D. Q. Asqarova

«Ko’p-kam», «Uzunasiga», 

«Ko’ndalangiga»,  «Ikki  qismga  qirqish»,  «Teng  qismlarga» 

kabi  tushunchalar 

mustahkamlanadi.  Bolalar  ranglar  uyg’unligini  to’g’ri  tanlashni  o’rganadilar.  Ularda 

estetik did tarbiyalanadi. 

Geometrik  shaklli  applikatsiyalarni  ham  naqshli,  predmetli,  syujetli 

applikatsiyalarga ajratish mumkin. 

 

ari: turli  o’lchamdagi 

al  bo’yicha tuziladi, 

 

redmetlami  fazoviy 

cha, daraxt, mashina, 

a geometrik  shakllar 

---

29 

 

Ko’p rangli applikatsiyalarni 

qirqish anchagina murakkab ish bo’lib, bu tasvirni 

qismlarga  ajratish  bilan  aloqadordir.  Bu  turdagi  applikatsiyani  bajarishda  fonni 

tanlash  muhimdir.  Fon  ifodalanadigan  predmet  xuddi  bo’rtib  turgandek,  yorqin 

ko’rinadi. Hammasi o’ylangan kompozitsiyaga bog’liq. Fonda joylashadigan detallar 

rangi  ham  shunday  tanlanlanadi.  Bunda  detallarning  tabiiy  joylashishi  va  ular 

o’lchamlarining uyg’unligiga e’tibor berishi kerak. Bu ishlarni bajarishning bir  necha 

 

usullari  mavjud:  ayrim  detallarning  tarhlari  oldindan  belgilamay  qirqiladi;  ayrim 

detallar  esa  belgilangan  natura-qoralamalar  bo’yicha  qirqiladi.  Applikatsiyalarning 

ifodaliligi  va  jonliligiga  erishishning  usullari  ko’p.  Ayrim  detallarning  tag  qismida 

kesiklar  qilinib  yelimlashda  boshqa  qog’oz  qo’yiladi.  Mazmunli  applikatsiya.  Bu 

applikatsiya  kompozitsiyaga  ko’ra  oddiy  va  murakkab  bo’lishi  mumkin.  Murakkab 

mazmunli  applikatsiya  ertaklar,  hikoyalar  va  shu  kabilarga  illyustrasiya  sifatida 

yasaladi.  Agarda  syujet  oddiy  bo’lsa,  tasvirlarni  oldindan  belgilamay  qirqish 

mumkin. Bu applikatsiyada ma’lum bir mazmunni ifodalasa bo’ladi. Bu badiiy asar 

uchun ilyustrasiya bo’lishi mumkin. Applikatsiyada manzara va narsalarning  hajmini, 

---

30 

 

rangini, soya va yorug’lik tushayotgan tomonini munosib rang berib ko’rsatish 

mumkin. 

---

31