D r. X. Djuraev, Sh. Yu. Djabbarov, B. M. Umirzakov tarmoq protokollari

Differensiallashgan xizmatlar (Diffserv) arxitekturasi 
 
1998 yili IETF tashkiloti differensiallashgan xizmatlarni (diffserv Working 
Group) yaratish bo‗yicha ishchi guruhni shakllantirdi. Diffserv arxitekturaviy 
modelini intserv modelining trafikni kafolatli xizmat ko‘rsatish sifati mexanizmi 
bilan trafikni kafolatsiz etkazish mexanizmini bog‗lab turuvchi ko‗prik bilan 
solishtirishi mumkin. DiffiServ mo‗deli differensialashgan trafikni har xil imtiyozli 
sinflarga bo‗lish yo‗li bilan ta‘minlaydi. 
DiffServ (5.20 – rasm) yondoshuvining asosiy vazifasi IPv4 paket 
sarlovhasidan differensial xizmat (DS)ning xizmat ko‘rsatish turini bayti (Type of 
Service-ToS)ni va IPv6 paketning trafik sinfi (Traffic Class) baytini aniqlash 
hisoblanadi. Mana shu belgilash har o‗tishda ma‘lumotlar paketining xarakati 
to‗g‗risida qaror qabul qilishga bog‗liq, ya‘ni har bir oraliq tugunda. 
Differensiallashgan xizmatlar arxitekturasi u xizmat ko‗rsatish sifatiga 
qo‗yilgan talablarga bog‗liq holda katta diapazondagi har xil takliflarni o‗zining 
mijozlariga berishi uchun xizmatlarni yetkazib berayotganlar foydalanishi mumkin 
bo‘lgan boshlang‘ich asosni ta‘minlaydi.

---

146 
5.20 - расм. DiffServ - domenning chegaraviy tugunlari tuzilishi 
Mijoz xizmatlarni talab qilingan darajasini aniq bir ilovaning paketi uchun 
differensial xizmatning (DSCP) kod maydoning mos keluvchi qiymatini o‘rnatish 
orqali tanlash mumkin. Differensial xizmatning kodi xizmatni etkazib beruvchi 
(PHB)ning tarmoqda har bir oraliq tugunida paketning xarakati to‘g‘risidagi 
echimlarning zanjirini aniqlaydi. 
PHB– siyosat
bu - qadamma-qadam xizmat ko‗rsatishi siyosati bo‗lib, u 
differensiyal xizmatlarning kod maydon (DSCP)ini tegishli qiymati bilan 
paketlarga nisbatan tarmoq tugunining xolatini aniqlaydi. Trafik oqimining barcha 
paketlariga xizmat ko‗rsatish uchun o‗ziga xos talablari bilan o‘zida har doim 
DSCP maydonidagi bitta qiymatni olib yuradi. 
Diffeserv – domenni ichidagi barcha tugunlar differensiallashga 
xizmatlarlarning kod maydonida saqlanayotgan qiymatga asosan paketga 
qo‘llanilishi kerak bo‘lgan PHB – siyosatni aniqladi. Diffeserv domenining 
chegaraviy tugunlari diffeserv – domeniga tushayotgan trafikni shakllantirish 
muhim funksiyasini bajaradi. Trafikni shakllantirish quyidagi funksiyalarni 
bajarilishini o‘z ichiga oladi: 
-
paketlarni tasniflash (DSCP maydoniga qiymat o‗rnatish); 
-
trafikni cheklash. 
Trafikni shakillanishi diffserv – domenining kirish interfeysiga bajariladi. 

---

147 
Shakillanish diffserv – domeniga tushayotgan trafikni boshqarishida muhim 
axamiyatga ega. Bunday xolat har bir paket uchun tarmoq unga mos bo‘lgan PHB 
– siyosatni aniqlashi mumkin. 
5.4 - rasmda differensional xizmatlarning arxitekturasi keltirilgan. 
5.4 - jadval.
Differensiallashgan xizmatlarning arxitekturasini funksional bloklari