Buxoro psixologiya va xorijiy tillar s-1-ap guruh talabasi Raxmonova Fotimaning Psixologiya tarixi fanidan

Gumanistik psixologiyaning asosiy qoidalari

Bemorga terapevtik oqibatlar uchun teng javobgarlik yuklanadi. G.Olportning shaxs xususiyatlari nazariyasi Gumanistik psixologiyaning asosiy qoidalari Gordon Allport tomonidan ishlab chiqilgan. G.Olport (1897-1967) o‘zi yaratgan shaxs kontseptsiyasini xulq-atvor yondashuvi mexanizmiga va psixoanalitiklarning biologik, instinktiv yondashuviga muqobil sifatida qaradi. Allport, shuningdek, kasal odamlar, nevrotiklar, sog'lom odamning ruhiyatiga oid faktlarni o'tkazishga qarshi chiqdi. U o'z faoliyatini psixoterapevt sifatida boshlagan bo'lsa-da, u sog'lom odamlarning eksperimental tadqiqotlariga e'tibor qaratib, tibbiy amaliyotdan juda tez uzoqlashdi. Allport bixeviorizmda qo'llaniladigan kuzatilgan faktlarni nafaqat to'plash va tasvirlashni, balki ularni tizimlashtirish va tushuntirishni zarur deb hisobladi. Allport nazariyasining asosiy postulatlaridan biri bu shaxsning ochiq va o'z-o'zini rivojlantirish pozitsiyasi edi. Inson, birinchi navbatda, ijtimoiy mavjudot bo'lib, shuning uchun atrofdagi odamlar, jamiyat bilan aloqalarsiz rivojlana olmaydi. Shu sababli, Allport psixoanalizning shaxs va jamiyat o'rtasidagi antagonistik, dushmanlik munosabatlari haqidagi pozitsiyasini rad etadi. Shu bilan birga, Allport shaxs va jamiyat o'rtasidagi aloqa - bu atrof-muhit bilan muvozanatni saqlash istagi emas, balki o'zaro muloqot, o'zaro ta'sir ekanligini ta'kidladi. Shunday qilib, u o'sha davrda umume'tirof etilgan, rivojlanish - bu odamning atrofdagi dunyoga moslashishi, moslashishi, degan postulatga keskin e'tiroz bildirdi va aynan muvozanatni buzish va yangi va yangi cho'qqilarni zabt etish zarurligini isbotladi. bir kishi. Allport har bir insonning o'ziga xosligi haqida birinchilardan bo'lib gapirdi. Har bir inson o'ziga xos va individualdir, chunki u o'ziga xos fazilatlar, ehtiyojlar kombinatsiyasining egasi bo'lib, Allport buni trite - xususiyat deb atagan. Bu ehtiyojlar yoki shaxsiy xususiyatlar, u asosiy va instrumental bo'linadi. Asosiy xususiyatlar xulq-atvorni rag'batlantiradi va tug'ma, genotipik, instrumental xususiyatlar esa xatti-harakatni shakllantiradi va hayot jarayonida shakllanadi, ya'ni ular fenotipik shakllanishdir. Bu xususiyatlar majmui shaxsning o'zagini tashkil etadi.