Chaqaloqlik davrining psixologik xususiyatlar

bolaning o‘rtacha vazni

• Normal tugilgan bolaning o‘rtacha vazni 2800-3500 g, bo‘yi 45-52 santimetr boladi, bir yil davomida uning vazni va bo‘yi ayniqsa sezilarli o‘zgaradi. Normal o‘sib ulg‘ayayotgan bola yarim yoshga eytganida uning vazni ikki barobar, bir yoshga yetganida esa uch barobar ortadi. Bolaning vazni dastlabki oylarda, ayniqsa, bir-uch oyligida tez ortadi. Keyinroq borib vaznning ortishi birmuncha sekinlashib boradi va bir yoshga toigach, bolaning vazni 9 kg ga yetadi.
• Tarbiyachi bolalarning umumiy psixik taraqqiyotlari va psixologik sifatlarini turli faoliyatlar jarayonida o‘rganib, ular haqida toia maiumotlarga ega boia olmaydi. Toia maiumotga ega bosish uchun tarbiyachi bolaning uy sharoitida, hulq-atvori va xatti-harakatlariga doir m aium otlardan ham xabardor boiishi shart. Tarbiyachi har bir bolaning fel-atvori va xatti-harakatlariga doir kuzatgan faktlarni yozma ravishda qayd qilib borishi va har bir bolaga maktabga chiqish oldidan to’la psixologik-pedagogik xarakteristika tuzishi lozim

bolaning bo‘yi

• Bir yoshga to’lgunga qadar bolaning bo‘yi ham juda tez o‘sadi. Xuddi vazni kabi bolaning bo‘yi ham dastlabki oylarida ayniqsa tez o‘sadi. Keyin bo‘yining o‘sishi ham ancha sekinlashadi. Agar bola bir yoshga toiguncha taxminan 25 sm ga o‘ssa, keyingi ikki yil ichida faqat 18 sm ga o‘sadi.
• Yangi tugilgan bolaning suyaklari, ya’ni skeleti hali katta odamlamiki singari qattiq va mustahkam boimaydi. Chaqaloq kutubxonasi bolaning skeleti deyarli yumshoq tog‘aydan iborat boladi. Keyingi taraqqiyot davrida, ya’ni bir yoshga to’lguncha uning skeleti suyakka aylana boshlaydi. Agar bola chaqaloqlik davrida noto‘g‘ri parvarish qilinsa, uning skeletidagi turli qismlar noto‘g‘ri o‘sib, biror yeri qiyshiq bo’lib qolishi mumkin. Ko‘pchlik hollarda bolaning noto‘g‘ri o‘sishi, noto‘g‘ri yotishi natijasida umurtqa suyagi qiyshayib qolishi mumkin, chunki umurtqa suyagi juda elastik (egiluvchan) boladi.

skolioz kasalligi

• So‘nggi yillarda bolalar organizmining noto‘g‘ri parvarishi bilan bogliq bo’lgan skolioz kasalligi haqida ko‘p gapirilmoqda. Darhaqiqat, bolalarda paydo boigan skolioz (umurtqa suyagining qiyshayib qolishi) kasalligi ko‘pchilik hoUarda bolalar gavdasining normal o‘sishiga ota-onalar va taibiyachilaming befarq munosabatda bo’lishlari tufayli yuzaga keladi. Skolioz (bukir) kasalligi juda og‘ir majruhlikdir. Skolioz asosan 3 yo’l bilan paydo bo’ladi. Ulardan birinchisi tug‘ma skolioz bo‘lsa, Uchinchisi individual hayot davomida orttirilgan skoliozdir. Biz asosan ana shu individual hayot davomida boladigan skoliozning oldini olishimiz, ya’ni uning paydo bo’lishiga yo’l qo‘ymasligimiz kerak.
• Skolioz kasalligi dastawal mutlaqo bilinmaydi va juda sekinlik bUan rivojlanadi, vaqt o‘tishi bUan u ko‘zga tashlana boshlaydi. Skolioz kasalligi qiyin davolanadi. Uni davolashda ortopedvrachlar juda ko‘p qiyinchUiklaiga duch keladilar. SkoUoz kasaUigi o‘g‘U bolalarda ham, qiz bolalarda ham uchraydi. Qiz bolalaming muskul va skeletlari o‘g‘U bolalaiga nisbatan zaifroq bo‘lganUgi tufayli ular skolioz kasaUigiga moyUroq boladilar. Bolalarda uchraydigan skolioz kasalUgi muskul va skeletlaming tez o‘sishi va ushbu o‘sish davrida bolalaming noto‘g‘ri o‘tirishlari va yotishlari tufayli vujudga keladi. Skolioz kasaUigiga uchragan bola o‘ta nogiron qiyofaga kirib qoladi.

Skolioz kasalligiga uchramaslik

• Skolioz kasalligiga uchramaslik uchun bola yotadigan to‘shak tekis, boshiga qo‘yiladigan yostiq ham ortiqcha baland bolmasligi kerak. Bola yurishni o’rganayotganda goh o‘ng, goh chap qoildan ushlab unga yordam berish lozim. Ana shu kablarga rioya qilgandagina bolani skolioz (bukir) kasalligidan saqlab qolish mumkin.