Türk Dış Politikası ve Balkanlar
* Varşova Paktı ve Yugoslavya’nın dağılması ile Balkanlarda Türkiye’nin etkinliği artmıştır.
* Türkiye Boşnaklara uygulanan insanlık dışı uygulamalara karşı çıkmıştır.
* Makedonya, Arnavutluk ve Kosova’daki etnik çatışmalar ile yakından ilgilenmiştir.
* Arnavutluk ve Kosova’da oluşturulan BM ve NATO barış gücü içinde yer almıştır.
* 1980’li yıllarda Bulgaristan ülkedeki Türkleri asimile etmeye yönelik politikalarına tepki gösterilmiştir. 1989’da 300 bin civarında Türk Türkiye’ye göç etmek zorunda kalmıştır.
* Günümüzde Romanya ve Bulgaristan Türk yatırımcılarının gözdesi haline gelmiştir.
* Yunanistan’ın terör faaliyetlerine destek vermesi, Türkiye’nin AB üyeliğini veto etmesi ve Kardak Krizi nedenleri ile ilişkilerimiz gerginleşmiştir.
* Yunanistan Batı Trakya’da Türklerine dini, siyasi ve etnik alanlarda baskı yapmaktadır.
* Kıbrıs Sorunu Türkiye ve Yunanistan arasındaki önemli meselelerden biridir.
* BM Genel Sekreteri Kofi Annan’nın hazırladığı Annan Planı Türkler tarafından kabul edilmesine rağmen planı kabul etmeyen Rumlar AB üyeliğine kabul edildiler.
Türk Kızılay’ın Yurt Dışı Yardım Faaliyetleri
* Türk Kızılay’ı 140 yıllık tarihinde birçok ülkeye yardım faaliyetlerinde bulunuştur.
* 2004’te Güney Asya’da tsunami felaketi sonrası Endonezya, Tayland ve Sri Lanka
* 2005’te depremi sonrası Pakistan’a
* 2006’da İsrail saldırısı sonrası Lübnan’a
* 2006’da Sudan’ın Darfur Bölgesine
* 2007’de Irak’ın Telafer kentine
* 2008’de Gürcistan’a
* 2008’de İsrail’in Gaza saldırısı sonrasında Filistinlilere yardımda bulunmuştur.
Türk Ordusu ve Dünya Barışı
* Türk ordusu barışı ve güvenliği sağlamak için Somali, Bosna Hersek, Arnavutluk, Kosova, Lübnan ve Afganistan’a asker gönderDİ. (NATO, BM ve AB)
1980 Sonrası Türkiye’deki Gelişmeler
Siyasi Gelişmeler
* 12 Eylül 1980 askeri darbesinden sonra 1983 seçimleri ile Turgut Özal liderliğindeki Anavatan Partisi kazandı.
* 1987’de yapılan referandum ile siyasetçilerin siyaset yasağı kaldırıldı.
* Turgut Özal 1989’da Cumhurbaşkanı seçildi.
* 1991’de DYP ve SHP koalisyonu kuruldu.
|
* Turgut Özal’ın ölümü ile 1993’te Süleyman Demirel Cumhurbaşkanı seçildi.
* Tansu Çiller Türkiye’nin ilk kadın başbakanı oldu.
* 2000’de Ahmet Necdet Sezer Cumhurbaşkanı seçildi.
* 2002 ve 2007 seçimlerinde Adalet ve Kalkınma Patisi iktidara gelmiştir.
* 2007’de Abdullah Gül cumhurbaşkanı seçildi.
Kültürel ve Sosyal Gelişmeler
* 1980’lerde şehirlerde yaşayanlar % 50 iken 2007’de % 70,5’e çıkmıştır.
* Tarkan ile Türk pop müziği geniş kitlelere ulaşmıştır.
* Sertap Erener 2003’te Eurovision Şarkı Yarışmasında birinci olmuştur.
* Türkiye’de ilk renkli televizyon yayını 1984’te başladı ve 1990’da ilk özel televizyon kanalı açıldı.
* Nuri Bilge Ceylan Üç Maymun Filmi ile Cannes Film festivalinde en iyi yönetmen ödülünü almıştır.
* Orhan Pamuk, Nobel Edebiyat Ödülünü almıştır.
* 1997- 98’de 8 yıllık kesintisiz eğitime geçildi.
* 1981’de Yüksek Öğretim Kurulu (YÖK) kuruldu.
* 1993’te ODTÜ de ilk internet bağlantısı kuruldu.
* Naim Süleymanoğlu halterde önemli başarılar elde etti.
* Türk Milli Takımı 2002 Dünya kupası ve 2008 Avrupa Kupasında 3. olmuştur.
* Galatasaray UEFA ve Süper Kupayı almıştır.
* Basketbol Milli Takımımız 2006 Dünya Şampiyonasında 6. , 2010’da ise 2. olmuştur.
Ekonomik Gelişmeler
* 24 Ocak 1980 kararları enflasyon düşürmeyi ve serbest piyasa ekonomisine geçiş hedeflenmiştir.
* 1997, 1998, 2001 ve 2008’de ekonomik krizler sonrası Uluslar arası Para Fonu (IMF) ile anlaşmalar imzalanmıştır.
* 2005’te Türk lirasından altı sıfır silinmiştir.
* GAP ile milli kalkınma hedeflerine katkıda bulunulmuştur.
Toplumsal Sorunlar
Terörizm
* Son 25 yıl içinde ülkemizi en fazla etkileyen olay terördür.
* Terör faaliyetleri milli birlik ve beraberliği bozmaya yönelik yapılmaktadır.
17 Ağustos 1999 Depremi Sonunda Ortaya Çıkan Sorunlar
* 7,4 büyüklüğündeki Marmara Depremi Kuzey Anadolu Fay hattında meydana gelmiştir.
* Deprem sigortası zorunlu hale getirildi. İmar ve ruhsat alımlarında sıkı kontrol altına alındı.
|
|
Küresel Sorunlar
Küresel Isınma
* İnsan tarafından atmosfere verilen gazların sera etkisi yaratması sonucunda, dünya atmosferi ve okyanusların ortalama sıcaklıklarının belirlenen sınırların üzerinde artışa denir.
Kyoto Protokolü
* Küresel ısınma ve iklim değişikliği konusunda değişiklikler yapmayı hedefleyen uluslar arası tek çerçevedir.
* BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi içinde imzalanmıştır.
* 1997’de Japonya’nın Kyoto şehrinde başlayan görüşmeler sonrasında 2005’te yürürlüğe girmiştir.
* TBMM protokolü 2009’da imzalamıştır.
Çevre Kirliliği
* Çevre kirliğini ( hava, toprak, su ve gürültü kirliliği) önlemek için tedbirler alınmıştır.
* Fosil yakıtlar yerine güneş ve rüzgar enerjisine başvurulmuştur.
* Erozyonu önlemek için ağaçlandırma çalışmalarına başlanmıştır.
Nüfus Artışı ve İşsizlik
* Dünya nüfusu 2000’lerde 6 milyarın üzerine çıktı.
* 1 milyar nüfus gelişmiş ülkelerde, 5 milyar ise az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde yaşamaktadır.
* Gelişmiş ülkelerde nüfus artışı % 0,5 – 0,1, gelişmekte olan ülkelerde % 2 civarında olmuştur.
* Nüfus artışı ile iş imkânlarının oluşturulamaması önemli sorunlarından biridir.
Yetersiz Beslenme ve Açlık
* BM Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) 2015’e kadar dünyada açlık çekenlerin sayısını 800 milyondan 400 milyona çekmek için 24 milyar dolara ihtiyaç olduğunu açıklamıştır.
* Uluslar arası Barış Enstitüsü (SIPRI) silahlanma için her yıl 722 milyar dolar harcandığını belirtmiştir.
* Dünyada yoksulluk ve açlık ile mücadele için Dünya Gıda Programı (WFP), Dünya Sağlık Örgütü (WHO), BM Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), Uluslar arası Tarımsal Kalkınma Fonu (IFAD) projeler uygulamaktadır.
Uluslar arası Terörizm
* Terör sorununa karşı, uluslar arası politik dengeler ve ülke çıkarları nedenleri ile ortak fikre varılmamıştır.
|
* Terörist eylemlerinin karakteristik özelliği devlet adamlarını almasıdır.
* 11 Eylül saldırıları ile kişiler yerine sembol hedeflere yöneltilmiştir.
Dünyada Son Yirmi beş Yılda Etkili Olan Salgın Hastalıklar
AIDS
* Afrika’da ortaya çıktığı tahmin edilen, 1981’de ABD’de keşfedilen hastalığın tedavisi yoktur.
* Hastalığa sebep olan HIV virüsünün yayılmasını önlemek hastalığı önlemenin tek yöntemidir.
* Cinsel ilişki ve kan yolu ile bulaşan bir hastalıktır.
Kırım Kongo Kanamalı Ateş Hastalığı
* İlk olarak Kırım’da görüldüğü için Kırım Kanamalı Ateşi adı verilen hastalık, 1956’da Kongo’da da ortaya çıkınca Kırım Kongo Kanamalı Ateş adı ile anıldı.
* Keneler ile bulaşan hastalık 2002’de Türkiye’de de görülmeye başlanmıştır.
KUŞ GRİBİ
* Kanatlı hayvanlarda toplu ölümlere yol açan ve H5N1 virüsünün insanlarda meydana getirdiği hastalığa kuş gribi adı verilmiştir.
* 1997’de Çin’deki kuş gribi salgını sırasında insan ölümleri yaşanmıştır. Virüsü taşıyan hayvanlar ile temas hastalığı yaymaktadır.
SARS (Akut Solunum Yolu Yetmezliği Sendromu)
* İlk olarak 2003’te Asya, Kuzey Amerika ve Avrupa’da saptandı. Nedeni bilinmemektedir.
* Belirtileri öksürük, ateş, titreme ve baş ağrısıdır. Öksürük yolu ile yayılmaktadır.
HEPATİT
* Karaciğerde meydana gelen iltihabi reaksiyonudur.
* Türkiye’de sarılık olarak bilinmektedir.
* Virüslerle (Hepatit B, Hepatit C) ortaya çıkan bulaşıcı bir hastalıktır.
SITMA
* Hastalığa sebep olan parazitin sivrisinekler yolu ile insanlara bulaşmasıyla yayılan ateşli bir hastalıktır.
* Teşhisi kolay, tedavisi ve korunması mümkündür.
* Sıtma dünyada yılda 1 milyondan fazla kişinin ölümüne yol açmaktadır.
A / H1N1 VİRÜSÜ ( DOMUZ GRİBİ )
* A (H1N1) adı verilen virüsün neden olduğu hastalık domuz gribi olarak adlandırılmaktadır.
* Hastalık insandan insana hapşırma, öksürük ve virüsün bulunduğu alanlara temas edilmesi ile bulaşır.
|
1.
I. Truman Doktrini
II. Marshall Planı
III. Balfour Deklarasyonu
Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin komünist partiler aracılığıyla Doğu Avrupa’da egemenlik kurması üzerine, Amerika Birleşik Devletleri yukarıdakilerden hangilerini uygulamaya koymuştur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I, II ve III
2010 LYS
2. Aşağıdakilerden hangisi, II. Dünya Savaşı’ndan sonra bilim alanındaki gelişmelerden biridir?
A) Atom bombasının yapılması
B) Teleskobun icat edilmesi
C) Elektrik ampulünün icat edilmesi
D) Fotoğraf makinesinin icat edilmesi
E) Uzaya uydu gönderilmesi
2010 LYS
3. Kore’ye uluslararası bir güç gönderilmesi kararlaştırıldığında ilk asker göndermeye karar veren birkaç ülkeden biri de Türkiye olmuştur.
Türkiye’nin bu tutumu,
I. Kuzey Atlantik Paktı,
II. Balkan Paktı,
III. Bağdat Paktı
ittifaklarından hangilerine girişini kolaylaştırmıştır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I, II ve III
2010 LYS
4.
• Dünya petrol rezervinin % 60’ının Orta Doğu’da olması
• Irak’ın Kuveyt’i işgal etmesini Amerika Birleşik Devletleri ve Batılı devletlerin tehdit unsuru olarak görmesi
Yukarıdaki durumların bir sonucu olarak aşağıdakilerden
hangisi bir dünya sorunu hâline gelmiştir?
A) İsrail Devleti’nin kurulması
B) Filistin mültecileri sorunu
C) Körfez krizi
D) İran-Irak Savaşı
E) Orta Doğu’da su sorunu
2010 LYS
5. Aşağıdakilerden hangisi 1980’li yıllarda Türkiye’de görülen gelişmelerden biri değildir?
A) Yapılan referandumla siyasi yasakların kaldırılması
B) Kalkınma planları hazırlamak üzere Devlet Planlama
Teşkilatının kurulması
C) İlk renkli televizyon yayınının başlaması
D) Yüksek Öğretim Kurulunun kurulması
E) Anavatan Partisinin kurulması 2010 LYS
11. Çin Halk Cumhuriyeti, 1949 yılında kurulduktan sonra Sovyetler Birliği’yle ilişkilerini güçlendirmeye çalışmış ve 1950 yılında dostluk anlaşması imzalamıştır. Buna karşılık Amerika Birleşik Devletleri, yeni Çin yönetimini tanımamış ve Çin’e ticari ambargo uygulamıştır. Çin Hükümeti, Birleşmiş Milletler Teşkilatından çıkarılarak yerine Milliyetçi Çin diye adlandırılan Tayvan Hükümeti alınmıştır. Zamanla büyük güç hâline gelen Çin Halk Cumhuriyeti, Sovyetler Birliği’nden bağımsız bir politika izlemeye başlamış ve Sovyetler Birliği’nin Batıyla ilişkilerinde görülen yumuşama sonucunda yalnızlaşmıştır. Ancak 1965-1966 yıllarından sonra izlediği çok yönlü politikayla, Amerika Birleşik Devletleriyle ilişkilerini düzeltmiş ve tekrar Birleşmiş Milletler Teşkilatına üye olmuştur. Tayvan Hükümeti üyelikten çıkarılmıştır.
Verilen bu bilgiyle aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?
A) Çin Halk Cumhuriyeti’nin kurulması güçler dengesini etkilemiştir.
B) Sovyetler Birliği, Çin Halk Cumhuriyeti’ni desteklerken
Amerika Birleşik Devletleri, Tayvan’ı tanımıştır.
C) Birleşmiş Milletler Teşkilatına üye olan devlet sayısında
azalma olmuştur.
D) Amerika Birleşik Devletleri uluslararası ilişkilerde büyük bir rol oynamıştır.
E) Ülkelerin çıkarları uluslararası ilişkilere yön vermiştir
2010 LYS
12. Balkanlar, Kafkaslar ve Orta Doğu bölgelerinde,
I. etnik ve dinî kaynaklı parçalanmışlık olması,
II. coğrafi konumların stratejik bakımdan önemli olması,
III. bu bölgelerdeki devletlerin, büyük devletlerin parçalanmasıyla ortaya çıkması
durumlarından hangilerinin sürekli olarak sorunların yaşanmasına neden olduğu savunulabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I, II ve III
2010 LYS
13.
I. Mısır’ın Süveyş Kanalı’nı millîleştirmesi
II. İsrail Devleti’nin kurulması
III. İngilizlerin Filistin’den çekilmesi
XX. yüzyılda Orta Doğu’da görülen yukarıdaki gelişmeler-den hangilerini Arap milliyetçileri tepkiyle karşılamıştır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) II ve III
2009 SOSYAL II
14.
I. 1924 Anayasası
II. 1961 Anayasası
III. 1982 Anayasası
Türkiye Cumhuriyeti’nde yukarıdaki anayasalardan hangileri halkoyuna sunulmuştur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) II ve III E) I, II ve III
2009 SOSYAL II
|
6. Aşağıdakilerden hangisi Kıbrıs sorununun çözümü için Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Kofi Annan’ın taraflara sunduğu planda yer alan konulardan biridir?
A) Güney Kıbrıs Rum Kesimi’nin Avrupa Birliğine tam üye olması
B) Lokmacı sınır kapısının açılması
C) Birleşik Kıbrıs Cumhuriyeti’nin kurulması
D) Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin Avrupa Birliğine üye olması
E) Kıbrıs sorununun çözümünün Avrupa Birliğiyle Türkiye’ye bırakılması
2010 LYS
7. XIX. yüzyılın ikinci yarısında İmparator Mutsuhito’nun aydınların Batı tarzı yenilikler yapılması fikirlerine destek vermesiyle Japonya’da Meiji Restorasyonu denilen reform süreci başlamıştır.
Aşağıdakilerden hangisi bu reform sürecinde gerçekleştirilenlerden biri değildir?
A) Prusya-Almanya modeline uygun bir anayasa yapılması
B) Çağdaş bankacılık sisteminin oluşturulması
C) Okuryazar oranının artırılması
D) Feodal düzenin yıkılması
E) Yeni bir alfabe yapılması 2010 LYS
8. 26 Mart 1979 tarihinde, iki devlet arasındaki sınırları çizen İsrail-Mısır Barış Antlaşması imzalanmıştır.
Aşağıdakilerden hangisi bu antlaşmanın neden olduğu gelişmelerden biri değildir?
A) Suriye’nin Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’ne yaklaşması
B) Filistin sorununun ortaya çıkması
C) İsrail’in, Sina Yarımadası’ndan çekilmeye başlaması
D) Arap ülkelerinden Mısır’a yapılan ekonomik yardımın kesilmesi
E) İsrail’in, Batı Şeria’da devamlı Yahudi yerleşim merkezleri kurması
2010 LYS
9. Aşağıdakilerden hangisi 1961 Anayasası’nı 1982 Anayasası’ndan ayıran özelliklerden biridir?
A) Parlamentonun iki ayrı meclisten oluşması
B) Kimseye işkence ve eziyet yapılmaması
C) Herkesin ayrım gözetilmeksizin kanun önünde eşit olması
D) İnsan haysiyetiyle bağdaşmayan ceza konulmaması
E) Herkesin kişiliğine bağlı dokunulmaz, devredilmez hak ve hürriyetlere sahip olması
2010 LYS
10. Bütün devletlerin iş birliğini gerektiren bir sorun olan küresel ısınmanın çözülebilmesi amacıyla, Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi’ne bir ek niteliğinde hazırlanarak 2005 yılında yürürlüğe giren düzenleme aşağıdakilerden hangisidir?
A) Maastricht Kriterleri B) Kyoto Protokolü
C) Cenevre Konferansı D) Bandung Konferansı E) Monreo Doktrini 2010 LYS
15. Avrupa Birliğine adaylık için başvuruda bulunan ülkelerin
tam üyeliğe kabul edilmeden önce karşılaması gereken kriterler Kopenhag’da belirlenmiştir.
Kopenhag Kriterleri’ne göre aday ülkelerin,
I. hukukun üstünlüğü,
II. insan hakları,
III. azınlık hakları,
IV. piyasa ekonomisi
alanlarının hangilerinde belirli bir seviyeye gelmiş olmaları beklenmektedir?
A) I ve II B) II ve III C) III ve IV
D) I, II ve III E) I, II, III ve IV
2010 LYS
16. Geniş bir petrol rezervi olan Amerika Birleşik Devletleri,
başka nedenlerin etkisiyle Arap davasında, İsrail’e hemen hemen tam destek verirken, bölgede çıkan petrole daha bağımlı olan Batı Avrupa ülkeleriyle Japonya, daha ılımlı ve dengeli olmakta hatta belirli konularda Arap davasını desteklemektedir.
Bu bilgiye dayanarak aşağıdaki yargılardan hangisine
ulaşılabilir?
A) Amerika Birleşik Devletleri nükleer tehlikeye dikkat çekmiş.
B) Bölgede İlk Çağ’dan bu yana ekonomik bunalım yaşanmıştır
C) Ülkelerin Orta Doğu petrolüne bağımlılık dereceleri, bölgeye yönelik dış politikalarını biçimlendirmiştir.
D) Amerika Birleşik Devletleri, Batı Avrupalı müttefiklerine petrol akışına karşı değildir.
E) Orta Doğu’da İsrail Devleti güçlükle kurulmuştur.
2010 LYS
17.
I. Üye devletlerin ekonomi politikalarını giderek birbirlerine yaklaştırmak
II. Üye devletler arasında, siyasi birliği sağlanmış bir Avrupa devleti meydana getirmek
III. Karadeniz’de kıyısı olan devletler arasında iş birliği sağlamak
Yukarıdakilerden hangileri, Avrupa Birliğinin amaçları arasındadır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) II ve III E) I, II ve III
2009 SOSYAL II
18. Türkiye, 24 Ekim 1945 tarihinde Birleşmiş Milletlere üye olmuş ve Atatürk’ün “Yurtta barış, dünyada barış” ilkesi doğrultusunda Birleşmiş Milletlerin aldığı kararlara uymuştur.
Aşağıdakilerden hangisi, Türkiye’nin Birleşmiş Milletlerin kararına uyarak asker gönderdiği ülkelerden biri değildir?
A) Afganistan B) Somali C) Kore D)Bosna Hersek E) Vietnam
2009 SOSYAL II
|
|
