D. Q. Asqarova

Soya teatri. 

Soya  teatri  —  qo'g'irchoq  teatrining  o'ziga  hos  turlaridan  hisoblanadi.  Unda 

qo'g'irchoqlar  emas,  balki  shakilardan  iborat  o'yinchoqlar  o'ynaydi.  Tomosha 

qiluvchilar  sahna  ro'parasida  o'tirib,  ekranda  yorug'lik  orqali  harakatlanayotgan 

soyalar: odamlar, hayvonlar va qushlar soyasini ko'rishi mumkin. Soya teatri uchun 

odam  va  hayvon  soyalarini  bolalarning  o'zlari  chizib,  qirqa  oladilar.  Bolalarga 

shakllar boshlari, dumlarini qimirlatadigan qilishni o'rgatish kerak, buning uchun 

tarbiyachi  yordamida  detallarni  simlar  bilan  biriktirib,  spiral  holatda  aylantirib 

qo'yiladi. Harakatlanuvchi qismlar qattiq simdan tayyorlanadi. Bunday o'yinchoqlarni 

shablon  yordamida  yoki  o'zlari  o'ylab,  soya  chizadilar.  Bolalar  detallarni  qirqib 

olganlaridan  so'ng  figuraga  ko'zini  qilish  kerakligi  taklif  etiladi.  Tarbiyachi  ko'z 

o'rnini  o'tkir  asbob  bilan  teshib  beradi,  bolalar  qalam  yoki  mo'yqalam  tayoqchasi 

bilan teshikchani kengaytiradi  va  yaltiroq  qog'oz bilan ko'zini  yelimlaydi.  Bolalar 

yelimga qora bo'yoq aralashtirib ko'zini chizib qo'yishlari mumkin. 

Teatrni  ko'rsatishlari  uchun  tarbiyachi  ekranni  yupqa  matodan  yoki  kalka 

qog'ozidan 2x1,5 metrli ramkaga biriktirib tayyorlaydi. 

---

70 

 

So'ngra  har  bir  guruh  yoshiga  mos  ravishda  ertakn 

kartonga  tushirib,  juda  ehtiyotkorlik  bilan  qirqila 

bo'yaladi va qirqiladi. So'ngra yorug'lik tushirilib, sa 

qilinadi. 

Buning uchun 100 voltli lampa kerak. Chiroq quti ichiga joylashtiriladi, ichi qora 

rangga  bo'yaladi.  Tarang  qilib  sirilgan  matoga  qog'ozdan  dekoratsiya  jihozini 

applikatsiya qilib qo'yish mumkin. Bolalar o'zlari tayyorlagan figuralarni ekranda 

ko'rib,  shodliklari  beqiyos  bo'ladiki,  ularning  kichik  shakllari  mo'jiza  kabi 

ko'rinadi.  Soya  teatrini  bolalarga  kattalar  qo'yib  beradilar.  Avvalo  karton  yoki 

faner  orqali  ekran  yasalib,  ekran  yupqa  oq  doka  surp  bilan  tortib  mahkamlanadi. 

i  tanlab,  uning  qahramonlarini 

di.  Keyin  u  qora  guash  bilan 

hnalashtirilgan ertak  namoyish 

---

71