Chirchiq davlat pedagokika instituti

Hajm-o’lchov-masofa bildiruvchi sifatlar
. Bunday sifatlar predmetning 
hajmi, o’lchovi, miqdori kabi belgilarini ifoda etadi: 
keng, tor, uzun, chuqur, chog’, 
yirik 
va b. Bu sifatlar ayrim tomonlari bilan shakl va holat bildiruvchi sifatlarga 
o’xshab ketadi: 
Qeng dala,.. hamma yoq lolalardan libos kiygan
(Sh.Rashidov). 
Ummatali yukni orqalab, katta ko’cha tomonga yurdi 
(Shuhrat). 
Qatakday kichik, er 
bag’irlagan qing’ir qiyshiq. xarob uylarda rus ishchilari yashaydi 
(O y b e k). 
Biz 
olis, begona, notanish sohillar sari yo’l oldik
.Endi o’quvchilarga mashq beriladi. 
Hajm-o’lchov-masofa bildiruvchi sifatlar
 
topib, ularning ma’nolarini tushuntiring. 
O‘quvchilarni uch guruhga bo‘lib olamiz. Og‘zaki ravishda ushbu mashqni 
bajartiramiz. Har bir guruh darslikda berilgan mashqni o‘z a’zolari bilan 
maslahatlashib birinchi to‘g‘ri bajargan guruh g‘olib sanaladi hamda taqdirlanadi. 
Uch guruh ham belgilangan mashqni bajargandan so‘ng guruh sardorlari javoblarini 
uch bo‘lakka bo‘lingan doskaga yozishadi. Javoblar jamoa bo‘lib tekshiriladi. 
Xatolikka yo‘l qo‘ymagan guruh taqdirlanadi. 

---

24 
1.
O‘z onamni elas-elas xotirlayman. Ko‘zlari qop-qora chiroyli. Uzun-uzun 
kipriklari qilt etmaydi. (O‘.Hoshimov). Elas-elas, takroriy so‘z ma’no 
ta’kidlanayapti, uzun-uzun bir asosning aynan takrorlanishidan hosil bo‘lgan 
ma’no kuchaytiryapti.
2.
Qishloq obod bo‘lsa katta-katta ko‘chalar tushsa, kim qarshilik qiladi. 
(O‘.Umarbekov). Katta-katta bir asosning aynan takroridan hosil bo‘lgan takroriy 
sifat. Takroriy sifat belgini kuchaytirishga xizmat qilyapti.
3.
Kimdir yelpib-yelpib, barra-barra go‘shtlardan kabob pishiryapti. Yelpib- 
yelpib, barra-barra bir asosning aynan takroridan hosil bo‘lgan sifat. Takroriy sifat 
belgini kuchaytirishga xizmat qilyapti.
4.
Yangi-yangi ariqlar kavlab, ariqlar ochamiz. (A.Muxtor). Yangi-yangi bir 
asosning aynan takroridan hosil bo‘lgan sifat. Takroriy sifat belgini ta’kidlaydi.
Mashqni bajarish davomida o‘quvchilar nafaqat jamoa bo‘lib balki yakka 
mustaqil tanqidiy fikrlashga, mavjud bilimidan foydalanib, jamoaga o‘z fikrini 
bildirishga, ta’sir etishga hamda fikrini qisqa va lo‘nda ifodalashga o‘rgatadi.