Çolpan’in köŞe yazilari (İnceleme-metiN)

2.2.2.8.
 
“Şeyh Sen’an” 
Çolpan’ın “Şeyh Sen’an” adlı tiyatro oyunu hakkında yazmış olduğu aynı adlı 
yazısı 1923 yılında “Türkistån” [Türkistan] gazetesinde yayımlanmıştır. 
Çolpan yazısına; “Sen’an, Medine’de eğitim almış bir sufi, bir şeyhti. Tarikatı 
yaymak için olsa gerek, Gürcistan’a geldi. Orada güzel bir Gürcü kızını görüp âşık oldu. 
Böylece onun tarikatı da şeriatı da o kızdan ibaret oldu” diye tiyatro oyununun konusunu 
anlatarak giriş yapar. Şeyh Sen’an’ın hayatını tiyatro tarzında canlandıran kişinin 
Hüseyin Cavid olduğunu, Hüseyin Cavid’in şeyhe hayran olduğunu ve bu hayranlık 
sonucunda 9 bölümlü manzume ile yazılan mükemmel edebi, felsefi bir eser meydana 
çıktığını yazar. Çolpan, eserin Özbekçeye yapılan tercümesini pek başarılı bulmaz. Fakat 
eserin sergilenmesi konusunda Uygur’un çok çabaladığını ve sorunsuz bir oyunu ortaya 
çıkardığını ekler. Çolpan oyunu genel olarak değerlendirdiğinde ise kusursuz olduğunu, 
özellikle Şeyh Sen’an rolünün çok iyi oynandığını dile getirir. Oyunun gecikmeler 
yaşanmadan vaktinde başlayıp vaktinde bittiğini, izleyicilerin oyundan memnun 
ayrıldıklarını yazar.
Hüseyin Cavid hakkında “İblis” adlı yazı değerlendirilirken kısaca bilgi verilmiştir. 
2.2.2.9.
 
Tarihin Zararlı Tekerrürü (1924) 
“Tarihin Zararlı Tekerrürü” adlı köşe yazısı “Türkistån” [Türkistan] gazetesinin 
1924 yılı 14 Ekim sayısında yayımlanmıştır. 
Çolpan yazısında 1919 ve 1920 yıllarında Fergana’da meydana gelen olaylardan 
bahseder. Akan haklı ve haksız kanların kokusunun sadece Taşkent’e, Semerkant’a değil 

---

79 
Moskova ve Leningrad’a kadar yayıldığını dile getirir. Yaşanan olayların büyük 
hissiyatlı yazar ve şairler tarafından edebi gösteriler ve piyesler halinde tarih sayfalarına 
nakşettirildiğini söyler. O dönemde Hamza Hakimzade, 6-7 bölümden oluşan “Fergana 
Faciaları” adlı tiyatro eserini kaleme almış, insanlar da bu oyunu izlemek için çok büyük 
salonları doldurmuşlardır. Ancak Çolpan bunu eleştirir. Yaşanan olayların gerçekliğinin 
unutulmaması gerektiği savunur. Çolpan “Çağatay Gurungu” adlı topluluğun ortaya 
çıkmasıyla edebi eserlere gerçek değerinin verilmeye başlandığına ve edebiyattan iz 
taşımayan eserlerin acımasız bir şekilde meydandan defedildiğini söyler. Bu topluluğun 
darbesine uğrayanlar içinde “Fergana Faciaları” da yerini almıştır. Fakat “Çağatay 
Gurungu” adlı topluluğun yok olmasıyla birlikte Çolpan bir ilanda “Fergana Faciaları” 
adlı oyunun yeniden sahneleneceğini gördüğünden bahseder. Oyunun sahnelenişinin çok 
başarısız olduğunu dile getiren Çolpan, Özbek tiyatro ve sanatının bu tür sanattan uzak 
eserler ve sanata 1919 yılı gözüyle bakan gruplar tarafından canlandırılıp 
yaşatılamayacağını söylemeden de geçmez. Böyle önemli bir işin sanatı doğru görüp 
tanıyan güçlere teslim edilmesi gerektiğini savunur.
Çolpan “Fergana Faciaları”nın sergilenmesi sırasında ünlü aktris Kuznetsova’nın 
da yer aldığını dile getirir. Maria Kuznetsova (1899- 1956), Özbek tiyatrosunun ilk 
aktrislerindendir. 1918 yılında Hamza önderliğindeki “Ülke seyyar siyasi takımı”nda 
oynamıştır. 1921-1925 yıllarında Hokant tiyatrosunda, 1925 yılından ömrünün sonuna 
kadar şimdiki Hamza tiyatrosunda çalışmıştır.