Chiziqli operatorlarning ba`zi bir tatbiqlari



Download 1,84 Mb.
bet11/17
Sana08.02.2022
Hajmi1,84 Mb.
#436164
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   17
Bog'liq
chiziqli operatorlarning bazi bir tatbiqlari

A chiziqli operatorning obrazi imA orqali belgilanadi.
Agar kerA 0 bo`lsa, imA V bo`ladi va aksincha. Shu sababli imA V shart ham A operatorni teskari operatorga ega bo`lishini zaruriy va etarli sharti bo`ladi.
Ravshanki, kerA va imA V fazoning chiziqli fazo ostisi bo`ladi.
3 -teorema. V fazoning dimV o`lchovi n ga va A L(V,V) dagi chiziqli operator bo`lsin, u holda dim(imA)dim(ker A)n bo`ladi.
4 -teorema. V1 va V2 lar n o`lchovli V chiziqli fazoning qism fazolari va dimV1 dimV2 dimV bo`lsin, u holda L(V,V) da shunday chiziqli A operator topiladiki, V1 imA va V2 kerA bo`ladi.
6 -ta`rif. A chiziqli operatorning rangi deb RangAdim(imA) songa aytiladi.
N atija. L(V,V) dagi A chiziqli operator A1 teskari operatorga ega bo`lishi uchun
RangAdimVn bo`lishi zarur va etarli.
6-teorema. A va B L(V,V) dagi chiziqli operatorlar bo`lsin, u holda rangABrangA, rangABrangB.
7-teorema. A va B L(V,V) dagi chiziqli operatorlar va V n o`lchovli
chiziqli fazo bo`lsin, u holda

rangAB rangA rangBn

N atija . Agar rangA n ( n V fazoning o`lchovi), u holda rangABrangBArangB
2.2. Chiziqli operatorlarni matritsali yozivi.
Chiziqli V fazoda berilgan bazisdagi chiziqli operatorlarni matritsalari. V fazodagi e1,e2,...,en bazisni fiksirlaymiz, x V dagi ixtiyoriy element va

  1. x ek (1)

esa bu x elementni berilgan bazisdagi yoyilmasi hamda A esa L(V,V) dagi chiziqli operator bo`lsin u holda (1) dan

Ax x Aek (2)
Aek a e j (3)
deb olsak, (2) ni quyidagicha yozamiz:

Ax ( a x j )e j
Shunday qilib, y (y ,y ,...,yn ) elementning koordinatalari bo`lsa u holda

  1. j a x j , j 1,2,..., n (4)

Ushbu A=(akj ) kvadrat matritsani qaraylik, bu matritsa berilgan e1,e2,...,en bazisdagi А chziqli operatorning matritsasi deyiladi. Oldingi ko`rsatilgan usul bilan birgalikda uni berilgan bazisdagi matritsaviy yozuvi ham ishlatiladi:
yAx
A gar x (x1,x2,...,xn ) bo`lsa, u holda y (y1,y2,...,yn ) dagi y j j1,2,..., n (4) formula orqali A ning akj elementlari esa (3) formula orqali
hisoblanadi.
Agar A operator nol operator bo`lsa, u holda bu operatorning A matritsasining barcha elementlari ixtiyoriy bazisda nollardan iborat, ya`ni A matritsa nol matritsa bo`ladi.
A gar A operator birlik operator bo`lsa, ya`ni AI bo`lsa, u holda bu operatorning ixtiyoriy bazisdagi matritsasi birlik matritsadan iborat bo`ladi, ya`ni
A=E .
1-teorema. V chiziqli fazoda e1,e2,...,en bazis berilgan va A=akj n tartbli kvadrat matritsa bo`lsin, u holda A shunday yagona chiziqli operator mavjudki, bu A matritsa berilgan bazisda ushbu operatorni matritsasi bo`ladi.
A va B matritsalar n tartibli kvadrat matritsalar bo`lsin. A va B V fazoda ularga mos {ek} bazisdagi operatorlar bo`lsin, u holda teoremaga ko`ra
A+ B matritsaga A B operator mos keladi. Bunda biror son.
2-teorema. A chiziqli operatorning rangA rangi matritsasi rangiga teng.
1 -natija. A va B matritsalar ko’paytmasining rangi quyidagi munosabatlarni bajaradi: rangABrangA, rangABrangB,rangABrangArangBn.
2-natija. A operator uchun teskari A1 operator faqat va faqat A operator matritsasining rangi n ga (n dimV ) teng bo’lgandagina mavjud bo’ladi. Bu holda A matritsaga teskari A1 matritsa ham mavjud bo’ladi.
Endi yangi bazisga o’tganda chiziqli operator matritsasini almashtirishni qaraylik. V chiziqli fazo, A esa L(V,V) dagi chiziqli operator e1,e2,...,en va e~1,e~2,...,e~n V dagi 2 ta bazis hamda
e~k u ei , k 1,2,..., n (5) esa {ek} bazisdan {e~k } bazisga o`tish formulasi bo`lsin

Download 1,84 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   17




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish