Conference proceedings

 
 
ƏMƏLIYYAT GÜCLƏNDIRICILƏRIN XƏTTI ELEKTRON 
SXEMLƏRINDƏ ISTIFADƏSININ TƏHLILI 
Abaszadə İ.R. 
Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti 
Elektronikanın müasir inkişafı analoq elektron qurğularının inteqral sxemlər (İS) şəklində tətbiq olunmasına 
böyük imkan yaratmışdır. Hazırda çoxlu sayda ümumi və xüsusi təyinatlı analoq elektron qurğuları analoq inteqral 
sxemləri şəklində yaradılmışdır. Bunlara ilk növbədə, sabit cərəyan gücləndiricilərini, müqayisə sxemlərini 
(komparatorları), qida gərginlik mənbələrini (gərginlik stabilizatorlarını) aid etmək olar. Sənaye, məişət, nəqliyyat və s. 
avadanlıqları üçün çoxlu sayda xüsusi analoq İS yaradılmışdır. Əməliyyat gücləndiriciləri (ƏG), adətən, gücləndirmə 
əmsalı 1000-dən çox olan sabit cərəyan gücləndiricilərdir. Nisbətən ucuz və yüksək texniki xarakteristikalara malik 
inteqral mikrosxem şəklində yerinə yetirilən yarımkeçirici ƏG-rin yaranması, ƏG-rin ən geniş tətbiq olunan analoq İS 
olmasına gətirib çıxarmışdır. 
Əməliyyat gücləndiricisi ideal gücləndirici element olub, müasir analoq elektron qurğularının əsasını təşkil edir. 
Mikroelektronikanın nailiyyətləri bir yarımkeçirici kristal üzərində mürəkkəb struktura malik ƏG yaratmağa imkan 
vermişdir. Bu isə onların enerji və istismar göstəricilərinin kəskin şəkildə yaxşılaşmasına, tətbiq sahələrinin 
genişlənməsinə səbəb olmuşdur. Element bazasının, funksional imkanlarının, hazırlanma texnologiyasının 
müxtəlifliyindən asılı olmayaraq, İS şəklində yaradılan analoq elektron qurğularının sxemotexnikasının əsasını diferensial 
sabit cərəyan gücləndiriciləri – əməliyyat gücləndiriciləri təşkil edir. 
. 
Hal-hazırda ƏG müxtəlif analoq və impuls elekton qurğularında geniş tətbiq edilir. Bu onunla bağlıdır ki, 
siqnalların əksinə ötürmə dövrəsinə xətti və qeyri-xətti dövrələr daxil etməklə giriş siqnalının lazım olan çevrilmə 
alqoritmini həyata keçirə biləcək düyünlər sintez etmək olar.
Ədəbiyyat 
A.M. Paşayev, A.R. Həsənov, İ.Ə. İsgəndərov, F.A. Abdurəhimov. Elektron qurğularının əsasları. Cild II. Analoq və impuls qurğuları. 
Dərslik, Bakı: MAA, 2014, - 323s. 
R.T.Hümbətov. Elektronika II hissə. B.: Maarif, 2002.