All behaviour. according to Freud. can be understood in terms of the dynamic
equilibrium between id, ego and super ego. The id demands to satisfy its needs and
appetites while the ego tries both. to control the id in terms of reality and to
appease the super ego. The well adjusted person is governed by his ego. the
anxious neurotic by guilt stemming from his super ego; the psychopath by his id.
The aim of psychoanalysis is to restore the balance : ‗Where id was‗. There shall
ego be‘ (Freud. I935).
A)
Oral bosqich : Freyd bo‘yicha og‘iz bolaning rohtlanishi uchun birinchi
jinsiy organ xisoblanadi. Avvaliga onaning ko‘krgidan yoki butilkadan rohatlanadi.
Keyin uning o‘rniga konfet , tayoqcha yoki o‘z barmog‘ini so‘rish orqali
rohatlanadi.
B)
Anal bosqich : Bu yoshda bolaning qiziqishlari og‘iz bo‘shlig‘I va tarqtish
a‘zolari bilan qo‘shilib ketadi , yaniy anus yoki uretra. Bu bosqich , qoyida
bo‘yicha ikki yoshdan uch yoshgacha bo‘ladi.
C)
Genital bosqich : bu faza to‘rt yoshdan bolaning o‘zgaruvchan
qiziqishlaridan boshlanadi. Bu bosqichda bolalar ayollar va erkaklar o‘tasidagi
19
biologik farqlarni bila boshlashadi va ular bilan uynab rohatlanishadi . Bu bosqich
Freyd bo‘yicha bir necha hodisalarga sabab bo‘lishi mumkin . Masalan: Qizlarda
genrivatsiya va elektrokompleks va o‘g‘il bolalarda kastrasiya va Edip kompleksi.
Edip va elektro faz haqida Freyd aytadiki : ular jinsiy qiziqish va lazzatlanishning
natijasidir.
D)
Latent bosqich : Bu davr qiz bolalarda 6 yoshdan o‘g‘il bolalarda esa 7-8
yoshdan boshlanadi va balog‘at yoshigacha davom etadi. Bu bosqichda o‘g‘il
bolalar va qizlar o‘zining o‘rtoqlari bilan birga bo‘lishni maqul ko‘rishadi .va
hattoki qarama qarshi jins vakillaridan nafratlanishlari ham mumkin .
E)
Fallik bosqichi : Pubertat fallik bosqichining yo‘naltiruvchi nuqtasi
hisoblanadi. O‘spirin bola va qiz endi qarama qarshi jins vakillariga o‘zgacha
xissiyotni xis qila boshlashadi , o‘zlarini o‘zlari sevib qolishlari mumkin , turli hil
bo‘yoqlarga o‘z a‘zolarini bo‘ya boshlashdi.
Shunday qilib Freyd o‘z psixo tahlili orqali psixologiya sohasiga umuman
boshqa o‘lchovni olib keldi. Uning oa inson fe‘l atvoridagi total terminlar ( shu
bilan birga ongli , ongsiz va beixtiyor fe‘l atvor ) psixika tuzilishi , repressiyani
anglash, katarsis ongsiz , psixo-seksual rivojlanishni namoyon bo‘lishi sifatida va
inson hulqiga jinsiy aloqani loyiq o‘rinda saqlashning ta‘siri doimo maqtovda
buladi. Keyingi hodisalar yo‘lida psixoanalistik harakat psixoanalizning
rivojlanish asosiatsiasini 1902 yilda shakllantirdi. 2 usul , individual psixologiyada
Alfred Adler (1370- 1937) va analitik psixologiyada ( 1875 – 1961 ) . Bu ikki
yo‘nalishda ularni eslab o‘tish zarur.
Boshqa esda qolarliklari : neo- Freydist ( yoki neo – Adlerian ) , yangi
davrda Anna , Karen Horni , Garri Stek Sallivan , Erix Frimm , Erikson va Xayns
Xartmannlar say harakati bilan an‘anaviy psixoanalistik nuqtai nazarga kichik
o‘zgarishlar kiritishdi. Asosan deemfizin roli yoki jamiyat rolida jinsiy aloqa va
stress. (22 бет)
The other mentionable, neo-Freudians: (or better known as"neo-Adlerians) ofthe
modern age have been Freud's daughter Anna, Karen Homey, Harry Stack
Sullivan, Erich Fromm, Erik Erickson and Heinz Hartmann, etc. with the efforts of
these personalities, there have been modifications in the traditional psycho-
analytical approach. Particularly, in terms or deemphasizing the role or sex and
stress on the role of Society.
Mutlaqo bu tushunchaga qarshi bo‘lgan, zamonaviy psixologiya inson
ruhiyatiga yangi tushuncha va nazariyalarni kiritdi.
Biroq mana shu yo‘nalish bilan bir qatorda psixoanaliz va bixeviorizm
yo‘nalishlarini bir xil xususiyat va kuchga egaligi uchun qo‘yishimiz mumkin.
Qolgan katta kuchlar, masalan, gumanistik psixologiya , transpersonalagik
psixologiya va kognitik psixologiyalar ularni to‘ldirib turadi.
20
Do'stlaringiz bilan baham: |