Covid-19 bilan bog’liq pandemiya sharoitida ijodkorlar tafakkuridagi o’zgarishlar va ularning asarlarida so’z ijodkorligi masalasi abstrakt

Ijodkorning badiiy mahoratini yuzaga chiqargan tarixiy, eskirgan so’zlar
aflok, taqaddum,potini,charnovuq,cho’qmor,turob
Shoir she’riyatida mahorat bilan ishlatilgan o’zlashma so’zlar	sarbasar, sarjin, poshikasta, sayron, tiramoh, saxtiyon, tarahhum, so’zona, bargrezon, sak

Shartli guruhlashni muallifning mahoratini o’rganuvchi tadqiqotchi manbalarga tayangan holda yana-da kengaytirishi, boyitishi ham mumkin. Mualliflik so’zlarini chuqur tadqiq etish, bu so’zlar izohini turli lug’atlardan axtarish va uni o’quvchiga yetkazish asar matnining o’qishliligi bilan birga ijodkorning tafakkurini anglashga yordamlashadi, ya’ni kognitiv tahlilni amalga oshirish uchun asos bo’ladi. Lisoniy tahlilning mohiyatidan kelib chiqadigan bo’lsak, ijodkor olam haqidagi qarashlarini, bilimlarini so’z orqali ifodalayotganini tushunish matnni anglash demakdir. Demak, o’quvchi matndagi mualliflik so’zlarini tushunish orqali birinchidan, bilim va ko’nikmalarini oshiradi, ikkinchidan, so’zligini boyitib, o’z ifoda imkoniyatini kengaytiradi. Demakki, til foydalanuvchisining, ayniqsa, ijodkorlarning individual so’zligini tadqiq etishning ma’lum tamoyillarini ishlab chiqish tilshunoslikning dolzarb vazifalari sirasiga kiradi. So‘z ijodkorligi asosida yasalgan birlikning yashovchanligi esa uning o‘z zimmasida ko‘tara olgan ma’no yuki bilan ham bog‘liq.

XULOSA.

1. O’rganishlar shuni ko’rsatadiki, muallif so’z ijodkorligi masalasiga tilshunoslikning fonetika, leksikologiya, so’z yasalishi kabi bo’limlari nuqtayi nazaridan yondashuvlar mavjud bo’lib, ularning hech biri muallif so’z ijodkorligining to’liq mohiyatini ochib bera olmaydi. Shuning uchun bu masala kognitiv jihatdan o’rganilishi lozim.

2. Tilshunoslikning zamoniy yo’nalishi bo’lgan kognitiv tahlil muallif so’z ijodkorligi qachon va qanday yuzaga kelishi masalasiga aniqlik kiritib beradi. Chunki muallif so’z ijodkorligi ijodkor tomonidan til birligiga kognitiv qayta ishlov berilganda yaratiladi. Shuning uchun ijodkorning mualliflik so’zlarini o’rganish ularni lug’atlarga kiritish til lug’atining boyitilishida katta ahamiyatga ega hisoblanadi.

3.Muallif so’z ijodkorligi ma’lum ijodkorning adabiy normani bilmasligidan yoinki unga jiddiy e’tibor bermaganligidan emas, balki o’zining fikrlarini ma’lum qolipga sig’dira olmaganligidan paydo bo’ladi. Bu masalaning mohiyati esa tadqiqotchi matn yaratuvchining bilim darajasidan, olam haqidagi o’ylaridan ma’lum ma’noda xabardor bo’lganda ochiladi.

4.Birgina Eshqobil Shukur she’riyati misolida bildirilgan qarashlarni yanada kengroq doirada aniq tamoyillar asosida o’rganish, muallif so’z ijodkorligi asosida yaratilgan so’zlar lug’atini tuzish,jahon tilshunosligida yirik tadqiqotlarga asos bo’layotgan muallif so’z ijodkorligi tushunchasini anglash va mualliflik so’zlaridan til lug’atini boyitishda foydalanish uchun xizmat qiladi. Barcha so‘z san’atkorlari, ijodkorlar, shoir adiblarning til mahoratini o‘rganish, ular tomonidan yangi ma’no noziklari bilan tilimizga qayta olib kirilayotgan birliklarni, shuningdek, mavjud qonun-qoidalar asosida yasalib, yangicha ma’no qirrasini namoyon qilayotgan so‘zlarni o‘rganish, umumlashtirish, iste’molga olib kirish esa tilning yashovchanligini ta’minlashda va tilning so’zligini boyitishda alohida ahamiyat kasb etadi.