2.4 Differentsial diagnostika
Rawajlanıwdıń ayırım basqıshlarında oba leptospiroz, ıytlardıń juqpalı gepatiti, qutırıw, Aueski keselligi, salmonellyoz, pasterellyoz, júzimsoplazmoz, B1 gipoavitaminoz, tirozinemiya hám ıytlardıń Parvovirus enteritiga uqsaydı.
Leptospirozdiń antirik (gemorragik) forması menen, sonıń menen birge ısıtpa menen birge, haywanlardıń ólimi 2-3 kúnden keyin júz boladı.
Juqpalı gepatit tiykarınan bir jasqa deyingi jas haywanlarda gúzetiledi, ol statsionar menen xarakterlenedi, kóbinese bawır keńeyiwi menen dawam etedi; túlkiler, qaǵıyda jol menende, ensefalomiyelitni rawajlantıradı.
Qutırıw menen farenks, tómengi jag ' hám barlıq ekstremitalardiń bulshıq etleri láńi kórinetuǵın boladı.
Aueski keselligi kesellik kúninde ólimge alıp keledi.
Salmonellyoz 1-2 aylıq jas haywanlarǵa tásir etedi; kon'yunktivit baqlanbaydı, kózlerdiń orbitalarga túsiwi (suwsızlanıw ) ańlatpalanadı.
Pasterellyoz keskin dawam etedi, kútpegende baslanadı hám túrli jas daǵı haywanlarǵa tásir etedi.
B1 gipovitaminozidan aldın haywanlardı tiaminaza óz ishine alǵan shiyki balıq menen bagıw kerek. Kesellik tiamin menen emlewden keyin kóplegen haywanlardıń massası hám tez tikleniwi menen xarakterlenedi.
Júzimsoplazmoz nerv kesellikleri, ájep tuwılıw menen kórinetuǵın boladı, biraq ulıwma alǵanda, belgiler etarlicha xarakterli emes.
Tirozinamiya násillik kesellik bolıp, keń tarqalmaydı.
Ensefalitozoonoz juqtırgan shiyki dene góshi qoyanların bagıwdan keyin payda boladı.
Parvovirus enterit kóbinese 6 -7 aylıqǵa shekem bolǵan jas haywanlarda gúzetiledi. Miyokard zaqım aliwi de jas kushıklarda as qazan - ishek traktınıń zaqım aliwine qosıladı.
2.5 Emlew
Oba ushın ıyt terapiyası, basqa kóplegen juqpalı kesellikler sıyaqlı, keselliktiń dáslepki basqıshlarında eń nátiyjeli esaplanadı. Kesellik kóplegen belgiler menen birge keledi hám ásirese Oraylıq nerv sistemasınıń zaqım aliwi eń qáwipli esaplanadı. Sol sebepli emleniw kesellik belgilerin esapqa alǵan halda, ol yamasa bul ózgeshelikke qaratılǵan kompleks usıllardan paydalanǵan halda tıyanaqlı hám individual bolıwı kerek.
Áwele, keselliktiń qozǵawtıwshısına tásir qılıw ushın etiotropik terapiyanı ótkeriw kerek. Jırtqısh oba virusın tuwrıdan-tuwrı inhibe qılıw ushın uzaq waqıt dawamında ayriqsha oba keseline qarsı immunoglobulinlarni (áyyemgiorlarni) óz ishine alǵan hár qıylı giperimmun sarumlar isletilingen. Eń úlken terapevtikalıq tásir rekonvalesent ıytlardan (yaǵnıy obamenen kesellengen) alınǵan sarumga iye. Óytkeni sonda, bunday sarum tiyisli immunoglobulinlarga qosımsha túrde basqa biologiyalıq aktiv elementlardı óz ishine aladı : transferfaktor, immun RNK, interleykinlar hám basqalar. Preparat quramındaǵı áyyemgiorlardiń joqarı konsentraciyası ushın sarum hár qıylı emlewlerge dús boladı hám odan tazalanǵan gamma globulin fraktsiyasi shiǵarıladı. obaga qarsı gamma globulin preparatlari, álbette, sarumlarga qaraǵanda aktivlew. Unamlı tásir kórsetetuǵın ıytlardıń obası ushın insan qızılsha gamma globulinidan da paydalanıw múmkin. Íytlerdı emlewde kóbinese " Biocenter" MCHJ, " Narvak" mámleketlik emes kommerciyalıq bolmaǵan shólkemi hám basqalar tárepinen islep shıǵarılǵan jergilikli dáriler, sonıń menen birge soǵan uqsas shet el kompaniyalar " Merial", " Biovet" hám basqalar qollanıladı. 5 kg ge shekem bolǵan ıytlarǵa terapevtikalıq maqsetlerde qollanılatuǵın sarumdiń dozasi 2 sm3, 5 kg den artıq — 5 sm3 ni quraydı ; eger kerek bolsa, preparat 20 -24 saattan keyin birdey dozalarda qayta jiberiledi, keselliktiń salmaǵına qaray immunoglobulin (Policanglobus) jiberiledi: 2 sm3 ten 2-3 saat ishinde 12-24 saattan keyin.joqarıdaǵı dárivor preparatlardan tısqarı, jırtqısh oba, Parvovirus, koronavirus enteritlari hám adenovirus infektsiyalarına qarsı polivalent sarum da qollanıladı (Gixan-5) hám polivalent immunoglobulin (Globkan-5) " Narvak" mámleketlik emes shólkemi tárepinen islep shıǵarılǵan.
Ulıwma alǵanda, bul taypa daǵı dári-dármanlardan paydalanıw tek keselliktiń baslanıwınan baslap eń erte dáwirlerde (kesellik belgileri payda bolıwınıń shama menen onınshı kúnineshe) oqlanadi; kesh dáwirlerde bul nátiyjesiz hám asabiy hádiyseler menen ol ádetde kontrendike bolıp tabıladı.
Interferonlar hám interferonogenlar virustıń turmıslıq processlerin bastırıw ushın isletiledi. Hár qıylı interferonlardan (kanivireks, reoferon, miksoferon hám basqalar ) yamasa interferogenlardan paydalanıń - organizmdiń ózinde endogen interferon islep shıǵarıw processlerin xoshametlentiretuǵın elementlar (poludan hám basqalar ). Usınıń menen birge, derlik barlıq immunostimulyatorlar málim dárejede interferonogenlar bolıp tabıladı. Házirgi waqıtta bul klasstaǵı dáriler, itimal, obani emlew ushın eń nátiyjeli dáriler toparı bolıp tabıladı. Immunostimulyatorlarni tańlawda tómendegi principler usınıs etiliwi múmkin:
1. T-járdemshiler hám makrofaglar sistemasın aktivlashtiradigan immunostimulyatorlar (dostim, t-aktivin, Levamisol) tek keselliktiń dáslepki basqıshlarında qollanılıwı múmkin, sebebi BBB aynıwı dáwirinde olar asabiy hádiyselerdiń rawajlanıwın tezlestiredi.
2. Íytlerda obani emlewde B sistemasınıń immunostimulyatorlaridan (yaǵnıy áyyemgiorlardiń sintezidan) paydalanıw ábzallaw bolıp tabıladı, sebebi olar jáne de nátiyjeli isleydi hám asabiy hádiyseler baslangunga shekem isletiliwi múmkin.
3. Keyinirek (kesellik belgileri payda bolıwınıń 20 -28-kúni) immunostimulyatorlardiń azmaz kemeytirilgen (30 -50% ga) dozalari natiyjelilew boladı.
Patogenetik terapiya. Onıń háreketi patogenezdiń arnawlı bir mexanizmlerin blokirovka etiwge qaratılǵan.
1. Dene degi obamenen Ca++ ionlarınıń etiwmasligi ámeldegi, sol sebepli kaltsiy óz ishine alǵan preparatlarni kirgiziw usınıs etiledi.
2. oba menen isiw processlerin tártipke salıw ushın bir qatar vitaminlarni, ásirese askorbin kislotasın (hár 10 kg salmaq ushın kúnine 0, 5 g ge shekem ), rutinni (qan tamırlarınıń ótkezgishligin pasaytiradi), sonıń menen birge b toparı vitaminlarini (B1 B2; B6 ; B12) buyırıw usınıs etiledi.
3. oba ushın antibiotiklar ekinshi mikroflorani bastırıw ushın isletiledi hám usınıń menen immunitet sistemasındaǵı júkti kiyim-kensheklestiredi. Antibiotikni tańlaw ayriqsha klinikalıq kóriniske baylanıslı.
Semptomatik emlew. Bul erda keselliktiń anıq belgilerin bastırıw ushın dáriler hám usıllardan paydalanıw múmkin. Keselliktiń salmaqli forması menen dene temperaturasınıń 41°C hám odan joqarı dárejege eliriwi bakterial mikroflorani aktivlestiredi. Onı bastırıw ushın keń spektrli antibiotiklardan paydalanıw kerek: gentamitsin, sefaloridin, sefalixin, sefrodin, tobrolitsin, enromag hám basqalar. antibiotiklar dene temperaturası tolıq normallashguncha bir neshe kún dawamında qollanıladı.
Íytlerdıń obası kóbinese nápes jollarıniń zaqım aliwi menen birge keledi. Keselliktiń bul forması menen, sırtqı mikroflorani bostiradigan keń spektrli antibiotiklar menen bir qatarda, ekspektoranlar (mukaltin, bromeksin), libeksin hám basqalar qollanıladı. birpara jaǵdaylarda ıytlarda bronxial spazmlar gúzetiledi; olardı alıp taslaw ushın dene salmaǵına 0, 004 mg/kg dozada eufillin, teofedrin yamasa strixnin teri astına jiberiledi. Kúshli jótel menen bromeksin, libeksin hám basqalar jaqsı terapevtikalıq tásirge iye. Isiw processlerin kemeytiw ushın prostaglandin sintezini tártipke soluvchi prednizon, deksametazon hám antioksidant emitsidin isletiledi. Badamsimon bózni Lugol eritpesi menen maylaw, murın jolların fiziologikalıq eritpe yamasa adrenalin menen barik kislotasınıń hálsiz eritpesi menen juwıw, qızǵılt yamasa teńiz arqası moyini qóllaw jaqsı tásir kórsetedi. Kózdiń Kataral zaqım aliwi ushın isiwge qarsı yamasa mikroblarǵa qarsı strukturalıq bólimlerdi óz ishine alǵan hár qıylı tamshılar (Bars, Iris, maksidin, siprovet hám basqalar ), sonıń menen birge malhamlar (kolbtiyosin, tetratsiklin, gidrokortizon hám basqalar ) isletiledi. Kózdi juwıw ushın teńin, emen qabıqlog'idiń demlemeleri, ánar qabıqlog'idiń infuzioni, kúshli qaynatilgan shay, barik kislotasınıń 1-3% eritpesi isletiledi.
Nevrologik klinika si bolǵan kesel ıytlardı emlew individual belgilerdi esapqa alǵan halda ámelge asıriladı.
Saqshılıq payda bolǵanda hám ásirese paralitik xarakterge iye bolsa, sonıń menen birge profilaktika maqsetinde (keselliktiń 3-háptesi aqırına kelip) áyyemgionvulsanlar buyıriledi. Olar menen bir waqıtta antioksidant elitsidindan paydalanıw usınıs etiledi, bul áyyemgionvulsant tásirinen tısqarı mıy metabolizmini hám qan támiynatın jaqsılaydı, isiw processleri hám trombotsitlar agregatsiyasidiń intensivligin pasaytiradi.
Nevrologik sindromdiń keyingi basqıshlarında deksametazon, deksazon hám basqa kortikosteroidlar buyıriledi. Kúshli qozǵalıw menen ıytlarǵa aminazindiń 2, 5% eritpesi jiberiledi, fenobarbital, benzonal awız arqalı beriledi. Nevrologik belgilerdiń zorlıqshılıǵın kemeytiw menen siz vetrankvildan paydalanıwıńız múmkin, hám qáweter topılısların kiyim-kensheklestiriw ushın — aminotriptilin. obadiń asabiy forması kóbinese skelet bulshıq etleriniń kusheytiwi menen birge keledi; onı alıp taslaw ushın midoksalm buyıriledi. Láń hám parez ushın 1% strixnin eritpesi yamasa 0, 05% proserpin eritpesi jiberiledi.
Mıy qan aylanıwı solcoseryl, Actovegin (yamasa serebrolizin) járdeminde tiklenedi. Preparatlar bulshıq et ishine hár kúni 2-3 hápte dawamında haywandıń dene salmaǵına qaray 0, 3-1, 0 sm3 muǵdarında jiberiledi. Solcoseryl kislorod, azıq elementların tasıwdı aktivlestiredi hám kletkalar tárepinen sıpalishini ańsatlashtiradi, bunnan tısqarı ol mıy ishindegi metabolizmni xoshametlentiredi hám toqıma gipoksiyasi yamasa azıq elementlarınıń etiwmasligi nátiyjesinde zálellengen kletkalardıń jańalanıwın asıradı. Epileptik jaǵday ushın joqarıdaǵı dáriler isletilmaydi. Periferik qan aylanıwın jaqsılaw ushın nitherogolin jiberiledi yamasa trental awız arqalı beriledi; massajlar da paydalı. Oraylıq nerv sistemasına zálel etkazadigan ıytlarda intrakranial hám intraserebral basım kúshayadi jáne onı kemeytiw ushın magniy sulfatidiń 25% eritpesi, Lasix isletiledi hám tómendegi qospa tamır ishine jiberiledi: 2 sm3 urotropin, 2 sm3 10% kaltsiy glyukonat eritpesi, 4 sm3 40% glyukoza eritpesi, 7 sm3 shor suw, 1 sm3 1% -Difengidramin eritpesi hám 4 sm3 5% askorbin kislota eritpesi.
Metabolizmni qayta tiklew ushın B1, B6, B12 vitaminlari buyıriledi, bul ziyanlanǵan neyronlardıń tikleniwine hám mıy iskerligin qayta tiklewge járdem beredi. Bir shpritsda B12 vitamini eritpelerin basqa vitaminlar menen kirgiziwge jol qoyılmaydı, sebebi onıń molekulasında jaylasqan kobalt olardıń joq etiliwin tezlestiredi.
Ishek formasın emlew simptomatik tárzde ámelge asıriladı. Ol keń spektrli antibiotiklar (gentamitsin, levomitsetin, sefloridin hám basqalar ) járdeminde ekilemshi bakterial mikroflorani bastırıwǵa qaratılǵan. Deneni suwsızlantirishda suw-duz eritpelerinen (asesol, disol, trisol hám basqalar ) paydalanıw kerek. Deneden júzimsinlarni alıp taslaw ushın sheksiz muǵdarda suyıqlıq menen aktiv uglerod beriledi. Sonıń menen birge, terapevtikalıq 3-4 ret awqatlanıwdı ámelge asırıw kerek. Ratsionga ańsat as sińiriw bolatuǵın awqatlar kiritiliwi kerek.
Genitoüriner sistema zálellanganda, ekinshi mikroflorani bastırıw ushın keń spektrli antibiotiklar, sonıń menen birge nitrofuran preparatlari hám isiw reakciyasın kemeytiw ushın kortikosteroidlar qollanıladı. Sidik shıǵarıwda qıyınshılıq antispazmodik dáriler menen emlenedi (no-shpa hám basqalar ). Eger kanaldıń tiqilib qalıwı menen baylanıslı siyish buzılǵan yamasa joq bolsa, kateterizatsiya ámelge asıriladı.
Giperkeratoz menen murın áynegi hám ayaq pánjeleri vazelin, teńiz itshumurt yamasa qızǵılt moyi menen islenedi. Bunnan tısqarı, eksfoliatorlardan paydalanıń.
Qóllaw múmkin bolmaǵan jaǵdaylar. obadiń febril basqıshında kontrendike bolıp tabıladı: 1. Úlken dozalarda kortikosteroid preparatlari, salitsilatlar hám basqa antipiretik dárilerdi qóllaw (temperatura 40 -40, 5 °C den joqarı bolǵan jaǵdaylar bunnan tısqarı ). 2. Immunostimulyatorlar hám antibiotiklardiń hádden tıs dozasi.
Do'stlaringiz bilan baham: |