Cl7 h 35 coo + Ca2+ = (C17 H35 coo) Ca I

Tábiyaatda taza suw uchramaydi: onıń quramında mudami qandayda bir elementlar aralasǵan boladı. Atap aytqanda, suw jer qabıǵı daǵı duzlar menen óz-ara tásirlesip, arnawlı bir qattılıqqa iye bolıp qaladı.

Suwdiń qattılıǵı — suwda kalsiy kationlari Ca2+ hám magniy kationlari M g2+ bar ekenliginen kelip shıǵıs ózgeshelikleri topIami.

Eger suwda bul kationlarning konsentraciyası joqarı bolsa, ol halda suw qattı, eger kem bo'Isa — jumsaq dep ataladı. Tap áne sol kationlar tábiy suwga o£ziga tán ayrıqshalıqlar baxsh etedi. Kir juwılǵanda qattı suw gezlemelerdiń sapasın jamanlastıradı hám kóp sabın isletiwge tuwrı keledi, sabın Ca2+ hám Mg2+ kationlarini bogiashga sarplanadı.

2 Cl7 H 35 COO“ + Ca2+ = (C17 H35 COO) 2 Ca I

2 C17 H 35 COCT + Mg2+ = (C17 H 35 COO) 2 Mg I

hám kóbik sol kationlar tolıq, cho'kkandan keyin ǵana payda boladı. Birpara sintetik juwıw quralları qattı suwda jaqsı yuvadi, sebebi olarda kalsiy hám magniy duzları ańsat eriydi. Qattı suwda awqat ónimleriniń pısıwı qıyın b o 'ladi, ol jaǵdayda qaynatilgan palız eginlerilerdiń bolsa ta'mi bolmaydı. Shay jaqsı shıqpaydı hám ta'mi joǵaladı. Usınıń menen birge bul kationlar sanitariya -gigiyena tárepten qáwipli emes, magniy kationlari Mg2+ dıń muǵdarı kóp bolǵanda teńiz yamasa okeandagi sıyaqlı suw ashqıltım boladı hám adam ichagida surgi retinde tásir etedi.

Qattı suw puw qazanlarında paydalanıw ushın jaramsız bolıp tabıladı: qaynatilganda ol jaǵdayda erigen duzlar qazanlardıń diywallarında qoqım qatlamın payda etedi jáne bul qatlam ıssılıqtı jaqsı ótkermaydk Berjaqilg'ining kóp sarıplanıwına, qazanlardıń múddetinen burın isten shıǵıwına, geyde bolsa qazanlardıń oǵada qızıp ketiwi nátiyjesinde avarıyaǵa sebep boladı. Suwdiń qattılıǵı metall konstruksiyalar, truboprovodlar, sovitiladigan mashinalardıń qapları ushın zıyanlı bolıp tabıladı.

Kalsiy kationlari Ca2+ kalsiyli qattılıqtı, magniy kationlari Mg2+ bolsa — suwdiń magniy/i qattılıǵın keltirip shıǵaradı. Ulıwma qattılıq kalsiy hám magniylı qattılıqlardan, yaǵnıy suwdaǵı Ca+ hám Mg2+ kationlarining konsentraciyaları jıyındısınan payda boladı.

Suwdı yumshatish processlerine salıstırǵanda alǵanda karbonatlı hám karbonatsız qattılıq boladı. Ca2+ hám Mg2+ kationlarining suwdaǵı gidrokarbonat ionları HC03 ke ekvivalent bolǵan bólegi keltirip shıǵarǵan qattılıq karbonatlı qattılıq dep ataladı. Basqasha aytqanda, karbonatlı qattılıq kalsiy hám magniy gidrokarbonatlarning bar ekenliginen boladı. Suw qaynatilganda gidrokarbonatlar bóleklenedi, payda bolǵan kem eriytuǵın karbonatlar bolsa shókpege túsedi hám suwdiń ulıwma qattılıǵı karbonatlı qattılıq ma`nisi shekem azayadı. Sol sebepli karbonatlı qattılıq waqıtsha qattılıq da dep ataladı. Qaynatilganda kalsiy kationlari Ca2+ karbonat jaǵdayında shókpege túsedi:

Ca2+ + 2 H C 0 3“ = C aC 0 3 4, +H20 + C 0 2

magniy kationlari Mg2+ bolsa — gidroksikarbonat yamasa magniy gidroksid (pH>10, 3 bolǵanda ) jaǵdayında shókpege túsedi:

2 Mg+2 + 2 H C 0 3 + 2 0 H = (M g0 H ) 2 C 0 3 i +H20 + C 0 2

(gidroksid-ionlar OH- suw menen HC03 ionlardıń óz-ara ta siri esabına payda boladı :

H C 0 3 + H 20 <=> H 2 C 0 3 + OH"

Qattılıqtıń suw qaynatilgandan keyin de etetuǵın bólegi karbonatsız qattılıq dep ataladı. Ol suwda kúshli kislotalardıń, tiykarınan sulfatlar hám xloridlerdiń kalsiyli hám magniylı duzlarınıń muǵdarı menen anıqlanadı. Suw qaynatilganda bul duzlar joǵalmaydı, usınıń sebepinen karbonatsız qattılıq turaqlı qqftiqlik da dep ataladı.

Natriy ionlarınıń kópshilik bóleginen paydalanilgandan keyin kationitlar ádetde regeneratsiyalanadi — natriy xlorid eritpesinde ustap turıladı, onıń qatnasıwında teris process júz boiadi: natriy ionları kationitdagi kalsiy hám magniy ionlarına almasinadi jáne bul ionlar eritpege ótedi:

CaR+2 Na+=N a2 R+Ca2+

MgR+2 Na+=N a2 R+Mg2+

Regeneratsiyalangan kationitdan qattı suwdı yumshatishda taǵı paydalanıw múmkin.