|
SUYAKLARNING TO'LIQ YOKI CHALA, OCHIQ
YOKI YOPIQ SINISHI
•
Ochiq suyak sinishi yopiq sinishdan xavfliroq, chunki suyak siniqlariga infeksiya tushish va
osteomiyelit avj olish ehtimoli juda ko'p bo'ladi, bu suyak siniqlarining bitib ketishini birmuncha
qiyinlashtiradi. Suyak to'liq va chala sinishi mumkin. Chala singanda suyak ko'ndalangiga
biror qismida, aksar uzunasiga ketgan yoriq shaklida shikastlanadi-suyak darz ketadi.
Suyaklar juda xilma-xil shaklda: ko'ndalang, qiyshiq, spiralsimon, uzunasiga sinadi. Ko'pincha
parchalangan sinish kuzatiladi, bunda suyak ayrim bo'laklarga bo’
linadi
•
Suyak sinishi uchun har qanday harakatga va oyoq-qo'lga og'irlik tushganda qattiq og'riq
paydo bo'lishi, oyoq-qo'l vaziyati va shaklining o'zgarishi, funksiyasining buzilishiga olib
keladi.
YOPIQ SHIKASTLANISHLAR
•
Klinikasi. Lat yeganda shish, qon quyilishi, og'riq va organ funksiyasining buzilishi
qayd qilinadi. Avvaliga og'riq va yumshoq to’qimalarning zararlanishi yuzaga
keladi. Lat yegan joy biroz shishadi qizaradi va ko'karib qoladi. Shish va qon
talashlar ko'pi bilan 2-3 kunda shikastdan kcyin paydo bo'ladi. Harakat qilganda,
lat yegan sohada og'riq kuchayadi, tinch turganda kamayadi. Qon talashning
rangiga qarab qachon paydo bo'lganini aniqlash mumkin: birinchi kunlari gematoma
sohasi qizil bo'ladi so'rilish boshlangandan so'ng yashil va sarg'ish rangga kiradi, teri
ostiga quyilgan qon rangi vaqt o’tishi bilan o'zgaradi va so'rila boshlaydi. Og’ir lat
yeyishdan so'ng harorat ko'tarilishi va umumiy holatning buzilishi qayd qilinadi.
PAYLAR CHO’ZILISHI
•
Ko'pincha boldir-
tovon bo’g'imlarining paylari cho’zilishi sport bilan
shug'ullanuvchilarda ko'p uchraydi.Oyoq qayrilib yiqilganda uchraydi.Paylar
cho’zilganda bo’g'im sohasida og'riq, oqsab yurish, oyoqni bosganda og’riqning
kuchayishi kuzatilib, ikkinchi kunlari shish, og'riq kuchayadi. Pay cho’zilishi tizza
bo’g'imlarida ham uchraydi, lekin kam uchraydi. Boldir
-tovon bo'g'imlarining
paylari cho’zilishi odat bo'lib qolishi mumkin.Birinchi yordam. Bemorga osoyishta
sharoit yaratish kerak. Pay cho’zilgan sohaga sovuq kompress qo'yish, qattiq qilib
bog'lash kerak. O'sha soha qo'l ostida bo'ladigan shinabop narsalar bilan
shinalanad.
•
Skastlanish o
ģ
ir bo'lib qolishini oldini olish uchun tezda kasalxonaga yotqizish
kerak.
SUYAKLAR CHIQISHI
•
Bir yoki bir qancha suyaklarning bo’g'imlardagi normal holatidan surilishi suyak chiqishi
deb ataladi. Shu bilan birga bir suyakning bo'gim sathi ikkinchi suyakning bo’g'im sathidan
surilib ketadi va bo’g’im xaltachasining yurilgan joyidan chiqib ketadi.Suyaklar to’la va
qisman chiqishi mumkin. Agar surilish natijasida bo’g’im yuzalari bir
-biriga tegmay
qolsa,
to’la suyaklar chiqishi deyiladi. Agar, surilish natijasida bo'gim yuzalari bir
-biriga
qisman tegib tursa, to'la bo'lmagan qisman suyaklar chiqishi deyiladi.
•
Suyaklar chiqishi sabablariga ko'ra quyidagi turlarga bo'linadi: 1) tug'ma suyaklar
chiqishi:
•
2) travmatik suyaklar chiqishi;
•
3) patologik suyaklar chiqishi:
•
4) odat bo'lib qolgan suyaklar chiqishi farqlanadi.
SHIKASTLANISH
KLINIK BELGILARI
•
Bemor kishi asosan bo'g'imi og'riyotgani va harakat qila olmayotganidan shikoyat
qiladi, harakat qilishga urinib ko'rilganda bo'g'imdagi og'riq kuchayadi, shishadi,
chiqqan oyoq yoki qo'l uzunligi o’zgaradi. Qo'1
-oyoq chiqqan bo'gimda kuchli
og’riq bo'lib, uni o'z o'rniga qo'yishga harakat qilinsa, yana asl holiga keladi. Bu
belgi prujinasimon fiksasiya simptomi deyiladi. Ba'zan zararlangan qo'l yok oyoq
karaxt bo'lib qolishi ro’y beradi, bu holat nerv tolasi qisilishidan va chiqqan suyak
bo’lagini spastik ravishda qisqargan mushaklar qimirlatmay qo’yishi natijasida
kelib chiqadi. Ko'zdan kechirish paytida qo'l-
oyoqning noto'gri holati va bo’g'im
sohasining shakli buziladi
YOPIQ SHIKASTLANISH
OCHIQ SHIKASTLANISHLAR
XULOSA:
•
O'qituvchi òz ustida ishlash kerak.Õquvchilarda shikastlanishlarni tusintirish va shu
vaziyatga tushib qolganda qanday harakat qilishini bilishi kerak.Tibbiy bilim asoslari
bilimini uzlashtirishi ke k bdladi.Darsni tashkil qilish va dtkazish: tayyorgarlik ko'rish,
mashg'ulot jarayoni a kirishib keta olishi kerak. CHQBT rahbari bilimi malakasi Bdlishi
kerak.Har qanday vaziyatda birinchi tib iy yordam korsata olishi kerak.Tibbiy bilim
asoslari tarixini bilishi kerak ,tibbiy bilim asoslari bo'yich mashg'ulot
tashkillarshtirishni va nazariy Olgan bilimini amaldå qulay olishi kerak.Barcha dquv
mashåulotlarini samarali tashkillarshtirish dquvchilarni jalb eta olishi kerak.Urush
davrida xar-xil oyoq sinish,qdl chiqishi bosh lat yeyshi,teri kiyishi qon ketishi va b ..h
vaqtlarda o'zini yuqotib qdymasdan birinchi tibbiy yordam ko'rsata olishi kerak.
Do'stlaringiz bilan baham: |
