Buxoro shahar 38 – umumta’lim maktabi iqtisod fani o’qituvchisi Rajabova Faxrinisoning Dars ishlanmasi

Bozor segmentlarga quyidagi belgilariga qarab ajraladi: aholining xarid qobiliyati; yashash sharoiti; yoshi va jinsi; qaysi tovarlarni afzal ko`rishi; kishilarningg mehnat faoliyati, turmush tarzi; inflyatsiya darajasi; bozor infrastrukturasi holati.

• Bozor segmentlarga quyidagi belgilariga qarab ajraladi: aholining xarid qobiliyati; yashash sharoiti; yoshi va jinsi; qaysi tovarlarni afzal ko`rishi; kishilarningg mehnat faoliyati, turmush tarzi; inflyatsiya darajasi; bozor infrastrukturasi holati.
• Bozor aloqalari faol bo`lishi uchun bozor infrastrukturasi yaxshi ishlashi lozim.
• Bozor infrastrukturasi bozor aloqalarini yurgizish uchun xizmat qiluvchi korxona, tashkilot va muassasalar majmuidir.
• Infrastrukturani birjalar, savdo uylari, savdo kompaniyalari, hisob-kitob idoralari, maslahatchi firmalar, broker va auditor idoralari, yarmarkalar, tender (maxsus savdo) uyushtiruvchi tashkilotlar, bojxona idoralari, banklar, sug`urta kompaniyalari kabilar tashkil etadi. Ularning vazifasi oldi-sotdiga xizmat qilishdir.

Bozorning turlari va unsurlari

• Bozorga g`oyat xilma-xil tovar va xizmatlar chiqariladi, ular bozor ob`ektini, aniqrog`i u erdagi oldi-sotdi ob`ektini tashkil etadi. O`z ob`ekti jihatidan bozorni quyidagi turlarga bo`lish mumkin:
• 1. Iste`mol tovarlari bozori, ya`ni iste`molchilar bozori kishilarning, tirikchiligi uchun zarur bo`lgan tovarlar va xizmatlar bozoridir. Bu bozorda keng iste`mol buyumlari, madaniy, maishiy va kommunal xizmatlari oldi-sotdisi olib boriladi. Bu bozorda deyarli barcha fuqaro ishtirok etadi. Bu bozorning O`zbekistonda aniq ko`rinishlari bor: magazinlar, savdo uylari, firmalar, supermarket, do`kon (shop), oshxona, nonvoyxona, har xil ustaxonalar, sartaroshxonalar, salonlar, nihoyat, dehqon bozorlari va buyum bozorlari.
• 2. Ishlab chiqarish vositalari va resurslar bozori — ishlab chiqarish uchun zarur bo`lgan narsalar bozori. Bu bozorda ulgurji savdo-sotiq yuz beradi. Mazkur bozor savdo firmalari, savdo uylari, birjalar faoliyatida, er va boshqa ko`chmas mulk savdosida namoyon bo`ladi. Bunday bozorda resursga talabgorlar resurs etkazuvchilar bilan koitrakt-shartnomalar asosida aloqa qiladilar. Resurs bozorining bosh bo`g`ini tovar birjasi hisoblanadi.
• Tovar birjasi ulgurji savdo bilan shugullanuvchi tijorat korxonasidir.