D. O‘rinbayeva m. Rahimova

 
SHIFOBAXSH O`SIMLIKLAR - TABIAT BOYLIGI 
Dorivor o`simliklardan foydalanish uzoq tarixga ega. Kishilar ibtidoiy 
zamonlardayoq  kasal  yoki  yarador  hayvonlar  ba`zi  o`tlarni  eb  sog’ayib 
ketishiga  e`tibor  berganlar.  Davrlar  o`tishi  bilan  tabiat  yaratib  qo`ygan 
dorivor o`simliklarning ahamiyati oshib boravergan. Miloddan ancha oldin 
Qadimgi  Misr,  Hindiston,  Xitoyda  dorivor  o`simliklardan  foydalanish 
usullari yozilgan qo`llanmalar paydo bo`lgan.  
O`rta Osiyo xalq tabobati asrlar mobaynida boy tajriba to`pladi. Jahon 
madaniyatiga katta hissa qo`shgan qomusiy olim Abu Ali ibn Sino dorivor 
o`simliklarga alohida e`tibor bergan. U turli xil shifobaxsh o`simliklarning 
dorivorlik xususiyatlari to`g’risida yozgan.  
Hozirgi  paytda  dunyo  bo`yicha  ilmiy  meditsina  va  xalq  tabobatida 
jami  12000  dan  ortiq  o`simlik  turidan  foydalanilmoqda.  O`zbekistonda 
yovvoyi  holda  o`sadigan  o`simliklarning  o`zi  4  ming  turdan  ortiq. 
Shulardan  500  dan  ko`pi  shifobaxsh  o`simliklar  hisoblanadi.  Bulardan 
tashqari,  dala  va  bog’larimizda  turli-tuman  sabzavot-poliz  mahsulotlari, 
mevalar yetishtiriladi. Davrlar mobaynida shifobaxsh o`simliklar, meva va 
sabzavotlar  chinakamiga  o`rganildi,  turlarga  ajratildi,  o`zgartirildi,  qayta-
qayta  tiklandi.  Bu  bilan  esa  farmatsevtika  sohasi  shug’ullana  boshladi. 
Giyohlar,  dov-daraxtlar  gulidan,  bargidan,  tanasidan,  mevasidan 
qanchadan-qancha  turli-tuman  dori-darmonlar  tayyorlanib,  odamlarni, 
hayvonot  olamini  kasalliklardan  saqlashda  foydalanila  boshlandi. 
Mutaxassis  olimlarimizning  fikricha,  o`simliklardan  olinadigan  dori-
darmonlar,  oziq  moddalar  sun`iylariga  qaraganda  katta  afzalliklarga  ega. 
Shifobaxsh  giyohlarning  aksariyatini  ovqat  bilan  tanovul  qilish  mumkin. 

---

95 
 
Ulardan olingan malhamlardan bilib foydalanilsa, yaxshi natija beradi (190 
ta so’z).