Цзбекистон республикаси

7.5. Техник лойиҳалаш ва моделлаштиришнинг методлари. Билимларни тўғри идрок этишлари, англашлари, эслаб колишлари ва амалда ижодий қўллашлари, зарур кўникма ва малакаларни эгаллашлари учун дидактика ва принциплари ва ўрганиладиган материалнинг характерига мувофиқ меҳнат таълимининг энг самарали методларидан фойдаланиши керак. Маълумки таълим методининг турли классификацияси мавжуддир. Меҳнат таълими, унумли меҳнат ва талабаларнинг техник ижодкорлиги амалиёти учун энг маъқули ўзаро боғлиқ иккита жараён-педагогнинг раҳбарлик фаолияти ва талабаларнинг мустақил ижодий фаолияти яққол намоён бўладиган - педагог ва талабалар ишининг усуллари бўйича бериладиган методлар классификациясидир. Бу классификация студентларнинг меҳнатга тайёрланиши ва унумли меҳнатида асосий ўринни эгаллайди.
Ижодий фаолият методларининг ана шундай классификацияси сифатида қуйидагилар қабул қилиниши мумкин:

1. 
   Муаммоли таълим методлари - ўқув материалини муаммоли баён этиш, изланиш суҳбатлари, тадқиқот методи;
   
2. 
   Оғзаки методлар - ижодий суҳбат;
   
3. 
   Кўрсатмалилик методлари - рационализаторлик фаолиятини кўзатиш, турли ижодий ишларни намойиш қилиш;
   
4. 
   Амалий иш методлари - талабаларнинг мустақил ижодий ишлари, техник адабиётлар ва справочниклар билан ишлаш;
   
5. 
   Назорат қилиш методлари - ижодий топшириқларни текшириш, техник масалаларни ҳал этиш ва уларни назорат қилиш.
   

Бунда педагогнинг вазифаси ҳар бир амалий машғулотда техник ижодкорликнинг турли методларини уйғунлаштириб, талабалар ўқув материалини чуқур ўзлаштиришини таъминлашдан иборатдир.
Техник ижодкорликнинг турли методлари ва дидактик усуллари ўқув материалининг мазмунига ва машғулотда ҳал қилинадиган дидактик ҳамда тарбиявий вазифаларга қараб ҳар хил йўсинда қўшиб ва ўзаро боғлаб қўлланади.
Ўқувчиларни ижодий фаолияти жалб этиш бўйича асосий психологик педагогик талабларни бажариш билан бирга бундай фаолиятнинг мазмунига қўйилган мақсадга ва ўқувчиларнинг ёшига мувофиқ методларни танлаш ҳам катта аҳамиятга эга.
Ҳозир қатор самарадор методлар аниқланган, уларга қуйидагилар киради: буюмларни конструкциялаш (моделлаштириш), манипулятив конструкциялаш, маълумотлари қисқартирилган техник хужжатларни қўллаш, ижодий масалаларни ҳал қилиш, ижодий топшириқларни бажариш, илгари тайёрланган конструкцияларни ўзлаштириб, ишларни қайта бажариш ҳаёлий эксперимент, техник воситалар (шу жумладан тренажерлар)дан фойдаланиб кам-кўсталарни ва тузатиш кабилар. Ана шу методлардан муайян тартибда фойдаланиш ўқувчиларнинг ижодий қобилиятларини ўстириш уларда техник соҳасидаги меҳнатга қизиқиш уйғотиш имконини беради.