Дала экинларининг асосий зараркунандалари

Ҳаёт кечириши. Бу зараркунанда лавлаги пайкалида, асосан бегона ўтлар (айниқса шўра ўт) орасида ва тупроқнинг устки қатламида ёш даврида—ғумбак инидан чиқмаган ҳолда ҳамда тупроқнинг 15—50 см чуқур қатламида вояга етган личинкалик стадиясида қишлайди. Лавлаги кул тус узунбурун қўнғизи ҳар хил ўсимликларни (40 дан ортиқ ўсимлик турларини) шикастлаб яшайди, буларнинг ичида маданий ўсимликлар ҳам шикастланади; бу зараркунанда ош лавлаги ва қанд лавлагига кўп зарар етказади. Бу узунбурун қўнғиз катта зиён етказади. Бу қўнғиз қаноти бўлмаганидан уча олмайди.
Узунбурун қўнғиз кундуз куни кесак остида, ер ёриғида яшириниб, кечаси овқатланади; кундуз куни камдан-кам овқатланади.
Лавлаги майсаси ўсиб чиққанидан кейин кўп вақт ўтмай, қўнғиз жинсий жиҳатдан вояга етади; урғочи қўнғизлар тухумини ўсимлик теварагидаги тупроққа тўп-тўп қилиб қўяди, тухум қўйиш даври уч ойга чўзилади ва бу муддат ичида ҳар бир урғочи қўнғиз 300—500 та, ҳатто 710 та тухум қўяди. Тухумдан 2—3 ҳафта ичида личинка чиқади.
Личинкалар ўсимликнинг майда илдизчаларини, жумладан, лавлагининг қўшимча ён илдизларини (ҳосил миқдорига унча зарар етказмай) еб яшайди. Личинка иккинчи йилнинг ёзида овқатланишдан тўхтайди; шундай қилиб, узунбуруннинг личинкалик даври (Петруха, Бутковский маълумотича) 13—14 ойга чўзилади; шундан кейин у тупроқнинг устки қатламидаги инда ғумбакка айланади. Куз бошланиши олдида ғумбак қўнғизга айланиб, келгуси йил кўкламигача шу ҳолда қолади. Бу зараркунанданинг генерацияси икки йилга чўзилади.
Кураш чоралари. Бунга қарши кураш чоралари оддий лавлаги узунбурунига қарши кураш чораларидан фарқ қилмайди. Булардан ташқари, кул тус узунбурунга қарши 12 фоизли гексахлоран дустининг суспензияси (10 кг алдагич емга 400 г) ёки 1 л сувга 12 г дан натрий арсенит ёки 1 л сувга 15 г натрий кремнефторид қўшиб тайёрланган эритма билан ҳўлланган бегона ўт баргидан, кўк бедадан ва лавлаги баргидан қилинган заҳарли ем ҳам ишлатилиши мумкин. Бундай заҳарли емлар лавлаги пайкалига, майсалар кўкариб чиқиши олдидан, орасини 15 м дан қилиб шахмат шаклида тўп-тўп қўйилади; шу равишда бир гектарга 50—70 сиқим ем жойланади.