Дала экинларининг асосий зараркунандалари

Ҳаёт кечириши. Бу зараркунанда тухум стадиясида ҳар хил ўсимликлар, айниқса ғалла ўсимликлари барги ичида қишлайди. Эрта кўкламда тухумдан чиққан личинкалар баргга чиқиб, унинг ширасини сўриб яшайди. Майнинг иккинчн ярмида вояга етган цикадалар пайдо бўлиб, яна тухум қўйишга киришади. Цикада ҳар хил ўсимликларда, айниқса ғалла ўсимликларида тўйиниб, тухум қўяди. Цикада лавлагига дала четидаги бегона ўтлардан ўтади.
Цикада тухуми қўйилганидан кейин тахминан бир ой ўтгач, ундан личинка чиқади, бу личинка уч-тўрт ҳафта ичида вояга етган ҳашаротга айланади. Бир ёзда цикада икки-уч авлод беради. Лавлагини вояга етган цикада ва унинг личинкалари ҳам шикастлайди.
Кураш чоралари. Цикадага қарши курашишда лавлаги пайкали теварагидаги бегона ўтлар системали равишда йўқотиб турилади ҳамда лавлаги битига қарши қўлланиладиган дорилар ишлатилади. Бундан ташқари, кўкламда цикада тушган лавлаги пайкалининг ҳар гектарига 15—18 кг ҳисобидан ДДТ дустини чанглаш ҳам яхши натижа беради (ДДТ самолётдан чангланганда гектарига 12—15 кг сарфланади); чанглаш ўрнига ДДТ нинг 1 % ли эмульсиясини пуркаш ҳам мумкин (Зверезомб Зубовский).


Лавлаги бити
Aphis fabae Scop.
Зарари. Бу бит лавлагининг барги орқасига ёпишиб олиб, унинг ширасини сўриш билан ўсимликка зарар етказади; натижада лавлаги ўсимлиги заифлашиб, илдизининг вазни ва қанди камаяди; Винницк вилоятида (Улашкевич) олинган маълумотга қараганда, лавлаги илдизининг вазни 27,7—60 %, қанди эса 1—7, 4 % камайган. Лавлаги бити уруғчиликка ҳам анча катта зиён етказади; уруғлик лавлагига бит кўп тушган бўлса, ўсимлик мутлақо уруғ тугмаслиги мумкин; бит тушган ўсимлик одатда ўсишдан орқада қолади, гул тугунларининг кўпгина қисми тўкилиб кетади, уруғ ҳосили камаяди, бунда олинган уруғларнинг сифати паст бўлади. Бу бит ўсимликларга лавлагининг мозаика касаллигини тарқатади.
Бу бит лавлагидан ташқари, бурчоқ, кўкнори, ловия, тамаки, сабзи, пастернак, спаржа, исмалоқ, ровоч ва баъзан картошка ўсимликларига ҳам тушади.