D. A. Mamatqulov bolalar anatomiyasi va fiziologiyasi asoslari

 
og‗iz bo‗shlig‗i va halqum orqali kiradi. 
        Burun bushlig„i. Burun bushlig‗i o‗ng va chap qismdan iborat. Ularning xar 
biri  tor  burun  yo‗llariga  bo‗linadi,  bu  yo‗llarning  yuzasi  epiteliy  bilan  qoplangan 
bo‗ladi.  Epiteliy  tukchalari  atmosfera  havosida  hamma  vaqt  bo‗ladigan  changni 
tutib qoladi va o‗z harakati bilan tashqariga chiqarib yuboradi. 
 
Burun  yullarining  ichki  yuzasida  qon  tomirlari  juda  ko‗p.  Bu  tomirlardan 
oquvchi  kon  nafas  olinayotganda  kirgan  havoni  ilitadi.  Burun  bo‗shlig‗ining 
bezlari  shilimshiq  modda    ishlab  chiqaradi,  bu  modda  burunga  kirgan  havodagi 
bakteriyalarning    hayot  faoliyatini  susaytirib  yuboradi.  Bu  hol  organizmga 
infeksiya  kirish  xavfini  kamaytiradi.  Burun  bo‗shlig‗i  yalig‗langanda  shilimshiq 
moddaning  ko‗p  chiqishi  havo  bilan  kirgan  bakteriyalarga  qarshi  himoyaviy 
reaksiyadir. 

---

96 
 
 
 
27-rasm. Burun bo‗shlig‗ining  tuzilishi. 
 
Burun  bo‗shlig‗i  devorlarida  hamma  vaqt  oq  qon  tanachalari  bo‗ladi,  ular 
burunga  qon  tomirlaridan  o‗tadi.  Oq  qon  tanachalarida  fagotsitoz  xususiyati 
bo‗lganligidan  ular  juda  ko‗p  bakteriyani  yo‗q  qiladi.  Shunday  qilib,  burun 
bo‗shlig‗i orqali o‗pkaga kiradigan  havo tozalanadi, iliydi va zararsizlanadi. Agar 
havo  organizmga  og‗iz  bo‗shlig‗i  orqali  kiradigan  bo‗lsa,  bunday  hodisa  ro‗y 
bermaydi.  Shuning  uchun  nam  doimo  og‗iz  orqali  emas,  balki  burun  orqali  nafas 
olish kerak.