Chirchiq davlat pedagogika universiteti fizika va kimyo fakulteti Kimyo yo’nalishi

Yechish. Nisbiy elektrmanfiylik element atomining yadrosiga
bog" hosil qilishda qatnashgan elektronni tortib turishiga proporsional
bo'ladi. Xlor atomining radiusi ftor atominikiga qaraganda
(r(Cl) : r(F)=0,099 : 0 ,0 3 4= 2 ,9 ) uch martacha katta, brom
atominiki ftorva xlor atomlarnikiga qaraganda esa (r(Br) : r(Cl) :
r (F)=0, 114 : 0 , 0 9 9 : 0 , 0 3 4 = 3 , 3 5 : 2 , 9 : 1 ) ularning nisbiy
elektrmanfiyliklari nisbati bilan taqqoslasak x(F) : x(Cl ) :
Z (В г )= 4 ,1 : 3,0 : 2,8= 1,5 : 1,1 : 1,0 bo'lishi asosiy sabab ko'rib
o'tilgan xususiyatlargina yetarli emasligini ko'rsatadi (8 . 1 - jadvalga
qarang). 2 -davr elementlarining valent pog'onalaridagi elektronlari
va elektrmanfiyligi katta bo'lgan elementlaming elektron qabul qilib
olishga moyilligi; yadro zaryadining tashqi pog'onada joylashgan
elektronlarni tortib turishi keyingi davr elementlarinikiga qaraganda
boshqacha orbital bo'lishi yoki bo'lmasligi bilan bog'liq.
Vodorod atomida ls'-elektron bilan yadro orasida to'siq vazifasini
bajaradigan simmetriyasi 5 - turdagi orbital yo'q. 2 -davrdagi
2 s1- va 2 s2- orbitallami yadroga tortilishini elektronlar bilan to'lgan
b 2- orbitallar to ‘sadi. 2 j-elektron orbitalidagi 1 dan 6 ta
elektronlarining yadroga tortilishini to‘suvchi ichki p-orbital yo'qligi
sababli bunday elementlaming yadro zaryadi ortib borishi natijasida
atom radiuslari ortib boradi. Bu elementlaming elektronlari
joylashgan energetik pog'onacha yadroga tortilishi kuchayib borishi
sababli orbital radiuslar ham kichiklashib boradi.
Javob: С bo'ladi.
13.5. Qattiq suvni yumshatish usullarini ko'rsating. 1)
qaynatish; 2 ) suvni kuchli sovitish orqali unda erigan tuzlardan
ajratish; 3) mayda qum qatlamidan o'tkazish; 4) soda eritmasi
bilan ishlov berish; 5) so'ndirilgan ohak eritmasidan qo'shish;
6 ) anionlar qo'shish; 7) ion-almashinuvchi kationitlar va
anionitlar.
A) 1, 2, 4 В) 1, 4, 5, 6 C) 1, 3, 4, 5 D) 1, 4, 5, 7 E) 1, 3, 4, 6 .
Yechish. Karbonatli qattiqlikning o'zini bartaraf etish uchun
1- tadbimi amalga oshirish kifoya qiladi. Lekin, bu tadbir doimiy
qattiqlikni yuzaga keltirib chiqaradigan kalsiy va magniy ionlardan
suvni ozod qilishga yordam bermaydi, bunday ionlarni bog'lash
uchun 4- va 5- tadbirlami bir vaqtning o'zida yoki 7-tadbir yaxshi
natija beradi.
Javob: D bo'ladi.


Xulosa
Alyuminiy asosan suyultirilgan Al2O3 ni elektroliz qilish yo’li bilan olinadi. Alyuminiy kumushdek oq, yengil uning solishtirma og’irligi asosan 27 suyuqlanish temperaturasi 6600 C Al odatdagi temperaturada havoda o’zgarmaydi u yupqa tig’iz oksid parda bilan qoplanib qoladi. Bu parda uni yana oksidlanishdan saqlaydi.
Al sirtiga amalgamalash Al bilan Hg dan olingan qotishmalar amalgama deyiladi.
Sirti tozalangan parda yo’qotilgan Al metali havoda tez oksidlanib ko’p miqdordagi issiqlik ajralib chiqaradi.
Bu Al amfoter. Xossaga ega ekanligini bildiradi. Al nihoyatda cho’ziluvchan va uzilishga ega bo’lgan metal hisoblanadi. Shuning uchun ko’proq simlar yasaladi.
Al yengil va korroziyaga chidamli metal hisoblanadi. Shuning uchun uning qotishmalari aviatsiya avtomobil sanoatida keng ishlatiladi.

Foydalangan adabiyotlar

1. N.A.Parpiyev; H.R.Raximov; A.G.Muftarov “Anorganik kimyo” nazariy asoalari. 2003
2. M. M. Abdullayeva; O’.M.Mardonov “Kimyo”
3. N.L.Glinka “Umumiy kimyo”
4.I.A.Tashev; R.R.Ro’ziyev; I.I.Ismoilov “Anorganik kimyo”
5. G.P.Xomchenko; I.G.Xomchenko “Kimyodan masalalar”
6. E.N.Lutfullayev va bosh . Kimyodan laboratoriya mashg`ulotlari. Tошкент, 2006