Chirchiq davlat pedagogika instituti shukurullo mardonov umida zokirova

Birinchi bosqichda 
quyidagi predmetlar o‘rgatiladi: fransuz tili va 
adabiyoti, chet tili (ingliz, nemis, ispan, italyan tillari), tarix, Fransiya 
geografiyasi, matematika , tibbiy fanlar. 
Shunday qilib 6-5-sinflarda umumiy o‘rta ta’lim beradi: 4-3-
sinflarda o‘quvchilarga qobiliyati va moyilligiga qarab bilim beriladi. 

---

273 
Birinchi bosqich yakunlagach, o‘quvchilar kasbiy yo‘nalishlari bo‘yicha 
guvohnoma oladilar. 
Shundan keyin o‘quvchilar 15 yoshdan 18 yoshgacha ta’lim 
oladilar. O’qish 3 yil davom etib 2-sinf kichik, 1-sinf o‘rta va 
yakunlovchi sinflarga bo‘linadi. 
O’quvchilar umumiy ta’lim va texnik litseylarni tugattanlaridan 
so‘ng bakalavr unvoni va diplom ish uchun imtihon topshiradilar. Ana 
shunday diplomga ega bo‘lganlargina oliy o‘quv yurtlariga kirish 
huquqini qo‘lga kiritadilar. Fransiyada talablar pedagogika, politexnika 
instituti, oliy ma’muriy maktablarga kirish uchungina imtihon 
topshiradilar. Bundan tashqari shu kasbga moyilligi ham alohida sinab 
ko‘riladi. Boshqa oliygohlarga va universitetlarga esa bakalavr diplomi 
bo‘lgan yoshlar imthonsiz qabul qilinaveradi. 
Fransiyada oliy ma’lumot va ixtisos beruvchi oliy texnalogik 
institutlar mingdan ortiq. Ular odatda sanoat, maishiy xizmat ko‘rsatish, 
informatika mutaxassisliklariga ixtisoslashgan. O’kish muddati 2 yil 
bo‘lib, sakkiz xaftalik ishlab chiqarish amaliyotini ham ko‘zda tutadi. 
Sirtqi ta’lim shohabchalari juda keng bo‘lib, u 500 turdagi o‘rta, 
oliy professional ma’lumot berishni tavsiya eta oladi. 
Fransiyada maktab rahbarligi lavozimiga erishmoq uchun ta’limga 
rahbarlik qilishdan saboq beruvchi maxsus markazlarda o‘qiydilar. 
Bunday markazlarda ular rahbarlik qilish, maktab iqtisodiyotini 
boshqarish, ta’limdagi yuridik masalalar, qonunchilik, ota-onalar bilan 
ishlash, madaniy oqartuv ishlarini tashkil etish, jamoada yaxshi 
psixologik muhitni barpo etish kabi jihatlarni o‘rganadi. O’qishni 
yakunlagach, suhbatdan, test imtihonlaridan o‘‘tadilar. 
Direktor dars bermaydi. Uning ish faoliyati ikki yil davomida 
diqqat bilan kuzatib boriladi. Aksariyat hollarda direktorlar maktab 
qoshidagi uyda yashaydilar. Shu ikki yil davomida maktab direktori 
talantli tashkilotchi, etuk rahbar sifatida faoliyat ko‘rsata olmasa, u yana 
qaytarilib o‘qituvchilikka o‘tkaziladi. Direktor 65 yoshdan so‘ng 
umuman ishlamaydi. 

---

274 
O’qituvchilarni ishdan olishni maktab direktori amalga 
oshirmaydi. Yaxshi ishlamaydigan o‘qituvchilarni direktor tavsiyasiga 
muvofiq ta’lim inspeksiyasi tomonidan taftish qilinadi. Uning intizomi, 
o‘qituvchilik faoliyati, bolalar, ota-onalar o‘rtasidagi obro‘si diqqat bilan 
o‘rganiladi va tegishli chora ko‘riladi. 
Maktab o‘qituvchilariga qo‘yilgan talab Fransiyada o‘ta yuqori. 
Ayniqsa, boshlang‘ich maktablarda o‘qituvchi o‘z kasbining ustasi, 
ajoyib notiq, san’atkor, musiqachi, sportchi, tashkilotchi, namunali xulq-
atvor egasi bo‘lmog‘i lozim. 
O’qituvchilar o‘z nazariy-uslubiy malakalarini oshirishga katta 
ahamiyat beradilar. Malaka oshirish kurslaridan o‘tish uchun aniq 
muddat belgilab qo‘yilmagan. Vaqti-vaqti bilan o‘qituvchilar o‘z 
ixtiyorlari bilan test markazlarida imtihon topshiradilar. Shu imtihonlar 
davrida o‘qituvchi faoliyatida ayrim nuqsonlar sezilib, malaka 
oshirishga ehtiyoj aniqlansa, o‘z vaqtlari va mablag‘lari hisobiga malaka 
oshiradilar.