Curxondaryo viloyati xalq ta’limi xodimlarini qayta tayy termiz -2020

 
“Tegishli bo‘lmagan tushunchani ro‘yxatdan o‘chir” 
Berilgan so‘z va atamalar orasidan boshqalariga tegishli bo‘lmagan ortiqcha 
so‘zni toping va tagiga chizing. 
1. Laminariya, ildiz, tallom, xromatofor, rizoid, tuban o‘simlik. 
2. Qirqquloq, ildizpoya, ildizmeva, spora, sorus, arxegoniy. 
3. Urug‘chi, changchi, gultoj, gulkosa, endosperm, urug‘kurtak. 
4. Sabzi, turp, rediska, kartoshka, lavlagi, sholg‘om. 
5. Kungaboqar, g‘o‘za, o‘rik, bodom, yong‘oq, makkajo‘xori. 
“Xatoni tuzat” 
O‘quvchilarga  varaqda  darslikdagi  matnlardan  bir  parcha  beriladi.  Matnda 
bir nechta xatoliklar bor. O‘quvchi shu xatolarni tuzatishi lozim. Bunday mashqlar 

---

80 
 
 
o‘quvchilarni  darslikda  berilgan  mavzularni  diqqat  bilan  o‘qishga,  tushunishga 
o‘rgatadi. Masalan: 
“Hayotning  organizm  darajasi  Erda  hayotning  paydo  bo‘lishi  va 
rivojlanishining  birlamchi  asosi  sifatida  o‘rganilishi,  shuningdek,  tiriklikning 
keyingi  darajalari  bo‘lgan  molekula,  hujayra,  organ,  to‘qima,  populyasiya  va  tur, 
biogeotsenoz,  biosfera  bilan  o‘zaro  aloqadorlik  va  uzviy  likni  aniqlashda  muhim 
ahamiyat  kasb  etadi.  Hayotni  organizm  darajasida  o‘rganishning  mohiyati  tirik 
organizm  hujayralarida  uchraydigan  noorganik  moddalar  molekulalari,ya’ni: 
uglevodlar,  oqsillar,  nuklein  kislotalar,  lipidlarning  tuzilishi  va  ularning  biologik 
ahamiyatini aniqlash sanaladi.” 
“Sarlavha” 
O‘quvchilarga  varaqda  darslikdagi  birorta  matndan  bir  parcha  beriladi. 
Matnni  o‘quvchilar  diqqat  bilan  o‘qib  chiqib,  undagi  bosh  g‘oyani  ajratib 
ko‘rsatadi, matnga sarlavha qo‘yishadi. Masalan: 
“Organizm  doimo  o‘zgarib  turadigan  muhit  sharoitlarida  yashaydi.  Tashqi 
muhit  omillari  ta’sirining  o‘zgarishiga  qaramay,  tirik  organizmlar  o‘zining 
morfologik,  anatomik,  fiziologik  xususiyatlarini,  kimyoviy  tarkibini  va  ichki 
muhitini  nisbatan  doimiy  saqlay  olish  xususiyatiga  ega.    Buni    ta’minlashda 
organizm  immunitetini  yuzaga  chiqaruvchi  tizimlar,  regenerasiya  muhim 
ahamiyatga ega. Regenerasiya deb, organizmlarning hayot faoliyati davomida yoki 
biron  ta’sir  natijasida  yashash  muddati  tugagan  yoki  shikastlangan  hujayralar, 
to‘qimalar yoki a’zolarning qayta tiklanishiga aytiladi.”