Obodonlashtirish va ijtimoiy infrastrukturani rivojlantirish soliq hisobi. YUridik shaxslar, shu jumladan 0‘zbekiston Respublikasi hududida joylashgan va tadbirkorlik faoliyatini amalga oshiradigan xorijiy investitsiyali yuridik shaxslar ijtimoiy infratuzilmani rivojlantirish solig‘ini toiovchilar hisoblanadi.
Soliq solish ob’ekti boiib "Moliyaviy natijalar to‘g‘risidagi hisobot''ning 2-son shakli 270-satrida "Soliq solinadigan foyda" qiymatidan foyda solig‘i ayrilgan summasi hisoblanadi. Soliqning eng yuqori stavkasi soliqqa tortish ob’ektining 8%i miqdorida belgilangan. Mahalliy hokimiyat idoralari soliqni past stavkalar bo‘yicha to‘lashi mumkin.
Balansida ijgimoiy infratuzilma ob’ektlari bo‘lgan soliq to‘lovchilar byudjetga to‘lanadigan soliq summasini quyidagi tartibda aniqlaydi:
agar ijgimoiy infratuzilma ob’ektlarini ta’minlash uchun xarajatlar summasi ushbu moddaning birinchi qismiga muvofiq hisoblab chiqarilgan soliq summasiga teng yoki undan ortiq bo‘lsa, soliq to‘lanmaydi;
agar ijgimoiy infiatuzilma obYktlarini ta^minlash uchun xarajatlar summasi ushbu moddaning birinchi qismiga muvofiq hisoblab chiqarilgan soliq summasidan kam bo‘lsa, byudjetga to‘lanadigan soliq hisoblab chiqarilgan soliq summasi bilan haqiqatda sarflangan xarajatlar summasi o‘rtasidagi farq sifatida aniqlanadi.
Belgilangan tartibda hisoblangan soliq quyidagicha o‘tkazma bilan aks etgiriladi:
Debet 9820-«Foydadan hisoblangan boshqa soliqlar va yig‘imlar bo‘yicha xarajatlar»
Kredit 6410-«Byudjetga to‘lovlar bo‘yicha qarz (turlari bo‘yicha)».
Soliqni byudjetta o‘tkazishda qilinadigan yozuv:
Debet 6410-«Byudjetga to‘lovlar bo‘yicha karz (turlari bo‘yicha)»
Kredit 5110-«Hisob-kitob schyoti».
Byudjetdan tashqari pensiya jamg‘armasiga to‘lovlar hisobi.Byudjetdan tashqari jamg‘armalari markaziy yoki mahalliy hokimiyat organlarining ixtiyorida
320
bo‘lgan moliyaviy resurslar yig‘indisi boiib, ular maium maqsadga yo‘naltiriladi. Byudjetdan tashqari jamg‘armalar moliyaning muhim tarkibiy qismi hisoblanib, ulaming shakllanishi va ishlatilish tartibi moliyaviy qonunchilik orqali tartibga solinadi.
Davlat byudjetdan tashqari jamg‘armalami tashkil etish orqali o‘zining moliyaviy mablag‘laridan samarali foydalanishni ta’minlaydi. Amaliyotdan maMumki, faqatgina byudjet mablag‘lari yordamida u yoki bu ijtimoiy-iqtisodiy dasturlarni hayotga tatbiq etish mushkuldir.
Pensiya jamg‘armai shakllanishining boshqa elementlari ham bor:
"Fuqarolarning davlat pensiya ta’minoti to‘g‘risida"gi 0‘zbekiston
Respublikasi qonunining‘ 15- moddasiga muvofiq tayinlangan mehnatda
jarohatlanganlik yoki kasb kasalligi oqibatida nogiron bo‘lganlarga pensiya to‘lash xarajatlarini qoplash uchun regress talablar (da’volar) bo‘yicha ish bemvchilar va fuqarolardan undiriladigan mablag‘lar;
"Fuqarolarning davlat pensiya ta’minoti to‘g‘risida"gi 0‘zbekiston
Respublikasi qonunining 14- moddasiga muvofiq muddatidan oldin tayinlangan pensiyalami toiash xarajatlarini qoplash uchun o‘tkaziladigan 0‘zbekiston Respublikasi Mehnat va aholini ijtimoiy muhofaza qilish vazirligining Ish bilan ta’minlashga ko‘maklashish jamg‘armasi mablagiari;
"Fuqarolarning davlat pensiya ta’minoti to‘g‘risida"gi 0‘zbekiston
Respublikasi qonunining 12-moddasiga muvofiq tayinlangan imtiyozli
pensiyalami toiash xarajatlarini qoplash uchun o‘tkaziladigan korxonalar, muassasalar va tashkilotlar mablagiari;
Hisoblangan jarimalar summalari, qonun hujjatlariga muvofiq soliq organlarini rivojlantirish jamg‘armasiga undirilgan summalaridan tashqari, sug‘urta badallari va ajratmalaming o‘z vaqtida toiamaganligi uchun penyalar;
YAgona ijtimoiy to(lov 2017 yilda 25 foizli stavka qilib belgilandi, uning maqsadli jamg‘armalarga quyidagi stavkalar bo‘yicha, ya’ni, byudjetdan tashqari Pensiya jamg‘armasiga -24,8 foiz, Davlat bandlikka ko‘maklashish fondiga - 0,1 foiz, Kasaba uyushmalari federatsiyasi kengashiga - 0,1 foiz miqdorida
321
taqsimlanishi saqlanib qoldi. Mikrofirma va kichik korxonalar, shu jumladan fermer xo'jaliklariga 15 foiz qilib belgilandi. Fuqarolaming byudjetdan tashqari pensiya jamg‘armasiga sug‘urta badallari amaldagi 7.5 foiz o‘rniga 8 foizqilib belgilandi..
YUridik va jismoniy shaxslaming ixtiyoriy badallari;
Pensiya fondiga ajratmalami hisobga olishda quyidagi schyotlardan foydalaniladi:
4520-"Davlat maqsadli fondlariga bo‘nakto‘lovlari";
6520-"Davlat maqsadli fondlariga to‘lovlar".
4520-"Davlat maqsadli fondlariga bo‘nak to‘lovlari" schyotida korxona va tashkilotlar tomonidan Pensiya fondiga hisobot davrida o‘tkazib berilgan bo‘nak to‘lovlari hisobga olinadi.
Bu muomalaga quyidagicha provodka beriladi:
D-t 4520-"Davlat maqsadli fondlariga bo‘nak to‘lovlari"
K-t 5110-"Hisob-kitob schyoti";
6520-"Davlat maqsadli fondlariga to‘lovlar" schyotida korxona va tashkilotlar tomonidan Pensiya fondiga to‘lanadigan ajratmalar haqidagi ma’lumotlar umumlashtiriladi. Pensiya fondiga ajratmalar hisoblanganida quyidagicha provodkalar beriladi:
Kapital qo‘yilmalar bo‘yicha sug‘urta to‘lovlari hisoblandi:
D-t 0810-0890;
K-t 6520-"Davlat maqsadli fondlariga to‘lovlar". Xarajatlarga tegishli sug‘urta to‘lovlari hisoblandi:
D-t 2010, 2310, 2510, 9410, 9420;
K-t 6520- "Davlat maqsadli fondlarigato‘lovlar".
Xodimning ish haqidan ushlanadigan pensiya badali hisoblandi:
D-t 6710-"Xodimlar bilan mehnat haqi hisobidan hisoblashishlar";
K-t 6520-"Davlat maqsadli fondlarigato‘lovlar".
322
Hisobot davri yakunida Pensiya fondiga ilgari toiangan bo‘nak toiovlari yakuniy hisob-kitob qilish uchun 6520-"Davlat maqsadli fondlariga toiovlar" schyotiga oikaziladi:
D-t 6520-"Davlat maqsadli fondlarigatoiovlar"
K-t 4520-"Davlat maqsadli fondlariga bo‘nak toiovlari".
SHundan so‘ng Pensiya fondiga boigan qarz toiovlari oikazib beriladi:
D-t 6520-"Davlat maqsadli fondlarigatoiovlar";
K-t 5110-"Hisob-kitob schyoti".
