ÇAĞDAŞ TÜrk ve DÜnya tariHİ ders notlari hazirlayan



Download 397 Kb.
bet3/5
Sana08.09.2017
Hajmi397 Kb.
#20216
1   2   3   4   5



Soğuk Savaş Döneminde Dünya

* Büyük sanayi ülkeleri 1945 – 1975 yılları arasında ekonomik büyüme yaşanmıştır.

* Savaş yıllarında erkeklerin yerine kadınlar çalışma hayatına atılmışlardır.

* Sanayileşme ile şehirlere göç hızlanmış, büyük aileler parçalanmış ve şehirlerde doğum oranı düşmüştür.



* Amerikan hayat tarzını sorgulayan Rock and Roll müziği ortaya çıkmıştır. Elvis Presley bu türün önemli isimlerindendir.

* ABD’li bilim adamları ENIAC adlı ilk bilgisayarı yapmışlardır.

* İlk uydu Sputnik SSCB tarafından uzaya gönderildi.

* Biyoloji alanında DNA’nın kimyasal yapısı çözüldü.

* Katlı yapıların inşasına önem verildi.


YUMUŞAMA DÖNEMİ VE SONRASI

* Uluslar arası ilişkilerde Doğu ve Batı blokları arasındaki gerginliği azaltmak için karşılıklı görüşmelerin tercih edildiği bir dönemdir.

* Barışa varılacak yakınlaşma, anlaşma ve işbirliği şeklinde üç bölümden oluşmaktaydı.

* ABD başkanı Kennedy ve SSCB başkanı Kruşcev’in 1961’de bir araya gelmesi ile yumuşama süresi başlamıştır.
SSCB – Çin İlişkileri

* Çin, SSCB ilişkiler bozlunca batıya yaklaşmıştır. Bu yakınlaşmada ABD adına Henry Kissinger’ın Çin’e yaptığı ziyaret etkili olmuştur. ABD, 1972’de Çin’in BM’e tekrar üye olmasında etkili oldu.


Nükleer Silahların Silahsızlandırılması Çalışmaları

* Nükleer silahların sınırlandırılması konusunda 1969’da Helsinki’de ABD – SSCB arasındaki görüşmeler 1972’de Moskova’da SALT- I Antlaşmasının imzalanması ile noktalandı.

* Görüşmelerin başladığı 1969 yılı Yumuşama Döneminin başlangıcı sayıldı.

* 1979’da Viyana’da imzalanan SALT – II Antlaşması, SSCB’nin Afganistan’ı işgali dolayısı ile ABD Kongresi tarafından onaylanmamıştır.


Helsinki Nihai Senedi 1 Ağustos 1975

* Helsinki’de, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Konferansı ( AGİK ) sonunda Arnavutluk dışındaki Avrupa ülkeleri, ABD ve Kanada arasında imzalanan konferansın sonuç bildirisidir.

* Uluslar arası ilişkilerde işbirliği ve barışın sağlanmasını esas almıştır. Uluslar arası hukuk açısından bağlayıcılığı yoktur.
Küba Buhranı

* Küba’da Fidel Castro, 1959’da Batista diktatörlüğünü yıkarak yönetimi ele geçirmiş ve ekonomiyi millileştirilme kararı alınmıştır. Bundan olumsuz etkilenen ABD baskı yapınca Küba, SSCB ile yakınlaşmıştır.

* SSCB, Küba’ya füze yerleştirmesi savaş ihtimali doğdu.

* SSCB, Türkiye’deki ABD’ye ait Jüpiter füzelerinin sökülmesi karşılığında Küba’daki füzeleri sökünce sorun çözülmüştür.


Vietnam Savaşı

* 1954’te Cenevre Antlaşması ile Kuzey ve Güney Vietnam, Fransa’dan bağımsızlığını kazandılar.

* 1956’da Kuzey ve Güney arasında olması gereken birleşme olmayınca Kuzey, Güneye saldırdı.


* 1964’te Kuzey donanması Tokin körfezinde ABD donanmasına saldırması üzerine ABD savaşa katıldı.

* Muhammed Ali savaşa gitmeyi reddedince lisansına el konuldu.

* 1973’te Paris’te Vietnam Barışı imzalanmıştır.

* 1976’da iki devlet birleşerek Vietnam Sosyalist Cumhuriyeti adını aldı.


Keşmir Sorunu

* Keşmir, Pakistan ile Hindistan arasında anlaşmazlığa sebep olan verimli topraklara ve yeraltı zenginliklerine sahip olan bölgedir.

* İki devlet 1948’de savaşmış ve BM bölgede halk oylaması yapılması şartı ile ateşkes sağlamıştır.

* Pakistan Keşmir’in küçük bir kısmını Hindistan ise büyük kısmını almıştır.

* Hindistan, BM halk oylaması kararını bugüne kadar uygulamamıştır.

* Keşmir Sorunu çözüme kavuşturulamamıştır.


Afganistan’ın SSCB Tarafından İşgali

* 1919’da İngilizlere karşı bağımsızlıklarını kazandılar

* 1973’te cumhuriyet ilan edildi.

* 1978’de SSCB – Afgan Dostluk ve İşbirliği Antlaşması imzalandı.

* Afganistan’da hükümete karşı çıkan isyanda SSCB’den yardım istendi ve SSCB 1979’da Afganistan’ı işgal etti.

* SSCB’nin Basra Körfezi ve Ortadoğu petrollerine doğru genişlemesi dünyada tepki ile karşılandı.

* SALT – II Antlaşması, SSCB’nin Afganistan’ı işgali dolayısı ile onaylanmamıştır.

* Afgan mücahitleri SSCB’ye karşı desteklenmiştir.

* SSCB, Cenevre’de Afganistan’dan çekilmeyi kabul etti.(1988–1989’da çekildi. Bölgede Taliban güçlendi.)
Bağlantısızlar Hareketi (Barış İçinde Bir Arada Yaşama )

* Kore Savaşında tarafsızlığını ilan eden Hindistan, Yugoslavya ve Mısır’ın öncülüğünde doğu ve batı bloğu dışında kalan ülkelerin oluşturdukları uluslar arası oluşumdur.

* Endonezya’da 1955’te düzenlenen Badung Konferansı’nda Doğu ve Batı bloğu dışında bağlantısızlar akımı oluşmuştur.

* Bağlantısızların I. teşkilat toplantısı 1961’de Belgrat’ta yapıldı. (Yugoslavya’nın lideri Tito’dur.)

* II. toplantısı 1964’te Mısır’da oldu. Mısır, Kıbrıs’ta self determinasyon hakkının tanınmasını istemiştir.

* III. Toplantısı 1970’te Zambiya’nın başkenti Lusaka’da yapılmıştır.

* IV. Zirve Küba’da yapılmıştır. Bağlantısızlar dünya ülkelerinin üçte ikisini temsil etmektedir.



Not: Konvansiyonel Silahlar (Tank, top, tüfek, uçak v denizaltı gibi) nükleer, biyolojik ve kimyasal olmayan silahlardır

Arap – İsrail Savaşları

Katılan Devletler

Nedeni

Sonuçları

* İsrail’e karşı Filistin Mısır, Ürdün, Suriye

Lübnan ve Irak



* BM kararı ile Filistin topraklarında İsrail devletinin kurulması

* İsrail’in kesin zaferi ile sonuçlandı. BM aracılığı ile Rodos’ta ateşkes imzalandı. Filistinli mülteciler sorunu ortaya çıktı.



1956 Mısır – İsrail Savaşı

Katılan Devletler

Nedenleri

Sonuçları

* Mısır ve İsrail

(İngiltere ve Fransa İsrail’i desteklemiştir.)



* Süveyş Kanalı’nın millileştirilmesi ve Filistinlilerin topraklarında çıkarılması

* Mısır yenildi. BM kararı ile İngiltere ve Fransa Mısır’dan çekildi. İsrail savaş öncesi sınırlarına döndü. Ortadoğu’da SSCB ve ABD rekabeti başladı.



1967 Arap – İsrail ( Altı Gün ) Savaşı

Katılan Devletler

Nedenleri

Sonuçları

* İsrail’e karşı Mısır, Ürdün, Suriye



* Mısır’ın Akabe limanını İsrail’e kapaması,

* Filistin Kurtuluş Örgütü’nün (FKÖ) kurulup Ürdün’e yerleşmesi



* İsrail; Doğu Kudüs, Sina Yarımadası, Golan Tepeleri ile Gazze’yi alarak topraklarını 4 kat genişletti.

* Tiran Boğazını alarak Süveyş Kanalına ulaştı.






1973 Arap – İsrail ( Yom – Kippur ) Savaşı

Katılan Devletler

Nedenleri

Sonuçları

* İsrail’e karşı Mısır, ve Suriye



* Mısır ve Suriye’nin 1967’de kaybettikleri toprakları geri almak istemesi

* İsrail kazandı. 1974’te yapılan antlaşma ile Süveyş kanalı Mısır’a bırakıldı.

* Barış görüşmelerinde öncü olan ABD’nin bölgedeki etkinliği arttı.



Not: Bu savaş sırasında Arap ülkelerinin Batılı devletlere petrol ambargosu uygulamasıyla dünya petrol krizi ortaya çıktı.


Camp David Anlaşmaları

* 1978’de ABD başkanının Camp David’deki ikametgahında Mısır Başkanı Enver Sedat ile İsrail Başbakanı Menahem Begin arasında imzalanmıştır.

(ABD Başkanı Jim Carter’ın gözetiminde yapıldı. )


* Camp David Antlaşmalarına Avrupa Topluluğu destek verirken, SSCB ve Arap ülkeleri tepki göstermişlerdir.

* İsrail 1982’de Sina Yarımadasından tamamen çekilmiştir.





İslam Konferansı Örgütü ( İKÖ )

* 1969’da El – Aksa Camii’nin kundaklanması girişimi sonrasında kuruldu.

* 1969’da Fas’ın Rabat kentinde İslam Zirvesi 24 ülkenin katılımı ile toplandı.


* İslam Zirvesi ikinci toplantısını Pakistan’ın Lahor kentinde yapılmıştır.

* İslam Kalkınma Bankası kurulması kararlaştırıldı.

* 2005 yılında İKO Genel Sekreterliğine Ekmeleddin İhsanoğlu seçilmiştir.




Uluslar arası Politikada Petrol’ün Yeri

* 19. yy ortasında petrol ilk kez ABD’de çıkarıldı.

* Ortadoğu’da petrol, ilk olarak I. Dünya Savaşı öncesinde bulundu.

* İngiltere bölge petrollerini kontrol altına çalıştı.

* Almanya ise Bağdat – Berlin demiryolu ile petrol yataklarını kontrol altına almaya çalışmıştır.

* II. Dünya Savaşı sonrasında sanayileşmenin artması ile taş kömürünün yerini petrol almaya başlamıştır.



OPEC (Petrol İhraç eden Ülkeler Teşkilatı ) 1960

* Petrol fiyatlarını yüksek seviyeye çıkarmak ve üretici ülkeler arasında işbirliğini sağlamak için kurulmuştur.

* Suudi Arabistan, Irak, İran, Kuveyt ve Venezüella tarafından kurulmuştur.(İlk toplantı Bağdat’ta yapıldı.)

* OPEC’e sonradan Katar, Libya, Endonezya, Ekvator, Birleşik Arap Emirlikleri de katıldı.

* Arap – İsrail savaşı esnasında Arap ülkelerinin petrol ihracına ambargo koymaları ile başlayan krizi petrol fiyatlarını dört kat arttırdı.





İran – Irak Savaşı ( 1980 – 1988 )

Irak’ta Rejim Değişikliği

* 1958’de darbe ile monarşi yıkıldı ve cumhuriyet ilan edildi.

* 1968’de Baas Partisi yönetimde söz sahibi oldu ve SSCB’ye yakınlaştı.

İran’da Rejim Değişikliği

* Halkın 1978’de yönetime karşı isyan başlattı. 1979’da sürgündeki lider Ayetullah Humeyni’nin ülkeye dönmesi ile Pehlevi Hanedanlığı(1925– 1979)

Yıkılarak, İran İslam Cumhuriyeti kuruldu.
Savaşın Başlaması ve Gelişmesi

* İran’daki rejim değişikliğinden yararlanmak isteyen Irak, Basra Körfezine ve Şattülarap nehrine hakim olmak için İran topraklarına saldırdı.

* Irak, İran’a karşı üstünlük sağladı ise de İran daha sonra dengeyi sağladı.

* Suriye, Lübnan ve SSCB, İran’ı desteklemişlerdir.



* Diğer Arap devletleri ve ABD Irak’ı destekledi.

* Petrol satışının yapılmaması Batılı devletlerin ekonomilerini olumsuz etkilemiştir.

* ABD, Fransa ve İngiltere Basra Körfezi’ne donanma göndermiştir.

* BM’in kararı ile 1988’de savaş sona erdi.



Savaşın Sonuçları

* Bir milyona yakın insan hayatını kaybetti.

* 150 milyar dolarlık petrol kaynağı yok oldu.

* Ekonomisi bozulan Irak’ın Kuveyt’i işgal etmesine zemin hazırladı.

*Arap Birliğinin bozulmasına ve İsrail’in bölgede serbest hareket etmesine ortam hazırlamıştır.

* Batılı devletler silah satarak gelir elde etmişlerdir.


Not: İslam devrimine karşı olan ABD’nin Tarhan büyükelçiliği işgal edilince İran ABD ilişkileri gerginleşti. Buna rağmen savaş sırasında İran ABD’den İsrail aracılığıyla gizlice silah satın almıştır. ( İrangate Olayı )



YUMUŞAMA DÖNEMİNDE DÜNYA
Ekonomi

* II. Dünya Savaşı sonrasında bilimsel gelişmeler sanayide kullanılmaya başlanmıştır.

* Petrol, otomotiv ve elektrik sektörlerinde üretim artışı olmuştur.

* 1970’lerde işsizlik oranı düşmüştür.

* Reklam ve pazarlama sektörü gelişmiştir.

* İlk kez 1964 Tokyo Olimpiyatları canlı televizyon yayını ile yayınlandı.



Bilimsel ve Teknolojik Gelişmeler

* ABD ve SSCB uzay yarışına girmişlerdir.

* SSCB ilk uzay aracı Sputnik’i 1957’de fırlattı.

* ABD 1958’de Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesini

( NASA ) kurdular.

* Rus kozmonot Yuri Gagarin, 1961’de VASTOK–I uzay aracı ile uzaya giden ilk insan oldu.

* 1962’de ABD de uzay aracı göndermiştir.

* 1969’da Amerikalı astronot Neil Amstrong aya ayak basan ilk insan olmuştur.


* BM 1961’de Uzayın ve gök cisimlerinin hiçbir devletin egemenliğinde olmadığı kararını aldı.

* 1970’te kişisel bilgisayar üretildi.

* 1978’de APPLE’ın fabrikalarda kullanılması ile bilgisayar, sanayi alanına girmiştir.

* İnternet ilk kez ABD’de ortaya çıktı. 1969’da bilim adamları arasında iletişimi sağlamak için ARPANET sistemi daha sonra büyümüştür.



Kültürel Hayat
* Sanayileşme ve tarımda makineleşme sonucunda köyden kente göçler yaşanmıştır.

* Kadınların eğitim düzeyinin artması ve sosyal hayata katılması ile erkek egemenliği sona ermiştir.

* Edebiyatta 1960’da post modern (Modern ötesi- bilinmezlik) anlayışı ortaya çıkmıştır.

* Rock and Roll tarzı etkisini sürdürmüş, Rolling Stones, Heavy Metal müziğinin önemli temsilcisidir.



Olimpiyatlar

* Beş halka beş kıtayı temsil etmektedir.

* Mavi: Avrupa, Sarı: Afrika, Siyah: Afrika,

Kırmızı: Amerika, Yeşil: Avustralya’yı simgeler.

* İlk olarak Olimpiyatlar Yunanistan’da düzenlendi. 1896’tan sonra dünya savaşları hariç 4yılda bir yapıldı.

* 1980 Moskova Olimpiyatları, Afganistan işgali nedeni ile boykot edilmiştir.

* Türkiye ilk olarak 1908’de katıldığı olimpiyatlardan 33 altın, 16 gümüş ve 15 bronz madalya kazandı.
* FİFA dört yılda bir Dünya Kupası’nı düzenlemiştir.

* UEFA, 1960’da dört yılda bir Avrupa Futbol Şampiyonası düzenle kararı almıştır.

* 1951’de başlayan Akdeniz Oyunlarının tamamına katılmıştır. 1971’de oyunlar İzmir’de yapılmıştır.

* FİBA (Uluslar arası Basketbol Federasyonu )dört yılda bir Dünya Basketbol Şampiyonası düzenlemiştir.

* FIVB ( Uluslar arası Voleybol Federasyonu ) dört yılda bir Dünya Basketbol Şampiyonası düzenlemiştir.


TÜRK DIŞ POLİTİKASI

Türk Yunan İlişkileri

* Balkan Antantı ile geliştirilmeye çalışılan ilişkiler 1954’te Kıbrıs Sorunu ile bozuldu.


Kıbrıs Sorunu

* Osmanlı, 1571’te Kıbrıs’ı aldı.

* 1878 Berlin Antlaşması ile Kıbrıs geçici olarak İngiltere’ye bırakıldı.

* İngiltere, I. Dünya Savaşı sırasında 1914’te Kıbrıs’ı ilhak etti.

* Kıbrıs Rumları, İngilizlere karşı adayı Yunanistan’a katmak ( ENOSİS ) için 1931’de ilk ayaklanmayı çıkardılar.
* Yunanistan 1951’de İngiltere’den Kıbrıs’ın kendisine verilmesini istedi.

* Yunanistan, 1954’te konuyu BM’e taşıyarak self determinasyon ilkesinin uygulanmasını istedi.

* Yunanistan’ın isteklerinin kabul edilmemesi üzerine Rumlar, Kıbrıs’ta EOKA yeraltı örgütünü kurarak Türkleri yok etmek ve Enosis’i gerçekleştirmek istemişlerdir.

* 1959’da Zürih Antlaşması ile Kıbrıs Cumhuriyeti kurulması kararı alındı.

* 1959’da Londra Antlaşması; Kıbrıs Cumhuriyeti kurulma, Garanti, İttifak ve Uyuşma Antlaşmalarından oluşmaktaydı.

* 1960’ta bağımsız Kıbrıs Cumhuriyeti kuruldu. Cumhurbaşkanlığına Makarios, yardımcılığına da Fazıl Küçük getirildi.

* EOKA saldırılarına karşı 1955’te Türk Mukavemet Teşkilatı (TMT) kuruldu.

* Makarios, 1963’te Fazıl Küçük’e Anayasa değişikliği önerisinde bulundu, öneri ret edilince gerginlik arttı.



* 24 Aralık 1963’te Kanlı Noel denilen ve 24 Türk’ün şehit edildiği olay üzerine Türk savaş uçakları ilk kez Lefkoşa üzerinde uçmuştur

* Rum saldırılarının sürmesi üzerine Türkiye müdahale kararı alınca 1964’te ABD Başkanı Johnson, İsmet Paşa’ya tehditkâr bir mektup yazdı.

* ABD, Küba Krizi sırasında Türkiye’deki Jupiter füzeleri Türkiye’ye haber vermeden sökmesi ABD- Türkiye ilişkilerini sarstı. Türkiye SSCB’ye yaklaştı.

* Batıdan beklediği yardımı alamayan Türkiye 1959’da SSCB’den kredi talebinde bulundu. Bu Süreçte başlayan iyi ilişkiler SSCB’nin 1961–1964‘ta Rumları desteklemesi ile gerginleşmiştir.


* 1964’te Türk uçakları Rum mevzilerini bombaladı.

* Kıbrıs Türkleri 28 Aralık 1967’de Kıbrıs Geçici Türk Yönetimini kurdular.

* EOKA 1974’te Makarios’a karşı darbe yaparak cumhurbaşkanlığına Nikos Sampson Kıbrıs Elen Cumhuriyetini ilan etti.

* 20 Temmuz 1974’te Türkiye Enosis’e engel olmak için Kıbrıs Barış Harekâtını başlattı ve 22 Temmuz’da Türkiye, BM’in ateşkes kararına uydu. (Ayşe tatile çıksın)

* 25 Ağustos’ta İngiltere, Yunanistan ve Türkiye Cenevre Konferansı’nda barışı sağlayamadı.

* Türkiye 14 Ağustos’ta İkinci Barış Harekatını başlattı ve adanın üçte birini ele geçirdi.

* ABD, bu harekâtı gerekçe Türkiye’ye ambargo uyguladı. Türkiye bunun üzerine Türkiye’deki ABD üslerine el koydu.

* Akritas Planı: Rumların ani bir saldırı ile Kıbrıs Türklerini yok etme planıdır.

* Denktaş’ın liderliğinde 13 Şubat 1975 Kıbrıs Türk Federe Devleti’ni kurudu.

* 1983’de Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti kuruldu.






Ege Adaları Sorunu

* Lozan’da Gökçeada ve Bozcaada Türkiye’ye, Meis ve On iki Ada İtalya’ya diğer adalar ise Yunanistan’a bırakıldı.

* İtalya 1947’de Meis ve On iki Adayı Yunanistan’a verdi.

* Yunanistan 1974’ten sonra Ege Denizi’ne hakim olmak için girişimlerde bulundu.


Ege Adalarının Silahsızlandırılması

* Yunanistan 1963’te Lozan’a aykırı olarak Ege Adalarını gizlice silahlandırdı.

* 1974’te Yunanlılar açık olarak adaları silahlandırmaya başladı ve adaları NATO tatbikatları kapsamına aldırmaya çalıştı.

* Yunanistan 1980’de Türkiye’nin veto etmemesi



üzerine NATO nun askeri kanadına üye oldu. 1983’te

Yunanistan, Limni Adası’nın dahil edilmeyeceği NATO tatbikatlarına katılmayacağını belirtti.


Kıta Sahanlığı

* Yunanistan, Ege’de petrol arama ruhsatı verdi Türkiye ile deniz sınırını kendine göre belirlemeye çalıştı. (1961 )

* Türkiye’de Ege’de kendi ve uluslar arası karasularında petrol arama izni vermesi ile Kıta Sahanlığı sorunu ortaya çıktı.

* Lozan’da 3 mil olan kara suları genişliğini 1934’te Yunanistan, 1964’te Türkiye 6 mile çıkarmıştır.

* Türkiye, Ege’de Sismik I gemisi ile arama yapmış ve Türkiye, Yunanistan’ın kara sularını 6 milin üzerine çıkarmasını(12mil) savaş nedeni olarak saydı. 1976


Ege Hava Sahası (Fır Hattı–Uçuş Bilgi Bölgesi) Sorunu

* Yunanistan 1931’de 3 mil olan hava kontrol sahasını 10 mile çıkarmıştır.

* Türkiye 1974’te kıyılarına 50 mil kala bilgi verme zorunluluğu getirdi.


* Yunanistan, Kıbrıs Barış Harekâtından sonra Ege semalarını tehlikeli bölge ilan ederek uluslar arası uçuşlara kapattı.

* 1974’te taraflar anlaşarak hava sahası ile yaptıkları değişiklikleri yürürlükten kaldırmışlardır.






Türkiye’nin Orta Doğu Politikası

* 1950–60 döneminde Arap ülkeleri ve SSCB’ye yaklaştı.

* Kıbrıs Sorunda sonra ABD ile ilişkilerimiz bozuldu

* 1973 petrol krizinde Arap ülkeleri ile ilişkilerimizi geliştirdik.



1967’de Arap – İsrail Savaşı’nda Türkiye, ABD’nin Türkiye’deki üslerinden İsrail’e yardım etmesine izin vermedi.

* 1969’daki Mescit-i Aksa yangınına tepki gösterdi.

* Türkiye Batılı devletler ile Orta doğu arasında denge unsuru olmuştur.





Ermeni İddiaları

Diaspora: Ermenistan dışında yaşayan Ermenilerdir.

* Ermeniler, Lozan’da Türk vatandaşları ile aynı kanunlara tabi olmayı kabul etmişlerdir.

* Ermeni diasporası, Ermeni sorununu canlandırdı.

* Dört T politikasını uyguladılar ( Tanıtma, Tanınma, Tazminat ve Toprak )



* Ermenistan’ın kurtuluşu için Ermeni Gizli Ordusu adı verilen ASALA terör örgütünü kurdular.

* 1973’te Los Angeles Başkonsolosumuz Ermeniler tarafından katledilmiştir.

* ASALA 1973 – 1994 yıları arasında çoğu diplomat 35 vatandaşımızı öldürmüştür.


Download 397 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish