Цитология эмбриология проф. Қ. Р. Тўхтаев таҳрири остида

СУЯК ТЎҚИМАСИ (TEXTUS OSSEUS) 
Суяк тўқимаси фақат умуртқали ҳайвонларда учрайди ва жуда 
мустаҳкам тузилма саналади. Суяк тўқимаси ҳам ҳар қандай тўқима каби 
моддалар алмашинуви жараѐнида организмнинг бошқа қисмлари билан ўзаро 
алоқада бўлади. Уларнинг фаолияти нсрв системаси ва гормонлар орқали 
бошқариб турилади. Суяк тўқимаси таянч функциясини бажаришга 
мослашган бўлса ҳам организмнинг минерал тузлар алмашинувида иштироки 
бор. 
Минерал тузларнинг асосий қисми суяк тўқимасида йиғилган бўлиб, 
организм учун керакли бўлганда қонга чиқиши мумкин. Суяк тўқимаси 
анорганик (тахминан 70%) ва органик моддаларнинг (30%) йиғиндисидан 
иборат бўлиб, ҳар бир модда суякка маълум хусусият бериб туради. Органик 
моддалар суякка пластиклик, эгилувчанлик хусусиятларини берса, анорганик 
моддалар унга қаттиқлик ва мўртлик хусусиятларини беради. 
Суяк тўқимасидаги анорганик моддалар асосан калций фосфат, калций 
карбонат ва магний тузларидан иборат бўлиб, қондаги калций ва фосфорнинг 
миқдори шулар орқали нормаллаштириб турилади, яъни керакли пайтда улар 
суякдан қонга ўтиб туради. Минерал тузларнинг алмашиниши айниқса 
ҳомиладорлик пайтида, лактация даврида яққол кўринади. Минерал тузлар 
етишмаса ривожланаѐтган ѐш болалар суякларида жиддий патологик 
ўзгаришлар рўй бериши мумкин. 
Суяк тўқима қаттиқ тўқима бўлишига қарамай, доимо янгиланиб 
туради, бунда суякнинг бир қисми сўрилиб, мунтазам қайта қурилиб туради. 
Суяк тўқимаси таянч, минерал алмашинувидан ташқари яна қатор 
функцияларни бажаради. Маълумки, суяклар ичида қизил суяк кўмиги 
жойлашиб, у ерда қон шаклли элементлари ҳосил бўлади, демак, бу нозик 
тузилмалар мустаҳкам суяк билан қопланиб, ҳимоя қилиб турилади. Бундан 

---

228 
ташқари, суяк тўқимаси ички органлар учун ҳимоя воситасини ўтайди, энг 
муҳими мушаклар учун мураккаб ричаглар системасини ҳосил қилади.