Nəticə
Müasir biznesin əsas xüsusiyyətləri şirkətin içində və xaricində olan vəziyyətin sürətlə dəyişməsi, şirkətin
mövcud olduğu şəraitin dəyişməsidir. Bu, yeni texnologiya və informasiya texnologiyaları vasitələri bazarında daim
müşahidə olunur, bununla yanaşı daha müasir, keyfiyyətli məhsul və xidmətlərə yeni müştəri ehtiyacları yaranır. Müasir
şirkət bu çağırışlara cavab verməlidir: bazar inkişafının tendensiyalarını və rəqiblərin fəaliyyətini izləmək, yeni xidmətlər
işləyib hazırlamaq və təklif etmək, tədbirlərin təşkili və idarə edilməsi üzrə yeni texnologiyalar mənimsəmək.
Şirkət statikliyi unutmalı və daimi dəyişikliyin vəziyyətində yaşamağı, mövcud işin təkmilləşdirilməsini və yeni
iş üsullarını tətbiq etməyi öyrənməlidir. Eyni zamanda istənilən vaxt səmərəli işləməli və tamamilə idarə olunmalıdır. Bu,
yalnız dəyişikliklərin həyata keçirilməsinə və eyni zamanda gündəlik işin sabitliyini və səmərəliliyini itirməməyə imkan
verən müəyyən bir idarəetmə metodologiyası olduqda mümkündür. Korporativ quruculuğun əsas elementi şirkətin
inzibati-idarəetmə modelindən biznes proseslərinin idarəetmə sisteminə keçid strategiyasıdır. Neft-qaz şirkətinin biznes
proseslərinin təşkili modelinin qurulmasında ən mühüm amillər aşağıda müəyyən edilmiş tendensiyalar və sahə
xüsusiyyətlərindən ibarətdir:
Gec işlənmə mərhələsində yerləşən yataqlar karbohidrogen ehtiyatlarının strukturunda pisləşmə prosesi ilə
xarakterizə olunur və işlənmənin tənzimlənməsi metodlarının səmərəliliyinin yüksək dəyərlərini qorumaq üçün əvvəlki
işlərin nəticələrini hərtərəfli təhlil etmək və planlaşdırma dövründə onların səmərəliliyini artırmaq üçün tövsiyələr
hazırlamaq lazımdır. Nəzərə almaq lazımdır ki, son mərhələdə illik xalis gəlir mənfi ziyanlı mərhələyə keçir və yalnız
əvvəlki dövrlərdə yığılan müsbət dəyərlər sayəsində yatağın işlənməsinin bütün layihə dövrü üçün müsbət dəyər saxlamaq
mümkündür.
Tədbirlərin iqtisadi səmərəliliyinə kifayət qədər çoxlu sayda amillər təsir göstərir. Əsas amillər qruplarından
mədən-geoloji, texnoloji, iqtisadi və ekoloji amilləri qeyd etmək lazımdır. Bu amillər tədbirlərin aparılmasının ümumi
xərclərinə, yataqların sonrakı istismarına təsir göstərir.
Tədbirin həyata keçirilməsinin iqtisadi nəticələrinə ən çox aşağıdakılar təsir göstərir: hasilat həcminin artması;
tədbiri həyata keçirmək xərcləri; çıxarılan məhsulların su kəsimi; neft hasilatının maya dəyəri; o cümlədən şərti dəyişən
xərclər; neftin satış qiyməti və mövcud vergitutma sistemi.
Eyni zamanda, neft şirkəti, bir qayda olaraq, dünya və daxili bazarlarda formalaşan neftin qiymətinə, eləcə də
mövcud qanunvericiliklə tənzimlənən vergi ödənişlərinin miqdarına təsir göstərə bilməz. Yeraltı ehtiyatların istifadəçisi
xərclərin tənzimlənməsi və azaldılması yolu ilə neft hasilatının səmərəliliyini artırmaq imkanına malikdir.
Köməkçi istehsalın (geofiziki işlər, qazma, quyu təmiri, nəqliyyat-texnoloji xidmətlər, maddi-texniki təchizat və
s.) xərc strukturunda daha əhəmiyyətli hissəni təşkil etməsi, neft hasilatı üçün mədən-texnoloji şəraitin pisləşməsi halında
neft-qaz sənayesində əsas istehsal infrastrukturunun biznes proseslərinin səmərəliliyini artırmaq vəzifəsi ön plana çıxır.
Ehtiyatların və onların hasilatının artırılmasına xərclərin azaldılması yeni texnologiyaların və yeni təşkilati qərarların
tətbiqi ilə əldə edilir. Məhz xərclər yeni xidmət texnologiyalarının istifadəsinin iqtisadi səmərəliliyinin
qiymətləndirilməsində layihələndirmənin müəyyənedici amilinə çevrilir.
Neft məhsullarının xüsusiyyətlərinin və onun keyfiyyətinə təsir edən amillərin nəzərə alınması biznes
proseslərinin səmərəliliyinin artırılması baxımından xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Neft və qaz ehtiyatlarının
mənimsənilməsi dövrünü təşkil edən bütün istehsal növlərini nəzərdən keçirsək, bu dövrün hər bir həlqəsində istehsal
olunan xeyli müxtəlif məhsul (iş), texnoloji proses görə bilərik. Beləliklə, geoloji-kəşfiyyat prosesində (dövrün ilkin
həlqəsi) əsas məhsul növləri neft və qazın açıq ehtiyatlarının (resurslarının) artımı, habelə geoloji məlumat sayılır, neft
emalında isə dövrün son həlqələrindən biri neft məhsullarının (hədəf məhsulların) çeşididir.
Biznes proseslərinin təşkilinin və optimallaşdırılmasının əsas problemlərinə aşağıdakılar daxildir: müəssisələrin
iqtisadi fəaliyyətinin qiymətləndirilməsi üçün əsas göstəricilər sisteminin modelləşdirilməsi; müəssisələrin fəaliyyətini
xarakterizə edən göstəricilər sisteminin müəyyən edilməsi; biznes proseslərinin keyfiyyətinin yüksəldilməsi; sənaye
xidmətlərinə tələbatın proqnozlaşdırılması. Bu qiymətləndirmələr təşkilatın funksiyalarının, nizamlama, tənzimləmə və
təşkilati fəaliyyətin əsas istiqamətləri ilə əlaqəli ümumi idarəetmə prosesinin bir hissəsi olan müəyyən idarəetmə
proseslərini təmsil edir.
Xidmətin (geofiziki iş, qazma, quyu təmiri və s.) xərclər strukturunda ən əhəmiyyətli hissə olması və neft
hasilatının mədən-texniki şərtlərinin pisləşməsi və daha mürəkkəb (və buna görə də daha bahalı) texnologiyaların
istifadəsini tələb etməsi neft-qaz sənayesində istehsalın biznes proseslərinin səmərəliliyini artırmaq vəzifəsi ön plana
çıxır. Ehtiyatların artırılması və onların hasilatına bölmə xərclərinin azaldılması yeni texnologiyaların və yeni təşkilati
həllərin tətbiqi hesabına əldə edilir. Məhz vahid xərclər layihələndirmə zamanı yeni xidmət texnologiyalarının
istifadəsinin iqtisadi səmərəliliyinin qiymətləndirilməsində müəyyənedici amilə çevrilir.
Do'stlaringiz bilan baham: 
