Buxoro tarixi

 
Ko‘kaldosh madrasasi 
1
Бухоро шарқ дурдонаси./Муаллифлар жамоси. –Тошкент: Шарқ, 1997. –Б.103.
2
Бухоро шарқ дурдонаси./Муаллифлар жамоси. –Тошкент: Шарқ, 1997. –Б.103.

---

151 
Kichik ikki ayvonli Gavkushon va Modarixon madrasalari, 
shuningdek, ancha oldingi Katta va Kichik G‘oziyon madrasalari 
(1534-1535 yy.) trapetsiyasimon tarxga ega bo‘ldiki, bu qurilish olib 
borilayotgan er shaklidan kelib chiqqan. Katta G‘oziyon va 
Gavkushon madrasalarida butun binoning bir qavatliligida unga 
muhtashamlik baxsh etish uchun old tomoni ikki qavatli qilib qurildi, 
bu usul keyinchalik Buxoro, Xiva va boshqa erlardagi madrasallarda 
ham qo‘llandi. 
Buxoro me’morchilik maktabi Abdullaxon madrasasida (1589-
1590 yy.) yaqqol namoyon bo‘lgan, unda barcha sanab o‘tilgan 
mintaqaviy xycusiyatlar majmuasi o‘z aksini topgan. Buning ustiga 
ana shu to‘rt ayvonli Madrasa ikkita o‘ziga xos usul bilan boyitilgan. 
Birinchidan, masjidning burchak zali uning mehrobi g‘arbga, ya’ni 
Makkaga aniq yo‘naltirilishi uchun reja tarxiga nisbatan diagonal 
holatda joylashtirilgan. Ikkinchidan, hovli peshayvoni ortida, ya’ni 
hovlining ancha ichkarisida binoning bosh o‘qida sakkiz qirrali 
mo‘‘jazgina hovli barpo etildi. 
Abdullaxon madrasasi 

---

152 
Umuman, madrasalarning buxorocha turi Markaziy Osiyo 
boshqa mintaqalarning ana shunday inshootlari me’morchiligiga o‘sha 
va keyingi davrlarda katta ta’sir ko‘rsatdi. 
Masjidi Kalon XV-XVI asrlarda Minorai Kalon zamondoshi 
bo‘lgan katta binoning joyida qurilgan. Masjid peshtoqidagi 
yozuvlarga asoslanib aytish mumkinki, bu bino 1514-yilda ishga 
tushirilgan. Bino pishiq to‘rtburchakli va yuzasi sayqal berilgan 
g‘ishtlar bilan terilgan
1
.