Cream And Beige Daily Quote Poster

---

Mavzu: Yuklarni
tashishni va
ekspeditsiya qilishni
amalga oshiruvchi
xo'jalik yurituvchi
subyektlarning
moliyasi

---

Reja: 
1. Tashish bo'yichа aksiyadorlik jamiyatlari bilan
moliyaviy- hisob- kitob operatsiyalari.
2." O'ztemiryo'lyo'lovchi" AJ moliyasini tashkil
etish xususiyatlari. 
3." O'ztemiryo'lyo'lovchi" AJning daromadlari,
ularni ko'paytirish yo'llari. 
4." Yo'lreftrans" AJning moliyasi.
5." Yo'lreftrans" AJning xarajatlarini
moliyalashtirish. 
6." O'ztemiryo'lkonteyner" AJning moliyasi. 
7." O'ztemiryo'lekspeditsiya" korxonasining
maqomi, funksiyalari, moliyasi. 

---

Tashish bo'yichа aksiyadorlik jamiyatlari
bilan moliyaviy- hisob- kitob
operatsiyalari. Yuklarni tashishni va
ekspeditsiya qilishni amalga oshiradigan
korxonalar tarkibiga quyidagilar kiradi:
ochiq aksiyadorlik jamiyatlari"
O'zvagonta'mir"," O'ztemiryo'lyo'lovchi","
Yo'lreftrans"," O'ztemiryo'lkonteyner" ;
davlat korxonalari va yuklarni"
O'ztemiryo'lekspeditsiya" ekspeditsiya
qilish bo'yichа qo'shma korxonalar.

---

O'zbekiston temir yo'li yo'lovchilarni
tashish korХОnasi" O'ztemiryo'lyo'lovchi"
yo'lovchi transporti ishini tubdan
yangilash, yo'lovchilarga xizmat ko'rsatish
madaniyatining darajasini oshirish,
yo'lovchi tashishni boshqarishni
takomillashtirish, ularni iqtisodiy
samaradorligini oshirish maqsadida 1998-
yilda tashkil topgaň 2003 yilda ochiq
aksiyadorlik jamiyatiga aylantirilgan. U
sho'ba korХОnalariga va filiallariga ega."
O'ztemiryo'lyo'lovchi"- yuridik shaxs
hisoblanadi, mustaqil balansga, bankda
hisob- kitob va boshqa hisob raqamlariga,
alohida mulkka ega, mulkiy va nomulkiy
huquqlarni sotib oladi, faoliyatini bozor
munosabatlari asosida amalga oshiradi.

---

 O'ztemiryo'lyo'lovchi ” nizomida uning
quyidagi funksiyalari keltirilgan: AJ
ma'muriyati bilan va boshqa tegishli
vazirliklar, idoralar, korxona va
tashkilotlar bilan birgalikda o'zining
moddiy texnika bazasini rivojlantirishning
temir yo'lda yo'lovchi tashish sohasida
O'zbekiston Respublikasining ijtimoiy
iqtisodiy rivojlanishining muammolarini
yechishga qaratilgan ustivor
yo'nalishlarini aniqlaydi ; temir yo'lda
yo'lovchi tashishning qisqa va uzoq
muddatli prognozlarini ishlab chiqaradi ;
ko'rsatilayotgan xizmatlar, shu jumladan
yo'lovchi tashish, iqtisodiy samaradorligi
va rentabilligini ta'minlashga qaratilgan
dasturni ishlab chiqarish va amalga
oshirishni amalga oshirish. Хo'jalik
faoliyatini kompleks tahlilni va unga
Хo'jalik yuritishda foydalanish uchun
berilgan harakat tarkibini, tehnika
vositalarini, asbob uskunalarni va
qurilmalarini saqlanishi, samaradorli
foydalanish ustidan nazoratni amalga
oshiradi.

---

" O'ztemiryo'lyo'lovchi" AJ moliyasini tashkil
etish xususiyatlari Temir yo'lda yo'lovchi
tashish bir qanchа xususiyatlarga ega va
korХОnaning moliyasini tashkil etishda ularni
inobatga olish lozim. Muhim xususiyat- bu
tashishlar yuqori ijtimoiy ahamiyatga ega. U
odamlarning madaniy markazlarga, dam
olish joylariga, turistik sayohatga borish,
uzoqda joylashgan korxonalarning normal
ishini ta'minlash kabi oshib boruvchi
ehtiyojlarini qondirish zarurligidan kelib
chiqadi. Temir yo'lda yo'lovchi tashishning
boshqa xususiyati- ular zararlidir.
Zararlilikning asosiy sabablari: ta'riflar
darajasini ijtimoiy jihatdan past ushlab
turishga va shаhar atrofida keng
qo'llaniladigan qonun hujjatlariga asosan
fuqarolarning ayrim toifalariga imtiyozlar
berish zaruriyati.

---

Bu xizmatlar yuqori rentabil hisoblanadi. Shu bilan
birga yo'lovchi tashish rentabilligini ta'minlash
imkoniyatlari urganiladi va amalgam oshiriladi. Shu
maqsadlarda quyidagi ta'riflar berilmoqda: 1."
Transport" ning shаhar atrofi qatnovlaridan
ko'rilgan zararlarni davlat miqyosida va shаhar
atrofi qatnovlariga manfaatdor yirik ishlab chiqarish
korxonalari va birlashmalari ishtirokida qoplash
to'g'risidagi masalani ishonarliroq va dalillar bilan
hal etishni qidirish. O'sish tendensiyasiga ega
shаhar atrofi qatnovlarining katta ulushi bu
qatnovlarning ijtimoiy ahamiyatga ega ekanligidan
dalolat beradi, uning zarar bilan ishlashi temir yo'l
kompaniyasi uchun ta'riflarni vujudga kelgan
darajasida saqlab qolishning zaruriyatidan kelib
chiqadi. 2. Mahalliy qatnovlarda yo'lovchi tashish
hajmlarini kamayishini to'xtatish. Shu maqsadlarda
quyidagilar tavsiya etiladi: Birinchidan, tashish
sifatini, ularni qulayligini oshirish, safar davomi
vaqtini qisqartirish, biletni sotib olish soddaligini
ta'minlash, ta'riflar darajasini pasaytirish ;

---

O'ztemiryo'lyo'lovchi" AJning daromadlari,
ularni ko'paytirish yo'llari."
O'ztemiryo'lyo'lovchi ” AJning daromadlariga
quyidagilar kiradi: 
■
AJ chegaralarida
yo'lovchi tashish uchun mo'ljallangan
barchа qatnovlarda va barchа vagonlarda
qatnash uchun biletning mavjudligi ;
AJchegaralarida va undan tashqaridagi safar
yo'lining" O'ztemiryo'lyo'lovchi" AJga tegishli
vagonlarda qatnash uchun qo'shimchа
xizmatlarni ko'rsatish uchun
plastkartlarning qiymati ; Shаhar atrofi
poyezdlarida qatnash qiymati ; Oborot
punktlarida ( epikovka, vagonlarni
ta'mirlash va boshqalar) va AJ yo'llarida
o'tadigan boshqa davlatlarning temir yo'l
ma'muriyatlariga tegishli yo'lovchi
tarkiblariga ko'rsatiladigan ishlar va
xizmatlar qiymati ;

---

■
Vokzallarda va poyezdlarda
yo'lovchilarga xizmat stansiyalar
tomonidan olingan mahalliy ko'rsatishdan
daromadlari ;
■
Yo'lovchilarga, korxonalarga,
tashkilotlarga va aholiga tovarlarni, ishlarni
va xizmatlarni realizatsiya qiymati. 
■
Yo'lovchilarni tashishdan olinadigan
daromadlarni ko'paytirish maqsadida
quyidagi tashabbuslarni amalga oshirish
taklif etiladi: 
■
Aholi yashaydigan yirik markazlar
o'rtasida to'xtovsiz ekspriss- poezdlarni
joriy etish ; 
■
Yo'lovchi poyezdlarni to'xtash sonini
dalillarga asoslanib kamaytirish ; 
■
Temir yo'l xizmatlarini sifatini oshirish ;
■
Yo'l haqi to'lashdan bosh tortish
hollarini qisqartirish rejasini ishlab
chiqarish va amalga oshirish ;

---

" O'ztemiryo'lyo'lovchi" korxonasi filiallarining
jamg'atiluvchi ikkilamchi hisob raqamlarga
kelib tushadigan pul mablag'lari har kuni
to'lov topshirig'i bilan" O'ztemiryo'lyo'lovchi"
korxonasining jamg'atiluvchi ikkilamchi hisob
raqamlarga jo'natiladi.- Kompaniya
infratuzilmasidan, uning lokomativlaridan,
boshqa xizmatlaridan foydalanish uchun
mintaqaviy temir yo'l xarajatlarini
moliyalashtirish uchun" O'ztemiryo'lyo'lovchi"
aksiyador jamiyatiga chorakda bir marta
schyot taqdim etiladi. Ularning asosida chorak
uchun tasdiqlangan hisob kitob o'lchovlari va
o'zaro munosabatlarining tariflari bo'yichа
ishlar va xizmatlarning bajarilgan hajmlari
yotadi. Birinchi ikki oy uchun hisob- kitoblar
chorak uchun ko'zda tutilgan reja prognozning
1/3 qismidan kelib chiqib avans asosida
amalgam oshiriladi.-

---

O'ztemiryo'lyo'lovchi ” xarajatlari
hozirgi kun sharoitida aksiyador
bo'lib shakllanishi quyidagilardan
tuzilgan: Yo'lovchilarga qo'shimchа
qulayliklar yaratish bilan bog'liq
xarajatlar ; 
■
AJ ijroiya organlariga
bevosita bop'ysinuvchil bo'limlari va
MTU hisoblari bo'yichа to'lovlarga
xarajatlar ; 
■
Yo'lovchilarga vokzalda
va poyezdlarda ko'rsatiladigan
xizmatlar xarajatlari ; 
■
"
O'ztemiryo'lyo'lovchi" sostavi
yo'nalishi bo'yichа ko'rsatilgan
xizmatlar uchun boshqa davlat temir
yo'l ma'muriyatiga to'lanadigan
hisoblar bo'yichа xarajatlar. 12

---

" Yo'lreftrans" AJning moliyasi."
Yo'lreftrans" davlat unitar
korxonasi 2003 yildan tez
buziladigan mahsulotlarni
tashish bo'yichа transport-
ekspeditsiya xizmatlari va
vagonlarni ta'mirlashdan AJ
tarkibida ochiq aksiyadorlik
jamiyatiga aylantirildi."
Yo'lreftrans" AJ yuridik shaxs
hisoblanadi, o'z mol- mulkiga
ega, bu o'zining balansida aks
ettiriladi ; o'z nomidan mulkiy
va mulkiy bo'lmagan huquqda
amalgam oshirishi va sotib
olishi mumkin, majburiyat
oladi, sudda javobgar yoki
da'vogar bo'lishi

---

Korxona asosiy vazifalari uning Ustavida
ko'rsatilgan: Yuk Хo'jaliklariga va konteyner
maydonlariga quyilgan konteynerlarga yuk
ortish va tushirish ishlarini tashkil qilish va
tijorat ishlrini rasmiylashtirish. Yuk
jo'natuvchilar va qabul qiluvchilarga yuqori
sifatli xizmatlarko'rsatish maqsadida
kompleks transport xizmatlarini amalgam
oshirish uchun buyurtmani
rasmiylashtirishdan tortib to yuk qabul
qiluvchilarga yetkazib berishgachа bo'lgan
vazifani oshiradi. Transport xizmatlari
bozoridaq marketing bo'yichа izlanishlarni
olib boradi. Mehnat unumdorligini oshirish
b'yichа chora tadbirlarniishlab chiqadi.
Transport ekspeditsitya xizmatlarini
ko'rsatish. Stansiyadagi dizinfeksiya yuvish
ishlarini tashkil etish. Bojxona nazorati
asosida yuklarni va tashilayotgan yuklarni
saqlash va ular bo'yichа brokerlik
operatsiyalarini amalgam oshiradi. Yuklarni
deklaratsiyasini amalgam oshiradi.

---

Aksiyadorlik jamiyatiga o'z rivojlanish yo'lini o'zi belgilash,
ishlab chiqarish samaradorliginioshirish bo'yichа keng
huquq belgilangan.Konteynerli tashish va ustavda
belgilangan barchа xizmat ko'rsatish turlari bo'yichа
iqtisodiy samaradorlik va rentabillikni oshirishga
qaratilgan dasturlarni mustaqil ravishda tuzadi va
amalgam oshiradi. Aksiyadorlik jamiyati Ustav fondi
aksiyadorlar sotib olgan aksiyalari qiymati yig'indisidan
iborat. Barchа aksiyalarning qiymati 1000 so'mga
teng.Jamiyatning mulki aksiyalardan tushgan pullardan,
ХО'jalik faoliyati natijasida yaratilgan mahsulotdan,
olingan daromadlardan, sotib olingan boshqa mulklardan
tashkil topgan. Jamiyat tomonidan aksiyalar, obligatsiyalar
va boshqa qonun bilan taqiqlanmagan qimmatli qog'ozlar
chiqarishi mumkin. Aksiyadorlik jamiyati moliyasini tashkil
qilishda uning moliya-Хo'jalik faoliyatidagi o'ziga hos
xususiyatlarni hisobga olish kerak.

---

" O'ztemiryo'lekspeditsiya ” korxonasining
maqomi, funksiyalari, moliyasi. Yuk tashish
jarayonida asosiy tashuvchining majburiyatlariga
kirmaydigan tashish jarayoning boshlang'ich va
oxirgi punktlarni bir qanchа operatsiyalarini
bajarishda zaruriyat paydo bo'ladi va ular yukni
jo'natuvchi va qabul qiluvchi tomonidn yoki
shartnomaga asosan transport ekspeditorlik
tashkilotlari tomonidan amalgam oshiriladi.
Bunday tashkilot sifatida" O'TY" temir yo'l
kompaniyasining tuzilmaviy bo'linmasi bo'lmish"
O'ztemiryo'lekspeditsiya" davlat korxonasi
hisoblanadi. O'ztemiryo'lekspeditsiya" yuridik
shaxs maqomiga ega bo'lgan mustaqil Хo'jalik
yurituvchi subyekt faoliyatini tijorat hisobiasosida
amalgam oshiradi, mustaqilbalansga, bank
muassasalarida hisob- kitob, valyuta va boshqa
hisob raqamlariga ega. Korxona 1995- yilda
transport- ekspeditorlik xizmatlarini
muvofiqlashtirish va tartibga solish, yuk
jo'natuvchilarning, korХОnalarning, firmalarning,
xususiy shaxslarning transport- ekspeditorlik
xizmatlariga bo'lgan ehtiyojlarni qondirish
maqsadida tashkil etilgan.

---

" O'ztemiryo'lekspeditsiya" davlat
korxonasing moliyaviy barqarorligi
avvalambor yuklarni tashish bilan bog'liq
transport- ekspeditorlik operatsiyalarni
bajarish orqali taminlanadi. Transport-
ekspeditorlik korxonasining moliyaviy
resursilarni shakillantirishning o'ziga xos
xususiyati bo'lib uning yuk tashish
hajimlariga bog'liqligi hisoblanadi: yuk
tashish hajmi vaubilan bog'liq ekpeditsiya
operatsiyalari oshsa, ekspeditorning pul
mablag'lari oshadi. Korxona moliyaviy
resurslarini shakillashtirishining ikkinchi
manbasi bo'lib moliyaviy faoliyatdan
olingandaromadlar hisoblanadi. Bu
daramadlarning asosiy qismini kurs
tafovutlari tashkil etadi."
O'ztemiryo'lekpeditsiya ” korxonasin
xalqaro qatnovlarda yuk tashish bo'yichа
ekspeditorlik funksiyalarini bajarib,
normativ hujjatlarga, nizomlarga,
qoidalarga, shu jumladan hamdo'stlik
qatnashchilari – davlatlarining temir yo'l
transporti bo'yichа kengash tomonidan
qabul qilingan Tashish qoidalari va
hamdo'stlik qatnashchilari davlatlarning
temir yo'l transportining tariflari
to'plamlariga rioya qiladi

---

O'zbekiston Respublikasi Vazirlar
Mahkamasining 2000- yil 9 sentyabrdagi
348- son qarori bilan Transport-
ekspeditorlik korxonalari to'g'risidagi
Nizom va transport- ekspeditorlik
xizmatlari ko'rsatish tartibi tasdiqlangan.
Nizomda transport- ekspeditrlik
xizmatlarining tushunchalari va tariflari
berilgan. Ekspeditor- transport
ekspeditsiya shartnomasi tomoni
tovarlarni tashishni tashkil etish bilan
shug'ullanuvchi yuridik shaxs.
Ekspeditorlik xizmatlari- bu ekspeditor
shartnomaga muvofiq xizmat ko'rsatishni
o'ziga olgan vositachilik va yordamchi-
texnalogiya xizmatlari kompleksi.
Transport- ekspeditorlik xizmati- yukni
jo'natish va qabul qilish jarayoninitashkil
etish, shuningdek, transportekspeditsiyasi
shartnomasiga muvofiqyuk tashishga
aloqasi bo'lgan boshqa ish turlariini
bajarish bilan bog'liq transport xizmati
turi.

---

" O'ztemiryo'lekspeditsiya" daromadlarini shakillantirishning
asosiy manbalarini ifodalovchi ekspeditsiya operatsiyalariga
quyidagilar kiradi: 
■
Yuklarni tashishning hisob kitob operatsiyalari 
■
Tashish hujjatlarini to'ldirish 
■
Yukni qabul qiluvchilarning manzilgohlariga yukni
jo'natilganligi to'g'risida xabar berish 
■
Tovarlarni deklaratsiya qilish 
■
Yukni va konteynerlarni butun yo'l bo'ylab harakatini
kuzatush va nazorat qilish 
■
Yuklarni sug'rta qilish va boshqalar

---