D. Q. Usmanova buxgalteriya

Respublika yo‘1 jamg‘armasiga toiovlar hisobi. Yo‘l fondining mablagiari umumiy foydalanishdagi avtomobil yoilarini saqlash, qurish, qaytadan qurish, ta’mirlash bilan bogiiq boimagan maqsadlarda olib qo‘yilishi yoki sarflanishi mumkin emas. Yo‘1 fondining joriy yilda foydalanilmagan mablagiari zahiraga o‘tkazilib, keyingi yilda faqat maqsadga muvofiq sarflanadi.
Respublika yoi jamg‘armasi ajratmalami hisobga olishda quyidagi schyotlardan foydalaniladi:
6520-"Davlat maqsadli fondlariga toiovlar" schyotida korxona va tashkilotlar tomonidan Yoi fondiga toianadigan ajratmalar haqidagi maiumotlar umumlashtiriladi. Yoi fondiga ajratmalar hisoblanganida quyidagicha provodkalar beriladi:
Hisobot davri yakunida Yoi fondiga ilgari toiangan bo‘nak toiovlari yakuniy hisob-kitob qilish uchun 6520-"Davlat maqsadli fondlariga toiovlar" hisob-varag‘iga o‘tkaziladi:
Hisoblangan summa quyidagi yozuv bilan ifodalanadi:
D-t 9430-"Boshqa operatsion xarajatlar"
K-t 6520 - "Davlat maqsadli fondlarigatoiovlar";
SHundan so‘ng Yo‘1 fondiga boigan qarz toiovlari o‘tkazib beriladi:
D-t 6520 - "Davlat maqsadli fondlarigatoiovlar";
K-t 5110 -"Hisob-kitob schyoti".


323

b) mol-mulk va resurs soliqlar hisobi

YUridik shaxslar mol-mulkiga solinadigan soliq hisobi. YUridik shaxslar mol-mulkiga soliq solishning maqsadi keraksiz va ortiqcha uskunalar hamda boshqa mulklaming korxonalarda me’yordan ortiqcha saqlanishini bartaraf etishdan, korxonalarda tovar oboroti jarayonini jadallashtirishdan iborat.
0‘zbekiston Respublikasi hududida joylashgan, mustaqil balansga ega bodgan, mulkchihkning turli shakllariga asoslangan barcha yuridik shaxslar soliq totiovchilar hisoblanadi.
SHuningdek korxonalaming 0‘zbekiston Respublikasi hududida joylashgan, mustaqil balansga ega botigan filial, vakolatxona yoki boshqa shakldagi tarkibiy qismlari ham mol-mulk uchun soliq totiovchilar sanaladi. Soliq solish stavkalari va soliq solish ob’ektlari Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilanadi.
Ushbu soliq korxonaning mol-mulkining o‘rtacha yillik qoldiq qiymatidan olinadi. YUridik shaxslardan olinadigan mol-mulk soligti stavkasi quyidagicha:
Yil davomida mol-mulkning hisobot davridagi (yil choragi, yarim yillik, 9 oylik) qoldiq qiymati mol-mulkning birinchi oyining 1 kunidagi qoldiq qiymatining yarmini hisobot davrida keyingi oyning 1 kunidagi qoldiq qiymatining yarmiga qo‘shilishidan hosil botigan summani, shuningdek mol-mulk qoldiq qiymatining hisobot davridagi qolgan barcha oylaming 1 kunidagi summasini hisobot davridagi oylar soniga botiishdan hosil botigan xususiy hosila sifatida belgilanadi. Soliq solinadigan bazani belgilash uchun buxgalteriya hisobining balans aktivida aks ettiriladigan quyidagi schyotlar bo‘yicha summalar qabul qilinadi:
Soliq solinadigan bazani aniqlash uchun eskirishni chegirib gashlagan holda quyidagi buxgalteriya xisobi schyotlari bo‘yicha balansning aktivida joylashgan summalar qabul qilinadi:
0110-0199 - asosiy vositalami hisobga oluvchi schyotlar;
0310- «Uzoq muddatli ijara shartnomasi bo‘yicha olingan asosiy vositalar»;
0710-0720 - o‘matiladigan asbob-uskunalami hisobga oluvchi schyotlar (me’yordagi muddatlarda o‘magilmaganlari bo‘yicha);


324

0810-«Tugallanmagan qurilisb) (belgilangan muddatlarda tugallanmaganlari bo‘yicha).

Korxonaning mol-mulkiga 4,0%li stavka bo‘yicha soliq solinadi. Me’yordagi muddatlarda o‘matilmagan va foydal anil mayottan mol-mulk uchun korxona va tashkilotlar mol-mulk solig‘ini ikki karrali stavka bo‘yicha to‘laydilar.
Soliqning hisoblangan summasi davr xarajatlarida hisobga olinadi va quyidagicha o‘tkazma bilan aks etti-riladi:
Debet 9430-«Boshqa operatsion xarajatlar»
Kredit 6410-«Byudjetga to‘lovlar bo‘yicha qarz (turlari bo‘yicha)»;
- soliq byudjetgato‘langanda:
Debet 6410-«Byudjetgato‘lovlar bo‘yicha qarz (turlari bo‘yicha)»
Kredit 5110-«Hisob-kitob schyotb .