Cover page obzor iqtisodiy-last 7B. cdr

3-боб. Кредит, гаров (ипотеКа), лизинг ва суғурта шартномалари
билан боғлиқ ишлар бўйича суд амалиёти
121
“Фарҳод” фермер хўжалиги “кросс инвест” суғурта компанияси 
кўрсатмасига асосан дарҳол 2 500 000 сўм қийматдаги тегишли 
кимёвий дори воситаларини зарарланиш авж олишининг олдини 
олиш мақсадида экин майдонига сепган . 
Бироқ “Фарҳод” фермер хўжалиги томонидан кўрилган чоралар 
самара бермаган, экин майдонининг аксарият қисми ҳашаротлардан 
жиддий зарарланган . натижада “Фарҳод” фермер хўжалиги жуда кам 
миқдорда ҳосил олиб, катта миқдорда молиявий зарар кўрган . 
Шу сабабли “Фарҳод” фермер хўжалиги судга даъво аризаси
билан мурожаат қилиб, “кросс инвест” суғурта компаниясидан 
20 000 000 сўм суғурта товони ва 2 500 000 сўм суғурта ҳодисасини 
бартараф этиш учун қилинган харажатни ундиришни сўраган . 
Биринчи инстанция судининг 2017 йил 20 январдаги ҳал қилув 
қарори билан даъво талаби қисман қаноатлантирилган, “кросс 
инвест” суғурта компаниясидан “Фарҳод” фермер хўжалиги фойдасига 
20 000 000 сўм суғурта товони ундирилган, даъво талабининг 2 500 000 
сўм суғурта ҳодисасини бартараф этиш учун қилинган харажатни 
ундириш қисмини қаноатлантириш рад этилган .
Суд даъво талабини қисман қаноатлантиришда суғурта шарт-
номасида суғурта ҳодисаси хавфини камайтириш учун қилинган 
харажатнинг суғурталовчи томонидан тўланиши назарда тутилмаган-
лигига асосланган .
Ваҳоланки, Фк 952-моддасининг биринчи ва иккинчи қисмларига 
мувофиқ мулкий суғурта шартномасида назарда тутилган суғурта 
ҳодисаси юз берганида, суғурта қилдирувчи эҳтимол тутилган зарарни 
камайтириш учун оқилона ва мумкин бўлган чораларни кўриши шарт . 
Суғурта қилдирувчи бундай чораларни кўрар экан, агар ўзига маълум 
қилинган бўлса, суғурталовчининг кўрсатмаларига амал қилиши 
лозим . Зарарни камайтириш мақсадида қилинган, суғурталовчи 
қоплаши лозим бўлган харажатлар, агар бундай харажатлар зарур 
бўлган бўлса ёки суғурталовчининг кўрсатмаларини бажариш 
учун қилинган бўлса, тегишли чоралар фойдасиз бўлиб чиқса ҳам, 
суғурталовчи томонидан қопланиши лозим . Бундай харажатлар 
суғурта суммасининг суғурта қиймати нисбатига мутаносиб равишда, 
бошқа зарарларни қоплаш билан биргаликда улар суғурта пулидан 

---