Buxoro san’at obidalari

Tarixiy va arxitektura yodgorliklari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Buxoro — o‘rta asrning 140 dan ortiq arxitektura yodgorliklarini o‘zida saqlagan „muzey shahardir“. Koʻp asrlar avval qurilgan Poi Kalon, Qo‘sh Madrasa, Somoniylar maqbarasi, minorai kalon kabi ansambllar bugungi kungada ham barchaning diqqatida.

• 
  Ark (11 - 20 a.)
  
• 
  Bolohovuz ansambli (18-asr boshlari - 20 a.)
  
• 
  Bola Hovuz masjidi (1712)
  
• 
  Somoniylar maqbarasi (9-10 a.)
  
• 
  Chashmai Ayub maqbarasi (1380 yoki 1384/85)
  
• 
  Abdullaxon madrasasi (1596/98)
  
• 
  Modarixon madrasasi (1556/57)
  
• 
  Baland masjidi (16 a. boshlari)
  
• 
  Govkushon majmuasi - Masjid, Minora, Madrasa (16 a.)
  
• 
  Xoʻja zaynuddin majmuasi (1555)
  
• 
  Poi Kalon ansambli (12—14 a.)
  
• 
  Labihovuz ansambli (16-17 a.)
  
• 
  Ko‘kaldosh madrasasi (1568/69)
  
• 
  Nodir Devonbegi madrasasi (1622—23)
  
• 
  Nodir Devonbegi xonaqohi (1620)
  
• 
  Ulug‘bek madrasasi (1417)
  
• 
  Abdulazizxon madrasasi (1652)
  
• 
  Sayfiddin Boharziy maqbarasi (13 a. ikkinchi yarmi—14 a.)
  
• 
  Bayonqulixon maqbarasi (14 a. ikkinchi yarmi,15 yoki 16 a.)
  
• 
  Namozgoh masjidi (12-16 a)
  
• 
  Fayzobod xonaqohi (1598/99)
  
• 
  Chor Minor (1807)
  
• 
  Sitorai Mohi Xossa Buxoro Amiri saroyi (19 a. oxiri 20 a. boshlari)
  
• 
  Chor Bakr meʼmoriy majmuasi (shayx Jubayra sulolasi dafn etilgan joy)(1560/63)
  
• 
  
• 
  Buxorodagi 7 ta madaniy yodgorlik Islom olamining ta’lim, fan va madaniyat tashkiloti (ICESCO)ning Islom Olami Merosi ro‘yxatiga kiritildi. Bu haqda Buxoro viloyati madaniy meros boshqarmasi xabar berdi.
  
• 
  Joriy yilning 29 iyun kuni Islom Olami Merosi Qo‘mitasining to‘qqizinchi onlayn majlisi bo‘lib o‘tdi. Unda Buxoro 2020 yilda “Islom olami madaniyati poytaxti” deb e’lon qilinishi munosabati bilan Buxorodagi 7 ta – Ismoil Somoniy maqbarasi, Chor Bakr, Bahouddin Naqshband majmualari, Mag‘oki Attor masjidi, Poi-Kalon ansambli, Qadimgi Poykent shahri qoldiqlari va Toshsaroy madrasalari ICYeSCOning Islom Olami Merosi ro‘yxatiga kiritildi.
  
• 
  Onlayn tarzda o‘tkazilgan majlisda shuningdek, Iyordaniya (1 ta), Eron (5 ta), Bangladesh (3 ta), Jazoir (1), Iroq (5 ta), Falastin (7 ta), Qatar (3 ta), Kamerun (1 ta), Liviya (16 ta), Misr (3 ta), Marokash (6 ta) davlatlarida joylashgan obidalar ham Islom Olami Merosi ro‘yxatiga kiritldi. 
  
• 
  Shuningdek, kelajakda ushbu madaniy meros ob’ektlarini restavratsiya qilish, ularni o‘rganish va xalqaro miqiyosda keng targ‘ib qilish bo‘yicha ICESCO va Islom Olami Merosi Qo‘mitasi bilan hamkorlik aloqalarini kuchaytirish yuzasidan kelishib olingan.
  

Buxoro tom ma'noda sirlar va afsonalar bilan o'ralgan shahar. Tarixchilarning ta'kidlashicha, unga buyuk Siyovush asos solgan, u afsonalarga ko'ra Eron shohi Key-Kavusning o'g'li va shafqatsiz otasidan qochgan go'zal Turon ayoli bo'lgan. Bu jasur va mard jangchi Siyovush edi, u birinchi bo'lib Buxoro qal'asi Arkini qurdi, uning sharqiy darvozasida u Turon shohi Afrasiab qo'li bilan vafot etganidan keyin ko'mildi. Buxoro aholisi o'ldirilgan jangchiga bo'lgan barcha qayg'ularni "Mug 'faryodi" deb nomlangan qo'shiq tsiklida tashladilar va Siyovushning muxlislari, hatto yangi yilning birinchi kunida ham shahar asoschisi xotirasiga Buxoro qal'asining omon qolgan devorlari yonida xo'roz so'yishdi. Aytgancha, O'zbekiston shaharlari orqali, ya'ni Buxoro orqali afsonaviy Buyuk Ipak yo'li o'tdi - Sharq va G'arbni bog'laydigan yo'l.
Ushbu shaharda bo'lganingizdan so'ng, eski Buxoro o'zining afsonalari bilan yangi, zamonaviy Buxoro bilan chambarchas bog'liqligini darhol anglaysiz. Uning ko'chalari sirli va o'ralgan bo'lib, yangi qurilgan binolarning devorlari uzoq tarixga ega binolarning devorlari bilan tinch-totuv yashaydi. Bu qadimiylik va sharqona donishmandlik ruhiga zid bo'lgan qarama-qarshiliklar shahri.
Buxoroning diqqatga sazovor joylarini bir kunda ko'rish imkonsiz - ular juda ko'p. Ulardan biriga tashrif buyurishni e'tiborsiz qoldirish - Parijda bo'lish va Eyfel minorasini ko'rmaslik kabi. Tanangizning har bir hujayrasi bilan ushbu shaharning jozibasini ko'tarish uchun siz ko'plab turoperatorlar tomonidan taqdim etilgan Buxoroga sayohatlarni o'rganishingiz mumkin. Agar siz ushbu marvaridning barcha burchaklarini ko'rmasangiz, sizga Samandin maqbarasi, Ark qal'asi, Miri Arab madrasasi, Kalyan masjidi, Chor-Minor madrasasi va savdo gumbazlarini ziyorat qilishni tavsiya etamiz. Bular Buxoroning sayyohlarda unutilmas taassurot qoldiradigan eng qiziqarli joylari.