Çolpan’in köŞe yazilari (İnceleme-metiN)

2.2.5.3.
 
Vatanımız Türkistan’da Demiryolları (1914) 
Bu makale “Sadåi Färğånä” [Fergana’nın Sesi] gazetesinin 1914 yılı 6 Haziran 
sayısında “Çolpan” imzası ile yayımlanmıştır. Daha sonra “Vatan” gazetesinin 1994 yılı 
5 Ekim sayısında Uluğbek Sultan tarafından neşre hazırlanarak neşredilmiş, 2000 yılında 
ise “Türkistån Matbuåt Tärixi [Türkistan Matbuat Tarihi] (1870 – 1917)” adlı kitapta 
tekrar neşredilmiştir. 

---

99 
Çolpan makalesine Andican’da demiryollarının kullanımı ile ilgili bilgiler vererek 
başlamıştır. Andican’dan geçen üç farklı güzergâhın Orta Asya demiryollarına 
bağlandığını yazar. Bu demiryollarının kullanılan tarlalardan ve evlerden geçmesi gibi 
olumsuz yönlerinin olduğunu yazan Çolpan, köyleri ve insanları birbirine yaklaştırma, 
geçtiği güzergâhtaki yerlere maddi açıdan değer kazandırma gibi olumlu özellikleri 
olduğundan da bahseder. Çolpan demiryollarının toprakları değerlendirmesinin 
sonuncunda insanların atalarından miras kalan toprakları satmalarını da doğru 
bulmadığını yazmış ve bu makalede eleştirmiştir. Demiryollarının gelmesi ile köylere 
medeniyet geleceğine değinen Çolpan, köylülerden Avrupa’nın bozuk ahlakını ve 
modasını örnek almaları yerine, ilim, fen ve sanayi gibi yararlı olacak şeyleri örnek 
almalarını ister. Avrupa’nın okul, medrese, ilim, fen ve sanat gibi hünerlerini örnek alarak 
halkın kendini cahillikten, esaretten ve kulluktan kurtaracağını yazar.
2.2.5.4.
 
Vatanımız Türkistan’da Tarım ve Çiftçilik (1914) 
Çolpan’ın 1914 yılında “Sadåi Färğånä” [Fergana’nın Sesi] gazetesinin 10, 13, ve 
23. sayılarında “Çolpan” imzası ile yayımlanan bu yazılar daha sonra 2000 yılında 
“Türkistån Matbuåt Tärixi [Türkistan Matbuat Tarihi] (1870 – 1917)” kitabında tekrar 
neşredilmiştir. 
Çolpan’ın farklı zamanlarda aynı konu hakkında yayımlanan üç yazısı “Vatanımız 
Türkistan’da Tarım ve Çiftçilik” başlığı altında toplanmıştır. Çolpan bu yazıların ilkine 
Türkistan topraklarının verimliliğinden bahsederek başlar. Toprakların verimli olmasına 
karşın halkın bundan pek yararlanamadığını yazan Çolpan, Rusya’nın bütün çiftçilerinde 
olan tarım makinalarının Türkistan’da da kullanılması gerektiğini şu sözlerle ifade eder; 
“Bizler de bu ekim makinaları alıp çalıştırsak, ağır işlerimiz hafiflerdi”. Bu konuyla ilgili 
gazete ve dergilerde halkın anlayacağı dilde daha çok yazı yazılması gerektiğine değinir.
Yazının ikinci kısmında, ilk yazısını yazdıktan sonra köylere gidip çiftçilerle 
konuştuğunu ama onların işlerini büyük ölçüde kolaylaştıracak tarım makinalarını 
kullanmak için yeterli paralarının olmamasından bahseder.
Çolpan, yazının üçüncü ve son kısmında ise gazete ve dergilerde eğitimin 
gerekliliği ile ilgili yazıların yazılmasından sonra yeni usulde okulların açıldığını ve 
eğitim konusunda ilerlemelerin kaydedildiğinden bahseder. Ancak tarım ile alakalı 

---

100 
yazıların yazılmadığını ve tarım işlerinin son derece harap olduğunu belirtir. Çolpan 
yazıyı; “Şimdi gençlerden ve genç kalem sahiplerinden tarım hakkında yazmalarını rica 
ediyorum. Yazalım kardeşler tarımdan! Yazalım kardeşler iktisattan! Onlar okursa okul 
da olur, ilim de olur. Çiftçiler zenginlerin elindeki kölelikten, esirlikten kurtulsa, hepsi 
olur” diyerek bitirir.