Buxoro oziq-ovqat va yengil sanoat texnologiyasi

 
4. Yormalarning sifat ko`rsatkichlari. 
SHoli, tariq, grechixa, suli donlaridan maydalanmagan butun yorma ishlab 
chiqariladi. Qayta ishlash jarayonida hosil bo`ladigan maydalangan mag’izlar 
oziq-ovqat mahsulotlariga (maydalangan sholi, maydalangan grechixa) yoki 
ozuqa mahsulotlariga (tariq va sulining maydalangan mag’izi) tegishlidir. 
Butun mag’izdan olingan yorma sifatiga qarab ikki yoki uch navga 
bo`linadi. Maydalangan yorma navlarga bo`linmaydi. 
Arpa, bug’doy, makajuxori donlaridan olingan maydalangan silliqlangan 
yormalar yirikligiga qarab nomerlarga bo`linadi. 
Ko`p turli yormalarning asosiy sifat ko`rsatkichiga to`liq sifatli mag’iz 
miqdori kiradi, bundan tashqari yorma tarkibida organiq va zararli
minerallar, metallomagnit chiqindilar, qobig’i olinmagan don, butun yorma 
tarkibida maydalangan yorma miqdori chegaralanib qo`yiladi. 

---

97 
Nomerli maydalangan yorma uchun tekislanganlik bo`yicha sifat 
ko`rsatkichi o`rnatilgan, ya`ni aniq yiriklikdagi zarrachalar miqdori foizda 
belgilangan. 
5. Tariq donining turlari va sifat ko`rsatkichlari. 
Tariq donidan silliqlangan uch navli (oliy, birinchi va ikkinchi) yorma 
ishlab chiqariladi. 
Silliqlangan tariq yormasi bu gul qobig’i, meva va urug`’ qobig’i, murtak 
va qisman aleyron qatlamdan ajratilgan tariq mag’izini tashkil qiladi. Tariq 
yormasi o`zining iste`molbop xossalari va tez pishishi bilan ajralib turadi. 
Tariq yormasini pishirganda uning hajmi olti-etti barobar oshadi, bo`tqasi 
yaxshi ta`mi, rangi, konsistentsiyasi va tez hazm bo`lishi bilan tavsiflanadi. 
Tariq donining oqsil moddasi yuqori biologik qimmatga ega emas, chunki 
uning tarkibida lizin, metionin va triptofan aminokislotalarining miqdori 
etarli emas. Tariq yormasini tarkibida lipidlarning ko`pligi Yormani saqlash 
muddatlarini kamaytiradi. 
Yorma ishlab chiqarishda tariq donining to`rtta xili qo`llaniladi. Yorma 
ishlab chiqarishda qimmatli tariq doni deb oq va oq-sariq rangli plyonkali, 
hamda qizil rangli gul plyonka bilan qoplangan don navlari hisoblanadi. 
Donning plyonkasini miqdori 20 % oshmasligi kerak. 
YAdroning konsistentsiyasi ham asosiy texnologik ko`rsatkichlardan 
hisoblanadi. SHaffofsimon yadroli tariq navlari yuqori mustahkamligi bilan 
ajralib turadi, qobiq ajratish va silliqlash jarayonlarida kamroq maydalanadi. 
Yirik va aylana shaklidagi tekislangan tariq doni navlari yaxshi texnologik 
xossalariga egadir. 
Tariq donini gul plyonkalari yadro bilan birga o`smagan bo`lib, qobiq 
ajratishda yengil ajratiladi. Namligi 13,5...14,5 % bo`lgan tariq doni qayta 
ishlaganda yormaning chiqishi ko`p bo`ladi.