Chiqishlarining ahamiyati

Organizmni rivojlantirishda 

gimnastikaning o’rni 

 

Gimnastika  usullari  talablari  va  xususiyatlariga  mos  bajariluvchi 

va  barkamol  jismoniy  rivojlanish  va  inson  tarbiyasi  masalalarini 

yechishga yo‘naltiril-gan, tarixan yuzaga kelgan va maxsus ishlab 

chiqilgan  harakatlar  hisoblanadi.Inson  faoliyatining  mehnat, 

jangovor va maishiy amaliyoti (yurish, yugurish, to‘siqlami yengib 

---

o‘tish  va  h.k.lar)  dan  o‘zlashtirib  olingan  mashqlar  bilan  bir 

qatorda  gimnastika  vositalari  xazinasida  inson  tanasining  bo‘lishi 

mumkin  bo‘lgan  barcha  anatomik  harakatlarga  mos  keluvchi, 

maxsus  yaratilgan  jismoniy  mashqlaming  anchasi  to‘plangan. 

Gimnastika  mashqlari  quyidagi  asosiy  gumhlarga  boMinadi: 

safdagi,  umumrivojlantimvchi,  erkin  mashqlar,  sakrashlar  (oddiy 

va tayanib), amaliy, gimnastik anjomlar bilan mashqlar, akrobatik, 

badiiy  gimnastika  va  aerobika  mashqlari.  Shug‘ullanuvchilarga 

boigan pedagogik ta’sir va har tomonlama jismoniy ta’sirlarga mos 

ravishda gimnastika mashqlari quyidagicha tavsiflanadi. 

1.Har  xil  turdagi  saflanishlar,  qayta  saflanishlar  va  safda 

shug‘ullanuvchilaming 

birgalikdagi 

yoki 

yakka 

holdagi 

harakatlaridan  iborat  safdagi  mashqlar  hamjihatlilik  va  tartib-

intizom  tarbiyasida  yordam  beradi,  jamoa  boiib  harakat  qilishga 

o‘rgatadi,  maromni  his  qilishni  rivojlantiradi,  qaddi-qomatni 

to‘g‘ri tutish va safdagi qaddi rostlikni shakllantiradi. 

2.Umumrivojlantiruvchi  mashqlardan  har  tomonlama  jismoniy 

tayyorgarlik, 

organizmning 

funksional 

imkoniyatlarini 

rivojlantirish,  qaddi-qomatni  to‘g‘ri  ushlashni  shakllantirish 

maqsadlarida  foydalaniladi.  Ular  asosiy  gimnastika  harakatlari 

maktabini  yaratishga  imkon  beradi,  harakat  ko‘nikmalari  va 

mahoratini  egallashni  yengillashtiradi.  Umumrivojlantiruvchi 

mashqlar  gavdaning  ayrim  qismlari  bilan  buyumsiz  va  buyum 

bilan,  shuningdek,  turli  gimnastika  anjomlari  bilan  bajariladi. 

Umumrivojlantimvchi  mashqlaming  alohida  ahamiyati  uning 

ayrim muskullar, muskullar gumhlari, gavda qismlari va odamning 

butun tayanch harakat tizimiga turlicha ta’sir ko‘rsatish imkoniyati 

mavjudligidadir.  Umumrivojlantiruvchi  mashqlaming  muhim 

xususiyati  uning  mashqlar  bajarish  sharoitlari  (sur’at,  marom, 

---

jadallik,  ketma-ketlik  va  boshqa)ni  o‘zgartirish  yordamida 

jismoniy  yuklamalami  boshqa-rish  aniqligi  hisoblanib,  bunda 

shug‘ullanuvchilaming  ish  qobiliyatini  sekin-asta  va  muntazam 

oshirishga  imkon  yaratiladi.  Umumrivojlantiruvchi  mashqlar  turli 

maqsadli  yo‘nalish  (ertalabki  gimnastika,  jismoniy  tarbiya 

to‘xtamlari  va  boshqalar)ga  ega  bo‘lgan  majmualar  orqali 

bajariladi. 

3.Erkin mashqlar bir butun kompleksga kompozitsion  

bog‘langan  har  tomonlama  jismoniy  tayyorgarlik  talablariga  mos 

qo‘l, oyoq, gavda, boshlaming oddiy va murakkab harakatlari,  

sakrash,  burilish,  muvozanat,  akrobatik  va  xoreografik  mashq 

tizimlarining  turli-tuman  dinamik  birikmalaridan  iborat.  Erkin 

mashqlami  bajarishdan  asosiy  maqsad  gimnastik  harakat 

maktabini  shakllantirish  va  ishlab  chiqish,  shug‘ullanuvchilarda 

harakatlami  takrorlash  mumkin  bo‘lgan  8-16  taktni  tashkil  etishi 

kerak  va  shubilan  chiqish  vaqti  o‘zgaradi  (u  2  -  3  daqiqadan 

oshmasligi kerak). 

0 ‘rta yosh o‘quvchilar diqqatni jamlash, jismonan rivojlangan  

va anchagina harakat tajribasiga ega boiganliklari bilan ajralib  

turadi. Buning hammasi murakkab harakat vazifalami qo‘yishda  

imkoniyatlar  yaratadi.  Ishtirokchilami  jamlashda  4  -  6-  va  7  -  8-

sinf  

o‘quvchilaridan iborat bo‘lgan gumhlar tashkil etiladi. 

Bayramlaming masshtabi va vazifasidan kelib chiqib 10 ta, 100 ta  

---

hattoki  1000  ta  ishtirokchidan  iborat  umumiy  safga  mashqlar 

tuzish  mumkin.  Ommaviy  gimnastika  mashqlari  majmuasi  aniq 

konturli sodda boiishi lozim. 

Oraliq holatlardan qochish kerak, chunki bu holatlarda tana  

va uning qismlari holatini aniq boiishiga erishish imkoniyati  

yo‘qoladi. Muhimi shunday mashqni topish kerakki, chiqish  

paytida  safda  muvozanat  yo‘qolmasin  shu  bilan  birga  turli 

rangdagi  buyumlardan  foydalaniladi:  to‘plar,  arqonlar,  obruchlar, 

tayoqlar,  tasmalar.  Mashq  ssenariyaga,  asosan,  1  6  -2  4  taktdan 

iborat boiadi. Ommaviy chiqishlar dasturiga gimnastlaming yakka 

namoyishlarini akrobatlami badiiy gimnastikachilaming murakkab 

boimagan  mashqlarini  kiritish  mumkin.Katta  maktab  yoshidagi 

qizlar  va  o‘smirlaming  gimnastika  chiqishlariga  o‘quvchilar 

o‘zlarining  kuchini  koordinatsiyasini  jasurligini  epchilligina 

namoish eta oladigan murakkab mashqlami  

kiritishi  mumkin.0‘quvchilar  murakkab  mashqlami  o‘zlashtirib 

olish  uchun  katta  qiziqish  bilan  ishlaydilar.  Alohida  chiqish  - 

majmuasi  mashqlarga  tayyorlashda  o‘quvchilaming  psixologik 

xususiyatlarini  

nazardan chetda qoldirishi kerak emas. Mashqlami o‘rganishdan  

oldin uyatchanlikni yengib o‘tish uchun o‘quvchilar bilan alohida  

o‘tkazish  me’yorlari  yuzasidan  suhbat  olib  borish  lozim. 

Mashqlami  tuzishda  yuqorida  keltirib  o‘tilgan  xislar  paydo 

boiadigan  sharoit  vujudga  kelib  qolmasligini  nazarda  tutish 

lozim.go‘zalligini tarbiyalashdir. 

Erkin mashqlar qiyinligini boshqarib turish imkoniyati har  

---

qanday kontingentdagi shug‘ullanuvchilar bilan mashg‘ulot olib  

borishda keng foydalanish imkonini beradi. 

4.Amaliy  mashqlar  harakatning  turli-tuman  tabiiy  turlari  (yurish, 

yugurish, sakrash, irg‘itish, tirmashish, oshib o‘tish, to‘siqlami  

yengib o‘tish, yuk tashish, muvozanat)dan iborat. Ular turli-tuman  

jismoniy rivojlanishda yaxshi vosita bo‘lib xizmat qiladi, hayot  

uchun zamr asosiy harakat ko‘nikmalami egallash imkonini beradi,  

odamning jismoniy sifatlari (kuch, tezlik, chidamlilik, epchillik)ni  

takomillashtiradi.  Amaliy mashqlar  harakat tuzilishining  oddiyligi 

shug‘ullanuvchilaming har qanday kontingenti uchun qulaydir. Bu 

mashqlaming  anchagina  qismi  qator  jismoniy  to‘g‘rilash  vositasi 

hisoblanadi va o‘quvchi yoshlar jismoniy tarbiya amaliyotida keng 

foydalaniladi. 

5.Gimnastikada 

foydalaniladigan 

sakrashlar 

shug‘ullanuvchilaming  muhim  jismoniy  (epchillik,  sakrovchanlik, 

tirishqoqlik)  

sifatlarini rivojlantirish uchun xizmat qiladi, shuningdek, ularda  

amaliy va sport ko‘nikmalarini shakllantirishga imkon beradi.  

Gimnastikada 

oddiy 

(tayanchsiz) 

va 

tayanib 

sakrashlar 

qo‘llaniladi.  Oddiy  sakrashlar.  chuqurlikka,  turli  gimnastika 

anjomlari bilan 

uzunlikka,  turgan  joyida  va  yugurib  kelib,  yuqoriga  arg‘amchi 

bilan  

va  boshqalar  bajariladi.  Tayanib  sakrashlar  turli  gimnastika 

anjomlari  (ot,  dastakli  ot,  uzunasiga  qo‘yilgan  ot)  orqali 

---

qo‘llaming  anjomga  qo‘shimcha  tayanish  orqali  bajariladi. 

Gimnastik  sakrashlar  shug‘ullanuvchilar  organizmining  barcha 

a’zo  va  tizimlariga  ijobiy  ta’sir  ko‘rsatadi.Sakrashlaming  turli-

tumanligi  uchun  ular  turli  yosh,  jins  va  har  xil  jismoniy 

tayyorgarlikdagi shaxslar uchun qulaydir. 

6.Gimnastik anjomlar (tumik, qo‘shpoya, halqalar, ot va  

boshqalar) bilan bo‘ladigan mashqlar tayanchning turli-tuman  

sharoitlaridagi  gavdaning  turli-tuman  holat  va  harakatlaridan 

iborat  bo’ladi.  Gimnastik  anjomlaming  tuzilishi  va  tayanchning 

turli  sharoitlari  shug‘ullanuvchilar  gavdasi  ko‘chishidagi  asosiy 

usullami bajarishga imkon beradi va butun organizm rivojlanishiga 

tez ta’sir ko‘rsatadi. 

7.Akrobatik mashqlar gimnastikada umumiy jismoniy  

tayyorgarlik, topqirlik va fazoda moijalga olishda eng yaxshi  

vositalardan  biri  sifatida  foydalanuvchi  sun’iy  yaratilgan  va 

maxsus  

tanlab  olingan  mashqlaming  katta  gumhini  birlashtiradi. 

Gimnastikada,  asosan,  akrobatik  sakrashlar  va  turg‘un  holatdagi 

akrobatik  mashqlardan  foydalaniladi.Ular  bolalar,  o‘smirlar  va 

kattalar  bilan  boiadigan  mashg‘ulotlarda  qoilaniladi.  Akrobatika 

mashqlaridan  gimnastik  anjomlar  bilan  boiadigan  mashqlami 

egallab  olishda  erkin  va  keltiruvchi  mashqlar  sifatida  keng 

foydalaniladi. 

8.Badiiy gimnastika mashqlari harakatlaming yaxlitligi,  

jo‘shqinligi va raqs tabiatliligi bilan tavsiflanadi. Ular harakatlarda  

egiluvchanlik, erkinlik va nafosatni tarbiyalash vositasi boiib  

---

xizmat qiladi. 

Badiiy gimnastika mashqlari musiqa bilan chambarchas  

bogiangan, musiqa ohangini farqlash va yodda saqlash, maromni  

his  qilish  qobiliyatini  rivojlantirishga  imkon  beradi,  asosan, 

voyaga  

yetmagan qizlar, voyaga yetgan qizlar, ayollar bilan boiadigan  

mashg‘ulotlarda 

foydalaniladi. 

Badiiy 

gimnastikada 

qiyinchiliklaming  keng  koiami,  mashqlaming  qulayligi  va  his-

hayajonliligi ulami 

tayyorgarligi 

turlicha 

bo‘lgan 

kontingentlardan 

iborat 

shug‘ullanuvchilar mashg‘ulotlarida qo‘llash imkonini beradi. 

Yuqorida ko‘rsatilgan mashqlardan tashqari gimnastika  

mashg‘ulotlarida  irg‘itish,  sakrash,  tirmashish,  oshib  o‘tish, 

muvozanatdagi  mashqlar,  tashish  va  ko‘pgina  boshqa  mashqlami 

o‘z  ichiga  olgan  ochiq  havodagi  sport  o‘yinlari  va  estafetalardan 

keng foydalaniladi. 

Ochiq havodagi sport o‘yinlari va estafetalar jamoatchilik,  

tashabbus, tirishqoqlik, epchillik, faollik va ongli intizomni his  

qilishni tarbiyalashga imkon beradi. Ular gimnastika darslariga  

his-hayajon  tusini  beradi,  shug‘ullanuvchilami  tetiklantiradi, 

ulaming  kayfiyatini  ko‘taradi.  Asosiy  gimnastika  vositalarining 

xosligi, shug‘ullanuvchilar faoliyatining qat’iy belgilanishi, tarixan 

yuzaga kelgan an’analar ma’lum darajada gimnastikaning uslubiy 

xususiyatlarini  shakllantirib,  ular  ichidan  eng  o‘ziga  xoslari 

quyidagilar  

---

hisoblanadi:LOdamga har tomonlama ta’sir, u gavdasining deyarli 

barcha  anatomik  lozim  bo‘lgan  harakatlaridan  foydalanib  va  ular 

yordamida  organizm  va  tayanch-harakat  tizimi  vazifalarining 

rivojlanishga ijobiy ta’sir ko‘rsatishda foydalanishga imkon beradi. 

Bundan  tashqari,  gimnastika  mashqlari  odamning  barcha  asosiy 

harakat 

ko‘nikmalari 

va 

mahoratining 

shakllanishi 

va 

takomillashuviga imkon  

beradi.  Ular  shakli,  tuzilishi,  mazmuni  va  bajarish  uchun  zamr 

bo‘lgan  kuchlanish  jadalligi  turli-tuman  jismoniy  mashqlaming 

keng doirasini qamrab oladi..  

  Gimnastikaning o‘ziga xos uslubiy xususiyatlaridan biri  

shug‘ullanuvchilaming ayrim muskullari, muskul gumhlari, gavda 

qismlari a’zolari va umuman aytganda butun tayanch-harakat  

a’zolariga  nisbatan  turlicha  ta’sir  ko‘rsatish  imkoniyati 

hisoblanadi.  

Mashqlaming  maxsus  tanlanishi,  dastlabki  oraliq  va  oxirgi 

holatlarni  o‘zgartirish  imkoniyati,  ulami  bajarishdagi  usullaming 

o‘zaro  

bog‘liqligining  o‘zi  shug‘ullanuvchilar  organizmiga  maqsadga 

muvofiq  ta’sir  ko‘rsatish  uchun  qulay  sharoitlar  yaratadi,  ularda 

kerakli  harakat  mahorati  va  ko‘nikmalarini  muvaffaqiyatli 

shakllantirish,  jismoniy  rivojlanishdagi  kamchiliklami  bartaraf 

etish, maxsus  

jismoniy  sifatlami  rivojlantirish,  gimnastik  harakatlar  tavsilotlari 

va  

texnikasini takomillashtirishga imkon beradi. 

 

---

           

Gimnastika   chiqishlarining ahamiyati 

 

Gimnastika chiqishlari va sport bayramlari hozirgi kunga kelib  

insonlaming  maishiy  hayotiga  kirib  keldi.  Hozir  mamlakatimizda 

o‘tkaziladigan har bir bayram sportchilaming ommaviy ishtirokisiz 

o‘tmaydi. 

Ommaviy 

gimnastika 

chiqishlari 

umumta’lim 

maktablari,  

BO‘SM, bolalar dam olish oromgohi hamda alohida jamoalaming 

jismoniy tarbiya va sportni rivojlantirish bo‘yicha amalga oshirgan 

ishlarining  yakuniga  va  jismoniy  tarbiyachilar  kuniga  bag‘ishlab 

o‘tkaziladigan  Spartakiadalarda  o‘tkazilib  kelinmoqda.  Jismoniy 

tarbiya va sport bayramlari ommani jalb qilish maqsadida targ‘ibot  

tashviqot sifatida ahamiyatga ega bo‘lib, shular yordamida  

o‘quvchilami  jismoniy  tarbiya  va  sport  mashg‘ulotlarida  uzluksiz 

shug‘ullanib  borishlariga  ommaviy  jalb  etish  masalalari  hal 

qilinadi. 

Gimnastika chiqishlarini tashkil etish, tayyorlash va o‘tkazish 

Gimnastika bayramlarini muvaffaqiyatli o‘tkazishning asosiy  

shartlaridan biri bu tayyorgarlik ishlarini tashkil etish hisoblanadi.  

Tayyorgarlik maktab direktori buyrug‘iga muvofiq tashkiliy  

qo‘mitani tuzish bilan boshlanadi. Tashkiliy qo‘mita tarkibiga  

tarbiyaviy ishlar bo‘yicha direktor movuni (rais), jismoniy tarbiya  

va boshqa fanlar o‘qituvchilari (rasm, mehnat va boshqalar),  

 

---

kasaba uyushmasi a’zolari, ota - onalar qo‘mitasi kiradi. Tashkiliy 

qo‘mita  ish  rejasini  tuzadi,  maqsad  va  vazifalami  hamda  bayram 

o‘tkaziladigan joy va vaqtni aniqlaydi. Tayyorgarlik ishlariga ota- 

onalar qo‘mitasi a’zolarini, BSJ,  

homiy  tashkilotlami  jalb  etish  mumkin.  Turli  ishlami  bajarish 

uchun javobgar shaxs aniqlanadi. 

Chiqish  dasturlarini  tuzish,  gimnastika  mashqlari  majmuasini 

ishlab  chiqish  va  tuzish,  har  bir  sinf  bilan  mashqlar  va 

chiqishlamialohida 

fragmentlarini 

o‘rganish, 

tayyorgarlik 

o‘tkazish, chiqishni musiqa va kiyim bilan boyitish va gimnastika 

anjomlami (to‘p,  

bulava,  obmch, tayoqlar,  sharlar  va  boshqalar)  qo‘llash,  maktabni 

bayramga xos jihozlash: muvaffaqiyatlar ko‘rgazmasi, eng yaxshi 

sportchilar  hurmat taxtasi  va  boshqalar  bayramni  o‘tkazishda  eng 

muhim  ishlar  hisoblanadi.Ishni  tashkiliy  qo‘mita  gimnastika 

chiqishlami  muhokama  qilib,  yakuniy  qaromi  e’lon  qilish  bilan 

yakunlaydi.Chiqish  dasturini  tuzish  chiqishlami  muvaffaqiyatli 

dastur  qanchalik  aniq  tuzilganligiga  va  yaxshi  o‘ylab 

topilganligiga  bog‘liq.  Chiqishlami  bayram  xususiyatidan  hamda 

mazmun mohiyatidan kelib chiqib ishlab chiqiladi. Shu bilan birga  

maktabning  moliyaviy  imkoniyatlari,  ishtirokchilaming  jismoniy 

va  sport  tayyorgarlik  darajalari,  bayramni  o‘tkazish  joyi  va  vaqti 

hisobiga olinishi lozim. 

Dastumi shunday ishlab chiqish kerakki, chiqish fragmentlari  

bir - birini to‘ldiribborishi va bir - biriga bog‘liq bo‘lishi kerak.  

---

Bu  degani,  bir  mashqdan  oxiri  ikkinchi  mashqning  boshlanishi 

bo‘lishi kerak, mashqdan mashqqa o‘tish, chiqish, qayta saflanish 

chiqishlaming  

tarkibiy qismidir. Turli sport mashqlarining ehtiyotsizlik oqibatida 

to‘xtab qolishi, tanaffuslarda, o‘tishlaridagi kechirib bo‘lmaydigan 

xatolardan  qochish  zamr.  Alohida  jismoniy  tarbiya  va  sport 

chiqishlarining 

bayram 

mhini 

tushirmaslik 

maqsadida 

murakkabligi  ortib  boradigan  mashqlar  ketma  -  ketligi  tartibida 

tuzish  maqsadga  muvofiq.  Agar  gimnastika  anjomlarida 

bajariladigan  mashqlar  kiritilgan  bo‘lsa,  u  holda  bulami  polda 

shunday  joylashishi  kerakki,  tomoshabin  eng  samarali  tomonini 

ko‘rib  zavqlansin.Ishtirokchilaming  o‘tish  yo‘lini,  turli  qayta 

saflanishi  joyini  oldindan  hisoblab  qo‘yish  maqsadga  muvofiq 

stadionda  yoki  maydonchada  murakkab  qayta  saflanishlami  aniq 

bajarish  uchun  mo‘ljal  sifatida  alohida  belgilar  qo‘yish  mumkin. 

Dastumi  ishlab  chiqishda  gimnastika  mashqlariga  va  sport 

namoyishlari  tanloviga  katta  ahamiyat  berish  zamr.  Ular 

murakkabligi bo‘yicha ishtirokchilar tayyorgarligi, mashtabi,  

chiqish  mohiyatiga  mos  bo‘lishi  kerak.  Ulaming  mazmuni, 

davomiyligiga  ko‘ra  musiqalartanlashda  o‘quvchilaming  yosh 

xususiyatlarini inobatiga olish zarur.  

Chiqish  dasturi,  bayramning  o‘tkazilish  joyi  (stadion,  maydon, 

sport  zali,  klub  va  boshqalar)  ga  ham  bog‘liq.  Unda  ranglar, 

kostyumlar,  buyumlar,  anjomlar,  transportlar  va  boshqalar 

moslashuvini  o‘ylab  topib,  badiiy  jihozlash  nazarda  tutiladi. 

Bulaming  hammasi  chiqish  mazmuniga  yo‘naltirilgan  bo‘lishi 

kerak. Agar chiqishlar musiqa ostida yaxshi ishlab chiqilganbo‘lsa, 

unda  bunday  boshqaruvga  hojat  qolmaydi.  Tashkilotchilar 

chiqishlami  diqqat  bilan  kuzatib  borishlari,  agar  xatolar  yuzaga 

---

kelsa,  unda  tez  ko‘z  ilg‘amasdan  holatni  tuzatishlari  kerak.  Agar 

tashkiliy  qo‘mita  tarkibida  foto  va  kinosevarlar  bo‘lsa,  maqsadga 

muvofiq  bo‘ladi,  chunki  dasturdagi  alohida  nomerlami  hamda 

bayram haqida uning tayyorgarlik davridan to oxirigacha  

kinofilm 

olinsa, 

maqsadga 

muvofiq 

bo‘ladi. 

Bayram 

muvaffaqiyatli  chiqishi  mashqlar,  bogiamlar  va  majmualar 

qanchalik  talabga  javob  berishi  hamda  butun  chiqishi  mobaynida 

asosiy  chiqishlarga  ijodiy  yondoshib  to‘g‘ri  bajarilishiga 

chambarchas  bogiiq.  Asosiy  e’tibomi  sport  bayramining  final 

bosqichiga 

qarashish 

zamr, 

chunki 

tomoshabinlar 

olgan 

taassurotlar  ko‘p  yillar  saqlanib  turadi.  Gimnastika  mashqlari  va 

sport 

namoyishlarini 

tanlashda 

o‘quvchilaming 

yosh 

xususiyatlarini  inobatga  olish  lozim.  Ulami  uch  gumhga  boiish 

mumkin:  kichik,  o‘rta  va  katta.Maktab  bayramlari  ssinariysini 

tuzishda o‘quvchilaming yosh xususiyatlarini hisobga olish, kichik 

yoshdagi  bolalarga  mos  murakkab  boimagan  mashqlami 

bajarishga imkon beradi. 1-3 - sinf o‘quvchilari uchun mashqlar, 2 

-  3  marta  turli  yo‘nalishlarda  takrorlash  mumkin  bo‘lgan  8-16 

taktni tashkil etishi kerak va shu bilan chiqish vaqti o‘zgaradi (u 2 

-  3  daqiqadan  oshmasligi  kerak).0  ‘rta  yosh  o‘quvchilar  diqqatni 

jamlash, jismonan rivojlangan va anchagina harakat tajribasiga ega 

boiganliklari  bilan  ajralib  turadi.  Buning  hammasi  murakkab 

---

harakat 

vazifalami 

qo‘yishda 

imkoniyatlar 

yaratadi. 

Ishtirokchilami  jamlashda  4  -  6-  va  7  -  8-sinf  o‘quvchilaridan 

iborat bo‘lgan gumhlar tashkil etiladi.Bayramlaming masshtabi va 

vazifasidan  kelib  chiqib  10  ta,  100  ta  hattoki  1000  ta 

ishtirokchidan  iborat  umumiy  safga  mashqlar  tuzish  mumkin. 

Ommaviy  gimnastika  mashqlari  majmuasi  aniq  konturli  sodda 

boiishi  lozim.Oraliq  holatlardan  qochish  kerak,  chunki  bu 

holatlarda  tana  va  uning  qismlari  holatini  aniq  boiishiga  erishish 

imkoniyati  yo‘qoladi.  Muhimi  shunday  mashqni  topish  kerakki, 

chiqish paytida safda muvozanat yo‘qolmasin shu bilan birga turli 

rangdagi  buyumlardan  foydalaniladi:  to‘plar,  arqonlar,  obruchlar, 

tayoqlar,  tasmalar.  Mashq  ssenariyaga,  asosan,  1  6  -2  4  taktdan 

iborat boiadi. Ommaviy chiqishlar dasturiga gimnastlaming yakka 

namoyishlarini akrobatlami badiiy gimnastikachilaming murakkab 

boimagan  mashqlarini  kiritish  mumkin.  Katta  maktab  yoshidagi 

qizlar  va  o‘smirlaming  gimnastika  chiqishlariga  o‘quvchilar 

o‘zlarining  kuchini  koordinatsiyasini  jasurligini  epchilligina 

namoish  eta  oladigan  murakkab  mashqlami  kiritishi  mumkin. 

0’quvchilar  murakkab  mashqlami  o‘zlashtirib  olish  uchun  katta 

qiziqish bilan ishlaydilar. Alohida chiqish  - majmuasi  mashqlarga 

tayyorlashda  o‘quvchilaming  psixologik  xususiyatlarini  nazardan 

chetda  qoldirishi  kerak  emas.  Mashqlami  o‘rganishdan  oldin 

---

uyatchanlikni  yengib  o‘tish  uchun  o‘quvchilar  bilan  alohida 

o‘tkazish  me’yorlari  yuzasidan  suhbat  olib  borish  lozim. 

Mashqlami  tuzishda  yuqorida  keltirib  o‘tilgan  xislar  paydo 

boiadigan sharoit vujudga kelib qolmasligini nazarda tutish lozim.

      

 

 

                                                                        

Adabiyot 

 

 

 

1.  M.N Umarov. GIMNASTIKA.  Toshkent 2017. 

 

2.  Yo’ldoshev К.К. boshlang’ich sinf o’qituvchilarini akroba-  

tika mashlqriga o’rggatish . O’quv qo’llanma . O’zDJTI nashriyot  

Bo’imi. 1997. 

 

 

3.  Wikipedia.