Conference proceedings

ELEKTRİK ÇIXIŞ SİQNALLI VƏ AKUSTİK SƏVİYYƏÖLÇƏNLƏRİN İŞ 
PRİNSİPLƏRİNİN TƏDQİQ EDİLMƏSİ 
Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti, Bakı, Azərbaycan 
E-mail: 
[e-mail]
 
Xülasə:
Hal-hazırda səviyyələrin ölçülməsi əməliyyatı kimya, neftkimya və neftemalı istehsalatında, 
inşaat materialları sənayesində, ekoloji monitorinq sistemində və digər çoxlu sahələrdə texnoloji proseslərin idarə edilməsi və 
nəzarətinin təşkilində əsas hesab olunur. Tutum və qabların, yaxud səviyyəölçənlərin dolma səviyyəsinin ölçü cihazlarına fərqli tələblər 
qoyulur: bəzən müəyyən hüdud qiymətə nail olmanın yalnız siqnal verilməsini, bəzən də fasiləsiz olaraq dolma səviyyəsinin 
ölçülməsinin yerinə yetirilməsi tələb edilir. Müxtəlif fiziki üsullardan istifadə etməklə səviyyələrin ölçülməsi və nəzarətində geniş 
nomenkulaturada vasitlər mövcuddur: üzgəcli, siqnal üzgəcli, tutumlu, hidrostatik təzyiqli, ultrasəsli, radarlı və s. Bu üsul və vasitələr 
müxtəlif mühitlərin səviyyələrinə: maye (təmiz, çirklənmiş), neft məhsulları, tökülən fərqli dispersliyə malik bərk mühitlərin 
səviyyələrinə nəzarətə imkan verir. Səviyyəölçənlər seçilərkən nəzarət olunan mühitin fiziki kimyəvi xüsusiyyətlərindən: temperatur, 
abraziv xüsusiyyət, özlülük, elektrik keçiriciliyi, kimyəvi aqressivlik və s. nəzərə alınır. Bundan başqa, rezervuardakı yaxud onun 
ətrafındakı işçi şərait: təzyiq, vakum, qızma, soyuma, dolma yaxud boşalma (pnevmatik yaxud mexaniki) üsulu, qarışdırıcıların olması, 
yanğın təhlükəsizliyi, partlayış təhlükəsi və s. diqqətə alınmalıdır. Tədqiqat zamanı elektrik çıxış siqnallı və akustiq səviyyə ölçənlərin 
iş prinsipləri və çatışmazlıqları tədqiq edilmişdir. 
Açar sözlər:
metroloji təminat, ölçmə vasitəsi, metrologiya, səviyyəölçən, xəta.