Buxoro oziq-ovqat va yengil sanoat texnologiyasi instituti

29-tajriba Hloroformning xossalari 

Reaktiv  va  materiallar:  xloroform,  rezortsin,  10  %  li  ishqor  eritmasi, 

kumush  nitrat,  0,5  n  kaliy  yod  eritmasi,  kraxmal  kleysteri,  kumush  oksidning 

ammiakdagi eritmasi, kaliy permanganatning 10 % li eritmasi, probirkalar. 

1. 

Xloroformni  ochish  uchun  rangli  reaksiya,  probirkaga  1  ml  rezorsin,  2  ml 

o’yuvchi natriy eritmasi va 1 ml hloroform solib, probirkani qizdiring. Aralashma 

qizil rangga kiradi. 

2. 

Xloroformning  tozaligini  aniqlash.  Toza  xloroformdagi  vodorod  xlorid, 

erkin xlor va shunga o’xshash moddalar bo’lmasligi kerak. 

          a)  vodorod  xloridning  borligini  aniqlash  uchun  probirkaga  1  ml  xloroform, 

1,5  ml  distillangan  suv  va  0,5  ml  kumush  nitrat  quying.  Oq  rangli  kumush 

xloridning hosil bo’lishi xloroform vodorod xlorid borligini bildiradi. 

           b) erkin xlorning borligini bilish uchun probirkaga 1,5 ml hloroform 2-3 ml 

distillangan  suv va 1  ml  kaliy  yodidning 0,5 n eritmaksidan quying. Aralashmani 

chayqating.  Agar  aralashma  tarkibida  xlor  bo’lsa,  xloroformning  pastki  qatlami 

pushti  rangga  bo’yaladi  (yodning  xloroformdagi  eritmasi).  Agar  pushti  rang 

---

 

42 

shubhali bo’lsa, aralashmaga 1-2 tomchi kraxmal kleysteri tomizing. Bunda ko’k 

rangning hosil bo’lishi xloroformdagi xlor borligini bildiradi. 

2 KJ + CI

2

 ↔ KCI + J

2

 

J

2

 +  kraxmal → ko’k rangli kompleks 

  

3. 

Xloroformning  ishqor  ta`sirida  parchalanishi.  Probirkaga  5-10  tomchi 

xloroform  quyib,  ustiga  10  %  li  ishqor  eritmasidan  1-2  ml  quying.  Ularni 

aralashtirib,  kuchsiz  alangada  bir  oz  qizdiring.  Aralashmani  ikkiga  bo’ling. 

Probirkalarning  bitriga  kumush  oksidning  ammiakdagi  eritmasidan,  ikkinchisiga 

kaliy  permanganatning  10  %  li  eritmasidan  bir  necha  tomchi  tomizing.  Bunda 

birinchi  probirkada  «Kumush  ko’zgu»  hosil  bo’ladi.  Ikkinchi  probirkada  esa 

permanganat eritmasi rangsizlanadi. Nima uchun?