Buxoro oziq-ovqat va yengil sanoat texnologiyasi

8. Tegirmonning yanchish bo`limiga yuboriladigan donning sifat 
ko`rsatkichlari. 
Tegirmonning tayyorlov bo`limida donning sifat ko`rsatkichlari va 
texnologik xossalari yaxshilanishi shart. Bunga don massasini 
chiqindilardan tozalash, don yuzasiga urib tozalovchi mashinalarda ishlov 
berish, yuvish va gidrotermik ishlov berish natijasida erishiladi. Undan
tashqari donning texnologik xossalarini eng yaxshi ko`rsatkichlarda uzoq 
vaqt davomida bir me`yorda bo`lishini ta`minlash zarurdir. Buning uchun 
gidrotermik ishlov berishning aniq ko`rsatkichlarini va un tortish uchun 
bug’doy aralashmasi tarkibini to`g’ri tanlash kerak. 
YAnchish bo`limiga yuboriladigan donning sifat ko`rsatkichlari 14- 
jadvalda keltirilgan. 
14-jadval 
I Yormalash sistemasiga yuboriladigan donning sifat ko`rsatkichlari 
Ko`rsatkichlar 
Bug’doy doni 
uchun 
Javdar doni uchun 
Namlik, % 
Begona aralashmalar 
(shundan ko`p emas), % 
shu jumladan: 
zararli 
mineral 
Donli aralashmalar 
(shundan ko`p emas),% 
Kleykovina miqdori 
(shundan kam emas),% 
navli un tortishda jaydari 
un tortishda
15,0 - 16,5 
0,4 
0,05 
ruxsat etilmaydi 
4,0 
26 
20 
13,5 - 15,0 
0,4 
0,05 
ruxsat etilmaydi 
4,0 
- 
- 
 
9. CHiqindilarning tasnifi. 
Donlarni har xil uskunalar yordamida tozalanganda turli xil chiqindilar 
ajratib olinadi: separatorning g’alvirlaridagi qoldiq - yirik chiqindi; 
g’alviridan o`tgan mayda chiqindi; trierlardan uzun va kalta chiqindi; 
toshtozalagichdan mineral chiqindilar. Bundan tashqari aspiratsion changlar, 

---

82 
donni yuvganda hosil bo`ladigan chiqindilar va magnit separatorlarida ajratib 
olinadigan metal chiqindilar ajratib olinadi. 
CHiqindilar tarkibida yaroqli don miqdoriga qarab asosan besh toifaga 
bo`linadi: 
I - toifa - tarkibida yaroqli don miqdori 50 % dan yuqori; 
II - toifa - tarkibida yaroqli don miqdori 30...50 % gacha; 
III - toifa - tarkibida yaroqli don miqdori 10...30 % gacha; 
IV - toifa - tarkibida yaroqli don miqdori 2...10 % gacha; 
V - toifa - tarkibida yaroqli don miqdori 2 % dan kam. CHiqindilarning V - 
toifasidan tashqari barcha chiqindi omuxta em ishlab chiqarish sanoatida 
ishlatilmaydi.