenzen 20-asr boshlarida oftobda toblanish
muolajasini foydalik ekanligini isbotlab berdi. Sekin-sekin odamlar kuyosh
nuridan kochmaydigan bulishdi. Uz-uzidan kuyoshli kunlari zontga xojat bulmay koldi.
621. Javob: Matsarella pishlog'i oppok rangda, sous pomidor - rangi kizil,
petrushka-yashil rang. Bu Italiya davlati bayrok ranglari.Mustaqillik bayrami kuni
622. Javob: Bu ulchovni xindlar "Mu" deb atashadi. Sigir muraganda ovozi yetib
boradigan joy bir ulchov borligi xisoblanadi.
623. Javob: "Juda orkada kolib ketibsizlar. Shatakka olaymu" deb dengizda
matroslar bir-biriga xazilashadi.
624. Javob: Maishiy chikindilar.Ya`ni axlat
625. Javob: Jeyms Kuk 16-asrda uyushtirgan bu sayoxatni. U birinchi
tashrifida orolliklar bir-birini gushtini yeyishganini guvoxi buladi. Ularni kuy
gushtiga urgatib, odamlarni ezgulikka boshlamokchi bulgan.
626. Javob: kurilishda 10 minglab ishchilardan foydalanishgan. Ularning
ovkati asosan guruch bulgan. Guruch suvi yopishkok buladi. kaynatilgan guruch suvi
tuprokka aralashtirishgan. Xitoy devorining mustaxkamlik sirini aynan shunda
deyishadi.
627. Javob: Usha paytlarda Kanada, Angliya tasarrufida edi. Xindular
kirolicha Viktoriyani katta Ona deb atashgan.
628. Javob: 2-jaxon urushi payti militsiya xodimlari urushga safarbar
kilingach, militsiyaga ayollar ishga kabul kilish boshlangan.
629. Javob: Aynan sut soguvchilar chechak bilan ogrimasligini paykagan Jenner
keyinchalik vaktsinani uylab topdi. Vakka bu-sigir lotinchasiga.
630. Javob: Non va kuyosh belgisi.
631. Javob: U utirishi bilan stulni surmokchi buladi. karasa stul xam, stol
xam yerga kotirib tashlangan edi. Tupolondan tuygan, stol-stullarni sinishidan
tokati-tok bulgan xujayin, shu usulni kullaydi. Buni sezgir SH.Xolms darrovgina
paykagan. A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
632. Javob:Qurbonlik uchun qo'y so'yuvchi kassoblar.
633. Javob: Tishlarini tozalashgan, yuvishgan.
634. Javob: Chingizxondan buni sababini suraganda, u bizni galabaga yetaklaydi.
Chunki u ot urush xudosi uchun tayyorlangan deb javob kilgan.
635. Javob: Ushbu yukoridagi she'rni nomi "Temirtan daxolar" deb ataladi.
Javob robotlar edi.
636. Javob: Aks-sado.
637. Javob: Fakat Nil tufayligina u vujudga kelgan. kadimgi madaniyat
markazlaridan biri - Nilning buyida kad rostlagan. "Misr - Nilning sovgasijur"
deganda nechogli xak.
638. Javob: Turani, Ruxni. Xar xil egri-bugri yullarga chalgimay uz yulida
fakat tugriga yurishi, insondagi tugrisuzlikka kiyoslashadi.
639. Javob: U temir xonim Parijda kurk tukib turibdi. Eyfel` minorasini
frantsuzlar erkalab "Temir xonim" deb atashadi.
640. Javob: Egiz tugadigan echkilarni kulogi katta buladi.
641. Javob: kum soatiga solishgan.
642. Javob: Madrid barcha kulayliklarga ega shaxar bulgani uchun malikalar
shu yerda kuzlari yorishni xoxlashgan.
643. Javob: Sirk
644. Javob: Maksad urani atrofini pishitish bulgan. Loy pishigach, toshdek
kotadi. Urani devorini kattik kilishdan maksad, sichkon kabi kemiruvchilar ura
devorini tesholmasin degan maksadda kilingan.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
645. Javob: Opera teatrida spektakllar uta tinch xolda utishi kerak. Mabodo
siz shamollab, yutalib turgan bulsangiz, bu xapdorilar sizni tinchlantirish uchun
beriladi, yutalga karshi dori.
646. Javob: Xonadonimizda undan kup foydalanamiz. Xalk tilida 40-ip nomi
shundan olingan.
647. Javob: Ular joylashish jixatidan xam eng orkadan urin egallashgan, bir
joyda kup turaverganidan oyok osti takirga aylanib ketgan. Buning ustiga ularga
Braziliya yolchimagan, shundan maydondagi kolgan 10 ta uyinchi unga orkasi bilan
turadi. Bu - Darvozabonlar edi.
648. Javob: Chap kulni.
649. Javob: Boburnoma.
650. Javob: Otni.
651. Javob: Politsiyachilar.
652 Javob: Tunda ishlaydiganlar uchun.
653. Javob: Men salbiy, ijobiy tuygularni eslatdim yukorida. Bu salbiy
tuygu edi. Siz agarda u xolatga tushsangiz va u tuygu sizni yengsa birinchi kelgan fikr
shatalok otib kochishni xayol kilasiz yoki xech narsa kilolmay yerga mixlanasiz kuyasiz.
Bu kurkuv tuygusi edi.
654. Javob: Samovar.
655. Javob: Ong albatta uziga yarasha xayvonlarda xam bor. Ilk insonlarni
fikrlashi xayvonlarnikidan xozirgidek keskin fark kilmagan. Aynan usha narsa
insonni ulardan farkladi, ya'ni olovni buysundirishi bilan inson tamaddunga yuz
tutdi.
656. Javob: Nurotada ularni soni juda kup. Xudo ularni bu narsa bilan
beminnat siylagan. Yukorida suralgan narsa mashxur Nurotadagi buloklar edi.
657. Javob: Kulollar yasagan kuza va xumchalarni yanada chidamli bulishi uchun
pishiriladi. Demak, pechga tikiladi. Katta xumchalar olovda kup kolib ketadi. Ogzidan
yorilib ketmaslik uchun xumning ogiz kismi kalinrok yasaladi.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
658. Javob: Tukkizinchi oy sentyabr (lotinchasiga yetti - centem), uninchi oy
oktyabr (lot. sakkiz-okto), un birinchi oy xam lotinchasiga novem, ya'ni tukkizinchi degan
ma'noni bildiradi.
659. Javob: Barmoklar uchi.
661. Javob: Qirol Juanning qulog'i og'ir bo'lgan. Kelganlar qirol taxti
yonidagi sher og'ziga gapirishgan. U rupor vazifasini o'tagan.
662. Javob: Georg 4 Buyuk Britaniya kirollari ichida unchalik esda kolarlik
ishlar kilmagan. Ammo u poyabzalni ung va chap poyiniga ajratgan birinchi mashxur
kishi xisoblanadi.
663. Javob: Italyanlar.
664. Javob: G'arb tomondan keladigan dexkonlar bozorga kelganda xam,
ketganda xam kuyosh kuzlariga tushib turgani uchun ulardan kam xaqolingan.
665. Javob: "Sen kimsan?" - degan savolga, "Bu-sensan" deb javob beradi.
666. Javob: kuyuk sokol va muylov orasida bilinib turishi uchun ular
lablariga kuyuk kizil buyok surib yurishgan. Javob pomada.
667. Javob: 1957 yilgacha eng yaxshi fil`m uchun 2 ta sovrin bulgan. 1-eng yaxshi
ok kora fil`m uchun, 2-eng yaxshi rangli fil`m uchun. Ular birlashib ketgan.
668. Javob: Oxirgi salom ota-onalarga bolalaringiz ozod, uyiga ketayapti
buyogiga uzingiz javobgarsiz degani.
669. Javob: Chapakaylar.
670. Javob: Yuliy Sezar xar bir xarf urniga undan keyingi xarf yozilgan.
Alfavitga karang. 3 dan keyin I keladi. A dan keyin B, K dan keyin L va x.k.
671. Javob: Portsigar.
671. Javob: she'riy.

---

672. Javob: Kuz yosh.
673. Javob: kabriston.
674. Javob: Kuchada avtomobil kupayib ketgan. Yashil ranglisi oyning juft
kuni, kizil rangli tok kunlari kuchada xarakatlangan.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
675. Javob: Ular deyarli bir xil yumush bilan yurishgan, birlari tabiblar,
yana birlari doya xotinlar.
676. Javob: Asarlarimni yozaman-yozaman keyin yokaman. Keyin yana yozaman. Yana
yokaman.
677. Javob: Opera teatri.
678. Javob: Tabiblarga.
679. Javob: Parij akademiyasiga ayollar kabul kilinmagan.
680. Javob: Pul. Pul. Pul.
681. Javob: Misr katta yurishlar arafasi, bir necha yil urush boshlanishi
mumkinligi bois, axolini ruyxatdan utkazgan. Maksad kancha ugil bolalar borligini
bilish.
682. Javob: Bum-bush zaldan.
683. Javob: Gabriel` Garsiya Markes. Tanxolikning 100 yili. Javob -
yolgizlik edi.
684. Javob: Olimpiya uyinlariga.
685. Javob: A'lochi talaba past baxo olganda, matematika domlasi unga yogoch
koshik topshirgan. Mazax kilib, albatta.
686. Javob: Dengizdan tutib olingan, ichida maktubi bulgan shishalar.
687. Javob: Syurixda 1045 ta bank bulib, bu bogning nomi Bankirlar bogidur.
Kursi bu bank ma'nosini bildiradi.
688. Javob: Sandikchada ochib kursating, kuzoynak.
689. Javob: Rakibni sun'iy afsaytda koldirish. Bu ximoyachining osh-noni.
690. Javob: Yaponiya avvalgi poytaxti Kio-to, kio-shox, to-shaxar. Xozirgisi -
Tokio shaxarlar shoxi.
691. Javob: kora yer kuyosh nurini kuprok oladi. Ekin yetib olishi uchun.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
692. Javob: Iogann Sebost`yan Baxni nemischasiga Bax bu daryo degani.
693. Javob: Uzimni berilmaydigan sadakalarga urgatayapman.
694. Javob: Tarixchi Geradotni yozib koldirishicha, Doro birinchi bulib solik
tizimini joriy etgan.
695. Javob: Dilbuzar, ya'ni televizor.
696. Javob: Bu parcha Mukimiyning "ta'rifipech" she'ridan olindi. Pech`.
697. Javob: kuyoshni.
698. Javob: Kislotali yomgirlar.
699. Javob: Xet-trik.
700. Javob: Shim kiyib yurish.
701. Javob: Insonda ogiz bitta, kulok 2 ta. 2 barobar kup narsa bu- kulok.
702. Javob: Ukituvchini.
703. Javob: Ichkilikka.
704. Javob: Janjal, kelishmovchilik.
705. Javob: Klod Emil` Jan Batist Litr.
706. Javob: Men tumanni emas, tutunni chizganman deb javob bergan.
Xakikatan xam boshkalardan fark kilib turish uchun tuman urniga tutun chizgan edi.
707. Javob: kamokxonaga.
708. Javob:Juma kuni.
709. Javob: Undan erkaklar xam foydalanib turishadi. Masalan, A.Navoiy
dramasida xizmatkor Mansur foydalangan. Lekin kuprok ayollar, ojiz ayollarga u
kurol bulib kelgan. Bu - ogudir.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
710. Javob: Tundra.
711. Javob: 1-pomidor, 2-pomada.
712. Javob: Uni vazifasi uta muxim va sirli. Balki shuning uchun xam unga
kora kuti deb nom berishgandir. Xalokatga uchragan vertolet, samolet, kemalardagi
ovoz yozib olingan lentalar kora kutida joylashgan.
713. Javob: Ispaniya.
714. Javob: Ikki bor ichuvchilar. Nima suvni 2 bor ichadi. Avval xartumiga
suvni olib keyin ogziga kuyadi. Yukorida Ayyodxya shaxrida mashxur bulgan fillar
ta'riflangan.
715. Javob: kizil chizik tortilgan, ya'ni usha paytlari kizil muxr bosilgan
buyum bu podshoga sovga ekanligini bildirgan. Usha davrdagi konunga muvofik yukori
darajadagi kishilarga yuborilgan sovgalardan boj olinmagan.
716. Javob: Tuxum.
717. Javob: Falonchi yoshingiz nechada deyilganda, eskimoslar 20 da 20 kuyoshni
kurganman deb javob berishingiz kerak edi. kish payti Shimolda kuyosh ancha vaktgacha
kurinmay ketadi. kuyoshning yangitdan paydo bulishi yasharish tuygusini olib keladi.
718. Javob: Tarjima san'ati.
719. Javob: Xech narsasi yuk odam albatta kimgadur mute, tobe. Ammo yuk
narsani bor kilishga intilish kuchli bulsa, hayotini keskin uzgartirib yuboradi.
G.Ford singari. Javob: kashshoklik.
720. Javob: Turnir tashkilotchilari xam shtangachilar xam Murmansk
tomonlardagi musobakalarga bormaydigan bulib ketishgan. Chunki jism kutbga
yakinlashgan sayin yengilashar ekan. Chunonchi, tarozda 200 kTlik tosh Murmanskda
deyarli 1 kg kam kursatar ekan.
721. Javob: U tadbirkor aytmokchi bulgan jumbok kuyidagicha edi. Arilar
inlarini usha narsadan yasashadi. Bir necha ming yillardan beri yasashadi. Agar biz
insonlar bir oz dikkat e'tiborlirok bulganimizda, biz arilardan u narsani yasashni
ancha oldin urgangan bular edik. 1973 yili Venada kogoz sanoati xodimlarining
kurgazmasi bulib utgan edi.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
722. Javob: Bugun biz bu narsaga juda befarkmiz. Ammo 16-asrda ingliz
parlamenti buni tashki afsungarlik deb xisoblagan. Erkaklarni pardoz-andoz bilan
uziga ogdirib olishni ular jinoyat deb xisoblashgan.
723 Javob: Ular biron joyga, teshikka kirishdan avval burnini sukib kuradi.
Uning muylovlari teshikka sigmasa, orkaga kaytib ketadi.
724. Javob: Men savol kiyin bulgani uchun anchagina ochib kuydim. Xarommi?
Xalolmi? Ushbu jumbokni aniklashda 3-narsa paydo buladi. Agar usha kilinayapgan
narsa xalol xam bulmasa, xarom xam bulmasa 3-chisi namoyon buladi. Shubxa paydo
buladi.
725. Javob: Gilam shovkindan asraydi. Ovoz yutadi. Asablar tinchligini
ta'minlaydi.
726. Javob: Zamonaviy ingliz nonushtaga issik kaxva, yumshok bulochka va
kaynogi sovimagan eng yangi tonggi gazeta bulishini xoxlashadi.
727. Javob: Migel Servantes Don Kixot asarida farishtalar bokadigan kuy va
echkilar deb osmondagi yulduzlarni e'tirof etgan.
728. Javob: Chakalokka pashsha yopishmasligi uchun uni ustiga elakni tuntarib
kuyishadi.

---

729. Javob: Italyanlarni.
730. Javob: Sepkilli kizlarga.
731. Javob: Siz issikdan terlab kelgan edingiz. Muzdek kuduk suvi sizni
shamollatib kuyishi mumkin edi deb javob berdi.
732. Javob: Ritsarlar yiginlarda unvonga karab turga intilishavergach, kirol
Artur aylana stol taklif etgan. Aylana atrofida xamma bab-barobar sizlarga
uxshab.
733. Javob: kullar uz xujayinlaridan olgan maoshlarini kaerga kuyishni
bilmasdan yerga kumishgan. Talant - kadimda pul birligi bulgan.
734. Javob: Mu'tabar kitoblarda barcha narsalarga anik baxo berib yozib
kuyilgan. Xatto yashayapgan joyidan 90 km uzoklashgan kimsani musofir deb atashgacha
yozib kuyilgan. A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
735. Javob: Uning ustunligi birinchi sartaroshda namoyon buladi. Chunki uning
sochini usha betartib sarotarosh olgan.
736. Javob: Piyoz suviga.
737. Javob: "Urdu bozori"da sovut, kilich, nayza, kamon, ot anjomlari bilan
savdo kilishgan. Maxsus gurux kushin ortidan yurib ishdan chikkan xarbiy anjomlarni
terib, sozlab sotish bilan shugullangan. Usha bozor "Urdu"nomi bilan atalgan.
738. Javob: Xurmatli bilimdonlar, sizlar xamma aytilgan suzlarni tezda
ilgab olishingiz kerak. Dunyoning tomoni 4 ta emas, 6 ta ekan demokchi. Rumiy dunyo
tomonlariga yer bilan osmonni xam kushgan.
739. Javob: Shekspir uz avlodining gerbini yasatmokchi bulgan.
740. Javob: Chuvalchang doimo och yuradi. Kup loy yeb kuysa, loy tugab kolishidan
kurkadi.
741. Javob: Dengiz chiganoklaridan ajratib olinadigan marvarid donalari.
742. Javob: Insonda 360 ta tomir buladi. Bitta Badrag bad yomon, yomon tomir
buladi.
743. Javob: Asal oyini. Nega bunga kam dersiz. Buni Anton Pavlovichdan surash
kerak.
744. Javob: Avval 7-geymdan keyin, sungra xar 9-geymdan keyin uyindagi tennis
tuplari yangisiga almashtiriladi.
__________________________________________________
745. Javob: Orol axolisi orasida xar un yilda bir-birlari bilan
boyliklarni ayirboshlab turishgan.
746. Javob: Bu - kuruk choy. Choy.
747. Javob: Lola piyozi.
748. Javob: Kontr suzi ikki xil ma'noda ishlatiladi: karshi va yoqlovchi.
Admiralga yakin unvon - bu kontradmiral degani. A.Abdullaev “Daqiqa qadri”
www.zakovat.mtrk.uz
749. Javob: Mexmonlar yogli taomlarni yeb bulgandan sung, xamirga kullarini
artishgan. Usha davrda oliy zot kishilar ziyofatida shunaka udumlar bulgan.
750. Javob: Kinoteatr xujayini kassa oldiga tarozi urnatadi. Va xar bir
kilogramm uchun 1 kruzedo narx belgilaydi. 70-80 kruzedo turadigan chiptalar bolalar
vazniga karab pasaya boshlagan.
751. Javob: Dezdemona rumolchasi xaqida.
752. Javob: Bundan 665 yil avval Varshava yakinidagi bino peshtokiga
urnatilgan moslama ichidan xar soatda 2 ta echki chikib rosa 12 bor kalla urib yana
kaytib kirib ketadi. Bu jang soat ichida sodir buladi.
753. Javob: Satin. Szu-tin, Sa-tin.
754. Javob: Frantsiya tarixida ular 18 ta bulgan. 2-duduk, 5-chisi yalkov, 6- 
semiz, 7-pakana, 10-vaysaki lakabli bulgan. Ular Frantsiyaning kirollari
Lyudoviklarga berilgan.
755. Javob: Bu suz Yaponiya madaniyatining gultoji xisoblanmush - Kabukidur.
Kabuki teatri.
756. Javob: "Motsart va Sal`eri".
757. Javob: Botsman.
758. Javob: Kolyaska. Bolalar kolyaskasi.
759. Javob: Skrepkalar, ya'ni kiskich.
760. Javob: General Defure xarbiy kar`erasi davrida bir tomchi xam kon
tukmagan. Tinchlikparvar general deb nom koldirgan. Boshka generallarga ibrat kilib
urnatilgan bu xaykal.
761. Javob: karz.
762. Javob: Parij yonidagi bu bogda Rollan Garros tennis kortlari
joylashgan. Tennis buyicha katta shlem turnirlari bulib utadigan shaxarlarning
masofalari kursatilgan.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
763. Javob: Tarixdan eng kiska savol-javobli maktub deb nom kolgan xatda,
Gyugo asar kalay deb ? surok belgisini kuyib junatadi. Noshir "zur" deyish urniga !
undov belgisi bilan javob beradi.
764. Javob: Televizorlarni.
765. Javob: Bot kasaliga karshi malxam urnida sotib olishgan.
766. Javob: Vrachlarga.
767. Javob: Dunay daryosining ung kirgogidagi bu joyni Buda, ya'ni kulba,
chap yogini Pesht - gor deb, birgalikda Buda-Pesht deb atashadi.
768. Javob: Yiliga xisoblarga kura 100 mingtadan ortik bu jonivorlar
gildiraklar ostida kolib nobud bulmokda. Aynan usha jonzot tunda yoruglikni kurishi
bilan xarakatini tuxtatadi. Bu-beozor va tikonli jonzot. Tipratikan.
769. Javob: Bayron.
770. Javob: Sababi Afrikadagi bu davlat dunyodagi eng kam yogin yogadigan
davlat sanaladi.
771. Javob: Uzlaridagi kum uta dagal bulgani uchun xamda shur bulgani uchun.
Chuchuk dengiz kumi neftni fil`trlashda ishlatiladi.
772. Javob: Uykusizlik.
773. Javob: 1-Norvegiya - bu Tryugve Li, 2-Dag Xammar-Shel`d-Shvetsiyalik, U
Tan-Birmalik, Kurt Val`dxaym Avstriyalik, Peres de Kuel`yar - Perulik, Butros
Butros G'oliy – Misrlik,Kofi Anan-Ganalik va xozirgisi Janubiy Koreyalik. BMT
Bosh kotiblarining Vatanlari edi.
774. Javob: 1928 yilda penitsillin kashf etilgan. Penitsillin yarani tezrok
bitishiga yordam beradi.
775. Javob: Chunki dizayner va xaykaltarosh Yan Byukva kurgazmasidagi
xaykallar jonli edi. Tirik insonlar turli buyoklar va grimlar bilan turib
berishgan. Ish vakti tugagach, yana uy-uylariga ravona bulishgan.
776. Javob: Pul topish osonlashadi.
777. Javob: Yashirmok uchun.
778. Javob: Ugil kurgan ayollarga, chunki ugil bu jangchi, bu kuch va akl degani.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
779. Javob: Bayrok.
780. Javob: Ona yerning uzi tukkan farzandlari bor, biz ularni begona utlar
deb yumib tashlab, yetti yot uruglardan ekib Ona yerga ularni ustirib, katta kilishga
majbur kilamiz.
781. Javob: Kuzgu.
782. Javob: Usha paytdagi kogoz pullarga moliya vaziri bilan birga, pulni
yangiligida kabul kilib olgan, ochib kuring kassirni imzosi bulgan.

---

783. Javob: Podsho bu jumbokni xech kimga aytmasligini dexkonga tayinlagan.
Fakat 1000 tilla tanga, ya'ni podsho surati zarb kilingan tangalarni olib kelgan
kishiga aytasan deb tayinlagan. Podshoning yuzini bir paytda 1000 ta kurish mumkin.
Tangada, pulda.
784. Javob: Agar chakaloklarning otasi egizak bulsa. 2 ta egizakdan kaysi
biri ekanligini topolmas ekan.
785. Javob: 18-asrda Eron, Arabistondan paxtali gazlamalar olib kelib
sotish takiklangan edi. Sabab kuy junidan tayyorlangan matoga monopoliya urnatish
uchun.
786. Javob: Ingliz olimlari u yerda kaloniyalar kurishni va ashaddiy
jinoyatchilarni muntazam ravishda kit'aga surgun kilish taklifini aytishadi.
Tarixdan bilsangiz, Angliya, Avstraliyani jinoyatchilar evaziga uzlashtirgan.
787. Javob: karta uyini.
788. Javob: Ular xam kuldan kelgancha, tushunganicha katta asarlarni ukib uz
fikrlarini bildirishgan. Bular yosh bolalar edi.
789. Javob: Asalga.
790. Javob: Ukituvchilar.
791 Javob: Ming bir kecha.
792. Javob: Mexmonga xurmat yuzasidan kushkullab, egilib suv kuymok uchun.
793. Javob: Erta baxorda yulga tushgan karvonlar, tuxtash joylarida uncha
parvarish talab kilmaydigan kovun-tarvuz, sholgom kabi ekinlardan ekib ketishgan.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
794. Javob: Popurri. San'atkorlar uzlarining eng yaxshi asarlaridan parcha- 
parcha olib yaratgan asarlarni - popurri deb atashadi. Popurri - frantsuzchasiga
aralash-kuralash ekan.
795. Javob: Shaxrizoda. 1001 kecha uxlamagani rost.
796. Javob: Chunki sigirlar urishgan payti kuzlari ochik xolda urishadi.
Bukalar rakibga kalla urgan payt kuzlarini yumib olar ekan.
797. Javob: U xarflarning xavfliligi shundaki, boshka xarflarga nisbatan bu
xarflar portlovchi tovushlar xisoblanadi. Aynan shu turt xarf ichingizdagi xavoni
tashkariga olib chikadi. Yukumli kasalliklarni tashishda bu portlovchi tovushlarning
urni kup.
798. Javob: Ular pivoxonaga kirib yogoch kursiga utirishgan. Darvoke
utirishdan oldin bir krujka pivoni kursiga tukishgan. Urnidan turayapgan charm shim
urindikka yopishib kolgan bulsa, pivo sifatli bulgan.
799. Javob: 1-chi sochikka kul-ogzini artgan, 2-chi sochikka uzidan ortgan
ovkatlarni solib olib ketgan.
800. Javob: Gap shundaki, xar gal aylanganda rakkosa uzi uchun
kimirlamaydigan bir ob'ekt topib olishi kerak. Xar aylanganda rakkosa kuzi bilan
usha ob'ektni anik kurishi kerak. Shunda u chalgimaydi.
801. Javob: Shaxarda turistlar kupayib ketgan paytlari Portda turgan
kemalar mexmonxona va restoran vazifasini utaydilar.
802. Javob: Xuddi asl nusxasidek kilib kurilgan kemani kompaniya uz maksadi
uchun kurgan. Ish bitgach, uni ispanlarga Okean ortidan xaydab kelib topshirishgan. Bu
Gollivud kinokompaniyasi edi.
803. Javob: Bu rolga yosh bolalarni jalb etishga sabab 1-chisi ularni
gunoxsiz, toza inson kilib kursatish bulsa, 2-chisi ularni saxnada katta yoshdagi
aktyorlar ijro etishi maksadga muvofik bulmagan. U - imperatorning roli edi.
804 Javob: Piramida. Misr exromlariga.
805. Javob: Chunki u ilon uynatadi.
806. Javob: Lavuaz`e Frantsiyalik, Germaniya bilan deyarli xavosi bir xil. Unga
Germaniya xavosini xecham keragi bulmagan. U ayyorlik bilan bojxona tulovidan
kutulib kolgan. Usha paytlari shisha idishlarga talab katta edi. Bojxonada u
idishlarga katta tavon tulashi kerak bulgan. Unga 10 bank Germaniya xavosi emas, 10 ta
bankani uzi kerak edi.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
807. Javob: Yalangoyok.
808. Javob: Xudolarga yaxshi kurinish uchun maxsus joylarga gushtni kovurib,
kaynatib, buglab va xomligini olib borib tashlaganlar. Javob kurbonlik uchun.
809. Javob: Bal`zak va Gyugo.
810. Javob: Bu 3 oyokli ajdarning nomi - Royal`.
811. Javob: Xunarmandlar soni 30 tadan oshgan xudud shaxar deb atalgan.
812 Javob: Masxaraboz.Masxarabozni kirgizamiz, Yangi yil uchun.
813. Javob: Tamaki chekishga.
814. Javob: Chunki kunduzi siz u soatni takib yurasiz. Xaroratingiz orkali
soatni isitasiz. Issik paytida prujinaning elastikligi yukoladi. Prujinaning
uzilish xavfi ertalab kuprok.
815. Javob: Orfeyda yangragan kuydan.
816. Javob: Archa.Ularga mevasidanam chiroyi axamiyatli bo'lgani uchun.
817. Javob: Eng sifatli sham Vosk deb ataladi. U asalari mumidan
tayyorlanadi. Bu savolni 25 yillik asalchi A'zamjon aka Juraboev yozganlar.
818. Javob: Nima bilan degan savol kuyildi. Brokon`er frantsuzchasiga - it
yordamida ov kiluvchi degani.
819. Javob: Angliya zodagonlarining eng sevimli mashguloti - bu ov. Javob
esa ovchi itlar edi.
820. Javob: Seni kanday tezlikda yurishingni kurmasdan turib, kanchada
yetib borishingni ayta olmayman - deb javob bergan Sukrot.
821. Javob: Kalamushlar.
822. Javob: Ovkat yeysizmi deganda mana shu xarakatni kiling.
823. Javob: Agar urkachi bitta bulsa kup sut beradi, kam jun olasiz, urkachi 2
ta bulsa juni kup-u suti kam buladi. Javob tuyani.
824. Javob: Tibbiyot xamshiralari uchun.Professor Botkin ilk bor shafkat
xamshiralari jamiyatini tuzgan.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
825. Javob: Qukon urdasi atrofida bir emas, 9 ta objuvoz ishlagan.
Objuvoz tufayli xosil bulgan tebranish saroyni tez nurashiga sabab bulishi
mumkinligini tushuntirgan.
826. Javob: Yozuv yaratadi.
827. Javob: Bu yozgi vakt tizimi.
828. Javob: Dialog.
829. Javob: 2004 yil xam yakunlanmokda. Yillar sarxisobi bizni tobora
2005 yil, 2007 yil va 2008 yil Pekinda olimpiada olovi yonadi. Olimpiada
xalkalari nechta bulsa Pekinda xam shuncha xalka yul kurildi. Ya'ni 5 ta.
830. Javob: Ilonlar asabiga tuxtovsiz yogadigan yomgirlar tegadi.
831. Javob: Tibbiyot xodimlari va ekologlar fikricha egizaklar-ekologiya
buzilgan shaxarlarda kuprok tugilar ekan.
832. Javob: kullarni bolalari.
833. Javob: Boshka pishloklardan farki eng kamyob va eng kuyuk sutdan kilingan.
Eng xushta'm bu kuy suti.
834. Javob: Choyxonalar xam bizda katta yul yuzida, katta chorraxalarda
kuriladi. U joy xam Yevropada eng gavjum yullar yuzida shaxar darvozalari oldida
kurilgan bu temirchilik ustaxonasi.
835. Javob: Langar ochilgan zanjir orkali bortga kalamushlar chikmasligi
uchun.
836. Javob: Samarkand nonini vazni juda ogir, uni tuzini balandrok
kilinishiga sabab tuz nonni tandirga maxkamrok yopishishiga yordam beradi.
837. Javob: Tupni uzokka uloktirgach, sportchi aylanib tup tushgan joyga borgunga
daraxtdan olmaxonlar tushib tupchalarni daraxtga olib chikib ketib koladi.
838. Javob: Yashil va kuk rangni ular bitta narsada kursata olishgan dedik.
Bitta narsa xam yashil, xam kuk bula oladi. Uzbek sport mutaxassislari uylab
topishgan narsa bu ochib kursating… Milliy kurash kimanosi.
839. Javob: Soyalar teatri.
840. Javob: Likobchani ung tomonida koshik va pichok turadi. Vil`ka chap
tomonda. Sizlar deyarli shunday kuygansiz. Servisda pichok kesadigan tomoni bilan
likopchaga karab turishi, koshik bilan vilka osmonga karab turmogi kerak. A.Abdullaev

---

“Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
841. Javob: Ularni biz bitta-biatlon deb ataymiz.
842. Javob: Gap shundaki, Shvetsiyada xar bir oilaning ramziy uzuklari bulgan.
Agar usha otaning ugli bulmasa oila an'anasini davom ettirishni kizining eriga,
ya'ni kuyoviga ishonib topshiradi.
843. Javob: Yukoridagi monolog kaysi asardanligini aytmadim. Unda savol
ochilib ketar edi. Chingiz Aytmatovning "Ona buri" asari. Monolog .
buriniki
844 Javob: Unashtirib kuyilganda shu belgi kuyib kuyilgan.
845. Javob: Bu shaxar nomi bilan boglik bugun sevimli muzkaymogimiz bor.
Bu - Plombir. Shaxarning nomidan olingan.
846. Javob: Rimliklar juda keng kiyimlar kiyishgan. Kiyimli kishiga
nisbatan ular tezrok kirlanishadi. Pliniy agar xar bir Rimlik sog va ozoda yuraman
desa kuniga eng 3-4 marta xammomga borsin degan.
847. Javob: Buri ov kilayotganda kuprok pana-pastkam joylarni tanlaydi.
Uljaga tobora yakinlashish uchun nima kiladi, emaklaydi. Xar xil tikonli usimliklar
yomgirda uviydi. Buri xoxlagancha emaklashi mumkin.
848. Javob: Jonas Xanvey ommalashtirgan ashyosiz bugun Angliyani tasavvur
kilib bulmaydi. Bu - yomgirpush, zont edi.
849. Javob: Rustamni kulida mana bu yirtilgan charmni ikkinchi bo'lagi
bulgan. Musofir olib kelgan charm shu teridan bulsa, unga kerakli pulni sanab
berasiz. Siz-Sarrofsiz.
850. Javob: Usha vokeadan keyin A.Dyumani frantsuz xalkining dushmani deb
atay boshlashdi. Chunki u Graf monte Kristo asarini okshomgi ekspress gazetasiga
sotgan edi. Ular bir yil asarni gazetada chop ettirgan. Kitob olish kimmat bulgan. Shu
tufayli gazetani kupchilik ololgan.
851. Javob: Ermitajda shtatli mushuklar bor, ular muzey kurikchilari ularga
ozik-ovkat sotib olishadi.
852. Javob: Avvalo shuni aytib kuyishim kerak, bu tumtok garchand metalldan
bulsa xam xayvon tanasiga kirmaydi. Uk otib ularni gangitiladi, shu alfoz u
xayvonlar tutilgan. Bu uklar bilan muynali xayvonlar, suvsar, tulki, kuyon kabi
xayvonlar ovlangan. Agar siz tulki deganimizda xam xisobga utmasdi. Javob muynali
xayvonlarni ovlash uchun edi. A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
853. Javob: Albatta gigiena nuktai-nazaridan. Oshpaz ishni tugatgach uyiga,
umuman kuchaga shu shimda chikmasligi uchun. Ola-chipor kiyimda u masxaraboz
kurinishida chikib kulgu bulmasligi uchun shimni almashtiradi.
854. Javob: 1-2-3 oktyabr kunlari juda kup tuman va shaxar markazlari
xuvillab koladi. Xamma yalpisiga xasharga, uzum uzgani kir-adirlarga chikib ketadi.
Xuddi bizdagi paxta kompaniyasi singari.
855. Javob: kizlik familiyasini.
856. Javob: Gap shundaki, Yunon ismlari nixoyasiga us kushimchasi kushishadi.
Geraklus, Prometeyus. Garchand Ikarning osmondagi parvozi muvaffakiyatsiz
bulsada, yerdagi parvozi foydali davom etmokda Ikarus avtobuslarida .
857. Javob: 17-asr 2-yarmigacha unda strelka bir dona bulgan. Keyin 2 ta, 19- 
asr 2-yarmida 3 ta strelka paydo bulgan. Bu - soat edi.
858. Javob: Bu usulni tomosha tashkilotchilari uylab topishgan edi. Pul
tuplovchilarni bir kuli band bulsin uchun. Chunki bir kul bilan pul tuplab 2-chi kul
bilan uni uzlashtirib olish xollarini oldini olish maksadida.
859. Javob: Urmonga.
860. Javob: Kasalliklar asosan chivin-xasharotlardan tarkaydi. Ularni
terib yeydigan jonzot bu kurbaka. kurbakalar yulni kesib utayotib juda kuplab nobud
bulib ketadi. kiska hayoti mobaynida kurbaka bir necha 10 minglab chivinlarni
kuritadi. kurbakalar trubadan utishlari uchun ularga yul ochib kuyishni taklif
etishgan.
861. Javob: Ispan fol`klorida baxtli muxabbat timsoli. Apel`sin, baxtsiz
muxabbat timsoli -ochib kursating. Limon.
862. Javob: Algebristlar.
863. Javob: Dengiz suvidan xoxlagan odam tuz olmasligi uchun. Chunki tuz olish
xukumat monopoliyasiga kiradi.
864. Javob: Yunonchada ayik-Arktos deganidur. Shimolni aniklashda,
osmondagi ayiklar yordam bergan. Shu sababli butun shimoliy xududlar arktika,
yunoncha arktos suzidan kelib chikkan.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
865. Javob: Uni ayrim olimlar G'arbiy meridian deb atashgan. Dengizlar
orkali mollarni kemalarda tashish avj olgach, "Buyuk ipak yuli" barxam topadi.
Javob Buyuk ipak yuli edi.
866. Javob: Ungda 40 ta, chapda - 40 ta, old-orkasidagi 40 ta xonadon sizga
nisbatan kushni buladi. Javob: 160 ta xonadon kushni.
867. Javob: Suzish.
868. Javob: Childirma yasagan ustalar, doirachilar buni yaxshi bilishadi. Ular
doiraga kurib, tarashasi chikib ketgan teridan oshlashadi. kuruk teri issikda
kengaymaydi xam, sovukdan toraymaydi xam. Doira olovga tutilganda uning gardishi
kengayadi. Issikdan gardishi kengayib urtadagi terini taranglashtiradi.
869. Javob: Inson xafa bulsa yiglaydi. Yiglaganda kuz yoshini kul bilan
artasiz. kulingizni kaysi tomoni bilan artasiz. Orkasi bilan, chunki xomila inson
shaklini olishi bilan, to dunyoga kelguncha, kulini kuzlariga kuyib yotar ekan. YO
intuitsiya, yo instinkt yiglaganda sizni shu xarakatni kaytarishga undaydi.
870. Javob: Batut. 30-40 ta kishilar teridan tayyorlangan chodirni tarang
tortib turishgan. Bir kishi sakrab-sakrab uzokni tomosha kilgan. Bu sport turi bugun
Batut deb ataladi.
871. Javob: Yozuvchi Goncharov 19-asrdayok ularga bu ta'rifni bergan. Bugun xam
u millat vakillari uzlarini deyarli shunday tutadilar. Uz millati urf-odatlari
an'analarini baland tutuvchi xalk-bu yaponlar xakidagi uxshatish edi.
872. Javob: Buni aslida maktab partasi xam deyish mumkin. kamok-parta.
Yapon-maktablarida boshlangich sinf bolalari orasidagi yomon uzlashtiruvchilar to
darsni mukammal urganmaguncha katalak ichiga kamab kuyishgan.Esingizda bulsa,
yaponlarda bola tarbiyasi juda kattikkullik bilan olib boriladi. Bola avval podsho,
keyin kul, keyin dust. Qullik paytida bunday rejim kullanar ekan.
873. Javob: Uning xajmida. Xech kachon televizor ekrani 20 ga 30 yo 22 ga - 38
deb atalmaydi, uning dioganali saklanib kolgan. Doirani dioganali buladi. Turt
burchakda dioganalga xojat yuk.
874. Javob: Chu-fan`, ertalabki guruch, u-fan`-tushki guruch, van`-fan`-kechki
guruch. Guruch ular ratsionining asosini tashkil etadi.
875. Javob: Ular ximoya vazifasini utagan. Ayrim xonadonlar baxor oylari
uylarini ximoya kilib, tashkaridan xumlarni terib ichiga kum solib kuyishgan. Suv
bilasiz, kum va tuprokni yuvib ketadi. Katta xumlar ogirlashib xonadonlarni seldan
asragan. A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
876. Javob: 1-xaykallarga tikilib karasangiz, xaykallarda kuz korachiklari
yuk, ogizlar, yuz terilari tirishib kolgan. Bu xaykalni mualliflari ulikka karab
ishlagan, 2-chisini tirik odamga karab ishlagan.
877. Javob: Tabib bulganimda, bemorni ruxini kutarish uchun yolgon
suzlashim mumkin - deb yozgan Aflotun.
878. Javob: Kilogramm.
879. Javob: kumlik sultoni - bu Misr exromlari. Azizim sen xam kelding, bu
yurtga - kadimiy exromlar mamlakatiga.
880. Javob: 1938 yildan keyin musobakalarda elektr kurtkalar bilan
katnashish boshlanadi. Ungacha ok kurtkaga shpaganing uchini siyoxga botirib olib
rakibga sanchilgan. Xisobda adashmaslikka ok rang yordam bergan.
881. Javob: U narsa xamma rassomlarning ermagi. Ular bilan ijod
kilinishi ma'kul kurishadi. Marxamat oching kursang. Bu papiros koldigi va yongan
gugurt chuplari.
882. Javob: Kamondan uk uzish.
883. Javob: kamokxona bum-bush bulsa, ok bayrok ilib kuyiladi.
884. Javob: Jonivorlarni ximoya kilish jamiyati "Mumu muallifiga" deb yozib
kuyishadi gulchambarga.
885. Javob: Professor Bichurin entsiklopediyasini San-Szi-Szin, ya'ni uch
suz deb nomlagan. Ma'lum bulganidek bu entsiklopediya Xitoy ismi-shariflarining
ma'nosi xakida edi.
886. Javob: Kolumbiya poytaxti - Bogota shaxrida joylashgan.

---

887. Javob: kirolicha Betriks aprelda emas, sentyabrda tugilgan. Uning onasi
marxum kirolicha Yuliana 30 aprelda tugilgan. 30 aprelni bayram kilish uzgarmay
kolgan. Chunki usha kungi savdo-sotik barcha oldi-berdilardan solik olinmaydi. Uz- 
uzidan narxlar ancha past buladi.
888. Javob: Marafon. Ayrim sportchilar, otda, velosipedda, yana ayrimlari
yulni kesib chikib yutukka erishishgan. 42 kmni xakamlar nazorat kila olishmagan. Bu
marafon edi.
889. Javob: kadimgi Misrda vakt tugadi deyishi suv tugashi bilan aytilgan.
Suv turgan maxsus idish orkali tomchilab suv tomib turgan. Bu ilk suv soatining
kurinishiga nisbatan aytilgan.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
890. Javob: Xitoyda bu narsadan tayyorlangan sharbat uta tankis
xisoblanadi. Bu sharbat va taomlar – chumolidan tayyorlanadi.
Shuyerga kelganda Biz taomilga kora ovqatlangani ketdik
891. Javob: Bular eng sara va bakuvvat daraxtlardan mebel` yasovchi
kompaniyalar.
892. Javob: Uk otish kuroli – miltik kashf etilishidan oldin, barcha jangu- 
jadallar kilich va nayza kuchi bilan amalga oshirilardi. kilich bilan nayza chopishda
ritsarlarga teng keladigani yuk edi. Aynan ritsarlar ishsiz kola boshlashdi.
893. Javob: Ushbu uxshatish ostida berilgan narsa bu sandik ichida va sandik
tashkarisida bir talay, karangchi. Bu ochib kursating – tugma.
894. Javob: U yerda kupchilik bulmagan. U juda uzokda. Ammo ekran orkali
kurganmiz, ular xam uz beklarga uxshab chordana kurib yerda utirishadi. Bu xalk urf- 
odatlarini mukaddas xisoblovchi – yaponlar.
895. Javob: 2004 yilda bu univermagda 70 ta chakalok dunyoga kelgan. Onalar
bulgusi chakaloklariga tegishli narsa xarid kilgani kelib aynan kupchiligi shu
bulimda kuzlari yorigan.
Javobi shifokor-ginekolog.
896. Javob: Bu she'riy parcha kaxramoni yulbars. Sirkdagi xayvon urgatuvchiga
bu murojaat.
897. Javob: Chigirtkalar asosan ekin ekiladigan plantatsiyalarda yashaydi. Mart
oyidan to sentyabr oxirigacha meva-chevalar uzib olinmaguncha ularga karshi kimyoviy
dorilar sepiladi.
898. Javob: Angliyada kuylar kup. Shu tufayli burilar xam rosa kupaygan shu
davrda. Butun mamlakat buylab burilarni kirish boshlab yuborilgan. Shunday
kirishganki, ma'lum vakt Angliyada bironta xam buri kolmagan. Bu xaykalni ular
buridan uzr surash maksadida bunyod etishgan. Bu xaykalning nomi – sunggi buri deb
ataladi.
899. Javob: Bu uy-muzeyni kaerda joylashganligini surashim bilan
sizlarga yordam bergan edim. Biroz intuitsiya bilan bu javobni topishingiz mumkin
edi. Men mumkin edi deb aytdim-a? Agar uy-muzey joylashgan xududni topsangiz,
bilasiz, u yerda u kishidan boshka odamning uy-muzeyi yuk. 9-noyabr 1910 yili 12- 
poezdda passajir sifatida ketayotganda Astapova stantsiyasida Lev Nikolaevich
Tolstoy vafot etadi. A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
900. Javob: Sandikchadagi buyumning xar bir pogonasi rakamlangan.
10,20,30,35,36 bitta pogonadagi Rakam, ya'ni 37 kizil rangda ajratilgan. Nimaga
ajratilganini sandikchani ochgach faxmlab olasiz. Marxamat, oching. Bu – xarorat
ulchagich. Agar termometr, gradusnik kabi variantlar xam kabul kilinadi.
901. Javob: Sizlarga mantiik uchun zamin yetarli edi. Zobit uchun eng keragi
xarbiy soxada nima?
U bir nechta: Uk otish, yugurish, kilich chopish, suzish va otda chopish. Bular
birgalikda bugun zamonaviy beshkurash deyiladi.
902. Javob: kamal vakti kattik ocharchilik bulgan. Institut ichida esa xilma-xil
uruglar, yuzlab usimliklar va mevalar, sabzavotlar turlari saklangan. Ochlik
zurligidan noyob turlar yukolib ketmasligi uchun institut yopib kuyilgan.
903. Javob: Chunki mevalarda danak bor. Danakdan yangi daraxt yaralishi
mumkin. Ular uzlarini yangi nixolni kushandasi deb xisoblaganlar. Shundan uylab
meva iste'mol kilishgan.
904. Javob: Kutubxonalarda, chunki u yerda namlik uta kuchli kitoblar tez
chirib ketishi mumkin.
905. Javob: Choy ichishga. Chunki u choyni ichish uchun uni kaynatish kerak, keyin
damlash zarur, keyin sovutib ichish kerak, kancha vakt kerak.
906. Javob: Zaytun daraxtlarini kesishar edi.
907. Javob: U xakam bulgan. U paytda barcha xakamlarga pul mukofotining
urniga bronza medali berishgan. Nafakat xakamlar tashkiliy kumita a'zolariga xam
toza bronzadan medal` topshirilgan.
908. Javob: Uzi bu konun birinchi Tailandda chikkan. Uni nokonuniy saklagan
kishilar jinoyatga tortiladi. Finlyandiya xam uzida bu konunni joriy etdi. Chunki
Finlyandiyani xam Tailandni xam asosiy tabiiy boyligi – bu urmon. Brakon`erlar
urmonni beruxsat kesib ketishlarini oldini olish maksadida dushmanlardan elektr
arra sotib olgan kishilar albatta ruyxatga olinadilar.
909. Javob: Ummon – bu okean. Omi va utrok mug'ullar, to Chingizxon bilan
janglarga kirishmagunlaricha bitta suv ummonini bilishgan. Bu – Boykul, ya'ni Baykal.
910. Javob: Stiv Vudmor 1 dakika ichida 637 ta suzni talaffuz kilgan.
911. Javob: Chunki u Frantsiya uchun katta bayram. Xamma bayroklar, gullar
kutarib kuchalarga tomosha kilgani shoshiladi.Chunki Velosport buyicha Tur de Frans
musobaqalari bo'ladi.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
912. Javob: Tramplindan sakrash.
913. Javob: Chunki yul kira kimmat bulgan.
914. Javob: Olimpiada tashkil etilganligining 10 yilligiga bagishlab
utkaziladi.
915. Javob: Ishonch.
916. Javob: Chuyan va yogochdan.
917. Javob: Bu buyuk tabiatshunos-tatkikotchi Charl`z Darvin edi.
918. Javob: Andijon.
919. Javob: Portugaliya poytaxti – Lissabon.
920. Javob: 7 ta
921. Javob: Barcha sanalgan davlatlardan tashkari yana bir nechta davlat
gerblarida Burgut tasvirlangan.
922. Javob: 12 aprel 1961 yil rekord muallifi Yuriy Gagarin.
923 Javob: Bu til.
924. Javob: Ular yangi lashkarlarni urushga safarbar kilishdan tashkari, yana
kancha lashkar voyaga yetayotganidan xukumatni xabardor kilib turishgan, ya'ni axolini
ruyxatga olish ishlari xam ular zimmasida bulgan.
925. Javob: Baliklar.
926. Javob: Qadimiy Rimda berilib ishlagan, shug'ullangan kishilarni –
studeo, ya'ni student deb atashgan.
927. Javob: Bayramlarda bir necha sozandalar xar chekkadan chaladigan bu
oxang, ularni tilida tong, ya'ni bong deyiladi.
928. Javob: G'iybat. Ko'rolmaslik.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
929. Javob: U zot fakat kuvvai-xofizasi bilan, biror satr xam yozmay
donishmandlik unvoniga sazovor buldi. Shundan bulsa kerak, uning ta'limoti 25
asrdan buyon ulmayapti. Bu buyuk faylasuf – Aflotun edi. Platus-lotinchada keng
degan ma'noni bildiradi.
930. Javob: U firmasini uz nomi bilan atagan. Oddiy etikduz borib-borib
dunyoning kuzga kuringan poyabzal magnatiga aylanadi. Uning ismi Adi Dassler.
Adidas firmasi asoschisi.
931. Javob: Sandikchadagi narsa ovkatlanish sizu-bizga bugun juda kulay.
Bir karasangiz, sovuk kuroldek tuyuladi. Shundan ilgari kupchilik vaximaga tushigan
bulishi mumkin. Oching va kursating. Bu – Vil`ka.
932. Javob: «Qobusnoma»da xammomga kanday kirsang, ya'ni kuruk kirgach,
chikayapganda xam albatta kuruk chikib ket deyilgan.
933. Javob: Dilafruzxon, singlimizni savollarini biroz uzgartirishga
majbur buldik. Albatta 1-chi xayolga kelgan fikr – bu shaxmat edi. Bu savolning
javobi ochib kursating. kalam va uchirgich.

---

934. Javob: 4 ta yarim oyni mixlash uchun 16 dona maxsus mix zarur. Albatta
uni mixlaganda uning tuyogidan kon chikadi. Yarim oy shaklida tasvirlangan narsa bu –
taka.
935. Javob: Bilasiz ilgari shifoxonalar bulmagan. Davolash ishlari bilan
cherkov shugullangan. Narkozsiz operatsiyalar vaktida bemorlar bakirigi chor-atrofga
eshitilmasligi uchun kungiroklar chalinib turgan.
936. Javob: 1901 yildan beri eng kuchli olimlarga berib kelinayotgan Nobel`
mukofotini ta'sis etish tugrisidagi vasiyatnomaga, portlovchi dinamit ixtirochisi
Al`fred Nobelning vasiyati edi.
937. Javob: Albatta bu yerda kitob bor. Ammo kaysi muallifning, kanday
kitobi. Sizlarni intizor kilmay ochamiz. Bu dunyoga mashxur Boburnoma edi.
938. Javob: Kemalar uchun yelkan va arkonlar tukilgan. Bu – Kanop usimligi.
939. Javob: Bu ot sizni sabru-bardoshli kilib, tanangizni bular-bulmas
xiltlardan tozalar, ruxiyatingizni chiniktiradi. Bu otning nomi – ochlik.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
940. Javob: Ayrim xollardagina unga kadamni ung tomondan kuyiladi. Chap oyogi
bulmasa, va x.k. Uzbek va boshka millat chavandozlari otga oyokni chap tomondan
kuyishadi. Va chap tomondan tushishadi.
941. Javob: Albatta, xar bir alloma uz xalkini, millatini yuzi-kuzi
xisoblanadi. Sukrot bu borada xak. Sukrotning ta'biricha sen yovvoyi emas, Yunon
bulib tugilganing yana bir baxting – degan.
Xisob…. Sukrotni ayollarga xurmati kannakaligi ma'lum. Uylan, faylasuf
bulasan degan fikr xam Sukrot chikkan. Uni yana bir gapi bor sizlar eshitmagan
bulsanglar kerak: Ksantippadan bir piyola zaxar afzal degan. Ksantippa uning xotini
albatta.
942. Javob: Mikluxo-Maklay borgan orollarda juda katta urgimchaklar
bulgan. Bu doirani urmonga olib kirib kuyishgach, unga urgimchaklar in kuygan. Katta
urgimchaklarning turlari uta bakuvvat bulgan. Maxalliy axoli bu tur bilan kichik
baliklarni ovlashgan.
943. Javob: Mul`tiplikatsiya. Lotincha Mul`tippikatio – bu kupaytirish
degani.
944. Javob: Bular dengiz karokchilari edi.
945. Javob: Dnepr.
946. Javob: Kuchli bosim ostida u maxsulot bugda yumshatiladi, keyin lazer
nuri oynali idishdagi maxsulot usti kavatiga yengil ta'sir utkazadi. 1-soniyada 30
dona artiladi. Bu kontsern – Chips ishlab chikaradi. Kartoshkali chipslar.
947. J: Paulo Koel`o. Alkimyogar romani.
948. Javob: 18-fevral kuni Galiley tugiladi, buyuk rassom Mikelandjelo
hayotdan kuz yumadi. 1642 yil Galiley vafot etadi va mashxur mexanik va fizik Isaak
N`yuton dunyoga keladi. Dunyoning ishlari shunaka kimdir keladi, kimdur ketadi.
949.. J: Mao Szedun, Jon Lennon, Jon Kennedi.
950. Javob:Gol`f o'yiniki.
951. Javob: S.Bandarchuk . L.Tolstoy asari bo'yicha suratga olgan «Urush va
tinchlik» fil`mida Soldatlar ommaviy saxnalarda suratga tushishgan.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
952. Javob: Yunonchasiga ota patra, sharaf – kleo, ya'ni Misr imperatori
Kleopatra.
953. Javob: A.Eynshteyn mashxur fizik, nisbiylik nazariyasini yaratgan. Shu
bilan birga u foto-ximiyaning asoschisi. Aynan shu sintezlash unga katta obru va
daromad keltiradi. Kupchilik uni sexrgar deb atagan. Chunki sexrgarlar al-ximiklar.
Men sexr-jodu bilan oltin topuvchilarni – kimyogar sanamayman degan.
954. Javob: Gruziya.
955. Javob: Gollandlarning azaldan asosiy tirikchiligi – bu sigirlar. Shamol
tegirmonlari juda kurkinchli ovozlar chikarib ishlagani uchun xam yoktirishmagan. Bu
ovozlar doimo sigirlarni xurkitib, sarosimada ushlagan, xurkigan sigirdan bilasiz
sut kochadi. Manfaatdorlik pasayadi.
956. Javob: Xech bir ayol necha yoshga kirganini aytmaydi, sir tutadi.
957. Javob: 14-chisi osmon bilan boglik dedik. 14-chisini nomi Oy. Muallifi
Betxoven. 14-sonatasining nomi mashxur. Oy sonatasi. Betxovenning 32 ta
simfoniyasi bor.
958. Javob: Albatta yosh yigitlar uzlarini soglom va aklli kilib kursatishni
istashadi. Zakovatchilar kitob sovga kilishsa, tailandlik yigit raketka sovga kiladi.
Bunga sabab bir tennischi Parodorn Srichapxan sababchi. Endi savolni javobiga
kelsak, Xind yigitlari kizlarga shaxmat sovga kilishmokda, nega 1990 yildan keyin,
shu yillari xind shaxmatchisi Vishi Anand yoshlarni orzusiga aylana boshladi.
959. Javob: Xaykallarni.
960. Javob: Men dunyoni kanday kursam shunday chizaman.
961. Javob: Qasos.
962. Javob: Arazlashgan kishilar yarashayotganda bir-birlariga uni tutishadi.
5 ta aka-ukaning eng kichigi bu-jimjilokdur.
963. Javob: Xisob-kitoblarga kura kup jinoyatlar tunda sodir etiladi.
Zimiston tunda. Oy chikmagan korongu tunda. Pilat janoblari oyni bekarorlikda
ayblagan. Bir chikib, bir chikmasligidan.
964. Javob: Tuyakush patlari xammasi bir xil uzunlikda buladi. Odillik
barchaga barobar bulishiga ishora kilishgan.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
965. Javob: Dikkat bilan karasangiz, asarning orka fonida elas-elas cherkovni
kurishingiz mumkin. Bu asardan kungirok ovozi eshitilib turganini anglash kiyin
emas.
966. Javob: Suvni kulga kuyib ichgandek bulib, uni xidlab, bilaklaringiz
bilan aylantirasiz. 3 karra bu amallar ado bulgach, jismu-joningiz roxat topadi. Bu
xar bir musulmonni namoz oldindan bajarajak taxorat amallaridur.
967. Javob: Bu sizu-biz istikomat kilayotgan bilim olayotgan, Uzbekistondek
dunyoga mashxur davlatning poytaxti – Toshkenti azimdur.
968. Javob: Bukogi bor ayollarda u narsa maksadga muvofik buladi. U narsa
dengizdan olingani bois, bukokka karshi kurasha oladi. Sandikchada ayollarimiz zeb- 
ziynatlaridan biri bor, ochib kursating – bu marvarid edi.
969. Javob: Gospitaliya, ya'ni gospital.
970. Javob: Fillar. Odamga xujum kilishga urgatilgan fillar.
971. Javob: G'azal – shoirlar ijod maxsuli.Gazel` avtomobil nomi, kiyikning
bir turi xam gazel deb yuritiladi. Baxtiyor - G'azalkentlik edi.
972.Javob: Shaxmat. Mantikiy yondoshuvlar ko'pligi bois uni ilmga
kiyoslaganlar, ba'zilar uni san'at darajasiga kutarishgan, uni kuzatsangiz oddiy
hayotga uxshatasiz. U yerdagi xolatlar aynan hayotdan olingan deysiz. Marxamat,
«Zakovat» sandikchasini ochib kursating, bu-shaxmat edi.
973. Javob: Xammom.
974. Javob: Xumo kushi.
975. Javob: Yozuvchi va shoir odamgina bunday uxshatishga kodir. Shekspir eng
katta ugri deb – Oyni nazarda tutgan. Oy nurni kuyoshdan ugirlaydi.
976. Javob: Ular alokachilar – kabutarlar edi.
977. Javob: Chegaradosh kushni davlatlar soni!
978. Javob: Yigitlar navnixol paytlari turli xolatlarga tushib kolishi bor,
ya'ni uyatli xolatlarda uyala bilmogi kerak. Uyatdan yuzlari kizarmogi bu uning
beguborligini kursatadi.
979. Javob: Avtomobillarni katta masshtabda ishlab chikarishga xam u paytda
kirishilmagan edi. 19-asr oxirlariga kelib poezd izlarini kurish boshlanib ketadi.
Temir yullar kurish uchun kuplab temir zarur bula boshladi. A.Abdullaev “Daqiqa qadri”
www.zakovat.mtrk.uz
980. Javob: Bu shim, Bryuggeda ilk bor shim tikilgani bois bryuk deb atalgan.
981. Javob: Juda katta bomba porlatilib, Panama kanali ochilib Atlantika
bilan Tinch okeanlarni bir-biriga ulaydi. Bu vokea usha vaktda juda katta
olamshumul vokea edi.
982. Javob: Tilladan yasalgan asbobmi, buyummi, farki yuk eritib tanga kilib
yuborish mumkin. Sopolni esa yuk. Shundan sopolning shuxrati oltin asbobdan xam

---

bokiydur.
983. Javob: Bu kontsernning nomi dunyoga mashxur Jilett edi. King Kemp
Jilett nomiga berilgan.
984. Javob: Bloknot.
985. Javob: Bu shirinliklar soglikni saklash vazirligi tomonidan
tarkatiladi. Yulda ketayotgan mijoz mabodo sigaret chekkisi kelib kolganda,
chekmasligi uchun konfet taklif kilinadi.
986. Javob: Rimda jonli odamlardan kura, xaykallar kup.
987. Javob: 8 ta. 9-kulingiz uzimman.
988. Javob: Otyakumilar kadimgi yapon urf-odati buyicha choy damlash va
mexmonlarga torta bilishdur.
989. Javob: Ular tishlarini kursatib tegirmon deb ta'kidlaganlar.
990 Javob: U sipoxilar jangda va katta ov marosimlarida katnashganlar.
Yukorida sanalgan asboblar, ya'ni cholgu asboblari edi. Musikali rota bugungi nomi.
991. Javob: Bunga sabab, kura ichidagi utgan yildan kolib ketgan xasharot- 
kuylar issini sezib tashkariga intiladi. Tashkarida sovuk xavoga yulikib nobud
bulib ketadi. Bir xafta 10 kundan keyin, bu profilaktika tugagach, kuylarni kuraga
kuyiladi. Savol murakkab edi chamamda, chunki bu narsani uncha-muncha chuponlarni
uziyam bilmasligi mumkin.
992. Javob: 19-asr oxirida tashkil topgan bu agentlik ixtiyorida unlab
kabutarlar xizmatda bulishgan. Muxbirlar uzok shaxardan xabarlarni kabutarlar
orkali junatganlar.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
993. Javob: Savol bir karashda uta tumtok kuyilgandek tuyuladi. 7 ta rangdan
bittasi-de, mantik yuk bu savolda deyishingiz mumkin. Kechirasiz mantik yetarlicha.
Manas nomi bugun kirgiz xalkining ma'naviy tarixi xisoblanadi. Bugun ular
ajdodlarining kupgina udumlarini uzlashtirishgan. Masalan bugungi kirg'iz
bayrog'ining rangi Manas baxodiri tug'ining rangidan olingan. Uning rangi-qizil
bo'lgan.
994. Javob: Bu xududda kor buroni shunaka kuchli buladiki, eshik tashkarisi kor
bilan uyulib ketishi mumkin. Aksincha tomdan esa korni shamol uchirib ketadi. Bu
xudud – sezganingizdek Shimoliy kutb. Mirniy, Severniy posyolkalarida shunday
uylar bor.
995. Javob: Plutarx ta'riflagan bunday dust xammada bor. Sizda xam, menda
xam. Xar bir insonni ajralmas bu dusti uning soyasi.
996. Javob: Bufet bulmaydi.
997. Javob: Barmoklar bilan shaxmat suzi ifodalangan edi. Bu kar va
sokovlar urtasidagi jaxon birinchiligi edi.
998. Javob: Vaktning eng katta ugrisi, bu dustingiz ekan. Diydorlashgach,
soatlab, kunlab vaktingiz ular bilan suxbatga ketadi. Seneka – eng kup vakt ugrilari
dustlarimizdur degan. Balki vakt dustdan xam kadrlidur- demokchi Seneka.
999. Javob: X.Kolumb matroslaridan biri bulgan Rodrigo de Trian Amerikani
birinchi bulib kurgan edi. Ammo kirolicha va'dasida turmaydi. Oradan 500 yil utsa
xam odamlar bu noxaklikni eslab yurishibdi. karang.
1000. Javob: U xolda men otamga shogird tushaman.
1001. Javob: Bu – Nil. Dunyodagi eng uzun daryoning ieroglifi.
1002. Javob: Otda maxkam utirishga urgatgan.
1003. Javob: U baronning ismi Xayrem, familiyasi – Maksim. Mashxur
Maksim pulemyoti ixtirochisi.
1004. Javob: Uykusizlik. Uykusizlik kasaliga chalinganlar.
1005. Javob: U kitobda kuplab yeb bulmaydigan xayvonlar nomi yozilgan.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
1006. Javob: Bordiyu, bir jinsli it bilan sherni bir katakka tikilsa, ular bu
xolatda xech kachon dustlasha olmasligi aniklangan.
1007. Javob: Bu inson boshi erur. 2 ta kulok, 2 ta kuz, 2 ta burun teshigi va
ogiz.
1008. Javob: Dono va mu'jizakor suzlari masalaga ancha oydinlik kiritib
turgan edi. Konfuttsiy va'da bermayok vazifani yo yumushni uddalaydigan kishilarni
dono va mu'jizakorlar deb atagan. Afsuski, xozir kupchiligimiz va'dani beramizu,
bajarishda esa no'noqmiz. 2-toifaga mansub kishilar kupayib ketdi. Afsus.
1009. Javob: Odatda tunda xar o'nlik bir gulxan yoqqan. Shu tuni
paygambarimiz xar bir kishiga bittadan gulxan yoktiradilar. Natijada 10.000 lashkar
rakib kuziga 100 ming bulib ko'ringan.
1010. Javob: U kizcha filatelist edi. Uni turmush urtokdan xam turli markalar
kiziktirar edi.
1011. Javob: Kaola – «suv ichmaydigan» degani.
1012 Javob: AkShdagi eng uzun kul – bu Ozodlik xaykalidir.
1013. Javob: Boylik.
1014. Javob: Uzi yeb kuyadi.
1015. Javob: Kishilarning intellektual saloxiyatini belgilaydi. Oddiy
dexkon-1500 ta, ishchi-xizmatchilar – 1800 ta, maktab tulik ma'lumotiga egalari 3000
ta ieroglifni bilishgan.
1016. Javob: Ayollarni o'tmishi durust bulsa bu yaxshi.
1017. Javob: Keyingi ot yilida, 2002 yili.
1018. Javob: Tarixdan yaxshi bilasiz, Shotlandiyaliklar bu ozodliklari uchun
Angliyaga karshi bosh kutarib kuzgolonlar kutarishgan. kuzgolon ayovsiz bostirilgach,
Shotlandiya deyarli barcha insoniy xukuklardan maxrum bulgan. Xatto yakin kishilari
janozasi xam bekitikcha utkazilgan.
1019. Javob: 1,2,3,4 rakamlar yigindisi bilan, ya'ni 10 rakamii bilan. A.Abdullaev
“Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
1020. Javob: Odob bilan uzr surashgan. Kitobni kuchirishda xatolikka yul
kuygan bulsam, oldindan uzr surayman.
1021. Javob: Dunyo xartiasi bir xil uzgarmas, umr xaritasi esa xarakatda.
Nega Semenon uni umr xaritasi deb atagan, chunki u yerda xammaning joyi anik kaerga
borib kelishigacha kursatilgan. Semenon – shaxmatni umr xaritasi degan. Yukoridagi
davlatlar nomiga yurishlar, ximoyalar, variantlar mavjud.
1022. Javob: Xosil pishish arafasi barcha dexkonlar bola-chakasi bilan
/xindlar serfarzand xalk/ xosilni asraganlar. Ugrilardan deysizmi? Ugri agar
bulsa uni bir-ikkita erkaklar xam kuriklashi mumkin. Guruchni yetilish arafasi ular
bakir-chakir kilib kushlardan asrashgan.
1023. Javob: Galileo Galiley. Yer baribir aylanaveradi jumlasi edi.
1024. Javob: Chunki yukoridagi lavozimlarni xammasini Bruney sultoni
egallagan.
1025. Javob: Nikox uzugi.
1026. Javob: Avtobus va metro degan oson javob xayolingizga kelishi
mumkinligini xisobga olgan edik. Aynan shu fikrda tuxtamasligingiz uchun sizlarga
yordam tarikasida «tomoshabinlar soni kam ekaniga ishora kilgan edim. Buning ustiga
shaxarda binolarning balandligini xam aytib utgan edim. Bu telekanal uz
dasturlarini liftda namoyish etadi.
1027. Javob: Uzi azobda umr utkazsa xam insonlar u bilan tirik. Ayniksa, biz
uzbeklar uni xush kuramiz. Uni boshokdan ajratib olishgach, urib doni ajratib
olinadi, sungra maydalanib unga aylantiriladi. kolganlarini kamokka tikadilar,
ya'ni yerga kadaydilar. Yana xosil bulib kukarishi uchun. Yukoridagi jumbokning javobi
– bugdoy edi.
1028. Javob: Ruxshunoslarning fikricha, aynan shu narsa uydagilar orasidagi
eng xurmatli va obruli kishining kulida turar ekan. Sandikni ochib kursating.
Televizor kurayapganda uning pul`ti oiladagilarni eng kattasini kulida turar ekan.
1029. Javob: Uni bemalol kit'alarning xaritasi deyish mumkin. Xar bir kit'a
u yerda xalka shaklida kursatilgan. Marxamat, sandikchani ochib kursating. Bu
olimpiada xalkalari. Urtadagi kora xalka barcha kit'alar bilan chegaradosh.
1030. Javob: Sandikcha ichidagi detaldan «Zakovat» uyinlarining dastlabki
kursatuvlarida xam foydalanganmiz. Sandikchani ochib kursating. Bu – ok kulkop.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz

---

1031. Javob: Aytilganidek, ular 2-lasi jang oldidan yonma-yon turishadi. Jang
payti 2-chisini vazifasi 1-chisini kuriklash. Sandikchani ochib kursating. Nomma-nom
aytilsa, 1-chisi shox, 2-chisi fer`z yoki gardi.
1032. Javob: Bu yirtkich kushlar. Ularni kasalxonada uzok asrash
ruxoniylarning e'tikodlariga zid. Ularni bokish uchun kaysidur jonzotni uldirib,
uni gushti bilan yirtkich kushlarni bokishlariga tugri keladi. Axir ularni maksadi:
barcha jonzotlarni asrash-ku.
1033. Javob: Bu kushlar orasidan eng soglomlari ajratib olinib, ulardan
popuk yasashgan. Eng katta mansabdorlarga okkush patlaridan tug' qadashgan
1034. Javob: Ok - islomni, sarik - iymonni, yashil – ishonchni, zangori – tulik
ishonchni, kizil rang – irfonni, kora rang – xayajonni, siyox rangni – exsonga moslab
tushuntirgan. Javob tabiat ranglari edi.
1035. Javob: Uni amerikadan kelganiga, kurmaganiga va galaba kilganiga
Sezarning mashxur iborasini biroz uzgartirib keldi, kurmadi, galaba kildi – deb
sarlavxa kuyishadi.
1036. Javob: Shaxardagi xammomlar xaftaning 5 kuni oddiy xalkka xizmat
kursatgan, payshanba va juma kunlari ruxoniylar, amaldorlar, badavlat kishilarga
xizmat kursatgan.
1037. Javob: Bosh xakamda kizil-sarik kartochkalar, xushtak, ruchka yo kalam, yon
daftarcha, sekundomer va kaysi jamoa uyinni boshlashini aniklash maksadida uning
chuntagida tanga buladi.
1038. Javob: Kranlardan tushadigan bu suvlar fakat kul yuvish uchun xolos.
Kupgina ogoxlantirishlarga karamay yulovchilar tip-tinik kurinishga ega suvlarni
iste'mol kilib kuyishadi. Shuni oldini olish maksadida, insonlarni sogligini uylab
ma'muriyat suv rangnini uzgartirib kuygan.
1039. Javob: Korrida konuniga binoan eng uzok va kizikarli davom etgan jang
turnir durdonasi xisoblanadi. Matadorga mardona karshilik kursatgan bukani
jazosini tomoshabinlar berishadi. Sandikchani ochib kursating. U bum-bush. Xalk bu
mard bukani jazolamaslikni suraydi. Kechaning eng zur jangchining ikkala katnashchisi
xam takdirlanadi. Matadorga 1-urin, bukaga esa hayot.
1040. Javob: Tegirmonni xarakatlantiruvchi toshning bir aylanishida
taxminan 200 litr suv utadi. Shundan suv birligi kilib tosh olingan. Falon kishlokka
2 tosh suv berilsin kabi iboralar shundan kelib chikkan.
1041. Javob: Ularni bittasini ipi tarang tortiladi, 2-chisini bushrok. Unga
eng kerak narsa buzok terisi. Marxamat, savolni javobi tashkaridan olib kirilsin.
Javob nogora edi.
1042. Javob: 1-chizik xam 2-chizik xam ortilgan yukni ogirligini kursatadi.
Suvning zichligini urgangan Arximed Shur suvning zichligi chuchuk suvdan kuprokligini
aniklangan. Agar kema fakat chuchuk suv buylab xarakatlansa, unda 1-chi vaterliniyada
yuk ortishini tuxtatish kerak. Agar kema shur suvdan yursa unda 2-chi liniyagacha yuk
ortish mumkin. A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
1043. Javob: Ular ataylab kushni kvartallarda joylashgan maktablarga
bolalarini ukishga berishadi. Odamlar bilan suxbatga kirishishga, yul koidalarini
puxta urganishga urganishsin deb shunday tadbirni kullashadi.
1044. Javob: kip-kizil olovni eslatuvchi bu naksh eshik tepasiga, kirgan
kishiga ergashgan balo-kazoni olib kolsin deb chizilgan edi. Javob eshik tepasiga!
1045. Javob: Xindiston axolisining 60% vegetarianslar xisoblanishadi. Yer
yuzi axolisining 10% vegetarianslar ekan.
1046. Javob: Bular birinchisi gramplastinka, 2-chisi kompakt disk.
1047. Javob: kandaydir birlikni umumiy kilib aytishingiz xam mumkinligini
nazarda tutib anik javob suralgan edi. Ogirlik birligi yo uzunlik ulchovi kabi
javoblar bulmasligi uchun suragan edik. Marxamat, sandikchani ochib kursating, 1 kglik
tosh bor edi.
1048. Javob: Bu kirol turli taomlarni xush kurgan. Oshpazlar sonini oshirib,
soch tolalari ovkatlarga tushmasligi uchun sochlari tagi bilan oldirilgan.
1049. Javob: Ilon inining ogzidan usib chikkan giyoxni ilon yoktirmas ekan.
Xalk iborasi.
1050. Javob: Afsuski, u tobutdagilar ustiga turpok emas, suv kuyiladi. Bunin
kopkoksiz tobutga uxshatgan joyning nomi – Titanik kemasi edi.
1051. Javob: Islom dini jonzotu-insonlarni tasvirini ifodalashni
takiklagan. Shaxmatda bir jonzot borki, aynan shu, arab xukmdorlarini shaxmat
uyinidan tiyib turgan. Sandikchani ochib kursating. Bu – sezganingizdek ot edi
1052. Javob: Bir-biriga uxshash kishilar yo narsalar vengerlarda 2 ta nuxotga
uxshatilsa, bizda 2 tomchi suvga uxshatishadi.
1053. Javob: Chunki ular tuyakush tuxumidan yasalgan. Tuyakush tuxumining
ogirligi 1,5 kg atrofida buladi.
1054. Javob: Utgan uyinimizda ovchi itlari xakida savol muallifini ismi- 
familiyasini notugri kuchirib kuygan. Usha kuzi boylangan ovchi it xakidagi savolni
xam, bu savolni xam muallifi Okkurgonlik Sherzod Isroilov ekanligini aytib,
uzrimizni surab kuymokchiman. Endi savolni javobini eshiting. Uzbekiston u
usmaydi. Shuning uchun u xech kimning boshini yormaydi. Marxamat oching va kursating –
bu Kokos yongogi.
1055. Javob: Oltin olma – bu frantsuzchasiga pomidor, Xitoy olmasi –
apel`sin, qarag'ay olmasi – bu ananas.
1056. Javob: Gap 2 ta uchli narsa xususida ketayapti. Bir uchi tap-tortmay xato
kiladi, 2-uchi darrov xatoni kurmagandek kilib tekislab kuyadi. Sandikchani
kursating: Bu uchirgichli kalam edi.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
1057. Javob: Bunga javob kiska va lunda. karindoshlar orasidagi
nikoxlarning kupligi. Yaponiyaning Shiba-Murax orolida kayd kilingan nikoxlarning
30% yakin karindoshlarga tugri keladi. Boshka xududlardan olib kelingan kelinlar bu
joyga kunika olmaydilar.
1058. Javob: Jang payti nindzya jaroxat olganda xam, charchagan va och-naxor
kolgan paytlari xam undan foydalanishgan. U narsa shark tabobatida bugun keng
kullanilayotgan igna sanchish usuli edi. Nindzyalarga igna sanchishni mukammal
urgatishgan.
1059. Javob: kuylar saxro yoki kirdan, xosil yigib olingach pastga xaydab olib
kelinadi. Ular bushagan dala maydonlari orkali kaytishadi. Uzbekistondagi asosiy
ekin – bu paxta. Paxta dalasi oralab kaytayotgan kuylar g'o'za barglarini, ora-chora
kolib ketgan paxta tolalarini yeb kaytadi. Paxta tolasi tomogiga yopishib uni
yutaltiradi.
1060. Javob: Kurpa-tushak,yostiq kurinishida. Leonardo da Vinchi paytida
tushagu-kurpalar xam kushlar patidan bulgan. Buyuk daxo shuni nazarda tutgan.
1061. Javob: Akvalangchilar ustozi Jak If Kusto 2 ta narsa ular uchun
zarurligini anglagan. Kislorod, ya'ni xavo necha dakikaga yetishini bilgach, bir kulga
maxsus soat takishni, 2-kuliga chukurlikni belgilovchi pribor takish zarur deb bilgan.
1062. Javob: Xakikatdan xam ustunlarni oldiga borib bitta-bitta sanasangiz
u 20 ta. Masjidni oldida nima bor dedik, kul bor dedik. 20 ta ustunni suvdagi aksi
bilan sanasangiz 40 ta. Yulboshlovchi buni isbot kilish uchun turistlarni kulning
orka tomoniga olib utadi. Xisob….
1063. Javob:Chol va kampirni yoshi 50-53 atrofida. Pushkin yashagan
davrlarda, 200 yil oldin, kishilarning urtacha umri 57 yosh bulgan. Bundan xulosa 50
yoshida xozir kishilar navkiron yoshga kirishayapti, 200 yil oldin chol va kampirga
aylanishgan. A.S.Pushkin adashmagan.
1064. Ushbu predmetlar yordamida sandikcha ichidagi narsa yasaladi. Siz
sandikchada nima borligini topishingiz kerak. Vakt ketti.
Javob: 2 ta taxtachani yonma-yon kuying. Bu bir juft taxtachalar nimani esga
solmokda. Oyok kiyim. Bir oz gips, charm va mato bilan yaratiladigan oyok kiyimi
sandikcha ichida. Marxamat, sandikchani oching va kursating. Balerinalar uchun oyok
kiyim «Puante».
1065. Javob: Bolta bilan utin yoradi. Agar yorolmay kolsa
- Bu sinov uchun ispan yigiti buka bilan olishsa, irlandiyalik mustangni
egallaydi. Bizda azaldan bu sinov uchun utin yordirishadi.
Kurib turganingizdek, menga bu axvolda xech kim kizini bermasdi.
1066. Javob: Bu rakamlarni xox buyiga, xox eniga, xox yoniga bir-biriga
kushsangiz, bir xil rakam chikaveradi. Buyi xam, eni xam, aylanasi xam bir xil – bu
kvadrat. Xitoyliklar kadimda eng tugri kvadratni 9 ta rakamdan xosil kilishgan.
1067. javob A.Navoiy bobomizning onalarini anik ismlari noma'lum.
1068. Javob. «Sab'ai sayyor». A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
1069. Javob 1499 yilda umrining oxirlari, keksalikka yuz burgan, bu Foniy dunyo
tashvishlaridan xoriganligining ramzi sifatida
1070. Javob: Bu miltik edi.
1071. Javob: Malayziya uta rivojlangan davlat bulsa xamki, musulmon
davlati xisoblanadi. Guzallar tanlovida ayrim kiyimlarni Malayziyaliklar
kiyishi ta'kiklangan. Ta'kiklangan kiyimlarni kiyishgani uchun ularga jarima
solinadi.
1072. Javob: Bu ieroglifni nozikligini aytdim. Nozikkina bulsa xam u yerdan
suv chikadi. Suv okadi. 4-chi ieroglifni kurgan mesopatamiyaliklar bilishgan, kimdur
kuz yosh tukmokdaligini. 1 ta tulkincha – bu kuz yoshni bildirgan.
1073. Javob: U ish dalada bajariladi. Demakki, 9 kunda u ish yakunlamasa, u
ekinning maxsulotidan ajrash mumkin. Kartoshka, piyoz, sabzi anchagacha turishi mumkin.
Xosili tukilib ketmaydi. Paxtani tez terish kerak, lekin uni xosili tukilib
ketmaydi. Ammo… Boshokli ekinlarni (arpa, bugdoy, sholi) pishishi bilan urib
olinmasa xosildan ajrash xech gapmas.
1074. Javob: Agar dikkat kilgan bulsangiz, yukoridagi barcha sport turlari
bevosita kul bilan amalga oshiriladi. Rakib sportchisi bilan kontakt kilinganda
unga jaroxat yetkazmaslik uchun kuldagi tirnoklar olib tashlash majburiy sigir
soguvchi ayolda xam tirnok bulmasligi kerak. Yuksa yelinini tirnab olish mumkin.
1075. Javob: Olimlarning bir necha yillik kuzatishlari shuni kursatganki,
yomgir suvlari yerdagi kerakli tuzlarni yuvib, (kaliy, natriy, kal`tsiy) temir va
alyuminiy elementlari kamayishiga sabab bular ekan. Shu sababli suyak yaxshi
rivojlanmaydi.
Ajoyib savol uchun Xatirchilik Ismoilbekka minnatdorchilik bildiramiz.
1076. Javob: Jardono Bruno rashkni muxabbatda tugilib, uni dushmaniga
aylanganini, sandik ichidagi jism xam avval uni uzida paydo kilib sungra uzi uni
yemishiga aylanadi. Marxamat, sandikchani ochib kursating, muxabbat va rashkni zang
bosgan temirga uxshatadi.
1077. Javob: Korsikalik tabib aytgan malxamni Ibn Sino xazratlari ming
yil ilgari yozib ketganlar. Korsikalik tabiblar xam bundan xabardor bulishganligi

---

anik. Savol bir oz tumtokrok kilib kuyilgan edi. Napoleon balogat yoshiga yetganda
xam, undan keyin xam bu nuksonini tugirlay olmay utib ketgan. Agar u malxamni bir
necha yil surunkasiga ichmaganida buyi bundan xam past bulib utib ketar edi.
Napoleonni ota-onasi bolasini buyi usmayapganligidan bezovta bulib tabibga
kursatishgan.
1078. Javob: Birinchisi katta bulgani bilan ancha bosik va xotirjam, eng
kichigi kamtargina bulganidanmi, bor-yugi 5 ta, 2 va 3-chilarga 9 ta, 10 tadan kelib
kuyiladi. Kattasining nomi Atlantika va Shimoliy Muz okeanlari. Rakamlar ostiga
yashiringan umumiy nom – Dengizlar.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
1079. Javob: Ularni piri ustozi – Jak Iv Kusto. Birinchi kulga soat, 2-chi
kulga chukurlikni belgilovchi moslamaga karab suzilmasa xavo tugab, ular xalokatga
uchrashi mumkin.
1080. Javob: Bu utov xam ma'lum muddat utib sargayadi. Yangiligida xamma
utovlar ok buladi, yangi utovda kimlar yashashi mumkin, yosh oila kurgan kelin-kuyovlar.
1081. Javob: Chumchuk pir etsa, yuragi shirr etadigan kishilarga nisbatan kuyon
yurak iborasi ishlatilsa, kadimgi yunonlar esa bunday kishilarni kiyik yurak deb
atagan.
1082.
Javob: Sandikcha ichidagi ok narsani boradigan yuli xam, kaytadigan yuli xam
kora. Garchi uzi ok bulsa xam uni kora deymiz. Oching sandikchani. Bu – shaxmatdagi fil
edi. kora yulakdan chikolmagani uchun xam uni kora fil deb ataysiz, Akmalxon.
1083. Javob: Yulovchi kemalari 3 klassga bulinadi: 1-klass, 2-klass, 3-klassga.
Kapitan kayikchalar xammaga yetmasligini bilib xammaga uygotilsin, fakat 3- 
klassdan boshka. «Titanik»da eng kup xalok bulganlar xam 3-klassdagilar ekan.
1084. Javob: 12-asrda Angliya xonadonlarida sandikchadagi narsa umuman
bulmagan. 12-asrgacha u fakat cherkov va monastirlarda saklangan. Marxamat
kursating. Bu – kitob edi.
1085. Javob: Afsus maslaxatlashadigan otam ulib ketdi-da deb uylaydi.
1086. Javob: Kuchli va soglom bugularni shoxiga karab ajratishadi. Ularni
shoxlari juda kattalashib ketadi. Eng bakuvvat bugularni ular ajratib olib, poygacha
tayyorlashadi. Buguni uzun shoxlari yugurganda unga xalakit kiladi yo bir narsaga
ilinib kolishmasligi uchun butaladi.
1087. Javob: Axolini xaddan tashkari kup kovun iste'mol kilishi sababli.
1088. Javob: Savol kiyin va uta muloxaza talab edi. Albatta ogir kasaldan
tuzalgan bemor, chin dildan ataganini tabibga beradi. Tabib esa bu pulni chirok puli
deb oladi. Chunki ilgari chiroklar yuk paytida (el.energiyani nazarda tutayapman)
kechkurunlari odamlar tabib kerak bulganda uni uyini kidirib yurmasliklari uchun,
tabibni uyi oldida doimo lampa-chirok yonib turgan. Zimiston kishlokda shu taxlit
tabibni topish oson bulsin deb chirok yokib kuyilgan. Lampa-chiroklar esa kimmat
bulgan.
1089. Javob: U bilan foydalanishni bilganlar roxat kilib kuli yetmaydigan
nuktalarni xam bemalol massaj kilib utiradi. Bir me'yorda oz-ozdan taom yegan
bolalarni tez rivojlanishi kuzatilgan. Xitoy shifokorlari ta'kidlagan narsa –
oching va kursating. Bu – Xitoy cho'plari.
1090. Javob: Makola tunda shaxar kuchalarini yoritish xakida edi.
1091. Javob: Liberiya.
1092. Javob: «Urush va tinchlik» romanini yozib tugatgan.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
1093. Javob: Bu savolni javobini aytishdan oldin Leonardo da Vinchi
shriftida yozilgan ruyxatni kursatamiz. Umuman tushunarsiz. Sandikcha ichidagi narsa
bilan u juda oson ukiladi. Ochib kursating. Kuzgu. Bu shriftni fakat kuzgu orkali
ukish mumkin.
1094. Javob: Termos.
1095. Javob: Yuliy Sezarga Angliyani egallashga 2 bor xalakit kilgan narsa
Temza daryosi edi. Usha paytlar daryo juda kup toshar edi. Shundan daryoning
atroflari botkok edi. Oradan 90 yil utib Rim imperatori Klavdiy, Temza ustidan
yogoch kuprik yasagach, Angliyani kolgan kismini xam kulga kiritgan.
1096. Javob: 1824 yilda yozilib, A.S.Pushkinni dunyo mikyosiga olib chikkan
Onegin kissasi kaxramonlari Yevgeniy Onegin va Tat`yana Larinalar edi.
1097. Javob: Ritsarlarning xonimlar sabab utkazajak duellari. kaysi ayol
tufayli kup duel bulgan usha ayol shubxasiz eng guzaldir.
1098. Javob: kish kattik kelgan yillari Londonning arteriyasi xisoblanmush
Temza kattik muzlagan. Butun London muzalagan Temza ustida bazmu-jamshid,
bayramlar uyushtirgan.
1099. Javob: «Zakovat» uyinining bilimdonlardan asosiy talabi – zexn.
Bilim 50 foiz, zexn 50 foiz. Bizda turli moylar bilan ustunlarni nima maksadda
moylashganini tekshirib kurganlar bulishi mumkin. Kanadada keng dalalar oralab
tortilgan ustunlar sal shamolda sinib ketavergan.Qancha bakuvvat daraxt
urnatilmasin baribir aganayvergan. Oxiri buni tekshirib tagiga yetishgan.
Ximoyalanmagan elektr ustunlarni yikilishiga – daraxt teshadigan kizil ishton
sababchi ekan. Aynan daraxtni tozasiga in kuradi.Shundan keyin ustunlar betondan
yasala boshlandi.
1100. Javob: Tibet vodiysi azaldan ular bilan faxrlangan. Yukorida
sanalgan 4 ta fan xam ularni shakllantirish uchun ukitilgan. 5-eng asosiy fan bu –
tibbiyot fani edi.
1101. Javob: Chunki Karfagenni ximoya kilgan bu jangchilar bilan jang
kilishga Rim lashkari tayyor emas edi. U baxaybat jangchilar minglab lashkarlarni
yanchib tashlagan. Ommaviy katlga sabab bulgan jangchilar fillar edi.
1102. Javob: Ayrim nunokrok yoki dangasarok aktrisalar suzlarini yodlay
olmagan aktrisalar, roldagi suzlarni matni yozilgan kogozni berkitishgan.
1103. Javob: Saroymulkxonim.
1104.Javob: Aleksandr Makedonskiy. Onasini ismi Olimpiada.
1105.Javob: kirol Lir kizlarini ismi.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
1106. Javob: Budil`nik.
1107. Javob: kadimgi Misr fraunlari soch-sokolini doimo kirtishlab
yurishgan. Fraunni kiyimlari va atributlari katorida, uni donoligini kursatib
turuvchi ingichka uzun sokol xam bulgan. Javob yopishtiriladigan sokol edi.
1108. Javob: Bermud uchburchagi
1109. Javob: Qor odam.
1110. Javob: Rustam Jabborovda u baland, Boburda bosik, Xushnudda yosh,
menda ulugrok. M.Shayxzoda yukoridagi she'rlarida insonning ovozi xakida yozganlar.
1111. Javob: Aslida beda guli, makka gullaridan ancha xushbuy asal olsa
buladi. Lekin beda va makka poya o'riladi. Mexanizmlar, kombaynlar bilan o'riladi.
O'rim payti ancha-muncha asalari nobud bulishi mumkin.
1112. Javob: Asosan karvonlar shu yuldan kelib, shu yuldan ketishgan.
Samarkand, Buxoro, buyogi Eron, Afgoniston, Irok, Arabiston. Toshkent chekkasida
xozir xam bu maxalla bor. Albatta 4-asr ilgarigi xunarmandlar yashamaydi. Ularga
bugun xojat xam yuk. Ammo nomi xozir xam ilgarigidek ataladi. Shaxarga kelgan
karvonlardagi otlarga taqa qoqqanlari uchun xam, bu maxalla xaliyam «Takachilar»
maxallasi deb ataladi.
1113. Javob: Furkat kitob ukib turibsizmi?
Necha betdan ukiyapsiz? Tolstoy xam xar kuni yotish oldidan kitob ukigan. Balki
50, balki 100 bet ukigach, uykusi keladi. Kitobni yopishdan oldin «Uxladim» deb belgi
kuyib kuygan. Ertasi kuni shu belgidan yana davom ettirgan.
1114. Javob: Shaxar kuchalarida ular xaddidan oshib ketgani umuman ular
soni kupayib ketgandan keyin, kurslarni bitirganlargagina ruxsat berilgan. Bu
bebosh kishilar – izvoshchilar edi.
1115. Javob: Anik kilib ayting degandim. Savolni javobi kuyidagicha, gazeta
yozuvchiga xar bir katori uchun xak tular edi. Dialoglar katorlar sonini oshishiga
sabab bulgan.
1116. Javob: Bu adabiy gazeta ekanligini aytgan edim, unda xikoya, kissa va
romanlar Chop etilar edi. Bu sonini ukib nixoyasiga yetmagan asarni ostiga «Davomi
kelgusi sonda» degan yozuvni yozgach, gazeta keyingi sonini mushtariy orzikib kutib
yurgan.
1117. Javob: Bu belgilar mexmonxonalarga kuyilgan dikkatni tortadi. Chunki
boshka davlatdan kelgan mexmon dunyo tomonlarini kidirib yurishi mumkin. Yer yuzida
eng kup musulmonlar yashaydigan Indoneziya davlatida namoz ukimokchi bulganlar uchun
kiblani kursatib kuyishgan.
1118. Javob: Jazo shundan iborat ediki, Misr papiruslarini Pergam
davlatiga yuborishni ta'kiklaydi.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
1119. Javob: Aytganimizdek, ilgari xam ular kuvnok bulishgan. Ammo
fototexnika xozirgidek rivojlanmagan xolos. Suratga tushish uchun kamera oldida
20-30 dakikalab odamlar tayyor turishgan. Shundan ular charchashgan bu suratlarda
albatta aks etgan.
1120. Javob: Dengiz suvi shur va u tez kungilni aynatadi. Natijada ular kayd
kilishadi. Odatda eng kimmatbaxo toshlarni ular yutib yuborishgan. Bundan xabar
topgan karokchilar xammani extiyot shart bitta-bitta tekshirib kurishgan.
1121. Javob: Fridrix Shiller dunyoni u 2 tuygu boshkarishini, bu ikkala tuygu
insonni xoxlagan kuyiga solishini, u tuygular sizni dunyoni agdar-tuntar kilishga
undaydi, majburlaydi.
Dunyoni boshkaradigan tuygularni birinchisi-bu sevgi tuygusi, 2-chisi bu-ochlik.
Bu ikki xis-tuygu dunyoga uz ta'sirini utkaza oladigan tuygular.
1122. Javob: Ism kuyishdan maksad nima?
Uni chakirish, unga buyruk yo topshirik berish uchun. Agar bola eshitmasa unga ismni
uvol kilib nima kilamiz deb, kar-sokov tugilganlarga ism berishmagan.
1123. Javob: 3 rakam 3 metr naridan kurish kerakligini bildirgan.5 raqami 5
metr naridan turib suratni tomosha qilish kerakligiga ishora edi.
1124. Javob: Leonardo da Vinchi, xar kungi bu jarayon chukur nafas olib
puflash bilan boshlanib, birin-ketin avval kurish, keyin eshitish, sezish va xokazo
sunadi. Va inson uykuga ketadi.

---

1125. Javob: Uni kurishingiz bilan kayfiyatingizda xotirjamlik xukm suradi.
Doimo bir xil kayfiyatda, bir xil tezlikda yuradi. Aynan toshlari uni yonmas degan
nomga sazovor kilgan. Marxamat oching va kursating. Bu – toshbaka edi.
1126. Javob: Agar siz uni nomini topsangiz xam, kurinishini aytib bera
olmasangiz sizga ochko bera olmaymiz. Oyok kiyimi xakidaligi ochik-oydin edi. Ammo
kanday? Poshnali oyok kiyimi tugri javob.
1127. Javob: 2 ta jonzotdan biri – inson, ikkinchisi – bu ot. Sandikchani ochib
kursating. Bu egar. Ofarin Ortikboy Temirov. Erinmay yasab yuborganingiz uchun.
1128. Javob: Xodimimiz Boburjonni chuntaklarida nima borligi menga
korongu.Ammo uning qo'llarida – tirnoq bor. Xushtak chalish uchun kulingizni ogizga
solsangiz, agar tirnok usgan bulsa tilingizni xam yaralaydi.
1129. Javob: Federiko Garsiya Lorka – buyuk shoir. Ispanlarning – Navoiysi
deyish mumkin. Xakikiy ispan uni bagriga kattik bosib, uchta teridan, 3 ta pulatdan
tortilgan simlarni barmoklari bilan erkalaydi. Marxamat, kutib oling. Lorka
ta'riflagan narsa – bu gitara.
1130. Javob: Xindistonda yashovchi fukarolar asosan 3 ta masxabga taallukli:
1-chisi Musulmonlar, 2-chisi Xristianlar, 3-chisi Sinkxlar.
Avtomobil kompaniyani uylamay chikargan shartida, xaydovchilarda sokol
bulmasligi talab etilgan. Sinkxlarda xech kim, xech kachon sokol oldirmaydi.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
1131. Javob: Katta va kichik on va ay. Bu insonlarga nisbatan aytilayapgani
anik edi. Katta inson aka yoki opa kichigi, uka yoki singil. Aka-uka yo opa-singil
degani edi.
1133. Javob: Uning balandligi 120 m, 1-kavati toshdan, 2-kavati ok
marmardan, 3-kavati ustunlar bilan turtburchak kurilgan xandak. Xandakdan yokilgan
shu'la bir necha 10 kmdan kurinib turgan. Bu – Faros orolida kad kutargan Iskandar
mayogi edi.
1134. Javob: Kuz, kulok, burun – izmingizda emas. kul, oyok, til – izmingizda
buldi.
1135. Javob: Inson fiziologiyasini yaxshi bilgan ruxoniylar, bolani eslash
kobiliyati 3 yoshdan keyin shakllana boshlashini yaxshi bilishgan. 3 yoshgacha gudak ancha
bekaror buladi. Ota-onasi unga olib chikadigan predmetlarini yodlatib kuyishi
mumkin. 3 yoshgacha kup gudaklar bekaror bulgani bois, ularni imtixonga tayyorlab
bulmaydi. Agar u kup diniy predmetlarni olib chiksa, ichki intuitsiya bolani diniy
yulga moyilligini bildirgan.
1136. Javob: Armiya xizmatidan ozod etilgan.
1137. Javob: Berti Fogte.
1138. Javob: Boks buyicha 1-jaxon chempionatida Rufat Riskiev jaxon chempioni
bulgan.
1139. Javob: Liberiya.
1140. Javob: Niger – erkak, Nigeriya – ayol.
1141. Javob: Vrachni ismi-sharifi Kristian Barnard. U Keyptaunda bu
jarroxlik operatsiyasini amalga oshirgan J.A.R.
1142. Javob: Kavkazda surgunda bulgan chogi «Kavkaz asiri» asarini yozgan.
1143. Javob: Onasining familiyasini topish uchun uning arab bobosini ismi- 
sharifini topish kerak. Pushkin onasini familiyasi xam bobosi kabi Gannibal
bulgan. Nadejda Osipovna Gannibal.
1144. Javob: Bu adabiy jurnalning nomi «Zamondosh». «Sovremennik» jurnali
1145. Javob: Bu sud saxnada bulgan. Albatta aktyorlar ijrosida. kirol oilasi
vakili bu – Gamlet. Uning mashxur iborasi «ulmok yo kolmok - shudir xakikat».
1146. Javob: kungirokcha kattikrok jaranglasa kattikrok bulgan buladi. Lampa
– moyni kalkib tushishiga karab uni kuchini aytishgan. Xozir uni kuchi nemis olimi
Rixter uylab topgan shkala bilan aniklanadi.Zilzila kuchini belgilash uchun.
1147. Javob: Ular xammasi kullar bo'lishgan. kullar ko'zgoloniga raxbarlik
kilishgan. Ularni eng mashxuri – bu Spartak. ko'zg'olon raxbarlari edi.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
1148. Javob: Gap shundaki, u ishni boshidan oxirigacha yetkazish uchun 20
gektarlik maydonni u boshidan bu boshiga yetib kelish kerak. Maysazordan tashkari
kulni, kumlikni aylanib utish kerak. Semiz kishilarga oftobda bunday uyin uynash
ancha malol keladi. Cherchill yoktirmagan narsa bu – Golf o'yini edi.
1149. Javob: Shekspir bu ustaga ta'rif berib, uni imoratlari eng abadiy
ekanini yozgan. Bu ustaning nomi – Go'rkov.
1150. Javob:Aynan «Zakovat»da shunga uxshash savollar ilgari 2 marta
berilgan. 1 tasini bilimdonlar topgan, 2-sini topishmagan.Rustam bilan
dialogimizda 4 ta belgi ishtirok etdi. 1-nukta, 2-chisi so'rok, 3-undov, 4-chisi ko'p
nukta.
1151. Javob: Bu savolni Normuxammadaka mashxur fizik Yakov Perel`manning
«Oddiy fizika» kitobidan olibdilar. Tugrimi. Biz Betxoven tugrisidagi gapni
sizlarga bejizga bermadik. U royal ovozini suyaklari bilan xis kilgan. Demak, uni
tishlab turgan xassasi royal zarbidan zirillagan. Endi diskotekaga keladigan bulsak,
men ularni saxnada uynashayotganini aytgan edim. Ovoz kuchaytirgich moslamalar saxna
ostiga urnatilgan bulib, uni kuchli tulkini polga ritmni berib turgan. Bolalar uni
oyoklari bilan kabul kilishgan.
1152. Javob: Bir xavaskor shoirga uni tarjima kildirganmiz.
Kundan-kunga davlat boy bulsin
Misli xudo yashasin xalki.
Toglari doimo usishda bulsin
Chukkida gullari alvon yashnasin
Ming yil, un ming yil.
Yaponiyada u bor-yugi 5 kator, besh marta kaytariladi. Bizda u she'r kuyidagicha
boshlanadi:
Serkuyosh xur ulkam, elga baxt-najot
Sen uzing dustlarga yuldosh mexribon…
Bu yapon davlat madxiyasining matni edi
1153. Javob: Katsumi Mazaruni kasbi dizayner. U uylab topgan narsa lotincha
piktos – rasm, grafo-yozaman degan ma'noni anglatadi. Ekranga karang. Bu Olimpiada
belgilari – Piktogrammalar.
1154. Javob: Tuyani gavdasi katta. Unda ancha-muncha kon xam bor. Tana
suyilgandan keyin, u kondan tezda xoli bulishi kerak. Shunda gusht sifatli
kurinishiga va mazaga ega buladi.
1155. Javob: Biron narsani tutib olish uchun pustin suvga tashlab kuyiladi, bu
anik. kuritib yokib yuborilsa, togdan suv bilan okib tushgan oltin zarralari anik
kurina boshlaydi. Bu jarayon oltin topish jarayoni edi.
1156. Javob: Osiyo sport uyinlari.
1157. Javob: Vaduts. Lixtenshteyn poytaxti.
1158. Javob:Ekyuning. A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
1159. Javob: Slovakiya.
1160. Javob: Katalog troya portiga kirib joylashgan kemalarga ularning
joylashuvi katalog deyilgan.
1161. Javob : Tilanchilik .
1162. Javob : xammomda.
1163. Javob : Oddiy qurt . Otning sutidan tayyorlangan.
1164. Savol : kanday? Javob : student.
1165. Javob: Farxod xitoylik –Chinlik edi.
1166. Javob: Kichkichbaka lotinchasiga rakes deyiladi. Bu yerda rak kasalligi
tugrisida gap ketmoqda.
1167. Javob: Kuzgu.
1168. Javob: Kegle .Bir-biriga yumalok tosh-
ni skameykalar orasidan kiyshaytirmasdan otishgan.
1169. Javob: Shaxtalarda.
1170. Javob: Stargorod nemischasiga Ol`denburg.
1171. Javob: Agar eshik ichkariga ochilsa eshikning oshik –moshigi ichkarida
qolib ketadi. Tashkarida bulsa ugrilar kesishi mumkin.
1172. Javob: Moxovlar yashaydigan joy.
1173. Javob: Ammo xurozni bundan xam muxim ishlari yetarli.
1174. Javob: Foto ilk bora kashf etilganda rasmga olish uzok vakt davom etgan.
Odamlar poylab turaverib jiddiylashib ketishgan.
1175. Javob: Kon kurinmasligi uchun kizil rangda.
1176. Javob: Berlin devorining bulaklari.
1177. Javob: Kadillak .
1178. Javob : Sababi fil`mga tamaki fabrika sponsorlik kilma-
gan bo'ladi.
1179. Javob : 1-arkoncha va 2 –shar .
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
1180. Javob : Yer .
1181. Javob : Ular usta temirchilar uzlariga orden krestlar yasab olish-
gan.
1182. Javob : Makdonal`ds .
1183. Javob : Shveytsariyaga .
1184. Javob : Chunki 2 kism bu –antrakt.
1185. Javob : Gitlerni .

---

1186. Javob : Sut va asal .
1187. Javob : Nakshda . Shu 4 ta gul kayta-kayta takrollanib turadi .
1188. Javob : Ogiz barcha kasalliklar darvozasi.
1189. Javob : Tilga .
1190. Javob : Sarik rangga.Ogoxlantirish rangi bo'lgani uchun.
1191. Javob : Lola .Gollandlar faxri .
1192. Javob : Matematika.
1193. Javob : Chunki shou kaxramonlaridan biri miss Piggi – chuchka edi.
1194. Javob Sovukka chidamligida.Ok ayik – 80 darajagacha. Goz –110 darajada
xam yashab kolgan.
1195. Javob : Salfetka.
1196. Javob : Galstuk.Qattik bog'langan galstuk shunday salbiy xolatlarni
keltirib chikarishi mumkin .
1197. Javob : Sochlari jingalak bulishi lablari burtib turishini aynan
jazirama issik ta'siridanligini aytsam bilardingiz bular – NEGRlar.
1198. Javob: Issik suv.
1199. Javob : Narda o'yinini.
1200. Javob : Agar boyligi oilaviy nasl-nasabi ko'tarsa 50 yeshda shayx unvoniga
erishadilar.
1201. Javob :Butun Shvetsiya buyicha transportlar xarakati o'ng tomonga o'tdi .
Ya'ni rul o'ng tomonga o'tadi va o'z-o'zidan xarakatlanish xam o'zgaradi.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
1202. Javob :Lermontov –shotlandiyaga .
1203. Javob : Stullar .<<12 stul>> asarini eslang .
1204. Javob :B ridj . Inglizchasiga- ko'prik.
1205. Javob : Beshikdagi chakalok agar kiz bola bo'lsa beshikligidayoq unashtirib
ko'yishgan .Beshik-ketti emas beshik kerti qilib qo'yishdi .
1206. Javob : Estoniya .
1207. Javob : Rodon .
1208. Javob: Denmark – Daniya .
1209. Javob : Taras Bul`ba.
1210. Javob : Lotoreyaga .
1211. Javob : Chunki o'k snyaradlar o'rniga kattik muz parchalaridan
foydalaniladi .Boshka faslda muzlar erib ketishi mumkin.
1212. Javob: Uchar golland.
1213. Javob : Anekdot.
1214. Javob : Keyin kur bulib kolgan odam tush kura oladi .
1215. Javob : A- bu dust ,dustlar xienati yemon. B –esa rakiblarim.Ular bilan
uzim ochikchasiga xisob –kitob kilaman .
1216. Javob : Skarlett O Xara.<> asari bosh
qaxramoni
1217. Javob: Sitseron
1218. Javob : Dietaga utish .
1219. Javob: Aysberg.
1220. Javob: Bu tuprok karta edi.Xitoyning barcha xududlaridan keltirilgan
tuproklar.
1221. Javob: Chunki boshi bilan juda xunuk balik.Xaridor uni boshi bilan ko'rsa
sotib olmasligi mumkin.
1222. Javob : Mexnat daftarchasini .
1223. Javob: Avstraliya .
1224. Javob : Suv muzlab kolishi mumkin, yeg muzlamaydi .
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
1225. Javob: Chuchka .
1226. Javob: Muchalda 1-muchal Sichkon.
1227. Javob: Xizmat kursatgan artist. Shaxmatni san'at darajasiga kutargani
uchun.
1228.. Javob: Pushkinni. Chunki uning bobolari efiopaliklardir.
1229. Javob: kueshga karatib xaydagan.
1230. Javob: Kupriklar kurish va ta'mirlash bilan .
1231. Javob: Tuyib ovkat yegandan keyin uyqu keladi.Chunki organizimdagi kon
ovkat xazm kilishga safarbar qilinadi.Miyaga kon kamroq yetib boradi.Shu tufayli
bosh miyada susayish kuzatiladi.
1232. Javob: Uyning murisiga karab.Uning uzunligi qancha uzun bo'lsa,boyligi xam
shuncha ko'p bo'lgan.
1233. Javob: Obruga.
1234. Javob: Shaxmat.
1235. Javob:Hukumdor nomi Mavzol bo'lgan.Shundan Mavzoley nomi kelib chiqqan.
1236. Javob: Xonim necha yoshda o'lsam,boyligimni shuncha foizi seniki degan.
1237. Javob: Qabr toshi Yunon tilida kul`minatsion deb atalgan.
1238. Javob: Lira Italiya.
1239. Javob: Uylanadigan erning xotini oldidagi majburiyati.
1240. Javob: Guzallik ichida uxlab kolganligi uchun.
1241. Javob: Ko'z yoshi .
1242. Javob: Panama davlatida-Panama kanali buylab .
1243. Javob: YA ngi yil tabrigini.1991 yil SSSRda xali raxbar yo'q edi.O'sha
yili yangi yil tabrigini yumorist Mixail Zadornov o'qigan.
1244. Javob: Lipton.
1245. J: Odatda, maqola tugagach, yana bir nihoya o'rnida tug'ilib qoladigan fikrni
yozganda jurnalistlar «Postskriptum» deb nomlashadi.Farzandini Postskriptum deb
atagan.
1246. Javob: Il`ya Repin. Volgadagi Burlaklar surati uchun.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
1247. Javob: Kol`t to'pponchalarni barabanini shturvalni aylanishiga qarab
yaratgan. To'g'ri javob shturval va to'pponcha.
1248. Javob: Tver`..
1249. Javob: Navbat Makedonskiyning otasi bilan urishish paytini tasvirlay
turib stulni olib yerga bir urdi.chilparchin bo'ldi.Makedonskiy qaxramondur ammo
stulda nima ayb.
1250. Javob: 1-AQSH 237016 gektlitr,2-Xitoy 122600 gektolitr.
1251. Javob: Gud moning.
1252. J: 13,7% aholi Isroilga, 72,3% aholi Germaniyaga. Rossiyada 7-8 mln.
nemislar yashagan.
1253. J: 4:0. Komandani nomi Shal'ke 04.
1254. J: Aholini o'rnini to'ldirish maqsadida ko'pxotinlikka ruxsat berilgan.
Qo'sh xotinlik xam to'g'ri javob
1255. J: Buvalarini.
1256. J: Ivano-Frankovsk. Haqiqatdan xam, Frankovsk demoqchi bo'lishgan. Ivano
qo'shimcha.
1257. J: U aktyor Bronevoyga o'xshagani uchun Myuller deb atashadi. Bahorning o'n
yetti laxzasi.
1258. J: Napaleon Bonapart.
1259. J: Kiribati.
1260. Javob:Dontes.Pushkinni o'ldirgani uchun.
1261. Javob: Bahorning 17 lahzasi fil`mida Val`ter Shellenbergni o'ynagani
uchun.
1262. Javob:Berlin sovetlar ta'sirida bo'lgan.Rulni ichkilik ichib haydash
Bonnda kam bo'lgan.
1263. J: Chunki Chuchkalar futbolchilarni sotib olishadi.
1264. J: D’Artanyanniki.
1265. Javob: O'z mamlakatida 2- chi bor JCH ni o'tkazish.
1266. Javob : Olimpiada o'yinlari Los-Anjelesda bo'lib o'tgan.
1267. J: Xokkey bo'yicha jaxon chempionati. Krutov, Larionov, Makarov troykasi
eng zo'r edi.
1268. Javob: Askarlariga osmondagi yuldizlarni sanattirgan. A.Abdullaev “Daqiqa qadri”

---

www.zakovat.mtrk.uz
1269. javob: Ko'p tuz yegan sigir ko'p suv ichadi .Suv esa sutni ko'paytiradi.
1270 Javob: Penitsillin.
1271. Javob: 1- turmush qurish ,2-chisi boylik ,3-chisi din.
1272. Javob: Smirnov arog'i reklamaga muxtoj emas.
1273. Javob: Bizda avval kun , keyin oy , keyin yil yoziladi. Masalan 6 yanvar
2008 yil. Yaponlarda 2008-yil yanvar oyining 6-kuni.
1274. Javob: Albatta yelpig'ichlar bilan.
1275. javob: Cherchilni. Gap sigara haqida edi.
1276. Javob: Kaltaklashgan.
1277. J: Sobiq qullar.
1278. J: Edgar Allan Po. U kriminal janrda, matematik xam.
1279. Javob: Yaxshi chiroyli afishani haridori ko'p bo'ladi.Yulib esdalikka olib
ketishadi.
1280. Javob: Siam davlatida.Ular mashhur Siam egizaklari Changa va Enga
Bankerdlar.
1281. Javob: Adabiyot borasida kuchim Tolstoyga yetmagan bo'lardi degan,o'z
vaqtida boks bilan shug'ullangan adib –Ernest Xemenguey.
1282. J: Pal Buba Diop. Shu kuni Frantsiya darvozasiga gol urgan.
1283. J: Yura davri parki. Maykl Kriston.
1284. Javob: Isroil pul birligi - shekel nomi o'lchov birligidan olingan.
1285. Javob: Ertalab bolalarni maktabga yig'ib ketib kechki payt olib kelib
qo'yadigan maktab avtobusi rangi haqida gap ketyapti.
1286. Javob: 45 daraja burchak ostida u idishda turish kerak.
1287. Javob:Bilasiz Pingvinlar ko'payish uchun dengizdan ancha uzoqlarga
boradi.Bu izlarni pingvinlar qoldirgan.
1288. J: Tuyalarga gabarit chiroqlar o'rnatish.
1289. J: Margarit Tetcherga bergan.
1290. J: Shanba. Yevreylar shanbada ishlashmaydi.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
1291. J: 1- osilib porlaydigan lyustra, 2-bra, 3-torsher. Lyustra – tepadan
porlovchi, bra – yondagi qo'l, torsher – pastdan nur beruvchi. Frantsuzchasiga.
1292. J: Ota-bola yozgan asar Doktor Fauet va Mefista asari. Gyote ularni
birini hayot xaridori, ikkinchisini savdogari deb atagan. Biz so'ragan familiya Mann
edi.
1293. J: Malika Diana avtoxalokatga uchragan.
1294 . Javob:Chunki Sumatra orollarida deyarli har kuni yomg'ir yog'adi.
1295. Javob: Tanga shunoslarni. Unga bag'ishlab tanga chiqarilgan.
1296. J: Bu trubka edi. O'z trubkasini Xatto dushmanga qoldirib ketmaslik uchun
uni qidirib dushman qo'liga tushgan asar qahramoni Taras Bul`ba.
1297.J: Bozor.Toshkentning eng katta bozori, Eski Juva bozori tugri javob.
1298.J: Tolstoy nazarda tutgan voqea bu to'ydir.
1299.J: Zebunisobegim.
1300. Javob: Qizil tanlilar. Indeetslar.
A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz
Muallifdan so'nggi so'z
20-asrning eng katta ixtirolaridan biri, shubhasiz televidenie ekanligi hech
kimga sir emas. Shundan bo'lsa kerak men ham bolaligimdan televidenie xodimi
bo'lishni orzu qilganman. Aynan televidenieda chiqish emas, meni asosiy orzuyim
o'zim tayyorlagan ko'rsatuvimni tomoshabin ekranga mixlanib ko'rishi bo'lgan.
«Zakovat»gacha qancha dovonlardan oshdim, qancha yerlarda bo'ldim, ne-ne insonlar
bilan suhbatda bo'ldim. Ancha-muncha insonlarga shogird tushdim. Bugun biroz
muvoffaqiyatga erishgan bo'lsam bu ustozlarimni o'gitiga amal qilganimdan deb
bilaman. O'zbekiston xalq artisti marhum Qodir Maxsumov, O'zbekistonda xizmat
ko'rsatgan san'at arbobi Lola Xo'jaeva, Tursunboy Isroilov, Muxammadjon
Ismonov…. Ularni sanagan sari o'zim rohatlanaman. Ko'plari o'tib ketishdi,
qolganlari salomat bo'lishsin. «Zakovat» ko'rsatuvini tayyorlash g'oyasi menda
tug'ilgani bilan, bevosita rahbarim va ustozim O'zbekiston Xalq shoiri Hurshid
Davronni beg'araz yordami va maslahatlari tufayligina ko'rsatuv mana 8 yildirki
ekrandan tushmayapti. Nimagaki erishgan bo'lsam yuqorida sanagan insonlarni
duolaridan deb bilaman.
O'z navbatida men ham barcha ijodkor do'stlarimni Abduazim Alimov, Fatxulla
Zoitov, O'ktam G'ulomov, Saida'lo Qosimov, Baxtiyor G'ulomov, Bekzod Qodirov, Nosir
Abdullaev, Nodira Yunusova, Abdushukur Hakimjonovni bugun esga olib o'tishni
hoxlar edim. Yana kimlardir esimdan chiqqan bo'lsa, uzr so'rayman. Chunki, o'nlab
kishilarni sa'yi zahmatlari bor bu loyihada. Men so'zimni bejizga televideniya
tarixi haqida boshlamagan edim. Agar televideniya bo'lmaganda o'nlab, yuzlab
ko'rsatuvlar singari «Zakovat» ham bo'lmasdi, balki. Demakki ushbu qo'lingizdagi kitob
ham. Shuning uchun men televideniyadan minnatdorman. Bolaligimdan qilgan
orzularim ro'yobga chiqqani uchun, qilayotgan ozmi-ko'pmi mehnatim o'zbek xalqiga
asqotyotgani uchun, millatimning iste'dodli yosh bilimdonlarini namoyish etayotgani
uchun, yuzlab, minglab farzandlarimizda ertaga «Zakovat»chi bo'lish orzusini ko'ngliga
solgani uchun ham televideniyadan minnatdorman. Men ham boshlagan ishlarimizni
oxirigacha sodiq qolib, buyuk dargoh televideniega chin dildan xizmat qilaman.
Hurmat bilan,
Abdurasul Abdullaev. A.Abdullaev “Daqiqa qadri” www.zakovat.mtrk.uz