|
Gorizontal qatlam- qatlam tekisligiga parallel ravishda puflar va qatlamlarni almashtirish. Dengiz, flish qatlamlari, koʻl toʻplanishi uchun xarakterlidir, lekin togʻ allyuviylarida ham uchraydi.
To'lqinli qatlam- egri konveks-konkav shaklga ega bo'lgan bir qator puflamalarni almashtirish. Dengizning qirg'oq zonasi cho'kindilari, aeol, daryo cho'kindilari uchun xosdir.
Eğik to'shak- bir qator qiya qatlamlar bir qatlam yoki qatlam ichida qiya, ma'lum bir burchak ostida joylashgan. Eğik to'shaklarning turlari xilma-xil bo'lib, cho'kindi turiga, hosil bo'lish usullariga va cho'kish sharoitlariga bog'liq.
Parallel va o'zaro faoliyat seriyali, bir yo'nalishli va ko'p yo'nalishli oblik to'shaklarni ajrating. Qiyma va to'lqinli to'shaklarning kombinatsiyasi bo'lgan eol cho'kindilari o'ziga xos to'shakka ega. Qiyma to'shaklarning bir turi - qirg'oq dengizi tipidagi diagonal qiya to'shak.
Tog' jinslarining teksturaviy va strukturaviy xususiyatlari va birinchi navbatda qatlamlanishi boshqa ko'plab bevosita va bilvosita ko'rsatkichlar bilan birgalikda cho'kindi muhitining xarakterli xususiyatlarini aniqlash uchun ishlatiladi. Shunga qaramay, so'nggi o'n yilliklarda cho'kindi shakllanishlarning to'qimalarini maqsadli o'rganish ularni genetik talqin qilish imkoniyatlarini sezilarli darajada kengaytirdi. Xususan, turli xil kelib chiqishi jinslarida bir xil turdagi to'shaklarning qiyosiy tavsiflari bo'yicha materiallar to'plangan. Shunday qilib, daryoga nisbatan aeol qiyshiq qatlam chastotasi shamol yo'nalishlari va kuchining o'zgaruvchanligi tufayli tushish burchaklarining kichikroq doimiyligi bilan belgilanadi.
Kanal cho'kindilari qatlamlarining o'zgarishi qonuniyatlari ko'plab tadqiqotchilar tomonidan aniqlangan va ko'rsatilgan. Pasttekislik daryolari kanallarining yadro zonasida to'plangan shag'al-qum cho'kindilari qatlamsiz, tartibsiz gorizontal qatlamli va katta qiya bir yo'nalishli qatlamlanishga ega bo'lishi mumkin. Kanal allyuviyasining asosiy qismiga quyi oqimdagi qiya qatlamlarning bir xil moyilligi bilan muntazam bir yo'nalishli qiya to'shak xosdir. Cho'llardagi ko'llarning cho'kindilari va qurg'oqchil mintaqalarda dengizning qirg'oq zonalarida aniq gorizontal tabaqalanish mavjud. Tog' jinslarining teksturaviy va strukturaviy ko'rinishining cho'kindi materialning cho'kish usuliga va cho'kindi muhitiga bog'liqligi omillarini hisobga olgan holda, ma'lum bir cho'kindi jinslari uchun o'ziga xos qatlam turlarining ustunligini belgilash mumkin. turi: qiya to'shak oqim, kanal to'planishi uchun xosdir; faol dengiz suzish zonasining shag'al-qum cho'kindilari uchun ko'ndalang egilgan to'shaklar xarakterlidir, turli burchaklarda moyil ko'p qirrali; gorizontal va to'lqinli navlari - ko'l, toshqin, sub-deltaik, dengiz cho'kindilari uchun. Tekstura va tuzilmalarning batafsil tavsifi cho'kindi jinslar tavsifida berilgan.
In-situ teksturalar va to'shak yuzalarining toifasiga shaly, bo'lakli, qo'zg'aluvchan, uyali, laxtali va boshqa teksturalar, sudraluvchi teksturalar, yo'naltirilgan bo'laklar, tikuv-stilolit, konus-konus yoki funtiklar kiradi. Slanets teksturasi, qoida tariqasida, cho'kindi jinslarning metagenezi jarayonida hosil bo'ladi va ikkilamchi bo'ladi. Suturostilolit teksturasi katagenez va metagenez uchun xosdir. Cho'kayotgan teksturalar suv ostidagi ko'chki deformatsiyasining natijasidir. Hozirgi vaqtda suv ostidagi ko'chki jarayonlari tosh hosil qiluvchi deb hisoblanadi, bu materialning don o'lchamlari bo'yicha aniq gradatsion farqlanishi bilan qumli-siltli konlarning shakllanishiga olib keladi.
Cho'kindi qatlamlari elementlarining to'shak sirtlari to'lqinlar, oqimlar, shamol va oqim oqimlari ta'sirida hosil bo'lgan to'lqinli belgilar mavjudligi bilan murakkablashadi. Choyshab tekisliklarida qurituvchi yoriqlar, tomchilar, umurtqali hayvonlarning, qisqichbaqasimonlarning hayotiy faolligi, sudralib yuruvchi, ko'milgan, burg'ulash organizmlari, o'simlik va hayvonlarning izlari va turli xil qoldiqlari kuzatilishi mumkin.
Ajratish shakllari har xil: platy, ustunli, kubsimon, olmossimon, maydalangan. To'p va boshqalar.
Bo'linishi bo'linishga olib keladigan stresslarning tabiatiga ko'ra, ajralish ekzogen va endogendir.
Do'stlaringiz bilan baham: |
