D tojiboyeva, A. Yo‘ldoshev maxsus fanlarni o'qitish metodikasi


Aholi jon boshiga YalM ishlab chiqarish (Xarid quvvati pariteti bo‘yicha, AQSh dollari his. 2007-y.)



Download 1,26 Mb.
bet141/218
Sana15.12.2022
Hajmi1,26 Mb.
#886336
1   ...   137   138   139   140   141   142   143   144   ...   218
Bog'liq
maxsus fanlarni o\'qitish metodikasi

Aholi jon boshiga YalM ishlab chiqarish (Xarid quvvati pariteti bo‘yicha, AQSh dollari his. 2007-y.)

Eng boy mamlakatlar

Dollar, ming

Eng kambag'al mamlakatlar

Dollar

1. Qatar

88

1. Serra-Leone

490

2. Lyuksemburg

79

2. Tanzaniya

523

3. Quvayt

56

3. Burundi

591

4. Norvegiya

53

4. Malavi

612

5. Singapur

50

5. Efiopiya

668

6. AQSh

46

6. Niger

746

7. Irlandiya

43

7. Gvineya-Bisau

755

8. Gonkong

' 42

8. Kongo (Dem. Respublika)

765

9. Shveytsariya

40

9. Zambiya

780

10. Avstriya

38

10. Mali

797


Manba: 2007. S/A World Factbook 2007. http// ddp-ext.world bank. Org.


Talabalarni faollashtirish, bilimini oshirish maqsadida qo‘llaniladigan metodlardan yana biri dars jarayonida foy- dalaniladigan jadvallar va grafiklarni semantik manosini ifodalovchi tahlil qilish metodidir.

Jadval va grafiklar dars jarayonida taklif etilayotgan axborot­larni kuzatish imkonini ko‘rish orqali ma’lum bir maydon - jad- valda ifodalashni tashkil etadi. Jadval orqali g'oyalar, tavsiyalar, takliflar beriladi.
Bu metodning mazmuni shuki, yangi tushunchalar, mavzu,




Bozor mexanizmi ~ o'z-o'zini tartiblash

Davlat mexanizmi -davlat tomonidan tartiblash

Bozor tovarlar ishlab chiqarilgandan so'ng ishlab chiqarishga ta’sir ko'rsatadi.
Bozorning individual, alohida sub- yektlari o'zlari manfaatdor bo'lmagan makroiqtisodiy struktura o'zgarishlarini amalga oshirmaydilar.
Bozor subyektlari o'z kapitallarini foyda keltirmaydigari samarasiz ishlab chiqarishga qo'ymaydilar.
Bozor o'zgaruvchan xaridor talabiga tezda moslashadi.







Ishlab chiqarish (nima, qanday, qan­




cha, kim uchun) yechimlari mikroda-




rajada, firma, uy xo'jaliklari miq­




yosida qabul qilinadi.




Boshqarish gorizontal(sherikch il ik)




asosida, firmalar va uy xo'jaliklari




o'rtasidagi aloqalar asosida tashkil eti­




ladi.




Xo'jalik aloqalarini tartibga solish




faqat shartnoma va manfaatlarga




asoslanadi.





Jadvalni har bir talaba individual to‘ldiradi. So'ngra kichik gu­ruhlarda muhokama qilib, birgalikda to'ldirib, butun guruh oldida taqdimot qilinadi. Taqdimot tugagach, har bir kichik guruhga to'g'ri javob tarqatiladi. U quyidagicha bo'Iadi:



Makrodarajada tartibga solish ikki mexanizmining asosiy xususiyatlari

Bozor mexanizmi - o‘z-o‘zini tartiblash

Davlat mexanizmi — davlat tomonidan tartiblash

Bozor tovarlar ishlab chiqarilgan- dan so'ng ishlab chiqarishga ta’sir ko'rsatadi

Davlat ishlab chiqarish boshlan- gunga qadar ta’sir ko'rsatishi mumkin

Bozorning individual, alohida subyektlari o'zlari manfaatdor bo‘tmagan makroiqtisodiy struk- tura o'zgarishlarini amalga oshir- maydilar.

Davlat yirik masshtabdagi struk- tura siljishlari, o'zgarishlarini amalga oshirishga qodir.

Bozor subyektlari o'z kapitallarini foyda keltirmaydigan samarasiz ishlab chiqarishga qo'ymaydilar.

Davlat budjet yordamida iqtisodi­yotning notijorat sektorini samara­siz, lekin jamiyat uchun zarur korxonalarni qo'llab-quwatlaydi.

Bozor o'zgaruvchan xaridor talabiga tezda moslashadi

Davlat iste’molchi talabining o'zgarishini ancha kech ilg'aydi. Makrodarajadagi qarorlar umum- milliy manfaatlarni ko'zlagan holda qabul qilinadi.

Ishlab chiqarish (nima, qanday, qancha, kim uchun) yechimlari mikrodarajada, firma, uy

Milliy xo'jalikni boshqarish verti­kal asosida tashkil etiladi (yuqori- dan pastga, davlatdan firma, uy




xo'jaliklari miqyosida qabul qili­nadi

xo‘jaligiga).

Boshqarish gorizontal(sherikchilik) asosida, firmalar va uy xo'jaliklari o'rtasidagi aloqalar asosida tashkil etiladi.
Xo'jalik aloqalarini tartibga solish faqat shartnoma va manfaatlarga asoslanadi.

Ierarxik (quyi bo‘g‘inni yuqoriga bo'ysunishi tartibida) aloqalar ko'pincha iqtisodiy majbur qi­lishga asoslanadi (soliqlar, boj- xirojlar).


0‘qituvchi taqdimotda bildirilgan fikr, to'ldirilgan jadval va uning xatolarini hisobga olib, ishni baholaydi.

Topshiriqni mana bunday jadvalni tahlil qilish, uning ayrim ko‘rsatkichlarini hisoblash tariqasida ham berish mumkin. Ayniqsa, maxsus, mutaxassislik iqtisodiy fanlarini o‘rganganda bu jihatdan imkoniyat juda katta. Axborotning katta qismi jadval shaklida bo‘ladi. Ularda ma’lumotlar hisoblanadi, taqqoslanadi.


Sanoatning tarkibiy tuzilishi va o‘sish ko'rsatkichlari

Ko'rsatkichlar

Tarkibiy tuzilishi

0‘tgan yilga nisbatan o'sish ko'rsatkichi, %

2000

2005

2008

2000

2005

2008

Sanoat-iami

100,0

100,0

100,0

105,9

139.4

112.7

Shu jumladan

Elektroenergetika

9,5

10.9

10,9

101,1

99.1

99,6

Yonilg'i

16,7

13.4

20.1

99,7

106.0

123.9

Qora mettallurgiya

1,4

2.6

2.9

118,7

131.6

105.7

Rangli
metallurgiya

11,3

15.4

12.6

102,5

104.9

94,9

Kimyo va neft kimyosi

5,9

5,6

5.0

112,7

103.3

108,2

Mashinasozlik va metallni qayta ish­lash

9,0

12.2

16,2

89,5

132.1

123,.5

O'rmon, yog'oclmi qayta ishlash

0,9

1,1

0.8

130,1

117.1

119,8

Qurilish
materiallari

4,6

3.9

4.9


Download 1,26 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   137   138   139   140   141   142   143   144   ...   218




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish