D. O‘rinbayeva m. Rahimova

Diktant matnida xatolarning belgilanishi 
Umumiy o‘rta ta’lim maktablarida diktantni tekshirishda xatolar tagiga 
chizish hamda daftar hoshiyasiga belgilar chiqarish yo‘li bilan ko‘rsatiladi 
va hisobga olinadi. 
Xatolarni ko‘rsatish uchun: 

 
imlo xatosi ostiga ikki chiziq (=) 

 
tinish belgilardagi xato ostiga bir chiziq (-) 

 
uslubiy xato ostiga to‘lqinli chiziq (~) chiziladi. 

 
Daftar hoshiyasiga esa quyidagi shartli belgilar qo‘yiladi: 

 
/ (shtrix) – imlo xatosini bildiradi; 

 
V (ve) – tinish belgisidagi xatoni bildiradi; 

 
W (dablve) – uslubiy xatoni bildiradi; 

 
Z (zet) – abzasni, ba’zan matndagi behuda bo‘sh qoldirilgan 
yoki noo‘rin band qilingan satrlarni bildiradi; 

 
yozma ishni tekshirishda chiroyli jumla, juda o‘rnida keltirilgan 
dalil ro‘parasidagi daftar hoshiyasiga qavs ichida undov belgisi (!) 
qo‘yish bilan tahsin yoki maqtovni; no‘noq, tushunarsiz, noto‘g‘ri 
jumlalar, noo‘rin dalillar ro‘parasidagi daftar hoshiyasiga qavs 
ichida so‘roq belgisi (?) qo‘yish bilan e’tiroz yoki tushunarsizlikni 
bildirish mumkin. 
 Ish  tekshirib  bo‘linganidan  keyin  xatolar  tasniflanib,  ularning  soni, 
masalan,  imloviy  -2  ta,  ishoraviy  -3  ta,  uslubiy  –  1  ta  kabi  ko‘rsatilshi 
mumkin.  
Xullas,  jamiyatda  yuz  berayotgan  ijtimoiy-siyosiy  o‘zgarishlar  xalq 
ta’limi tizimiga, xususan, ona tili ta’limiga ham o‘z ta’sirini ko‘rsatmoqda, 
binobarin,  davr  talabi  va  ehtiyoji  asosida  ona  tili  ta’limi  mazmunini 
yangilash  yo‘lida  muayyan  ishlar  amalga  oshirilmoqda.  Ta’limda  yuz 
berayotgan  bunday  ijobiy  ishlar  turli  xil  dastur,  darslik,  metodik 
adabiyotlar,  elektron  lug‘at  va  darsliklar  yaratish  imkonini  bermoqda. 
Diktant  o‘quvchilarning  orfografik,  savodxonlik  malakasini  o‘stiradi, 
yozuv qoidalarini egallashlari uchun xizmat qiladi. 
 
Ushbu  “Diktantlar  to‘plami”  ona  tili  o‘qituvchilarning  amaliy 
ehtiyojlarini qondirishga xizmat qilishi mumkin, degan umiddamiz. 

---

18