Chiziqli, tarmoqlanuvchi va takrorlanuvchi dasturlar tuzish

Pos funksiyasi satrdan ko‘rsatilgan belgini izlaydi. Masalan, a:=Pos(‘a’, ‘informatika’); operatori bajarilganda a ning qiymati 7 ga teng. Chunki, “informatika” so‘zida birinchi “a” harfi 6-o‘rinda turibdi. a:=Pos(‘v’, ‘sinf’); operatori bajarilganda esa, a ning qiymati 0 ga teng bo‘ladi. Chunki “sinf” so‘zida “v” harfi yo‘q.
Program Masala_5;

Var satr, javob: String;

Begin

Write(‘so‘z kiriting:’);

ReadLn(satr);

If Pos(‘a’,satr)>0 Then javob:=’bor’ Else javob:=’yo‘q’;

WriteLn(‘Kiritilgan so‘zda “a” harfi ’, javob);

End.
Masala-6. Kiritilgan so‘zda nechta “a” harfi borligini aniqlang. Agar kiritilgan so‘zda “a” harfi bo‘lmasa, “yo‘q” degan javob chiqsin.

Yechish: So‘z uzunligini L bilan belgilaymiz. L ning qiymatini Length funksiyasi yordamida aniqlaymiz. So‘zdagi harflarni birma-bir “a” harfi bilan taqqoslaymiz. Buning uchun i o‘zgaruvchi kiritamiz va unga ketma-ket 1, 2, …L qiymatlarini beramiz. i ning har bir qiymatida taqqoslashni bajarish uchun i ning qiymatini bittaga orttirish oldidan L1 nishon qo‘yamiz va i ning qiymati L ga teng bo‘lmaguncha shu nishonga qaytamiz. So‘zda uchragan “a” harflarni sanash uchun s – o‘zgaruvchi kiritamiz.
Program Masala_6;

Label L1;

Var satr: String;

i,s: Integer;

Begin

Write(‘so‘z kiriting:’);

ReadLn(satr);

L:=Length(satr);

i:=0; s:=0;

L1:

i:=i+1;

If satr[i]=’a’ Then s:=s+1;

If i

If s=0 Then WriteLn(‘yo‘q’) Else WriteLn(‘Kiritilgan so‘zda “a” harfi ’, s, ‘ ta’);

End.
Masala-7. Kvadrat tenglama yechish dasturini tuzing.
Yechish: ax²+bx+c=0 (a≠0) ko‘rinishidagi kvadrat tenglamani yechish algoritmini tuzamiz:

1) diskriminant: hisoblansin;

2) agar D<0 bo‘lsa, tenglama yechimga ega emas deb olinsin;

3) agar D=0 bo‘lsa, yagona yechim ga teng deb olinsin;

4) agar D>0 bo‘lsa, birinchi yechim ga, ikkinchi yechim ga teng deb olinsin;

5) tugallansin.

Demak, bizga a, b, c, d, x1, x2 haqiqiy sonli o‘zgaruvchilar kerak bo‘ladi.
Program Masala_7;

Var a, b, c, d, x1, x2: Real;

Begin

Write(‘a=’); ReadLn(a);

Write(‘b=’); ReadLn(b);

Write(‘c=’); ReadLn(c);

d:=b*b-4*a*c;

If d<0 Then WriteLn(Yechim yo‘q);

If d=0 Then WriteLn(‘x=’,-b/(2*a));

If d>0 Then

begin

x1:=(-b-sqrt(d))/(2*a); x2:=(-b+sqrt(d))/(2*a);

WriteLn(‘x1=’,x1); WriteLn(‘x2=’,x2);

end;

End.