|
1.3 Patogenezi
Qásiyetleri hám beyimligi. Íytlerda obamenen patologikalıq reakciyalardıń rawajlanıw genezisi júdá ayriqsha hám tolıq tushunilmagan. Klinikalıq ámeliyat hám kórkem ádebiyatqa baylanıslı dereklerdi analiz qılıw tiykarında keselliktiń eki tiykarǵı basqıshı ajratıladı.
Birinshi basqısh febril bolıp, onı jırtqısh oba virusı keltirip shıǵaradı hám qollap -quwatlaydı. Bul júdá kemnen-kem jaǵdaylarda ólimge alıp keledi hám salıstırǵanda ańsat emlenedi.
Ekinshi basqısh - asabiy. Eger emleniw nátiyjesiz bolsa hám birinshi basqıshda tolıq tikleniw bolmasa, ol ısıtpadan keyin rawajlanadı. Onıń genezisida mıy strukturaların joq etiw processleriniń rawajlanıwı hám haywanlardıń keyingi ólimi menen baylanıslı denediń immunitet reakciyaları zárúrli rol oynaydı. Sol sebepli bul basqıshlarda oba patogenezini bólek kórip shıǵıw kerek.jáne bul dáwirlerde klinikalıq kórinis hám emlew hár túrlı bolǵanlıǵı sebepli, olardı Birma -bir analiz etiń. obamenen jasqa, naslge hám 1 gen qadaǵalawına (genotipga) qaray kesellikke anıq beyimlik bar. Kóbinese jas ıytlar (1 jasqa shekem) kesel bolıp qalıwadı, eger kesellik ǵarrı haywanlarda da belgilengen. Bul haqıyqat úlkenler haywanlarında immunologik qorǵawdıń jáne de nátiyjeli sisteması menen anıqlama bernedi. Unawshılıqlar, pudellar, nemis qoyshıları hám basqalar sıyaqlı zatlardıń ıytları bul kesellikke shıdamlı emes. Bunnan tısqarı, haywanlardıń bir bólegi (shama menen 20%) bunday genotipga iye bolıp, ol jırtqısh oba virusına (immune Response genleriniń ayriqsha ózgesheligi) etarli dárejede immunitet reakciyasın támiyinley almaydı. Bunday haywanlardı emlew júdá qıyın hám ádetde kesellik nátiyjesinde óledi.
1.4 Febril basqıshda patogenezdiń dinamikası
Tábiy sharayatta infektsiyanıń dem alıw jolı eń keń tarqalǵan. Dem alıw sistemasına kirip, gemagglutinin (n-belok ) járdeminde virus ókpediń alveolyar makrofaglari membranasına adsorbsiyalanadi.
virustıń adsorbsiyasi ushın receptorları makrofaglar membranasında ámeldegi bolǵan sialik kislotalar bolıp tabıladı. Usınıń menen birge, jırtqısh oba virusı neyraminidaza aktivliginen juda ekenligi anıqlandi. Sol sebepli gemagglutinindiń membrananıń sialik kislotaları menen baylanısıwı júdá hálsiz, labil xarakterge iye, bul virustıń kletka maydanına " jabıwıp qalıw" qáwpin azaytadı.
Sorbsiyadan keyin, termoyadroviy beloklar (F-belok ) járdeminde virus fagotsit kletkasına kirip, transkripsiya hám replikatsiyaga ushraydı (yaǵnıy kóbeyiwdi baslaydı ). Jırtqısh oba virusı kletkaǵa kirgende, virionlar neytral pH bahalarında kletka maydanı menen qosılıwı múmkin. Bunday halda, dáslepki Fo belokınıń aktivlesiwi (prekursor forması ) júz bolıwı kerek. Tripsinga uqsas proteazlar ámeldegi bolǵanda, ol úlken FB bólindine proteolitik bóliniwge ushraydı, ol jaǵdayda kletka membranasına kirey alatuǵın jańa hidrofobik n-uchi hám kishilew, funktsional bolmaǵan F2 bólindi bar. Keleshekte, virionlar membrana maydanınan shıǵıp ketkende, onıń bólek bólimleri h hám f-beloklardan shólkemlesken tikenler menen ajralıp turadı. Aktivlestirilgen f belokları eki qońsılas kletka membranalarınıń qosılıwına alıp keledi hám virus kletkadan tısqarına chiqmasdan kletkadan kletkaǵa ótedi hám usınıń menen aylanba antiviral áyyemgiorlardiń tásirinen tabıslı qochadi. Kletka mádeniyatında " ishkerinen qosılıw" dep atalatuǵın virus menen baylanıslı sintezdiń bul túri keń polikarionlar (simplastlar) payda bolıwına alıp keledi.
Sonday etip, aylanıp juretuǵın alveolyar makrofaglarga tásir qılıw hám olarda kóbeyiw arqalı virus regionlıq limfa túyinlerine ótedi. Infektsiyadan derlik bir kún ótkennen, ol bronxial limfa túyinleri hám badamsimon bózda ushraydı. Olarda makrofaglar hám neytrofillardan tısqarı virus limfocitler hám monotsitlar populyatsiyasiga tásir etedi. Aq qan kletkaları járdeminde ol barlıq parenximal organlarǵa, sonday-aq bawır, talaq, ishek traktı strukturaları, timus, suyek iligi hám basqalarǵa ótkeriledi. viruslı kletkalardı joq etiw processleri hám nátiyjede dene degi tiyisli immunitet reakciyalarınıń rawajlanıwı nátiyjesinde bir neshe isiw oshaqları payda boladı. Bul túrli organlar hám toqımalardıń zaqım aliwine alıp keledi. Bul process infektsiyadan 3-6 kún ótkennen rawajlanadı hám, qaǵıyda jol menende, dene temperaturasınıń joqarı eliriwi menen birge keledi, ne ushın keselliktiń bul basqıshın febril dep belgilew maqsetke muwapıq bolıp tabıladı.
Do'stlaringiz bilan baham: |
