Case study “Mikrofirmalar va kichik korxonalar uchun yagona ijtimoiy to‘lov 25 foizdan 15 foizga tushirilganidan so‘ng uch yil ichida byudjet 400 mlrd so‘m kamroq daromad ko‘rdi. Biroq yangi ish o‘rinlari yetarlicha yaratilmadi

CASE STUDY

“Mikrofirmalar va kichik korxonalar uchun yagona ijtimoiy to‘lov 25 foizdan 15 foizga tushirilganidan so‘ng uch yil ichida byudjet 400 mlrd so‘m kamroq daromad ko‘rdi. Biroq yangi ish o‘rinlari yetarlicha yaratilmadi. Bu haqda yaqinda moliya vaziri o‘rinbosari aytib o‘tdi.”¹

P.S : — Bu umumiy masalalarni hal etmasdan turib xususiylarga o‘tmaslik kerakligini anglatadi. Soliq stavkalari tushirilib, byudjetga tushum ortishini ifoda etuvchi Laffer effekti ish berishi uchun, birinchidan, mavjud umumiy soliq yuklamasi sezilarli darajada o‘zgartirilishi lozim. 10 foizga qisqartirish tadbirkorlarda «konvertlarda» to‘layotgan daromadlarni qonuniylashtirish va ko‘proq rasmiy ishchilarni olishi uchun yetarlicha rag‘bat uyg‘otmadi.

Hal qiluvchi muammo, masalan, korxona ko‘proq ishchilarni yollashni xohlamayotganida bo‘lishi ham mumkin. Chunki ularni yollasa, ular umumo‘rnatilgan soliq solish tizimiga o‘tkaziladi va natijada ularni shunchaki yopishga to‘g‘ri keladi. Agarda Laffer effektiga erishishni istasak, soliq yukini sezilarli darajada kamaytirishimiz kerak.

Ikkinchidan, biznesni rivojlantirish xohishiga faqatgina soliqlar ta’sir ko‘rsatmaydi. Barcha investitsion muhit o‘zgartirilishi lozim. Soliq tizimidan tashqariga chiqar ekanmiz, ko‘plab savollarga duch kelamiz: bank bilan o‘zaro aloqalar, konvertatsiya, «naqd-naqdsiz» hisob-kitob muammosi, litsenziya, ruxsatnomalar olish, tekshiruvlar, kommunal tarmoqlarga ulanish, gaz va elektr bilan ta’minlash muammolari. Aksariyat korxonalar ushbu muammolar hal etilmagani sababli to‘liq quvvat bilan ishlayotgani yo‘q yoki to‘xtab qolmoqda. Shuning uchun bu yerda soliqni kamaytirganimiz yoki kamaytirmaganimiz bilan hech narsa o‘zgarmaydi. Kompleks yondashuv kerak. Ular bo‘lsa kichik biznesga navbatdagi imtiyozlarni berib, umumo‘rnatilgan va soddalashtirilgan tizimlar o‘rtasidagi oraliqni yanada kattalashtirishdi.

Barcha soliq tizimlarini butkul qaytadan ko‘rib chiqish lozim. bunda boshqa islohotlarni ham o‘tkazish kerak: valyuta, bank, pul bilan muloqot, ma’muriy, agrar vahokazo.

1^ UzA.uz ma’lumotiga asosan.