Cho‘lpon nomidagi nashriyot-matbaa ijodiy uyi Toshkent — 2019 R. Farmonov, U. Jo‘rayåV, sh. Ergashev jahon tarixi

Buyuk Britaniya, Fransiya, Avstriya va Rossiya 
hukmron doiralarining
har biri Òurkiyadan mumkin qadar ko‘proq o‘ljani qo‘lga kiritishga intilardilar.
1830-yili
Fransiya Jazoirni bosib oldi.
Muhammad Ali sulton qo‘shinini tor-mor etgach, Istanbul shah-
riga yo‘l ochildi. Sultonni halokatdan Rossiya saqlab qoldi. Oxirgi
maqsadi – birinchidan, Qora dengiz bo‘g‘ozlari va Istanbul shahrini
qo‘lga kiritish bo‘lgan Rossiya uchun kuchli Muhammad Alidan kuch-
siz sulton hokimiyati ma’qul edi.
Ikkinchidan, Muhammad Alining g‘alabasi uni qo‘llab-
quvvatlayotgan Fransiyaning ham g‘alabasiga teng edi. Bunga yo‘l
qo‘yishni istamagan Rossiya Òurkiya sultoniga o‘z yordamini taklif
qildi.
Rossiya flotining tazyiqi bilan Muhammad Ali o‘z qo‘shinini
Misrga qaytarib olib ketdi. Endi Rossiya – Òurkiya o‘rtasida yaqin-
lashuv yuz bera boshladi. Bunga Buyuk Britaniya va Fransiya, tabiiyki,
toqat qila olmas edi. Endi ular Muhammad Alini yanada kuchliroq
qo‘llab-quvvatlay boshladilar.
Muhammad Ali esa o‘z hokimiyatini meros qilib qoldirish huqu-
qini sultondan talab qildi. Bu talab yangi urush boshlanishiga bahona
bo‘ldi. Urush yakuniga ko‘ra, 1840-yili Muhammad Ali Misr va
Sudanni boshqarishni meros qilib qoldirish huquqini qo‘lga kiritdi.