Д. Т. Абдукаримов

Бактериал 
сўлишга 
чидамлилигини 
баҳолаш. 
Бунинг 
учун 
урганиладиган нав ва намуналарнинг ўсимликлари иссиқхонада ѐки далада 1,5–
2 ойлик ѐшигача устирилади. Ундан сўнг ўсимликлар тупроқдан олиниб, 
илдизлари ювилади, сув солинган банкаларга қўйилгандан кейин, сувнинг 
остида (ичида) ичига ҳаво кирмаслик шарти билан, илдизлари илдиз бўғини 
жойида кесилади ѐки илдизларининг учлари кесиб ташланади. Ундан кейин бу 
ўсимликлар дастлаб тайѐрланган бактериал суспензия 100 см
3
ли стаканлар ѐки 
колбачаларга жойлаштирилади. Контрол (назорат) ўсимликлар сув солинган 
стаканчикларга қўйилади.
Ўта чидамлиларда айрим ўсимликлар тезликда ва кучли сулийди, 
бошқалари ўрта ѐки енгил сулийди, айримлари эса соглом сақланиб колади. 
Шунинг учун ҳар бир ўсимликни алоҳида баҳолаш керак.
Антракноз, аскохитоз ва ун шудрингга чидамлилигини баҳолаш. 
Аксарият замбуруғ касалликларини ўсимликларнинг ер усти қисмларида пайдо 
бўлиши гуллаш фазасининг бошланишида кузатилади. Шунинг учун бу 
касалликларга чидамлилигини баҳолаш биринчи ва ундан кейинги ўримда 
гуллашнинг бошланишида, уруғликка ажратилган майдонларда эса оммавий 
(тўлиқ) гуллаш даврида, уруғини пишиши даврида ва ҳосилни йиғиб олишдан 
олдин ўтказилади.
Катта майдонларда даланинг икки диагонали ва даланинг ѐқаларида 
намуна олиб майдончалар колдириб, 50 тадан ўсимлик (кетма – кет) куриб 
чиқилади ва ҳар бир кузатилган касаллик бўйича алоҳида зарарланган поялар 
проценти аниқланади.
Селекция ютуқлари. Венгрияда
қисман (30 – 40 %) ўзидан 
чангланадиган ва гулларнинг осонлик билан очиладиган шаклларидан 
фойдаланиш натижасида синтетик АV–PX навини яратишга эришилган. Бунинг 
натижасида уруғ ҳосилдорлиги 20 – 40 % га ошган.
Канадада 
ўзидан чангланувчи Эллерслай – 1 беда шакли яратилган. Бу нав 
ҳашаротлар бўлмаган шароитда четдан чангланувчи навларга нисбатан 2 – 4 
баровар кўп уруғ ҳосил берган.