Дала экинларининг асосий зараркунандалари

Ҳаёт кечириши. Тамаки тунлами тупроқда турли ёшдаги (асосан кичик ёшдаги) қуртлик стадиясида, тупроқ ва ўсимлик қолдиқлари юзасида эса тухумлик стадиясида қишлаб чиқади.
Кўкламда тунлам қуртлари озиқланишни тамомлаб, тупроққа кўмилиб олади, шу ерда ўзига беланчак қуриб олиб, диапаузага киради. Ёз охирида-куз бошларида қуртлар ғумбакка айланади. Ғумбаклик стадияси 10-15 кун давом этади. Капалаклари тунда ҳаёт кечиради ва ёруғда ҳам яхши учади. Урғочи тунлам тупроқ юзасига битта-биттадан тухум қўйиб кетади. Битта урғочиси бир неча юзта тухум қўяди. Тунлам йилига битта бўғин беради.
Кураш чоралари. Кўк қурт тунлами билан ундов тунламига қарши курашиш учун қандай чоралар кўрилса, тамаки тунламига қарши ҳам шундай чоралар кўрилади; шунингдек далаларни ишлаётганда, жумладан тамаки кўчатларини ўтқазаётганда тунлам қуртларини қўлда териш ҳам фойдали.


Бошқа зараркунандалар
Юқорида айтилган зараркунандалардан ташқари, илдиз нематодаси-Heterodera marioni cornu, дала чирилдоғи билан бордо чирилдоғи- Acheta deserta Pall, A. burdigalensis Latr.; хирапешона ва узундумли кўк чигирткалар-Decticus albifrons F., Tettigonia caudata Charp.; чигирткасимонлар, жумладан қизил чигиртка-Caliptamus italicus L., отбосар чигиртка-Dociostaurus kraussi Ing. ва марокаш чигирткаси-D. maroccanus Thnb. ҳам тамакига зиён етказа олади. Тамаки барглари ширасини иссиқхона бити-Myzodes persicae Sulz., ловия бити- Aphis fabae Scop, ва полиз битлари-A. gossypii Glov. сўради; улардан биринчиси баъзан тамаки бити, деб ҳам аталади. Тамаки гул ва баргларига малҳамчи қўнғизлар-Mylabris sp. sp. зарар етказади.
Тамаки илдизларини симқурт-Elateridae, қора қўнғизлар-Tenebrionidae личинкалари ва бузоқбоши қўнғизлар-Melolonthinae личинкалари кемиради; тамаки илдизини ва илдиз бўйнини кўк қурт тунлами билан ундов тунлами- Agrotis segetum Schiff. ва A. exlamationis L. қирқади.
Тамаки кўчатларининг баргларига ва илдиз бўйнига зарар етказадиган беда тунлами-Chloridea dipsacea L., карадрина-Laphygma exigua Hb., тамакининг шона ва кўсакларига зарар етказадигаи кўсак қурти-Chloridea obsoleta F. тамакига тушади. Омбордаги тамаки зараркунандалари-ғалла пармачиси-Stegobium paniceum L. ва ипаксимон пармачи-Niptus hololeucus Fald., суринам унхўри - Oryzaephilus surinamensis L., терихўрлар-Dermestidae ҳақида “Омбор зараркунандалари” деган бўлимда сўзланади.